Πρόκριτος της Πελοποννήσου, φιλικός και πολιτικός έλαβε ενεργή δράση στην Επανάσταση σχηματίζοντας δικό του στρατιωτικό σώμα και συμμετέχοντας σε επιχειρήσεις. Ενεργή δράση είχε και στα πολιτικά πράγματα καθ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα. Συμμετείχε και στο κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 αναλαμβάνοντας αργότερα και το υπουργείο των στρατιωτικών. Ενώ λέγεται ότι αυτοκτόνησε πάμφτωχος το 1846.
Αντιστράτηγος και Αρχηγός Γ.Ε.Σ. Ο Αλέξανδρος Μερεντίτης (1880, Θήβα - 15 Ιουλίου 1964) ήταν Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός. Εκτέλεσε καθήκοντα αρχηγού ΓΕΣ (επισήμως ήταν υπαρχηγός του ΓΕΣ) την περίοδο 1928-29, και έγινε επίσης υπουργός σε διάφορες βραχύβιες κυβερνήσεις.
Γεννήθηκε το 1880 στη Θήβα. Αφού αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων, κατατάχθηκε στο στράτευμα (Πυροβολικό) στις 6 Ιουλίου 1902. Πήρε μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα. Τον πρόδωσαν και συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές που τον έκλεισαν στις φυλακές του Μοναστηρίου, παραλίγο δε να τον τυφεκίσουν. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους ως υπολοχαγός, διοικητής πυροβολαρχίας στη Μακεδονία και στην Ήπειρο, στις επιχειρήσεις για την κατάληψη των Ιωαννίνων. Μετά τη λήξη τους διορίστηκε καθηγητής Περιγραφικής Γεωμετρίας στη Σχολή Ευελπίδων. Έγραψε και σύγγραμμα με τίτλο «Μαθήματα Περιγραφικής Γεωμετρίας».
Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε ως αντισυνταγματάρχης, διοικητής του πυροβολικού της IV Μεραρχίας. Στις επιχειρήσεις στη Ρωσία (Εκστρατεία της Κριμαίας) υπηρέτησε ως διοικητής πυροβολικού της II Μεραρχίας.
Στη Μικρασιατική Εκστρατεία υπηρέτησε ως διοικητής πυροβολικού του Β΄ Σώματος Στρατού και κατόπιν του Α΄ Σώματος Στρατού, στο οποίο λίγες ημέρες πριν από την κατάρρευση του μετώπου έγινε επιτελάρχης.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή για κάποιο διάστημα με αίτησή του τέθηκε σε διαθεσιμότητα. Ανακλήθηκε στην ενέργεια, έγινε υποστράτηγος και τοποθετήθηκε επιθεωρητής Πυροβολικού. Υπήρξε χρονολογικά ο δεύτερος εμψυχωτής αυτής της νεοσύστατης τότε υπηρεσίας, η οποία οργάνωσε και ανέπτυξε το σύστημα εκπαίδευσης του Πυροβολικού.
Στάλθηκε για εκπαίδευση στη Γαλλία, κι όταν επέστρεψε, τοποθετήθηκε υπαρχηγός του Επιτελείου, εκτελούσε δε καθήκοντα αρχηγού επειδή η θέση αυτή ήταν κενή. Συνέταξε και εισηγήθηκε σχέδιο οργάνωσης του στρατού, που προέβλεπε μειωμένη θητεία. Το σχέδιο αυτό εγκρίθηκε και τέθηκε σε ισχύ.
Επειδή διέκειτο φιλικά προς το Κίνημα Πλαστήρα του Μαρτίου 1933 αποστρατεύτηκε. Στα χρόνια της Κατοχής η κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη τον ανακάλεσε τον Οκτώβριο 1943 στην ενεργό υπηρεσία και τον προήγαγε σε αντιστράτηγο. Διετέλεσε υπουργός-γενικός διοικητής Μακεδονίας και υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση Πέτρου Βούλγαρη τον Απρίλιο και τον Αύγουστο του 1945, και υπουργός Στρατιωτικών και προσωρινά Ναυτικών στην κυβέρνηση του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού την ίδια χρονιά. Επί πρωθυπουργίας Θεμιστοκλή Σοφούλη έγινε υπουργός-γενικός διοικητής Μακεδονίας (1945-1946).
Πέθανε από συγκοπή καρδιάς τον Ιούλιο του 1964 στην Αθήνα και κηδεύτηκε με δημόσια δαπάνη από το Ναό της Μητρόπολης. Ήταν άγαμος.
Πηγές:
Μεγάλη Ναυτική και Στρατιωτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 4, σελ. 499
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα", τόμος 44, σελ. 282.
Υποστράτηγος, δισέγγονος του Νότη Μπότσαρη, συμμετείχε στους Βαλκανικούς , στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Εκστρατεία της Μικράς Ασίας και στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Διατέλεσε υπουργός Συγκοινωνιών (1924) και Ναυτικών (1929-30) καθώς και μέλος ή πρόεδρος πολλών επιστημονικών και πολιτιστικών σωματείων, συλλόγων και εταιρειών όπως της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (1955-80)
Ο Εμμανουήλ Ξένος ήταν καραβοκύρης, λόγιος, πολιτικός και αγωνιστής του 1821 από την Πάτμο. Ήταν καραβοκύρης και έμπορος με δραστηριότητες και εμπορικό οίκο στην Οδησσό, είχε μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία. Κατά την διάρκεια της επανάστασης μαζί με τον αδελφό του Θεόδωρο εφοδίαζαν με τα πλοία τους τον στρατό του Καραΐσκάκη και το πολιορκημένο Μεσολόγγι. Ήταν πληρεξούσιος της Πάτμου στις εθνοσυνελεύσεις του 1823 στο Άστρος , του 1826 στην Επίδαυρο, του 1827 στην Τροιζήνα και του Δ΄ κατ' επανάληψη Εθνική των Ελλήνων συνέλευση του 1831-2. Είχε εκλεγεί στην επιτροπή που στάλθηκε στον σουλτάνο να διαπραγματευτή ειρήνη.
Μπότασης, οικ. Ιστορική σπετσιώτικη οικογένεια ηπειρωτικής καταγωγής που από τον 17ο αιώνα εγκαταστάθηκε στο Κρανίδι. Γενάρχης της σπετσιώτικης οικογένειας θεωρείται ο Νικόλαος Μπότασης (1730-1812) που αναγκάστηκε να μεταφερθεί το 1736 στις Σπέτσες και απέκτησε μεγάλη περιουσία από την ενασχόληση του με το εμπόριο και τη ναυτιλία. Ενίσχυσε οικονομικά τον αγώνα ενώ μετά την απελευθέρωση διατέλεσε Σύμβουλος της Επικρατείας και Υπουργός Οικονομικών.
Οικογένεια του Άργους. Η ασχολία των μελών της με το εμπόριο, η απόκτηση μεγάλης ακίνητης περιουσίας και η ενασχόληση με τα κοινά της Πελοποννήσου, χάρισαν στην οικογένεια μεγάλο πλούτο και πολιτική δύναμη.
Τα μέλη της κατείχαν πολιτικά και κοινωνικά πλεονεκτήματα κατά την εποχή των Βενετών και των Τούρκων και ήταν πλουσιότατοι μεγιστάνες και προεστοί του τόπου, τον οποίο στην ουσία κυβερνούσαν. Ήταν δε τόσο γνωστό το οίκημα που διέμεναν, ώστε λεγόταν «το Αρχοντικόν του Μωρέως Περρουκαίικον». Αξίζει να σημειωθεί ότι με πρωτοβουλία της συγκεκριμένης οικογένειας, ιδρύθηκε στο Άργος το πρώτο ελληνικό σχολείο το έτος 1798.
Ο πρώτος μέχρι σήμερα γνωστός γενάρχης της επιφανούς αυτής οικογένειας ήταν ο Γιαννάκης Περρούκας, ο οποίος έζησε επί Βενετών και πιθανώς επί της προ του 1687 Τουρκοκρατίας. Στα μέσα όμως του 18ου αιώνα αναφαίνεται ο γιος του Αποστόλης Περρούκας και ο γιος του κυρ Δημήτρης Περρούκας, μεγαλογαιοκτήμονες και τοκιστές. Ο κυρ Δημήτρης απέκτησε τέσσερεις γιους, τους Νικολή, Γεωργαντά, Σωτήρη και Απόστολο και υπήρξε ο πρώτος από όλους που διέπρεψε.
Ο Νικόλαος Περρούκας ήταν από την 18η εκατονταετηρίδα επιφανέστατος Αργείος, ο οποίος διετέλεσε και βεκίλης της επαρχίας παρά τη Υψηλή Πύλη. Παντρεύτηκε την Αγγελική Ιωάν. Συλλιβέργου (της οποίας η μητέρα Ευδοκία ήταν γόνος της οικογένειας των Νοταράδων στην Κορινθία) και μετά την αρχοντική ζωή που έζησε, πέθανε την 12η Απριλίου 1822.
Απέκτησε δε λαμπρούς γιους, τον Ιωάννη, Δημήτριο και Χαραλάμπη και δύο κόρες, την Ευγενία, σύζυγο του δοτόρου Χριστόδουλου Σεβαστού, γιατρού και αδελφού του μητροπολίτη Κορίνθου Ζαχαρίου (1783 – 1819) και την Ευδοκία, σύζυγο του προεστού της Κερπίνης Δημητράκη Ζαήμη ή Ζαήμογλου, γιου του περίφημου εθνομάρτυρα Ανδρούτσου Ζαήμη, γενικού προεστού της Πελοποννήσου.
Οι γιοι του Νικολάου Περρούκα ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας και προεστοί και πήραν μέρος στην επανάσταση και στην προετοιμασία της.
Ο πρεσβύτερος και διαπρεπέστερος, ο Ιωάννης Περρούκας ανήκει στους εθνομάρτυρες. Ως προεστός του Άργους, κυβέρνησε κυρίως κατά την τελευταία δεκαετηρίδα της Τουρκοκρατίας και το 1821 φυλακίσθηκε στην Τρίπολη μαζί με τους υπόλοιπους προεστούς και αρχιερείς της Πελοποννήσου. Στη φυλακή υπέστη οδυνηρά μαρτύρια επί έξι μήνες και πέθανε λίγο μετά την άλωση της Τρίπολης και 12 ημέρες μετά την αποφυλάκισή του, την 4η Οκτωβρίου 1821.
Ο νεότερος αδελφός Χαραλάμπης Περρούκας ήταν από το 1816 μεγαλέμπορος στην Πάτρα. Όταν ήταν μικρός, πριν από την Επανάσταση, ήρθε στο Άργος, όπου και δημιούργησε εμπορικό κατάστημα, το οποίο όμως και κατέλαβαν οι Τούρκοι αργότερα με την έκρηξη της επανάστασης. Στον αγώνα προσέφερε ό,τι μπορούσε. Τον Ιούνιο του 1821 διορίσθηκε από τη Γερουσία της Πελοποννήσου έφορος της επαρχίας και του στρατεύματος του Άργους και γερουσιαστής. Συμμετείχε στις μάχες κατά του Δράμαλη. Το 1823 διορίσθηκε υπουργός των Οικονομικών. Πέθανε την 27η Οκτωβρίου 1824.
Ο Δημήτριος Περρούκας ήταν μορφωμένος και γνώριζε κάλλιστα, εκτός της ελληνικής γλώσσας, την τουρκική, τη γαλλική και την ιταλική. Σπούδασε Νομική και ιδίως Πολιτικές επιστήμες. Ήταν προεστός της Πελοποννήσου και διετέλεσε από το 1812-1821 βεκίλης του Μωρηά, παρά τη Υψηλή Πύλη στην Κωνσταντινούπολη. Υπηρέτησε τον Αγώνα, ως πολιτικός άνδρας, σε Ελλάδα και Ευρώπη. Τον Δεκέμβριο του 1821 ψηφίσθηκε ως μέλος της Α’ Βουλής του Έθνους. Επί Κυβερνήτη γνώρισε μεγάλη δόξα, αφού έγινε μέλος της Πανελληνίου και Πρώτος Γραμματέας του για τα εσωτερικά και δικαστικά θέματα, μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, πρόεδρος του θαλάσσιου Δικαστηρίου, γερουσιαστής και νομοθέτης του νεοσύστατου έθνους. Σε αυτόν οφείλονται οι νόμοι του Δημοσίου Δικαίου και οι Δικαστικοί, η διοικητική διαίρεση της Πελοποννήσου και πολλά άλλα. Ο βασιλιάς Όθωνας τον ανέδειξε και ως Σύμβουλο της Επικρατείας το 1843. Ο διάσημος άνδρας υπήρξε μέλος της Δ’ και Ε’ Εθνικής Εθνοσυνέλευσης (1829 και 1831) έως και σε αυτή του 1843, έλαβε δε και πολλά αξιώματα, ενώ με τη φιλία και την εκτίμησή τους τον τίμησαν όλες οι εξέχουσες προσωπικότητες της Ελλάδας, της Ανατολής, αλλά και πολλές από την Ευρώπη. Επί πλέον διατήρησε μέχρι και τον θάνατό του όλη ανελλιπώς την απέραντη αλληλογραφία του ως μέγιστο ιστορικό αρχείο, το οποίο έγινε πλούσια πηγή ιστορικής ύλης. Δολοφονήθηκε στο σπίτι του στο Άργος τη 13η Νοεμβρίου 1851..
Βιβλιογραφία:
Δημητρίου Κ. Βαρδουνιώτου, « Καταστροφή του Δράμαλη », Εκ των τυπογραφείων Εφημερίδος "Μορέας", Εν Τριπόλει 1913.
Αρµατολός των προεπαναστατικών χρόνων και στρατιωτικός της επαναστατικής και καποδιστριακής περιόδου.
Σημαντική οικογένεια της Κύπρου, που άκμασε κατά τον 18ο αιώνα και εξής και διακρίθηκε σε διάφορους τομείς. Πρώτο μέλος της οικογένειας στην Κύπρο ήταν ο γιατρός Δημήτριος Φραγκούδης από την Τεργέστη, ο οποίος γύρω στα 1737 εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό.
Γνωστότερα μέλη της οικογένειας Φραγκούδη είναι (αλφαβητική σειρά με βάση το πρώτο όνομα)
Γιάγκος ή Ιωάννης Φραγκούδης: Γνωστός αγωνιστής στην ελληνική επανάσταση του 1821. Γεννήθηκε το 1800 και πέθανε το 1880. Σπούδασε στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και στην Ακαδημία της Κέρκυρας. Με την έναρξη της ελληνικής επανάστασης, το 1821, πήγε στις Σπέτσες και κατετάγη εθελοντικά στο πολεμικό καράβι «Ηρακλής» του Αναργύρου Α. Χατζηαναργύρου. Κατά την αγωνιστική αυτή υπηρεσία του, το 1821-1822, κρατούσε και το πολεμικό ημερολόγιο του πλοίου «Ηρακλής» το οποίο αργότερα ο γιος του Επαμεινώνδας Φραγκούδης δώρισε στο Εθνολογικό Μουσείο Αθηνών (1884). Αργότερα ο Γιάγκος Φραγκούδης υπηρέτησε και σε άλλα καράβια (αναφέρεται ότι διετέλεσε γραμματέας του πλοίου του Γ. Χατζηανδρέου). Ήταν γνωστός και με την προσωνυμία Γιαμαρέλλος.
Δημήτριος Φραγκούδης: Καταγόταν από την Τεργέστη και ήταν γιατρός. Ιδρυτής της κυπριακής οικογένειας Φραγκούδη. Ήρθε στην Κύπρο περί το 1737 κι εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό. Το 1738 διορίστηκε ως ο πρώτος υποπρόξενος της Αγγλίας στη Λεμεσό.
Δημήτριος Φραγκούδης: Εμπορευόμενος της Λεμεσού. Πέθανε το 1828. Πρόξενος της Νεαπόλεως (Δύο Σικελιών), πρόξενος του Cinque Porti (=Πέντε Λιμάνια, Αγγλία), υποπρόξενος της Αγγλίας και προξενικός πράκτορας της Ρωσίας και της Γαλλίας στη Λεμεσό. Με τις διπλωματικές του αυτές ιδιότητες μπόρεσε να βοηθήσει πολλούς Έλληνες Κυπρίους, ιδίως κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων σφαγών από τους Τούρκους το 1821.
Επαμεινώνδας Φραγκούδης: Γιος του αγωνιστή Γιάγκου Φραγκούδη. Γεννήθηκε κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα και πέθανε το 1892. Σπούδασε στη γνωστή Ιόνιον Ακαδημία της Κέρκυρας. Στην Κύπρο επέστρεψε ως γραμματέας του ελληνικού υποπροξενείου της Λάρνακας. Το 1848 ανέλαβε τη διεύθυνση της Ελληνικής Σχολής Λευκωσίας, μέχρι το 1854, οπότε κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί εξέδωσε το 1856-1857 το περιοδικό Θελξινόη. Αργότερα εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι όπου εργάστηκε ως καθηγητής σε ανώτερες σχολές και ύστερα στο εκεί Πανεπιστήμιο. Υπήρξε συνεργάτης εφημερίδων (Ἀμάλθεια και Ἐφημερίς της Σμύρνης, Νέα Ἡμέρα της Τεργέστης, Ἡ Ἓνωσις Ερμουπόλεως• στην τελευταία δημοσίευσε το 1855 σε συνέχειες το ιστορικό διήγημά του Οἱ Βαχαβίται). Ασχολήθηκε με την ποίηση και τη λαογραφία, ιδίως τη συλλογή και καταγραφή των δημοτικών τραγουδιών.
Ευρυβιάδης Φραγκούδης. Ξάδελφος του Επαμεινώνδα Φραγκούδη. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1829 και πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1887. Εμπορευόμενος, προξενικός πράκτορας της Αγγλίας, Σουηδίας και Νορβηγίας στη Λεμεσό (1853-1866) και υποπρόξενος των ιδίων χωρών στη Λεμεσό (1866-1879). Ύστερα από ατυχίες του στο εμπόριο, εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου ανέλαβε την αρχισυνταξία της εφημερίδας Ὁμόνοια. Στην Αλεξάνδρεια εξέδωσε Ἐγχειρίδιον Χωρογραφίας καί Γενικῆς Ἱστορίας τῆς Κύπρου (τεύχος Α', 1885, τεύχος Β', 1886).
Ιωάννης Φραγκούδης: Από τις μεγαλύτερες αθλητικές φυσιογνωμίες του ελληνικού αθλητισμού. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο τον 18ο αιώνα και πέθανε στην Αμερική το 1916. Ακολούθησε τη στρατιωτική σταδιοδρομία κι αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων, στην οποία αργότερα εργάστηκε κι ως καθηγητής. Πήρε μέρος σε αποστολές σε διάφορες χώρες. Ως αξιωματικός του πυροβολικού, πήρε μέρος στους πολέμους του 1897 και του 1912-13. Στην πρώτη διοργάνωση των σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα, το 1896, κέρδισε μετάλλια στα αγωνίσματα της σκοποβολής με πιστόλι από απόσταση 25 μέτρων και της σκοποβολής με πολεμικό όπλο από απόσταση 300 μέτρων. Τιμήθηκε με τον μεγαλόσταυρο του Φοίνικος.
Μενέλαος Φραγκούδης: Λόγιος, εκπαιδευτικός, δημοσιογράφος, μεταφραστής και αθλητής, γιος του νομικού και δικαστή Δημητρίου Φραγκούδη και πατέρας του αθλητή Pένου Φραγκούδη. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1871 και πέθανε το 1931. Το 1896 εξέδωσε στη Λεμεσό την εβδομαδιαία εφημερίδα Ἀναγέννησις και από τον επόμενο χρόνο τη σημαντική εφημερίδα Ἀλήθεια την οποία και διηύθυνε μέχρι τον χρόνο του θανάτου του. Διετέλεσε μέλος του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου και της εφορείας των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Λεμεσού, μέλος της Εθνικής Οργανώσεως Κύπρου (Ε.Ο.Κ.) και του Εθνικού Συμβουλίου. Φανατικός υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας, δημοσίευσε σχετικές μελέτες κι έκανε πολλές ομιλίες για την καθιέρωσή της. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του πρώτου Γυμναστικού Συλλόγου της Κύπρου, του Γ. Σ. Ολύμπια (Γ. Σ. Ο.) που ιδρύθηκε το 1892. Ως αθλητής ο ίδιος κέρδισε το άλμα εις ύψος με κοντάρι στους πρώτους Παγκύπριους αγώνες που έγιναν στη Λεμεσό το 1896.
