Περιλαμβάνει υλικό σχετικό με τον Πάνο Μ. Κουρτζή (1850-1931), τον πρωτότοκο γιο του, Μίτσα Π. Κουρτζή (1884-1944), εφευρέτη της ομώνυμης με το Αρχείο μηχανής συλλογής ελιάς, «Εργάνη» και το γιο του τελευταίου, Νέλλο Μ. Κουρτζή (1911-1998), ενώ αναφέρονται και άλλα πρόσωπα της οικογένειας, άτομα του κοινωνικού τους περίγυρου καθώς και μέλη άλλων οικογενειών, με τις οποίες οι Κουρτζήδες είχαν συγγενικές και επαγγελματικές σχέσεις.

Τα τεκμήρια του αρχείου φωτίζουν τις διαφορετικές πτυχές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου της δυναμικής και εύπορης οικογένειας. Τόσο ο Πάνος όσο και ο Μίτσας Π. Κουρτζής διετέλεσαν υποπρόξενοι της Γερμανίας στη Λέσβο από το 1890 μέχρι το 1941. Το σχετικό αρχειακό υλικό περιλαμβάνει αλληλογραφία για θέματα πολιτικής και οικονομικής φύσης, αλλά και μελέτες, αναφορές, καθώς επίσης και προπαγανδιστικό υλικό της Γερμανίας και του 3ου Ράϊχ που αφορά σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο.