Αξιώτη, Μέλπω (1905-1973)

Η Μέλπω Αξιώτη γεννήθηκε το 1905. Γόνος επιφανούς οικογένειας Μυκονιατών με καλλιτεχνικές ανησυχίες (ο παππούς της Π.Α. Αξιώτης ήταν διηγηματογράφος και μελετητής της ρωσικής λογοτεχνίας και ο πατέρας της Γεώργιος Αξιώτης μουσικός, ιδρυτής του Ωδείου Πειραιώς και συνεκδότης με τον Γεώργιο Λαμπελέτ του καλλιτεχνικού και φιλολογικού περιοδικού Κριτική το 1903), φοιτά εσωτερική στη Σχολή Ουρσουλινών της Τήνου (1918-1922). Ύστερα από έναν αποτυχημένο γάμο με τον θεολόγο και πρώην δάσκαλό της Βασίλη Μάρκαρη, εγκαθίσταται στην Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του 1930, όπου, μέσω της εξαδέλφης και φίλης της Λουκίας Φωτοπούλου, γνωρίζεται με πολλούς διανοουμένους της εποχής (Ν. Εγγονόπουλος, Γ. Θεοτοκάς, Ν. Καββαδίας, Τ. Μαλάνος, Γ. Σεφέρης, κ.ά.). Παράλληλα, γράφει τα πρώτα της διηγήματα (δημοσιεύονται στο περιοδικό Μυκονιάτικα Χρονικά το 1933-1934), ενώ το 1938 εκδίδει το πρώτο της μυθιστόρημα Δύσκολες Νύχτες, που θα της χαρίσει το πρώτο βραβείο του Γυναικείου Συλλόγου Γραμμάτων και Τεχνών (18 Μαρτίου 1939). Από το 1936 θα ενταχθεί στο ΚΚΕ και θα έχει έντονη αγωνιστική δράση στη διάρκεια της Κατοχής. Το 1947 θα αυτοεξοριστεί στη Γαλλία και επί μία δεκαπενταετία περίπου, μέχρι το 1965, θα ζήσει σε πόλεις του πρώην Ανατολικού Μπλοκ (Βαρσοβία, Σόφια, Α. Βερολίνο). Στη Γερμανία διδάσκει Νέα Ελληνικά και Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ως Επισκέπτρια Λέκτωρ (Gastlektorin) στο Ινστιτούτο Επιστημών των Αρχαιοτήτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Humboldt (1958-1964), ενώ περνά τα καλοκαίρια της στην Ιταλία (1959-1962). Στην Ελλάδα επιστρέφει τον Νοέμβριο 1965 και το 1973 πεθαίνει σε οίκο ευγηρίας από προϊούσα αμνησία και σωματική καχεξία.

Έργα της: Δύσκολες Νύχτες (1938,21964,31977), Θέλετε να χορέψομε Μαρία; (1940), Εικοστός αιώνας (1946,21966), Σύντροφοι καλημέρα! (1963), Το σπίτι μου (1965), Η Κάδμω (1972) και οι ποιητικές συλλογές Σύμπτωση (1939), Κοντραμπάντο (1959,21966), Θαλασσινά (1962,21966). Μετέφρασε από τα γαλλικά έργα των Τσέχωφ, Ραντιγκέ, Ιονέσκο, ενώ σε συνεργασία με τον Δημήτρη Χατζή επιμελήθηκε κι εξέδωσε την ανθολογία νεοελληνικού διηγήματος Antigone lebt (Η Αντιγόνη ζει, 1960,21961).

Πηγή: Μάρω Δούκα – Βασίλης Λαμπρόπουλος, «Βιογραφικό σημείωμα», στο: Μέλπω Αξιώτη, Δύσκολες Νύχτες, Αθήνα, Κέδρος 1999, σ. 7-16.