Νικόλαος Φραγκούδης: Γνωστός και ως Νικολάκης. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1857 και πέθανε το 1913. Αδελφός του Μενελάου Φραγκούδη. Καθηγητής της γαλλικής στην Ελληνική Σχολή Λεμεσού και εκδότης, κατά το 1901-1902, της εβδομαδιαίας εφημερίδας Διάπλασις στη Λάρνακα. Λόγιος. Έγραψε ποιήματα κοινωνικά και πατριωτικά που εξέδιδε σε φυλλάδια και τα διένειμε, συνήθως δωρεάν. Ποιήματά του έχουν επίσης δημοσιευθεί σε έντυπα της εποχής.
Ρένος Φραγκούδης: Γιος του Μενελάου Φραγκούδη, σημαντικός αθλητής. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1909 και πέθανε στην Αθήνα το 1982. Πήρε μέρος σε δυο Ολυμπιάδες (Λος Άντζελες το 1932 και Βερολίνο το 1936). Στον Φραγκούδη απονεμήθηκε, για την πολυσήμαντη προσφορά του στον ελληνικό αθλητισμό, ο Μεγαλόσταυρος του Φοίνικος.
Τάκης (Δημήτριος) Φραγκούδης: Ζωγράφος. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1900 και πέθανε στην Αθήνα το 1978. Γιος του Μενελάου Φραγκούδη.
Παλάσκας, Λεωνίδας. Ανώτερος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Σπούδασε στη Ναυτική Σχολή της Βρέστης και κατατάχθηκε στο γαλλικό πολεμικό ναυτικό. Το 1844 προσλήφθηκε στην ελληνική ναυτική υπηρεσία και συνέβαλλε στην πρόοδο του ναυτικού. Υπηρέτησε Υπουργός Ναυτικών σε κυβέρνηση του Επ. Δεληγιώργη (1877).
Ενώ πέθανε πικραμένος για την αντίδραση που συναντούσαν οι προσπάθειες του για βελτίωση των ελληνικών ναυτικών πραγμάτων.
Γιός του Φιλικού Οικονόμου Παπατσώρη, κατάγεται από το χωριό Σουλιμά (σημ. Άνω Δώριο) Μεσσηνίας. Διετέλεσε πληρεξούσιος στις Εθνοσυνελεύσεις και βουλευτής.
Έλληνας λογοτέχνης, ιστορικός και καθηγητής στη Ναυτική Σχολή των Δοκίμων και στο Εθνικό Πανεπιστήμιο. Παππούς του ήταν ο φιλικός Κωνσταντίνος Ράδος.
Νομομαθής, οικονομολόγος, φιλόλογος και συγγραφέας με δημόσια δράση στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Το 1837 εισήλθε στο δικαστικό σώμα και έφτασε στον βαθμό του αεροπαγίτη λαμβάνοντας γενικά υψηλές θέσεις στον κρατικό μηχανισμό. Το 1855 διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1861 τοποθετήθηκε πρεσβευτής της Ελλάδας στη Κων/λη αλλά σύντομα παραιτήθηκε. Επίσης το 1861 διορίστηκε υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας. Το διάστημα 1869-1890 ήταν διοικητής της Ε.Τ. Υπήρξε πρώτος πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και πρόεδρος της Επιτροπής των Κρητών. Κληροδότησε τη βιβλιοθήκη του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Φαναριώτης, συγγραφέας και πολιτικός, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, ανέλαβε διάφορες πολιτικές και διοικητές θέσεις τόσο στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες όσο και στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Συνέβαλε μεταξύ άλλων στην ίδρυση της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και της Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Πρόκριτος της Ύδρας, ναυμάχος της Ελληνικής Επανάστασης και αρμοστής της Κρήτης. Αν και αρχικά αντιτάχθηκε στον ξεσηκωμό της Ύδρας στη συνέχεια έλαβε ενεργό ρόλο στον ναυτικό αγώνα. Το 1823 διορίστηκε αρμοστής Κρήτης. Αργότερα επιστρέφοντας στην Ύδρα πήρε μέρος στην επιχείρηση των Ψαρών και στη ναυμαχία του Γέροντα. Επί Καποδίστρια διορίστηκε διευθυντής ναυτικών υποθέσεων, εκλέχθηκε πληρεξούσιος στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση και γερουσιαστής.
