Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1900-1943 (κυρίως 1919-1933) (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
9 αρχειακά κουτιά και 1 κουτί με φωτογραφίες
Context area
Name of creator
Biographical history
Ο Χαρίσιος Βαμβακάς γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1872. Πήγε σχολείο στην πατρίδα του και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στη συνέχεια στην Ελβετία, όπου αναγορεύθηκε διδάκτωρ του δικαίου και των πολιτικών επιστημών. Έζησε μερικά χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνεργάστηκε ως δικηγόρος με τον νομομαθή Τσάκο από την Ήπειρο τελειοποιώντας παράλληλα τα τουρκικά του.
Διετέλεσε βουλευτής Σερβίων και Κοζάνης στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο αντικαθιστώντας τον εκλεγμένο βουλευτή Κων. Δρίζη, ο οποίος του παραχώρησε τη θέση του, όταν παραιτήθηκε. Ήταν εκδότης και διευθυντής της γαλλόφωνης εφημερίδας Tribune με την οποία διαφώτιζε κυρίως τους ξένους για τα ελληνικά πράγματα. Το 1919 διορίστηκε από τον Ε. Βενιζέλο αντιπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης κοντά στον γάλλο στρατηγό Charpy, διοικητή της Διασυμμαχικής Κυβέρνησης Θράκης και στη συνέχεια μετά την προσάρτησή της, Γενικός Διοικητής Ανατολικής Θράκης. Στη σοβαρή και λεπτή αποστολή που του ανατέθηκε επέδειξε πολιτική σύνεση. Επέβαλε άρτιο διοικητικό σύστημα και συνέβαλε στις συζητήσεις για την παράδοση της Δυτικής Θράκης σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης της Λωζάνης.
Εξελέγη γερουσιαστής στις 21 Απριλίου 1929 και διετέλεσε αντιπρόεδρος της Γερουσίας. Παραιτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 1930 για να βάλει υποψηφιότητα ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης με το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Διετέλεσε δήμαρχος της πόλης από το 1931 μέχρι τον Ιούλιο του 1933 οπότε επαύθη, αφού προηγήθηκε διαχειριστικός έλεγχος και του επιβλήθηκε ποινή αργίας από τον Γενικό Διοικητή Μακεδονίας, Φίλιππο Δραγούμη, στο πλαίσιο των πολιτικών διώξεων των βενιζελικών.
Ασχολήθηκε με το εμπόριο δημιουργώντας τη «Βιομηχανία Τροχοφόρων Χαρίσιου Ηλ. Βαμβακά», ήταν μέτοχος της Ανωνύμου Εταιρείας Υφασμάτων «Υφανέτ» και νομικός σύμβουλος της βελγικής εμπορικής εταιρείας πετρελαίων SOCOMBEL.
Ήταν επίσης μέλος του Γενικού Διοικητικού Συμβουλίου της Γεωργικής Τραπέζης Μακεδονίας (1924-1930), της Ανωτέρας Ενοριακής Αντιπροσωπείας Θεσσαλονίκης (1927), επίτιμο μέλος του Ναυτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης και του Γυμναστικού Συλλόγου «Μέγας Αλέξανδρος».
Είχε παντρευτεί την κόρη του δικηγόρου Τσάκου, με την οποία όμως διαζεύχθηκε. Είχε αποκτήσει πέντε παιδιά: την Ευφημία, σύζυγο του γιατρού Αλέκου Παπαθανάση τη Νίνα –σύζυγο Τάκη (Χάνου;), την Καίτη ή Κατίνα, σύζυγο Γιώργου Βοσνιάκου και τους Πέτρο και Ηλία.
[Τα βιογραφικά στοιχεία αντλήθηκαν από τα βιβλία: Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης. Από το αρχείο του Χαρίσιου Βαμβακά. Επιμέλεια Καλλιόπης Παπαθανάση – Μουσιοπούλου. Αθήναι, 1975 και Παν. Λιούφη, Ιστορία της Κοζάνης. Εν Αθήναις 1924, ανατύπωση 1994 καθώς και από στοιχεία του αρχείου].
