Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1933-1949 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
1 αρχειακό κουτί
Context area
Name of creator
Biographical history
Ο Ι. Σ. Συκουτρής, πρωτότοκος γιος πολυμελούς οικογένειας, γεννήθηκε στη Σμύρνη την 1η Δεκεμβρίου του 1901. Ο πατέρας του ήταν κτηνοτρόφος και καταγόταν από την Χίο. Αυτός του δίδαξε και τα πρώτα γράμματα. Από την Γ΄ δημοτικού φοίτησε στο συνοικιακό σχολείο του Αγίου Κωνσταντίνου και κατόπιν στην Ευαγγελική Σχολή, από την οποία αποφοίτησε αριστούχος το 1918. Λόγω του αποκλεισμού της Σμύρνης διορίστηκε δάσκαλος στην Αστική Σχολή στο Μουραδτιέ, κωμόπολη της Μαγνησίας, όπου ίδρυσε σύλλογο νέων, για την προαγωγή της ελληνικής γλώσσας. Ένα χρόνο πριν (1917), ο πατέρας του πέθανε από τις κακουχίες, υπηρετώντας στον τούρκικο στρατό.
Το 1919 ο Συκουτρής ενεγράφη αναδρομικά στο 2ο έτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα διορίστηκε επιμελητής στην βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής. Αποφοίτησε με άριστα το 1922 και απεστάλη ως καθηγητής στο Π. Ιεροδιδασκαλείο Λάρνακος, όπου δίδαξε επί διετία. Δημοσίευσε ιστορικές, λαογραφικές και φιλολογικές μελέτες για την Κύπρο, κυρίως στο περιοδικό Κυπριακά Χρονικά, το οποίο ο ίδιος είχε ιδρύσει.
Το 1924 ο Συκουτρής επέστρεψε στην Αθήνα. Εργάστηκε ως βοηθός στο Φιλοσοφικό Σπουδαστήριο του Πανεπιστημίου και το 1925 αναγορεύθηκε αριστούχος διδάκτωρ της φιλοσοφίας. Tίτλος της διατριβής: Μιχαήλ Ψελλού, Βίος και Πολιτεία του οσίου Αυξεντίου. Το ίδιο έτος παντρεύτηκε την Χαρά Πετυχάκη και με υποτροφία του Πανεπιστημίου αναχώρησε για την Γερμανία. Παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας επί δύο εξάμηνα, κοντά στους Bethe, Korte, Heinze, και στη συνέχεια επί έξι εξάμηνα στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, κοντά στους Wilamowitz, Jaeger, Mass, Norden και Deubner. Συμμετείχε –μόνος αυτός μη Γερμανός– στον στενό φιλολογικό κύκλο του Wilamowitz, “Graeca Wilamowitziana” και των μαθητών του Jaeger “Eunomia”.
Κατά την επάνοδό του στην Αθήνα το 1929 δίδαξε στο Αρσάκειο, ενώ το επόμενο έτος εξελέγη παμψηφεί υφηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1933 η Φιλοσοφική Σχολή του Γερμανικού Πανεπιστημίου της Πράγας του πρότεινε να διαδεχτεί τον Edgar Martini στην έδρα της κλασικής φιλολογίας. Το ίδιο έτος υπέβαλε υποψηφιότητα για την έδρα Γραμματολογίας στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, η οποία είχε εκκενωθεί με τον θάνατο του Σίμου Μενάρδου. Το 1936, μετά την παραίτηση του Παναγή Λορεντζάτου, υπέβαλε εκ νέου υποψηφιότητα για την έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας. Από το 1929 εργαζόταν ως βιβλιονόμος στην Ακαδημία Αθηνών και είχε την επιμέλεια της σειράς αρχαίων συγγραφέων «Ελληνική Βιβλιοθήκη» της Ακαδημίας Αθηνών.
Το καλοκαίρι του 1937 επισκέφθηκε την Γερμανία με ομάδα φοιτητών του. Η απογοήτευσή του ήταν μεγάλη από την τροπή των εκεί πολιτικών πραγμάτων.
