Φυσικό Πρόσωπο

Χατζής, Δημήτρης

1913 - 1981

Ο Δημήτρης Χατζής γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1913 και πέρασε εκεί τα παιδικά του χρόνια. Ήταν γιος του λογίου και ποιητή Γεωργίου Χατζή (με το ψευδώνυμο Πελλερέν), εκδότη της εφημερίδας Ήπειρος. Μαζί με τον μικρότερό του αδελφό, συνέχισε τις γυμνασιακές του σπουδές στην Ιόνιο Σχολή στην Αθήνα, αποφοίτησε όμως από την Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων, καθώς μετά τον θάνατο του πατέρα τους το 1930, τα δύο αδέλφια αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη γενέτειρά τους. Στα Γιάννενα, παράλληλα με το Γυμνάσιο, ο Χατζής είχε αναλάβει την έκδοση της εφημερίδας του πατέρα του και την συντήρηση της πολυμελούς οικογένειάς του. Στην συνέχεια ενεγράφη στη Νομική Σχολή Αθηνών την οποία για οικονομικούς λόγους εγκατέλειψε. Ως το 1936 δημοσίευε ποιήματά του στον ηπειρώτικο και αθηναϊκό τύπο με ψευδώνυμο. Ενεργό μέλος του Κομμουνιστικού Κόματος από το 1935 στα Γιάννενα, το 1936 συνελήφθη από την αστυνομία της δικτατορίας του Μεταξά και εξορίστηκε στην Φολέγανδρο. Μετά από μερικούς μήνες αφέθηκε ελεύθερος και εργασθηκε στην Αθήνα ως δημοσιογράφος. Το 1940 στρατεύθηκε, χωρίς να σταλή στο μέτωπο. Κατά την διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στο ΕΑΜ και αρθρογράφησε στον παράνομο αντιστασιακό τύπο σε εφημερίδες όπως Απελευθερωτής και Ριζοσπάστης. Στο βουνό από το 1943, εργαζόταν για την εφημερίδα Ελεύθερη Ελλάδα, της οποίας, μετά την Απελεθυθέρωση και ως το 1947, διατέλεσε υπεύθυνος συντάκτης. Ενώ ήταν ακόμη στο βουνό, πληροφορήθηκε την εκτέλεση του αδελφού του Άγγελου. Το 1947 επιστρατεύτηκε στα Ιωάννινα και το καλοκαίρι του ιδίου έτους εξορίστηκε στην Ικαρία. Στη συνέχεια δραπέτευσε στον Δημοκρατικό Στρατό, και μετά την ήττα του, με δύο καταδίκες για λιποταξία από το Έκτακτο Στρατοδικείο, δραπέτευσε στη Ρουμανία. Το 1949 εγκαταστάθηκε στην Βουδαπέστη, όπου σπούδασε βυζαντινή και μεταβυζαντινή ιστορία και λογοτεχνία. Παράλληλα αρθρογραφούσε στην εφημερίδα του κομμουνιστικού κόμματος. Με την υποστήριξη του καθηγητή Μοράβσικ, το 1957, πήρε υποτροφία από την Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου και εργάστηκε στο Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών της Ακαδημίας. Στο πανεπιστήμιο Χάμπολτ υποστήριξε την διδακτορική του διατριβή με θέμα «Μονωδίες για την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους».
Το 1962 επέστρεψε στην Ουγγαρία, όπου διετέλεσε βοηθός στην έδρα της Βυζαντινής Φιλολογίας του πανεπιστημίου της Βουδαπέστης. Εκεί ίδρυσε το Νεοελληνικό Ινστιτούτο, όπου διδάσκονταν η νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία. Συνεργάστηκε με τις εκδόσεις «Europa» και επιμελήθηκε την μετάφραση νεοελληνικών, λογοτεχνικών κειμένων στα ουγγρικά. Δημοσίευσε άφθονες μελέτες για τη βυζαντινή φιλολογία, την νεοελληνική ιστορία, λογοτεχνία και λαογραφία.
Το 1968, αποπειράθηκε να εγκατασταθεί στο Παρίσι, αλλά υπό την πίεση της γαλλικής αστυνομίας, αρνούμενος να ζητήσει πολιτικό άσυλο, επέστρεψε στη Βουδαπέστη. Αρθρογράφησε στο περιοδικό Πυρσός της Ανατολικής Γερμανίας και την Επιθεώρηση Τέχνης. Το καλοκαίρι του 1973 δίδαξε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Μετά την πτώση της δικτάτορίας επέστρεψε στην Αθήνα, όπου οριστικά εγκαταστάθηκε τον Ιούλιο του 1975. Έδωσε πολλές διαλέξεις και ομιλίες, και συνεργάστηκε με τα περιοδικά Δομή και Αντί. Από το 1980 επιμελήθηκε και εξέδωσε τέσσερα τεύχη από το περιοδικό Πρίσμα. Παντρεύτηκε με την αρχαιολόγο Καίτη Αργυροκαστρίτου και απέκτησε μία κόρη. Πέθανε το 1981, στη Σαρωνίδα.
Έγραψε τα μυθιστορήματα: Φωτιά (1946), Το διπλό βιβλίο (1976) και τις συλλογές διηγημάτων: Το τέλος της μικρής μας πόλης (1953, 1963), Ανυπεράσπιστοι (1965), Σπουδές (1976) και Θητεία (αγωνιστικά κείμενα 1940-1950) (1979). Διαλέξεις και δοκίμιά του εκδόθηκαν με τίτλο: Το πρόσωπο του Νέου Ελληνισμού (2005).
[Πηγές: Υλικό από το αρχείο. Γιώργος Δ. Παγανός, «Δημήτρης Χατζής. Παρουσίαση - ανθολόγηση», Η μεταπολεμική πεζογραφία. Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67, τόμ. Η΄, Αθήνα, Σοκόλης, 1988. Ανυπόγραφο, «Δημήτρης Χατζής», http://el.wikipedia.org/wiki (23.2.2009).

Δελτίο περιγραφής ΕΛΙΑ Αθήνας