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
1872 Γέννηση στην Κοζάνη
1909 Φεβρ. -1912 Σεπτ. Βουλευτής Σερβίων και Κοζάνης στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο, μέλος της Οργανώσεως Κωνσταντινοπόλεως, εκδότης της «Πολιτικής Επιθεωρήσεως» συνεργάτης και αρθρογράφος της γαλλόφωνης εφημερίδας «Βήμα των εθνικοτήτων»
1913 Φεβρ.-1914 Ιούνιος Ο Βενιζέλος του αναθέτει διπλωματικές αποστολές σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Λονδίνο, Παρίσι, Πετρούπολη κλπ.) για τη διεκδίκηση των εθνικών δίκαιων. Καταδίκη του ερήμην σε θάνατο από την τουρκική κυβέρνηση για την εθνική του δράση
1912-1919 Εκδότης γαλλόφωνης εφημερίδας Tribune
1918 Οκτ. 18 – 1919 Σεπτ. Λαμβάνει μέρος στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων ως αντιπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης για τα ζητήματα Θράκης και του αλύτρωτου ελληνισμού
1919 Σεπτ. 29 Διορίζεται αντιπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στον Γάλλο στρατηγό Charpy που είχε αναλάβει τη Διασυμμαχική Διοίκηση της Δυτικής Θράκης για την επιδεξιότερη προάσπιση των ελληνικών συμφερόντων. Κατορθώνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του αρχιστράτηγου Fr. d’ Esperey και του Charpy
1920 Μαΐου 14 Κατάληψη Δυτικής Θράκης από τα ελληνικά στρατεύματα
1920 Μαΐου 21 Διορίζεται πρώτος Γενικός Διοικητής Δυτικής Θράκης
1920 Ιουλ. 30 Υπογραφή Συνθήκης Παρισίων με την οποία μεταβιβαζόταν η Δυτική Θράκη από τις Συμμαχικές Δυνάμεις στην Ελλάδα
1920 Σεπτ. 5 – Νοεμ. 26 Διοικητής Ανατολικής Μακεδονίας
1929 Απρ. 21 – 1930 Δεκ. 23 Εκλέγεται γερουσιαστής και διατελεί αντιπρόεδρος της Γερουσίας
1930 Δεκ. 23 Εκλέγεται με συντριπτική πλειοψηφία δήμαρχος Θεσσαλονίκης
1931 Οκτ. Παίρνει μέρος στο Β΄ Βαλκανικό Συνέδριο στην Κων/πολη
1931 Οκτ. 26 Επίσκεψη Προέδρου Δημοκρατίας Αλεξ. Ζαΐμη στη Θεσσαλονίκη
1933 Ιούλ. 1 Αποχωρεί από τη δημαρχία
1935 Αποσύρεται από την πολιτική
1952 Πεθαίνει μετά από μακρά ασθένεια
Archival history
Το αρχείο διαφύλαξε η αγαπημένη κόρη του Βαμβακά, Ευφημία Α. Παπαθανάση (παντρεμένη με τον Αλέκο Παπαθανάση, γιατρό και πολιτικό, βουλευτή για χρόνια στο νομό Έβρου, βλ. περισσότερα στο https://greek-parliament-members.anavathmis.eu/%CF%80%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82/) και στη συνέχεια η εγγονή του Καλλιόπη Παπαθανάση (παντρεμένη με τον πολιτικό μηχανικό Στυλιανό Μουσιόπουλο και μητέρα του καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., Νικολάου Μουσιόπουλου) η οποία το 1975 σε μια προσπάθεια αξιοποίησης του αρχείου εξέδωσε μία αντιπροσωπευτική επιλογή εγγράφων της περιόδου 1919-1920.
Immediate source of acquisition or transfer
Αγορά, Δεκέμβριος 2002
Content and structure area
Scope and content
Περιλαμβάνονται έγγραφα του Γενικού Στρατηγείου, της ΙΧης Μεραρχίας, του υπουργείου Εξωτερικών, αλληλογραφία με την Ύπατη Αρμοστεία και την Ελληνική Στρατιωτική Αποστολή στην Κων/πολη, πληροφορίες, αναφορές, αποφάσεις, διαταγές σχετικά με την πολιτική και διοικητική οργάνωση και διακυβέρνηση της Δυτικής Θράκης την περίοδο της Διασυμμαχικής Κυβέρνησης υπό τον γάλλο στρατηγό Charpy και μετά την προσάρτησή της στην Ελλάδα (1919-1920). Περιλαμβάνεται επίσης υλικό σχετικό με τη δημοτική δράση και διαχείριση του δήμου Θεσσαλονίκης που χρησιμοποιήθηκε για την υπεράσπισή του στο Συμβούλιο Επικρατείας στο πλαίσιο της προσφυγής κατά της ποινής αργίας που του είχε επιβάλει η Γενική Διοίκηση Μακεδονίας και της οριστικής παύσης του από το αξίωμα του δημάρχου (1931-1933). Έγγραφα και αλληλογραφία που σχετίζονται με τις πολιτικές, εκδοτικές, εμπορικές δραστηριότητες και τις οικονομικές και δικηγορικές υποθέσεις του Βαμβακά.
