Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1876-1942 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
2 φάκελοι
Context area
Name of creator
Biographical history
Η οικογένεια Πλ(ι)ατσ(ι)ούκα καταγόταν από την Πίνδο. Ως απώτερος πρόγονός της εντοπίζεται ο Νικόλαος (Νικολός) Χριστόδουλου Πλατσούκας, ο οποίος στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν εγκατεστημένος στην Νάουσα όπου ασχολήθηκε με την οικοτεχνική παραγωγή σαγιακιού (είδος χοντρού μάλλινου υφάσματος). Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε έξι παιδιά: τον Κωνσταντίνο, τον Χριστόδουλο, τον Ιωάννη, τον Δημήτριο, την Ευφημία και τον Γεώργιο. Επί Τουρκοκρατίας ήταν μέλος της δημογεροντίας Νάουσας. Πέθανε το 1912, μέχρι τότε όμως, είχε προβεί μαζί με τους γιους του σε διάφορες επιχειρηματικές ενέργειες και επενδύσεις.
Η οικογένεια Πλατσούκα συμμετείχε σε μια πληθώρα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Μέλη της οικογένειας συμμετείχαν μεταξύ άλλων στις εξής εταιρείες (τεκμήρια των οποίων εντοπίζονται στο αρχείο): «Αδελφοί Ν. Πλατσούκα», «Γρηγόριος Τσίτσης και Σία, Λόγγος και Τουρπάλης», που μετονομάστηκε σε «Γρηγόριος Τσίτσης και Σία», «Τουρπάλης, Κόκκινος, Πλατσούκας και Σία» που μετονομάστηκε σε «Κόκκινος, Πλατσούκας και Σία», «Αδελφοί Σεφερτζή Κόκκινου και Σία», «Αδελφοί Γεωργιάδη».
Η εταιρεία «Αδελφοί Ν. Πλατσούκα» συστάθηκε από τους απογόνους του Νικολού Πλατσούκα, μετά το θάνατό του, με σκοπό να διαχειριστεί τη συνολική συμμετοχή των μελών της οικογενείας σε άλλες εταιρείες.
Η εταιρεία «Γρηγόριος Τσίτσης και Σία Λόγγος και Τουρπάλης» μετονομάστηκε το 1916 σε «Γρηγόριος Τσίτσης και Σία». Η εταιρεία είχε έδρα τη Θεσσαλονίκη και κατείχε υδροκίνητο εργοστάσιο νηματουργίας, υφαντουργίας και λευκαντηρίου στη συνοικία Βαρόσι στην Έδεσσα. Οι δραστηριότητές της αφορούσαν την επεξεργασία βαμβακιού σε νήματα και υφάσματα. Η εταιρεία ήταν μία από τις μεγαλύτερες κλωστοϋφαντουργίες του μεσοπολέμου ενώ δραστηριοποιήθηκε και μεταπολεμικά.
Η εταιρεία «Τουρπάλης, Κόκκινος, Πλατσούκας και Σία» είχε έδρα της τη Θεσσαλονίκη και διατηρούσε υδροκίνητο εργοστάσιο σχοινοποιίας και σπαγγοποιίας με την επωνυμία «Η Αραπίτσα» στη Νάουσα. Το 1931 με την αποχώρηση ορισμένων εταίρων, μεταξύ των οποίων και του Ιωάννη Πλατσούκα, η εταιρεία μετονομάστηκε σε «Κόκκινος και Πλατσούκας».
Η εριοβιομηχανία «Αδελφοί Σεφερτζή Κόκκινου και Σία», γνωστή και ως ΣΕΦΕ.ΚΟ ιδρύθηκε το 1930. Είχε έδρα της την Έδεσσα όπου βρισκόταν και το υδροκίνητο εργοστάσιο της εταιρείας.
Το παγοποιείο και ζυθοποιείο «Νάουσα» της εταιρείας «Αδελφοί Γεωργιάδη και Σία» συνενώθηκε το 1920 με την επιχείρηση «Όλυμπος» και δημιούργησαν την εταιρεία «Όλυμπος-Νάουσα», η οποία εξαγοράστηκε αργότερα από την εταιρεία «Κάρολος Φιξ».
Ο Κωνσταντίνος Ν. Πλατσούκας (1871-1934) δραστηριοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από το 1908. Παντρεύτηκε την Αθηνά Χατζηδημήτρη και απέκτησαν τρία παιδιά. Είναι αυτός που υπογράφει τις περισσότερες επιστολές στα βιβλία αντιγραφής επιστολών που αφορούν τις οικονομικές δραστηριότητες της οικογένειας πριν το θάνατο του πατέρα του. Επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα κοινά και κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα συνεργάστηκε με τον πρόξενο Κορομηλά. Στις εκλογές του 1915 εξελέγη βουλευτής Θεσσαλονίκης με το ψηφοδέλτιο των Ανεξάρτητων.
Ο Χριστόδουλος Νικολάου Πλατσούκας (1872-1956) ήταν ο διαχειριστής της ομόρρυθμης εταιρείας «Αδελφοί Πλατσούκα». Ήταν μέτοχος στις εταιρείες «Γρηγόριος Τσίτσης και Σία», «Σεφερτζής και Κόκκινος» και «Τουρπάλης Κόκκινος και Πλατσούκας». Εικάζεται ότι ο Χριστόδουλος είναι ο κύριος παραγωγός του αρχείου καθώς ορισμένα τεκμήρια φέρουν με κόκκινο μελάνι τη σημείωση Χρ. Πλατσούκας. Παντρεύτηκε την Καλλιόπη Γουργουλιάτου (1877-1955) με την οποία απέκτησαν εφτά παιδιά.
