Το «δικαστήριον Πρωτοδικών εν Πειραιεί» συστάθηκε σύμφωνα με το Νόμο 1547/18 «περί συστάσεως Πρωτοδικείου εν Πειραιεί» (ΦΕΚ 233, 7 Νοεμβρίου 1918, τεύχος Α΄) και υπάγεται στο Εφετείο Αθηνών. Με το Βασιλικό Διάταγμα Περί δικαιοδοσίας του Πρωτοδικείου Πειραιώς του 1918 (ΦΕΚ 246, 28 Νοεμβρίου 1918, τεύχος Α΄) το Πρωτοδικείο Πειραιώς, με έδρα τον Πειραιά, περιλαμβάνει στη δικαιοδοσία του το Ειρηνοδικείο Πειραιώς, Σαλαμίνας, Αίγινας, Καλαυρίας (Πόρου) και Ύδρας. Με το ίδιο διάταγμα ορίστηκε η 15η Δεκεμβρίου 1918 ως ημέρα έναρξης των εργασιών του Πρωτοδικείου Πειραιώς. Το πρώτο Πρωτοδικείο εγκατεστάθηκε σε διόροφο οικοδόμημα, επί της πλατείας Κοραή, έργο του αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν. Το Πρωτοδικείο Πειραιώς διευθύνεται από τριμελές Συμβούλιο Διεύθυνσης, που εκλέγεται με κλήρωση μεταξύ των αρχαιότερων Δικαστών. Τα σχετικά με τη λειτουργία του Πρωτοδικείου προβλέπονται στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών. Οι αρμοδιότητες των Πρωτοδικείων ορίζονται στα άρθρα 16 και 17 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.