Φιλολογική εταιρεία που δημιουργήθηκε στη Βιέννη και την Αθήνα λίγο πριν την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης με στόχο την πνευματική προετοιμασία των Ελλήνων για εθνική απελευθέρωση με την ίδρυση σχολείων κ.ά.
Ο Κωστής Παλαμάς, γιος του Μιχαήλ Παλαμά και της Πηνελόπης Πεταλά, γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου του 1859, δεύτερος μετά τον Χριστάκη (1849-1925) ενώ ακολούθησε ο Νίκος (1861). Πολύ γρήγορα έχασε και τους δύο γονείς του . το 1864 τη μητέρα του από πρόωρο τοκετό και το 1865 τον πατέρα του. Το 1866 εγκαταστάθηκε μαζί με τον αδελφό του Χριστάκη στο σπίτι του θείου τους Δ.Ι.Παλαμά στο Μεσολόγγι. Το 1875 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Μεσολογγίου με βαθμό Κάλλιστα και εγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1879 συγκατοίκησε για έναν περίπου χρόνο με τον ποιητή Νίκο Καμπά. Το 1880 υπηρέτησε στο στρατό. Το 1882 παρέμεινε για οκτώ περίπου μήνες στην Κυπαρισσία όπου είχε διοριστεί έπαρχος ο αδελφός του Χριστάκης. Το 1887 παντρεύτηκε τη συνομίληκή του Μαρία Βάλβη με κουμπάρο τον Βλάση Γαβριηλίδη. Απέκτησε τρία παιδιά, τη Ναυσικά (1888), τον Λέανδρο (1891) και τον Άλκη (1894) που πέθανε το 1898. Για το θάνατο του παιδιού του έγραψε την ίδια χρονιά το εκτενές ποίημα Ο Τάφος. Το 1897 διορίστηκε γραμματέας του Πανεπιστημίου από όπου συνταξιοδοτήθηκε το 1928. Μετά το γάμο του έζησε συνεχώς στην Αθήνα, σε ενοικιαζόμενο σπίτι στην οδό Ασκληπιού 3, και από το 1935 στην Περιάνδρου 5 στην Πλάκα. Πεθανε στις 27 Φεβρουαρίου 1943. Η πάνδημη κηδεία του ήταν συγχρόνως μία εκδήλωση αντίστασης στη γερμανική κατοχή.
Η ενασχόληση του Παλαμά με την ποίηση μαρτυρείται από την πρώιμη εφηβική του ηλικία. Το 1876 δημοσίευσε το ποίημα Το γιούλι στο Αττικόν Ημερολόγιον του Ασωπίου και υπέβαλε στο Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό τη συλλογή του Ερώτων έπη, η οποία απορρίφθηκε. Το 1885 κυκλοφόρησε η συλλογή του Τραγούδια της πατρίδος μου. Το 1889 βραβεύτηκε στον Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό ο Ύμνος εις την Αθηνάν και το 1890 η συλλογή του Τα μάτια της ψυχής μου που κυκλοφόρησε το 1892. Ως το θάνατό του, το 1943, δημιούργησε λογοτεχνικό και κριτικό έργο τεράστιας έκτασης.
Ο Γεώργιος Παπουτσάκης, γιος του Αντωνίου και της Ευδοκίας, γεννήθηκε το 1909 στην Μεχάλα Κιμπίρ της Αιγύπτου και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια. Αποφοίτησε από το Αβερώφειο Γυμνάσιο και την Ανωτέρα Εμπορική Σχολή του Lycée Français Αλεξανδρείας. Εκεί παρακολούθησε και μαθήματα γαλλικής φιλολογίας. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα Α΄ τάξης στην École Francaise de Droit του Καΐρου. Εργάστηκε στην εταιρεία χάρτου και χρωμολιθογραφιών Τ.Ε. Λαγουδάκη και Σία ως αλληλογράφος, ταμίας, βοηθός αρχιλογιστή, γραμματέας διευθύνσεως (1927-1958) και στην εταιρεία καπνού και σιγαρέττων αδελφών Κουταρέλλη ως γενικός επιθεωρητής του τμήματος πρώτων υλών (1958-1961). Στα τέλη του 1961 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε στην διεύθυνση Εξωτερικού Τύπου του υφυπουργείου προεδρίας της Κυβερνήσεως. Δημοσίευσε κριτική λογοτεχνίας σε περιοδικά και εφημερίδες. Μετέφρασε τα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη στην γαλλική γλώσσα και η μετάφραση εκδόθηκε από τον γαλλικό εκδοτικό οίκο Les Belles Lettres to 1958. Το 1963 εξέδωσε τα Πεζά του Κ.Π. Καβάφη.
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου]
Ο Δημήτριος Παπαδάς (Κρέστενα Ηλείας, 1903 - Αθήνα 198?), ήταν ένα από τα εννέα παιδιά του Θεόδωρου Παπαδά και της Βασιλικής το γένος Λαλούντα. Εργάστηκε ως οικονομικός υπάλληλος σε διάφορες κρατικές υπηρεσίες ενώ από το 1942 ως το 1964 εργάστηκε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους φθάνοντας στο βαθμό του επιθεωρητή. Σημαντική ήταν η δραστηριότητά του ως μέλους και προέδρου του Δ.Σ. του Συνδέσμου Σκιλλουντίων «Τα Κρέστενα» (ταμίας από την ίδρυση του Συνδέσμου, πρόεδρος τα έτη 1959-1960, 1962-1971 και αντιπρόεδρος τα έτη 1972-1974).