Ο Ιωάννης Πλατσούκας (1881-;) εργάστηκε στην εταιρεία «Γρηγόριος Τσίτσης και Σία» στις εγκαταστάσεις της Νάουσας.
Ο Δημήτριος Πλατσούκας (1890/92 – 1938) σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Βερολίνο. Ήταν μέτοχος στην εταιρεία «Σεφερτζής Κόκκινος και Σία».
Η Ευθυμία Πλατσούκα (1888-;) παντρεύτηκε τον Αναστάσιο Τσίτση, γιο του Γρηγορίου Τσίτση της ομώνυμης εταιρείας.
Ο Γεώργιος Πλατσούκας (1886-1918) ασχολήθηκε με τις εμπορικές δραστηριότητες της οικογένειας. Παντρεύτηκε τη Φανή Κολτσάκη με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Επέζησαν τα δύο, ο Χρήστος (1913-1970) και ο Γεώργιος (1918-1986), οι οποίοι μαζί με τη μητέρα τους ήταν μέτοχοι στη εταιρεία «Σεφερτζής Κόκκινος και Σία».
Πηγές σύνταξης βιογραφικού:
Τα λήμματα της οικογένειας Πλατσούκα, της οικογένειας Τσίτση Γρηγορίου του Αναστασίου και της οικογένειας Τουρπάλη στο Ευφροσύνη Ρούπα και Ευάγγελος Χεκίμογλου, Η επιχειρηματικότητα στην περίοδο 1900-1940, Μεγάλες επιχειρήσεις και επιχειρηματικές οικογένειες, τομ. Γ΄ στη σειρά Η ιστορία της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη, Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 2004.
Βιομηχανική Νάουσα, Επτά Ημέρες, Καθημερινή, 11.3.2001
Υλικό του αρχείου
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Βρέθηκε στο Ε.Λ.Ι.Α. Αθήνας τον Οκτώβριο του 2007 μαζί με άλλα σύμμεικτα. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τον τρόπο πρόσκτησης.
Content and structure area
Scope and content
Το αρχείο αφορά σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές δραστηριότητες μελών της οικογένειας Πλατσούκα. Περιέχονται συμφωνητικά ίδρυσης, διάλυσης και μετονομασίας εταιρειών, τίτλοι κυριότητας ακίνητης περιουσίας, ομολογίες δανείων, συμβόλαια αγοράς και ενοικίασης ακινήτων καθώς και αρκετοί ισολογισμοί εταιρειών από την περίοδο του μεσοπολέμου. Περιλαμβάνονται επίσης δύο βιβλία αντιγραφής επιστολών που σχετίζονται κυρίως με τις εμπορικές δραστηριότητες του Νικολού Πλατσούκα.
Το αρχείο παρουσιάζει ενδιαφέρον για την οικονομική ιστορία της κεντρικής Μακεδονίας (κυρίως της Νάουσας, της Έδεσσας και της Θεσσαλονίκης) στα τέλη του 19ου και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, καθώς η οικογένεια Πλατσούκα υπήρξε μία από τις πλέον επιφανείς και οικονομικά δραστήριες οικογένειες της περιοχής.
Appraisal, destruction and scheduling
Δεν έγινε καμία εκκαθάριση
Accruals
Δεν προβλέπεται προσθήκη υλικού.
System of arrangement
Το αρχείο ταξινομήθηκε θεματικά με βάση τα τεκμήρια των εταιρειών που εντοπίζονται στο αρχείο. Στη συνέχεια με βάση τα μέλη της οικογένειας.
Διάγραμμα ταξινόμησης:
Φάκελος 1 ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ - ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ (1880-1942)
Φάκελος 2 ΚΤΗΜΑΤΙΚΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ, ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ (1876-1941)
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Δεν υπάρχουν περιορισμοί
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Ελληνικά, τουρκικά (οθωμανική γραφή)
Physical characteristics and technical requirements
Το χαρτί των βιβλίων αντιγραφής επιστολών είναι ιδιαίτερα λεπτό και ευαίσθητο στη χρήση. Βρίσκεται σε άσχημη κατάσταση καθώς εντοπίζονται ίχνη υγρασίας και μούχλας. Κατά συνέπεια απαγορεύεται η φωτοτύπηση των επιστολών.
Finding aids
Αναλυτική περιγραφή φακέλου/υποφακέλου σε ηλεκτρονική κι έντυπη μορφή.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Publication note
Ευφροσύνη Ρούπα και Ευάγγελος Χεκίμογλου, Η επιχειρηματικότητα στην περίοδο 1900-1940. Μεγάλες επιχειρήσεις και επιχειρηματικές οικογένειες, τομ. Γ΄ στη σειρά Η ιστορία της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη, Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 2004
Βιομηχανική Νάουσα, Επτά Ημέρες, Καθημερινή, 11.3.2001
Notes area
Note
Note
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ), 2η έκδοση
Dates of creation revision deletion
Ιούλιος 2010
Script(s)
Sources
Archivist's note
Κατερίνα Ντούμη (πρακτική άσκηση φοιτητών τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)