Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1955-1963 (Creation)
- 1945-1952 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
42 βιβλία-κατάστιχα, 36x25 εκ., 30x20 εκ.
Context area
Name of creator
Administrative history
Στα νεότερα χρόνια, τις περιόδους 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974, το νησί της Γυάρου χρησιμοποιείται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις ως τόπος φυλακής και εξορίας.
Στη νοτιανατολική πλευρά του νησιού δημιουργήθηκαν πέντε περιφραγμένα στρατόπεδα, στους αντίστοιχους πέντε όρμους του νησιού, όπου η διαμονή γινόταν κυρίως σε σκηνές κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Οι πρώτες οικοδομικές εργασίες ξεκίνησαν το 1947. Περιλάμβαναν εκβραχισμούς και διαμορφώσεις του εδάφους, διάνοιξη δρόμων, χτίσιμο ειδικών κτηρίων, αποθηκών, φυλακίων, πυροβολείων κ.ά. Ανάμεσα στον Δ΄ και τον Ε΄ όρμο χτίστηκε με αναγκαστική εργασία από τους κρατούμενους το κτήριο των φυλακών. Οι εργασίες διήρκεσαν από το 1948 ως το 1951. Πρόκειται για οικοδόμημα μεγάλων διαστάσεων, επίμηκες, ορθογώνιας κάτοψης. Αναπτύσσεται συμμετρικά γύρω από έναν άξονα που έχει κατεύθυνση Α–Δ, επάνω σε κεκλιμένο έδαφος που διαμορφώθηκε σε τέσσερα επίπεδα. Μορφολογικά το κτήριο ακολουθεί τα πρότυπα αντίστοιχων φυλακών της Δυτικής Ευρώπης.
Επάνω στο νησί βρίσκεται νεκροταφείο όπου έχουν ενταφιαστεί 20 πολιτικοί κρατούμενοι.
Το 2001, με την υπ’ αριθμ. ΔΠΑ/11131 απόφαση του υπουργού Αιγαίου (ΦΕΚ 772/Δ/19-9-2001), χαρακτηρίστηκαν διατηρητέα τα κτήρια των φυλακών καθώς και όλα τα οικοδομήματα, οι εγκαταστάσεις και οι κατασκευές που βρίσκονται στις περιοχές των πέντε όρμων του νησιού της Γυάρου, και καθορίστηκαν ειδικοί όροι και περιορισμοί στη δόμησή τους. Ακολούθησε ο χαρακτηρισμός από το υπουργείο Πολιτισμού του νησιού της Γυάρου ως ιστορικού τόπου, με την υπ’ αριθμ. Γ/4016/68475/17-12-2001 υπουργική απόφαση.
Archival history
Μετά την ίδρυση του Συλλόγου «Γύαρος-Ιστορική Μνήμη» το 2001, ο πρόεδρός του Κώστας Κατσιμπίνης κατάφερε να εντοπίσει το αρχείο των Φυλακών Γυάρου στις Φυλακές Κορυδαλλού -όσο είχε διασωθεί- μετά τη μεταφορά του από τις Φυλακές Κέρκυρας. Συνεχής είναι η αλληλογραφία ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς (Υπουργείο Δικαιοσύνης-Γενική Διεύθυνση Σοφρωνιστικής Πολιτικής, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Διεύθυνση Φυλακών Κορυδαλλού) μέχρι την οριστική πρόσκτηση του αρχείου.
Με έγγραφο του προέδρου του συλλόγου Κώστα Κατσιμπίνη (28.3.2002) και του γενικού γραμματέα Σταύρου Δημητρακόπουλου προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης- Γενική Διεύθυνση Σοφρωνιστικής Πολιτικής, ζητείται η μεταφορά του αρχείου (περιόδου 1947-1952 και 1955-1962) από τις Φυλακές Κορυδαλλού στο Ιστορικό Αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων. Η Διευθύντρια του Υπουργείου Δικαιοσύνης διαβιβάζει έγγραφο στις 21 Ιουνίου 2002 προς τη Δικαστική Φυλακή Κορυδαλλού για τη διεξαγωγή έρευνας αρχείου, όπου και ζητάει τη χορήγηση στοιχείων, «όσων φυσικά μπορούν να χορηγηθούν λόγω της φύσης τους».
Η αποστολή των εγγράφων του Υπουργείου Δικαιοσύνης προς τη Διεύθυνση των Φυλακών Κορυδαλλού, με την οποία εξασφαλίζεται η εισαγωγή του αρχείου στην Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, είναι καθοριστική για την πορεία και την τύχη του αρχείου. Το αρχείο εισάγεται στην Υπηρεσία το Νοέμβριο του 2002.
Immediate source of acquisition or transfer
Δημόσια Αποστολή
Φορέας παράδοσης: Δικαστική φυλακή Κορυδαλλού
Ημερομηνία εισαγωγής: 2002-11-06
ΑΒΕ: 1199
Content and structure area
Scope and content
Το αρχείο αποτελείται από 42 βιβλία ενώ με βάση το περιεχόμενό τους μπορούν να διακριθούν σε 4 μεγάλες κατηγορίες:1) Ευρετήρια, 2) Βιβλία δια χρέη κρατουμένων, 3) Βιβλία Υποδίκων, 4) Βιβλία Καταδίκων.
Appraisal, destruction and scheduling
Το αρχείο δεν έχει υποστεί εκκαθάριση.
Accruals
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Publication note
Άρθρο Υπακοής Χατζημιχαήλ με τίτλο "Αρχείο Φυλακών Γυάρου", Αρχειακός Δεσμός, σσ. 199-213, τ. 1, Αθήνα 2004.
Notes area
Note
Alternative identifier(s)
Access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Dates of creation revision deletion
Απρίλιος 2009
Script(s)
Sources
Archivist's note
Η περιγραφή του αρχείου έγινε από την αποσπασμένη εκπαιδευτικό στην Κεντρική Υπηρεσία των Γ.Α.Κ. Υπακοή Χατζιμιχαήλ, ενώ η περιγραφή σε ΔΙ.Π.Α.Π. πραγματοποιήθηκε από την αρχειονόμο Σταθοπούλου Ασημίνα, υπάλληλο της Κεντρικής Υπηρεσίας των Γ.Α.Κ.