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού σημειώματος και της διοικητικής ιστορίας: εκτενές χειρόγραφο βιογραφικό σημείωμα γραμμένο από τον ίδιο].
Η Ρούλα Παπαδημητρίου γεννήθηκε το 1913 στην Θεσσαλονίκη. Κόρη του Μιχαήλ Βαρέλλα, εμπόρου φαρμάκων, φοίτησε στο παρθεναγωγείο Στ. Νούκα- Αγλαΐας Σχινά και στο κολλέγιο Ανατόλια. Παντρεύτηκε τον Αλέκο Παπαδημητρίου με τον οποίο έκαναν τρία παιδιά: τον Στάθη (1939-1996), τον Μιχάλη (1942-) και τον Γιώργο Παπαδημητρίου (1944-2009, γνωστό συνταγματολόγο και βουλευτή Επικρατείας).
Η Παπαδημητρίου, με το ψευδώνυμο Αφροδίτη της Μήλου, δημοσίευσε εφηβικές της συνεργασίες στη Διάπλαση των Παίδων. Από το 1952 ως το 1996 εξέδιδε το Περιοδικό Ελληνίδων Βορείου Ελλάδος, το οποίο κάλυπτε λογοτεχνικά, ιστορικά, κοινωνικά και λαογραφικά θέματα καθώς και θέματα σχετικά με τη θέση της γυναίκας στη νεοελληνική ιστορία και κοινωνία.
Μεταπολεμικά έδωσε πολλές διαλέξεις σε πόλεις της Ελλάδος και στο εξωτερικό. Υπήρξε τακτική συνεργάτης για πολλά χρόνια των Ραδιοφωνικών Σταθμών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, όπου παρουσίαζε εκπομπές ποικίλου περιεχομένου. Συνεργάστηκε ακόμη με την Αντιγόνη Μεταξά (Θεία Λένα), για τη ραδιοφωνική εκπομπή της τελευταίας που είχε τίτλο «Καλημέρα Παιδιά».
Η Παπαδημητρίου συμμετείχε σε πλήθος φιλανθρωπικών σωματείων και οργανώσεων. Δραστηριοποιήθηκε έντονα για τον επαναπατρισμό παιδιών του «παιδομαζώματος» καθώς και για την αναγνώριση πολιτικών δικαιωμάτων στις γυναίκες. Η ίδια υπήρξε υποψήφια βουλευτής Θεσσαλονίκης με το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη το 1956.
Έγραψε μελέτες, διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και πλήθος άρθρων. Το πεζογραφικό της έργο επικεντρώνεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης και τη νεότερη ιστορία της, τον Μακεδονικό Αγώνα καθώς και τον κυπριακό ελληνισμό. Συνεργασίες της δημοσιεύθηκαν σε πλήθος περιοδικών και εφημερίδων. Τιμήθηκε με πλήθος παρασήμων και διακρίσεων. Πέθανε το 2005.
Ορισμένα από τα έργα της:
Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Υλικό και δημοσιεύματα του αρχείου.
Ο Αβραάμ Παπάζογλου ήταν κριτικός, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, εκδότης και συγγραφέας. Μέσα από τις μεταφράσεις ελλήνων και τούρκων συγγραφέων, στα τουρκικά και τα ελληνικά αντιστοίχως, αλλά και την ανταπόκριση στον Τύπο των δύο χωρών γύρω από την πνευματική ζωή –βιβλία, εκθέσεις– εργάστηκε για την πνευματική γνωριμία και τη φιλία των δύο λαών. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1910. Aκολούθησαν δύο αδελφές, η Ελένη και η Θάλεια. Φοίτησε στο Ζωγράφειο Λύκειο της Πόλης και στη συνέχεια στη Σχολή S’Michel, για να εργαστεί κατόπιν στην επιχείρηση του πατέρα του. Ήταν μέλος της Y.M.C.A. (= Χ Α Ν) και μαζί με φίλους ίδρυσε τον όμιλο «Ζωγράφειο», όπου μελετούσαν τα σύγχρονα φιλολογικά και καλλιτεχνικά ρεύματα. Το 1927 επιμελήθηκε το «Λεύκωμα των Τελειοφοίτων του Ζωγραφείου», υπογράφοντας τα κείμενά του με το ψευδώνυμο Μάβρας. Έκτοτε έγραφε κριτικές, άρθρα, δοκίμια διηγήματα, ανταποκρίσεις και μετέφραζε κείμενα.
To διάστημα 1930-1933 επιμελήθηκε και εξέδωσε τη «Φιλολογική Πρωτοχρονιά», όπου συγκέντρωνε ποιήματα και πεζά κείμενα λογίων της Πόλης και άλλων.
Δεν στάθηκε δυνατόν να εξακριβώσουμε πότε εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στον πόλεμο του 1940 πολέμησε ως εθελοντής στο Αλβανικό Μέτωπο. Τα ίχνη του χάθηκαν στο τέλος του 1941, μετά από πιθανή σύλληψή του από τους Γερνανούς.
