Γενικά Αρχεία του Κράτους - Τμήμα Νάξου

• Γ.Α.Κ. Νάξου

• Κρατικός αρχειακός φορέας

Τα ΓΑΚ Τοπικό Αρχείο Νάξου, ιδρύθηκαν με το Βασιλικό Διάταγμα της 14-11-1945 (ΦΕΚ 35Α/1946), που συνέστησε στη Νάξο «Μόνιμο Τοπικό Ιστορικό Αρχείο». Ιδιαίτερο ρόλο ως προς αυτό είχε ο τότε Διευθυντής των Γ.Α.Κ., Διονύσιος Ζακυνθηνός καθώς και σημαίνουσες προσωπικότητες του νησιού όπως ο πρόεδρός του Προοδευτικού Ομίλου Νάξου, ο φαρμακοποιός και ιστοριοδίφης Ιωάννης Δελλαρόκκας (1909-1994), που χάρισε στο Αρχείο την σημαντική ιδιωτική συλλογή του.

Μετά την ψήφιση του νόμου 1946/1991 η Υπηρεσία μετονομάζεται σε Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Νάξου και είναι περιφερειακή υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Ο νόμος αυτός καθορίζει και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Γ.Α.Κ., ως αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας που υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων

Αρχικά το Αρχείο στεγάστηκε σε ένα χώρο του Γυμνασίου Νάξου και το 1970 μετακόμισε στον τελευταίο όροφο του Αρχαιολογικού Μουσείου στο Κάστρο, όπου ήταν άλλοτε η Καθολική Μονή των Ιησουιτών και η Ελληνογαλλική Εμπορική Σχολή. Αντιμετωπίστηκε όμως σημαντικό πρόβλημα πληρότητας χώρου και έτσι στις αρχές του 2010 το Αρχείο μεταφέρθηκε στον 1ο όροφο της πρώην Σχολής Ουρσουλινών.

Πρόκειται για ένα τριώροφο κτίριο το οποίο χτίστηκε το 1930 ως επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων που υπήρχαν από το 1739, και επισκευάστηκε το 2008 με τη φροντίδα του Δήμου Νάξου. Οι δύο αίθουσες, συνολικού εμβαδού περίπου 100 τ.μ., που παραχωρήθηκαν στο Τοπικό Αρχείο Νάξου και φιλοξενούν το αναγνωστήριο και το αρχειοστάσιο.

Στα Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Νάξου φυλάσσονται αρχεία και συλλογές που αφορούν στην ιστορία της Νάξου και καλύπτουν χρονικά την περίοδο από το 1527 μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με το σύστημα που ακολουθείται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, κάθε αρχείο μετά την εγγραφή του στο βιβλίο εισαγωγής εντάσσεται στην ομάδα αρχείων στην οποία ανήκει (Ειδικό Ευρετήριο). Η ομαδοποίηση γίνεται με δελτία και είναι θεωρητική και όχι φυσική.

Συγκεκριμένα στα Γ.Α.Κ. – Τοπικό Αρχείο Νάξου υπάρχουν οι εξής ομάδες αρχείων: Διοικητικά, δικαστικά, εκπαιδευτικά, συμβολαιογραφικά, υποθηκοφυλακείο, δημοτικά, ιδιωτικά αρχεία-συλλογές, επιχειρήσεις

Στα Γ.Α.Κ.-Τοπικό Αρχείο Νάξου λειτουργεί αναγνωστήριο για μελέτη αρχειακού υλικού από Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες 08:30-14:30.

Οι πολίτες μπορούν να αναζητήσουν δημόσια ή ιδιωτικά αρχεία, μετά από αίτησή τους και σύμφωνα με τον κανονισμό του αναγνωστηρίου της υπηρεσίας. Διαθέτουν, επίσης, βιβλιοθήκη με βιβλία ιστορικού περιεχομένου με έμφαση στην ιστορία της Νάξου,τα οποία διευκολύνουν τόσο στις δραστηριότητες των Αρχείων, όσο και στις έρευνες όσων συμβουλεύονται τα αρχειακό υλικό που φυλάσσεται στην υπηρεσία. Η βιβλιοθήκη δεν είναι δανειστική. Το κοινό έχει πρόσβαση στη βιβλιοθήκη κατά τις ώρες λειτουργίας του αναγνωστηρίου