Οι επιστημονικές μελέτες του Συκουτρή για την ελληνική αρχαιότητα και το Βυζαντίο είχαν τύχει διεθνούς αναγνώρισης. Δημοσίευσε στα περιοδικά: Hermes, Philologus, Byzantinische Zeitschrift, Deutsche Literaturzeitung, Berliner Philologische Wochenschrift. Σημαντική εργασία αυτής της περιόδου είναι Ο Ευαγόρας του Ισοκράτη (Hermes, 1927) και το Περί της γνησιότητος του Επιταφίου του Δημοσθένους (Hermes, 1928), κατόπιν του οποίου ο εκδοτικός οίκος της Λειψίας Teubner, του ανέθεσε να συνεχίσει την έκδοση των λόγων του Δημοσθένη.
Αξιόλογα έργα της μεταγενέστερης περιόδου, αποτελούν οι εκδόσεις του Συμποσίου του Πλάτωνος (1934) και του Περί Ποιητικής του Αριστοτέλη (1937), στην «Ελληνική Βιβλιοθήκη» της Ακαδημίας. Το τελευταίο του ανατέθηκε μετά τον θάνατο του Σίμου Μενάρδου. Από την προεργασία του Μενάρδου ο Συκουτρής κράτησε μόνο την μετάφραση. Δεν πρόλαβε όμως και ο ίδιος να ολοκληρώσει την Εισαγωγή, οπότε το έργο εκδόθηκε ελλιπές μετά τον θάνατό του.
Γόνιμη ήταν η συμβολή του Συκουτρή με έργα για την νεοελληνική γραμματεία όπως: Γιάννη Αποστολάκη, Τα δημοτικά τραγούδια,. Α΄. Οι συλλογές (1929), Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου του Κ. Παλαμά (1936) κ.ά. Ανέπτυξε επίσης πλούσιο προβληματισμό για πλατύτερα φιλολογικά ζητήματα: Γραμματεία και γραμματολογία (1929), Κριτική (1931), Κριτικαί εκδόσεις νεοελληνικών λογοτεχνημάτων (1935) κ.ά., καθώς και για πνευματικά θέματα της εποχής του, με μελέτες όπως: Max Weber, Η επιστήμη ως επάγγελμα. Εισαγωγή και μετάφρασις (1935), Η ελληνική αρχαιότης και η μεταπολεμική πνευματική ζωή (1936), Φιλοσοφία της ζωής (1937)
Δυόμισι χρόνια μετά την έκδοση του Συμποσίου, ασκήθηκε έντονη κριτική εναντίον του, από δημοσιεύματα στο περιοδικό Επιστημονική Ηχώ. Αφορμή στάθηκε το περιεχόμενο της εισαγωγής του Συκουτρή στο Συμπόσιο, το οποίο οι κατήγοροι έκριναν ως προσβλητικό κι απειλητικό για τα δημόσια ήθη και τη θρησκευτική πίστη. Η πολεμική κατά του Συκουτρή γρήγορα γενικεύθηκε, υποδαυλιζόμενη κατά πάσα πιθανότητα και από πανεπιστημιακούς του αντιπάλους. Ο Συκουτρής απάντησε με το δημοσίευμα Η εκστρατεία κατά του Συμποσίου. Τα κείμενα και οι κουλουροπώλαι (Ι. Δ. Κολλάρος, 1937). Έδωσε τέλος στη ζωή του στις 22 Σεπτεμβρίου του 1937, στον Ακροκόρινθο.
Η Μαρία Κακισοπούλου γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1918. Υπήρξε μαθήτρια του Ι. Συκουτρή στην Γ΄ Γυμνασίου, το έτος 1929 στο Αρσάκειο, και αργότερα φοιτήτριά του στη Φιλοσοφική Σχολή. Παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Δάρα, με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες. Δίδαξε ως φιλόλογος στη Σχολή Χιλλ.
Ο Αλκιβιάδης Μαργαρίτης, κριτικός του θεάτρου, γεννήθηκε το 1907.