[Βλέπε επισυναπτόμενη αναλυτική περιγραφή].
Appraisal, destruction and scheduling
Εκκαθαρίστηκαν τα πολλαπλά αντίγραφα.
Accruals
Δεν αναμένονται προσθήκες υλικού.
System of arrangement
Φάκελοι 1-3 Κυβερνητικός Αντιπρόσωπος Δυτικής Θράκης (1919-1920)
Φάκελοι 4-5 Δήμαρχος Θεσσαλονίκης (1900, 1928-1933)
Φάκελος 6 Πολιτικές, εκδοτικές και εμπορικές δραστηριότητες (1909-1939)
Φάκελος 7 Οικονομικά, οικογενειακά, προσωπικά (1914-1943)
Φάκελος 8 Ευφημία Χ. Βαμβακά και Αλέξανδρος Παπαθανάσης (1908-1942)
Φάκελος 9 Δικηγορικές υποθέσεις Χ. Βαμβακά (1917-1936)
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.
Conditions governing reproduction
Language of material
- English
- French
- Greek
Script of material
Language and script notes
Οθωμανική γραφή
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Publication note
1) Η απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης από το αρχείο Χαρίσιου Βαμβακά. Επιμέλεια Καλλιόπης Παπαθανάση-Μουσιοπούλου. Αθήνα, 1975. [Έκδοση 189 εγγράφων του αρχείου].
2) Καλλιόπη Παπαθανάση-Μουσιοπούλου, Ελληνικά προξενεία στη Θράκη. Αθήνα, 1977.
3) Καλλιόπη Παπαθανάση-Μουσιοπούλου, «Η παλιννόστηση των προσφύγων στη Θράκη», Θρακική Επετηρίδα, 2ος τόμος, 1981. Ανάτυπο.
4) Καλλιόπη Παπαθανάση-Μουσιοπούλου, «Αγώνες του Χαρίσιου Βαμβακά στη Θράκη», Θρακική Επετηρίδα, 4ος τόμος, 1983. Ανάτυπο.
5) Καλλιόπη Παπαθανάση-Μουσιοπούλου, «Η στενή σχέση του Χαρίσιου Βαμβακά με ιστορικά γεγονότα της Θεσσαλονίκης (1916-1932)», Πρακτικά Συμποσίου «Η Θεσσαλονίκη μετά το 1912», Θεσσαλονίκη 1986. Ανάτυπο.
[Τα παραπάνω ανάτυπα μαζί με κάποια άλλα της ίδιας συγγραφέως που αναφέρονται στη Θράκη αλλά δεν χρησιμοποιούν υλικό από το αρχείο Βαμβακά, βρίσκονται στο κουτί αρ. 8].
Notes area
Note
Σημαντικό υλικό για τη μελέτη της πολιτικής και διοικητικής προσάρτησης της Δ. Θράκης περιλαμβάνεται στους φακέλους (αρ. 1-3) που αναφέρονται στην Κυβερνητική Αντιπροσωπεία Δυτικής Θράκης. Μόνο μικρό τμήμα των τεκμηρίων έχει εκδοθεί από την Καλλιόπη Παπαθανάση-Μουσιοπούλου.
Note
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
- Διασυμμαχική Κυβέρνηση Θράκης (Subject)
- ΥΦΑΝΕΤ, Ανώνυμος Εταιρεία Υφασμάτων (Subject)
- Εφημερίδα "TRIBUNE" (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση
Dates of creation revision deletion
Απρίλιος 2003
Script(s)
Sources
Δελτίο περιγραφής Φορέα
Archivist's note
Μεταφέρθηκε στο Ε.Λ.Ι.Α. Θεσσαλονίκης από τον Μ.Χ. 12/9/2003.
Archivist's note
Χριστίνα Βάρδα
Archivist's note
Απρίλιος 2003