Το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου ιδρύθηκε το 1991 με πρωτοβουλία του Δήμου Βόλου και βασικό στόχο τη συγκέντρωση και διαχείριση των τεκμηρίων κάθε είδους και τύπου (αρχεία, βιβλία, άρθρα, σχέδια, φωτογραφίες, αντικείμενα και άλλο υλικό) που αφορούν την ιστορία της πόλης και της περιοχής. Η αρχική του επωνυμία ήταν Δημοτικό Κέντρο Ιστορικών Ερευνών Τεκμηρίωσης Αρχείων και Εκθεμάτων και περιέγραφε τους βασικούς τομείς των δραστηριοτήτων του.

Η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του έφερε το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας σε επαφή με Πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και σχετικούς με το αντικείμενό του φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού με αποτέλεσμα να υλοποιούνται συνεργασίες σε ευρωπαϊκά και ερευνητικά προγράμματα, σε εκδηλώσεις και εκδόσεις.

Η ωρίμανση των στόχων του αντανακλάται στην τροποποίηση της συστατικής του πράξης το 1999 (βλ. Φ.Ε.Κ 1497/22.7.1999), ενώ ένα χρόνο αργότερα δίνεται η δυνατότητα για την παροχή βελτιωμένων υπηρεσιών με την εγκατάστασή του σε μεγαλύτερους χώρους στην κεντρική πτέρυγα του ανακαινισμένου κτηρίου Σπίρερ.

Ο 21ος αιώνας βρίσκει το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας με διευρυμένες αρμοδιότητες, σε ανάπτυξη και ικανό να ανταγωνιστεί αντίστοιχους σε αντικείμενα φορείς. Στον απολογισμό των πρώτων 15 χρόνων λειτουργίας του αξίζει να επισημανθούν η μηχανογράφηση του υλικού του, η πρόσβαση στο συλλογικό καταλόγου του δικτύου των βιβλιοθηκών του Δήμου Βόλου από το διαδίκτυο, η δημιουργία δικτυακού τόπου στο διαδίκτυο (www.diki.gr) για την προβολή των συλλογών και των δραστηριοτήτων του, η κυκλοφορία της περιοδικής έκδοσης του Δήμου Εν Βόλω και η παράλληλη λειτουργία, σε συνεργασία με τα ΔΙΕΚ, εκδοτικού τμήματος και εργαστηρίου συντήρησης των συλλογών.
Επίσης, η απόκτηση του αρχείου Γ. Ζιούτου, η δωρεά της βιβλιοθήκης του καθηγητή Νικολάου Πανταζόπουλου και η πρόσκτηση της βιβλιοθήκης του καθηγητή Αλκή Αγγέλου προσδίνουν νέα δυναμική στη λειτουργία του ως ερευνητικού κέντρου πανελλήνιας εμβέλειας.

Οι υποδομές και η εμπειρία που αποκτήθηκαν από τις δραστηριότητες των χρόνων λειτουργίας του καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις προοπτικές του. Έτσι, πυρήνας του προγραμματισμού των επόμενων χρόνων είναι η αξιοποίηση του υλικού που έχει συγκεντρωθεί για την προβολή της φυσιογνωμίας της πόλης και της περιοχής. Σε αυτή την κατεύθυνση οι άμεσοι στόχοι είναι:
Η περαιτέρω ανάπτυξη των εργαλείων έρευνας και πρόσβασης στις συλλογές (ψηφιοποίηση μέρους του υλικού και σύνδεσή του με βάσεις δεδομένων, δημιουργία κοινών θεματικών ευρετηρίων, διασύνδεση των βάσεων δεδομένων)
Η ενθάρρυνση και υποστήριξη μεταπτυχιακού επιπέδου ερευνητικών προγραμμάτων
Η συγκρότηση αρχείου δημιουργών που έχουν σχέση με την περιοχή και η προβολή του έργου τους
Η δρομολόγηση πρωτοβουλιών για τη δικτύωση των μουσείων και των ιστορικών μνημείων της πόλης
Η πραγματοποίηση εκδηλώσεων και εκδόσεων με κύριο άξονα την ανάδειξη της συμβολής της περιοχής στο ελληνικό και ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.