[Πηγές: Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, τομ. 9Β. Αφιέρωμα περ. Αντί, τχ. 560, (1994)]
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Το πρώτο τμήμα του αρχείου παραχωρήθηκε στο ΕΛΙΑ από τις κόρες της Μαρίας Κακισοπούλου-Δάρα, την Τατιάνα Πορτόλου και την Κλειώ Δάρα. Το δεύτερο τμήμα του αρχείου δωρήθηκε από τον Αλκ. Ε. Μαργαρίτη στις 24/9/1994. Οι επιστολές της Μαρίκας Στρομπούλη-Αποστολοπούλου δωρήθηκαν στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ από τον κύριο Γεώργιο Α. Χριστοδούλου στις 29.12.2010. Του τις είχε εμπιστευθεί η ίδια στις 11.4.2002.
Content and structure area
Scope and content
1.1 Προέλευση: Μαρία Κακισοπούλου
-Επιστολές Ι. Συκουτρή προς Μ. Κακισοπούλου (1933-1937).
- Αποκόμματα εφημερίδων σχετικά με το έργο του Ι. Συκουτρή και τον θάνατό του (1937- ;).
- Ποικίλα τεκμήρια.
1.2 Προέλευση: Αλκ. Ε. Μαργαρίτης
-Δημοσιεύματα (εφημερίδες, περιοδικά, αποκόμματα εφημερίδων) του Ι. Συκουτρή, ή σχετικά με εκείνον (1934-1949).
1.3 Προέλευση: Μαρίκα Στρομπούλη - Επιστολές Ι. Συκουτρή προς Μ. Στρομπούλη (1933-1934).
Οι επιστολές του Ι. Συκουτρή προς την Μαρία Κακισοπούλου είναι 18, εκ των οποίων 12 γράφτηκαν το 1936, 4 το 1935 και 2 το 1933 και 1934 αντιστοίχως. Με εξαίρεση μία επιστολή από το Ξυλόκαστρο (20/11/35), οι υπόλοιπες απεστάλησαν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες από την Αθήνα, την Ικαρία, τη Χίο και τη Μυτιλήνη. Το περιεχόμενο των επιστολών αφορά κυρίως στην προσωπική και την κοινωνική ζωή του αποστολέα και της παραλήπτριας: γεγονότα, περιγραφές, συναισθήματα, στοχασμούς και ιδέες. Σώζεται επίσης το δεύτερο φύλλο επιστολής του Συκουτρή και ένα ταχυδρομικό δελτάριο από περισσότερους αποστολείς, μεταξύ αυτών και ο Συκουτρής, προς την ίδια παραλήπτρια. Τέλος, στην ίδια ενότητα περιλαμβάνονται κάποιοι ταχυδρομικοί φάκελοι συνημμένοι με τις επιστολές που περιείχαν, καθώς και δύο ταχυδρομικοί φάκελοι (1936) με όνομα και διεύθυνση της Μ. Κακισοπούλου, αλλά απευθυνόμενοι στην Αγλαΐα Φακάλου. Το υπόλοιπο υλικό –η δεύτερη ενότητα του πρώτου τμήματος και ολόκληρος ο δεύτερος υποφάκελος– περιλαμβάνει εφημερίδες, περιοδικά και αποκόμματα εφημερίδων, κυρίως των ετών 1936-1938. Πρόκειται είτε για δημοσιεύματα του Συκουτρή, με αφορμή την πολεμική κατά του Συμποσίου, είτε για δημοσιεύματα σχετικά με την έκδοση του Συμποσίου, το έργο του Συκουτρή εν γένει, την προσωπικότητα και το θάνατό του.
Οι τρεις επιστολές του Ι. Συκουτρή προς τη Μαρίκα Στρομπούλη εστάλησαν το καλοκαίρι του 1933 και του 1934 από τις Ράχες της Ικαρίας.
Appraisal, destruction and scheduling
Δεν έγινε καμία εκκαθάριση.
Accruals
System of arrangement
Η ταξινόμηση του υλικού έγινε με βάση την προέλευσή του. Ο πρώτος υποφάκελος διαιρείται κατ’ είδος σε δύο ενότητες: επιστολές και αποκόμματα από τον τύπο. Τα τεκμήρια κάθε ενότητας ακολουθούν χρονολογική σειρά.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Ελληνικά
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Publication note
Notes area
Note
Note
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση
Dates of creation revision deletion
Ιανουάριος 2006
Script(s)
Sources
Δελτίο περιγραφής Φορέα.
Archivist's note
Ελένη Ράμφου