Πολεμικό Μουσείο

• Μουσείο

Η ελληνική πολιτεία, επιθυμώντας να τιμήσει όλους αυτούς που πολέμησαν για την Ελευθερία της πατρίδας μας, αποφάσισε το 1964 την ίδρυση Πολεμικού Μουσείου. Το Μουσείο εγκαινιάσθηκε τον Ιούλιο 1975 και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Αποστολή του είναι η συγκέντρωση, διαφύλαξη και έκθεση πολεμικών κειμηλίων, η μελέτη, τεκμηρίωση και προβολή των αγώνων του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, με σκοπό την τόνωση της εθνικής μνήμης και την προβολή της ιστορικής συνέχειας και ενότητας του Ελληνισμού.

Στις μέρες μας, το Πολεμικό Μουσείο αποτελεί το μεγαλύτερο μουσείο στρατιωτικής ιστορίας στην Ελλάδα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στους χώρους του εκτίθενται κειμήλια που αφορούν την ιστορία των Ελλήνων από όλες τις πολεμικές περιόδους, ενώ παράλληλα λειτουργούν τμήματα ιστορικού, φωτογραφικού και κινηματογραφικού αρχείου.

Το 1988 το Πολεμικό Μουσείο εγκαινίασε το πρώτο του Παράρτημα στο Ναύπλιο, το 1995 το δεύτερο στα Χανιά, ενώ το 2000 εγκαινίασε Παραρτήματά στη Θεσσαλονίκη και στην Τρίπολη.

Το Ιστορικό Αρχείο αποτελεί οργανικό τμήμα του Πολεμικού Μουσείου και έχει συγκροτηθεί από πρωτότυπα έγγραφα ή ποικίλης ύλης τεκμήρια, που περιήλθαν στην κατοχή του μουσείου από δωρεές ιδιωτών ή φορέων, αλλά και κατόπιν επιλεγμένων αγορών. Η θεματική του αρχείου αφορά, κατά κύριο λόγο, την οργάνωση και την πολεμική ιστορία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων από την Ελληνική Επανάσταση μέχρι τη μεταπολεμική περίοδο.

Έχει επίσης ιδρύσει και παρακολουθεί παραρτήματα σε ιστορικές πόλεις της Ελλάδας στο Ναύπλιο, τα Χανιά, την Τρίπολη και τη Θεσσαλονίκη.

Ανάμεσα σε άλλα, τα βασικά τεκμήρια που περιλαμβάνει το Ιστορικό Αρχείο αφορούν:

✓ Προσωπικά έγγραφα, ημερολόγια και επιστολές πρωταγωνιστών ή άγνωστων προσώπων σε σημαντικές στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
✓ Ημερολόγια, εκθέσεις και διαταγές στρατιωτικών μονάδων.
✓ Εφημερίδες του μετώπου.
✓ Συνεντεύξεις μαχητών από διάφορες πολεμικές περιόδους.
✓ Προκηρύξεις προπαγάνδας.
✓ Πλήθος εφημερίδων 19ου  και 20ού αιώνα.

Επίσης, το Πολεμικό Μουσείο διαθέτει πλούσιο φωτογραφικό αρχείο, με πάνω από 35.000 φωτογραφίες, οι περισσότερες εκ των οποίων πρωτότυπες, ταξινομημένο σε ενότητες και θεματικές κατηγορίες ανάλογες με τα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας από το 1897 ως σήμερα.

Τέλος, περιλαμβάνει κινηματογραφικό αρχείο που δημιουργήθηκε από ταινίες που υπήρχαν στην κατοχή του Ελληνικού Στρατού από την παλιά τηλεόραση των Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ, ΥΕΝΕΔ). Περιήλθε στο αρχείο ο,τιδήποτε έχει σχέση με την Ελλάδα από το 1897 μέχρι και το 1935 και σε συνδυασμό με την απόκτηση του αρχείου του Γ. Φιλή (που είχε κάνει την ίδια έρευνα πολύ πιο αναλυτικά) δόθηκε η δυνατότητα να διαθέτει υλικό σχεδόν για κάθε ιστορικό γεγονός που συνέβη στην Ελλάδα και κινηματογραφήθηκε σε αυτή την περίοδο.
Το σπουδαιότερο και σπανιότερο υλικό είναι αυτό που έχει αποκτηθεί από ιδιώτες δωρητές οι οποίοι είτε το κατείχαν από τρίτους είτε το κινηματογράφησαν ερασιτεχνικά. Το 1980 αγοράστηκε από τους Γερμανούς όλο το υλικό των επίκαιρων 1941-1942 που αφορούσε την Ελλάδα, καθώς επίσης και ένα μεγάλο μέρος των ιταλικών και αγγλικών επικαίρων. Η συλλογή συμπληρώθηκε με το αρχειακό υλικό το οποίο αποκτήθηκε για τις παραγωγές του Κώστα Σισμάνη για το Μουσείο και την ΥΕΝΕΔ.
Το οπτικοακουστικό αρχείο του Πολεμικού Μουσείου έχει στην κατοχή του συναφή υλικά που αφορούν την Κύπρο από το 1950 και μετά, ραδιοφωνικό αρχείο του 1960 με αφηγήσεις αγωνιστών της περιόδου του Μακεδονικού Αγώνα έως και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το αρχείο περιλαμβάνει φιλμ 16 και 35 χιλιοστών και καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια για την ψηφιοποίησή του.
Πρόσφατα περιήλθαν στη κατοχή του Μουσείου το κινηματογραφικό αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο περιλαμβάνει άπειρες ώρες κινηματογραφικών επίκαιρων από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο, προπαγανδιστικές ταινίες, αποσπάσματα από παλιά και σπάνια ντοκιμαντέρ καθώς και το αρχείο της ΥΕΝΕΔ και της εκπομπής «Επί των Επάλξεων» που αποτελείται από 150 περίπου ώρες με ιστορικά και στρατιωτικά θέματα, καθώς και την επικαιρότητα της εποχής εκείνης, από το 1950 έως το 1980. Ενδεικτικά αναφέρονται ταινίες των αδελφών Lumieres και Μανάκια, ανταποκρίσεις από τους Βαλκανικούς Πολέμους, τη Ρωσική Επανάσταση και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επίκαιρα σχετικά με τη Μικρασιατική Εκστρατεία και την περίοδο του Μεσοπολέμου σε Ελλάδα και Ευρώπη, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στον Εμφύλιο, στη Δικτατορία, στην εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο έως και την επάνοδο της Δημοκρατίας και στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα.

Η βιβλιοθήκη και το αναγνωστήριο στεγάζονται στο κτήριο του Πολεμικού Μουσείου στην Αθήνα, με ωράριο λειτουργίας για το κοινό:

Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00 – 14:00.

Σάββατο – Κυριακή: Κλειστά

Αυτή την περίοδο το Ιστορικό Αρχείο του Πολεμικού Μουσείου βρίσκεται σε φάση αναδιοργάνωσης και η πρόσβαση στον χώρο του μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο κατόπιν επικοινωνίας με τον υπεύθυνο διαχειριστή της αρχειακής συλλογής.
Το φωτογραφικό αρχείο του Πολεμικού Μουσείου είναι προσβάσιμο στους ερευνητές δύο φορές την εβδομάδα, Τρίτη και Πέμπτη από τις 09:00 έως 13:00 και διατίθενται ψηφιακά αντίγραφα φωτογραφιών έναντι αντιτίμου.

Δεν υπάρχει η δυνατότητα δανεισμού βιβλίων εκτός χώρου βιβλιοθήκης.

Επισήμανση