[Πηγές: Βιογραφικό σημείωμα που υπήρχε στο αρχείο από παλαιότερη ταξινόμησή του. Στοιχεία από το αρχείο].
Ο Μ.Μ. Παπαϊωάννου γεννήθηκε το 1912 στη Λάρισα, και υπηρέτησε εκεί σαν δημοτικός υπάλληλος από το 1928 ως το 1939. Στη συνέχεια εργάστηκε σε εταιρείες οδοποιίας. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία σε εφημερίδες της Εθνικής Αντίστασης, διετέλεσε αρχισυντάκτης του περιοδικού Εθνική Αλληλεγγύη (1946), συντάκτης και φιλολογικός συνεργάτης των εφημερίδων Αυγή (1952–1957), Ριζοσπάστης (1975–1981). Στη διάρκεια της δικτατορίας έζησε αυτοεξόριστος στη Γαλλία. Έχει δημοσιεύσει πολλές ιστορικές και φιλολογικές μελέτες σε εφημερίδες, περιοδικά και αυτοτελώς: Φιλολογικές μελέτες (1952), Ο μεγάλος Βάρναλης (1958), Το Κωμειδύλλιο (1983), νέα συμπληρωμένη μελέτη για τον Βάρναλη (1984). Επιμελήθηκε πολλές εκδόσεις, μεταξύ αυτών η πεντάτομη Ελληνική ποίηση ανθολογημένη (1958–1961) με τους Μ. Αυγέρη, Β. Ρώτα, Θ. Σταύρου, ο τόμος Φαναριώτες–Επτανήσιοι του έργου Η Ελληνική ποίηση. Ανθολογία Γραμματολογία των εκδόσεων Σοκόλη (1980).
[Πηγή: Βιογραφικά του Μ.Μ. Παπαϊωάννου σε εφημερίδες της Κύπρου, με αφορμή τις διαλέξεις του εκεί (Χαραυγή, 3.12.1984)].
Ο Αντώνιος Παπαπαντολέων (Αγρίνιο 1913- Αθήνα ;) περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Αγρίνιο και το 1934 διορίστηκε στην Π.Α.Ε. Γενικών Αποθηκών Αγρινίου. Το 1942 προάχθηκε σε διευθυντή του υποκαταστήματος Αγρινίου και το 1955 σε διευθυντή του υποκαταστήματος Πατρών. Μετά την παραίτησή του από την υπηρεσία (1955) εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ασχολήθηκε με εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις (εταιρεία «ΕΜΕΛ Αντ. Κ. Παπαπαντολέων»).
Ο Παπαπαντολέων έλαβε μέρος στον πόλεμο του 1940 και στη διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στον ΕΔΕΣ και ήταν πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής ΕΔΕΣ επαρχίας Τριχωνίδος (είχε το ψευδώνυμο Κατσαντώνης) . Συνελήφθη 3 φορές από τους Ιταλούς και τον Μάϊο του 1944 από τους Γερμανούς. Κλείσθηκε στις φυλακές Αβέρωφ από όπου και απελευθερώθηκε κατά την αποχώρηση των Γερμανών τον Σεπτέμβριο του 1944. Το 1944 στρατεύθηκε και έλαβε μέρος στην καταστολή του κινήματος του Δεκεμβρίου του 1944.
Το 1945 διετέλεσε ιδιαίτερος στο γραφείο του τότε υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Τσάτσου, ενώ το 1950 ήταν υποψήφιος με το Εθνικό Κόμμα του Ναπολέοντα Ζέρβα στην Αιτωλοακαρνανία. Το 1964 ήταν μέλος της Ένωσης Κέντρου.
Ο Παπαπαντολέων ίδρυσε και μετείχε σε διάφορους συλλόγους Αγρινιωτών και Αιτωλοακαρνάνων: Σύλλογος των Συλλόγων των εν Αθήναις Τριχωνίων, Σύλλογος Ιστορικών Μελετών Ιερού Αγώνος Στερεάς Ελλάδος, Σύλλογος των εν Αθήναις Αγρινιωτών «Ο Άγιος Χριστόφορος», Σύνδεσμος Ρουμελιωτών Ελλάδος. Το 1976 ίδρυσε τη Συντονιστική Επιτροπή Τριχωνίων για το διαχωρισμό του νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Ο Παπαπαντολέων έγραψε πλήθος άρθρων σε εφημερίδες της Αιτωλοακαρνανίας σχετικά με την Εθνική Αντίσταση και για τοπικά θέματα.
Ο Παπαπαντολέων ήρθε σε σύγκρουση την περίοδο της Κατοχής με τον Γεώργιο Παπαϊωάννου (αρχηγό του ένοπλου τμήματος του ΕΔΕΣ Τριχωνίδος, ΕΟΕΑ) με αντικείμενο την ηγεσία του τμήματος Τριχωνίδος. Η έριδα αυτή συνεχίστηκε και στα επόμενα χρόνια (μέχρι το 1974-77) στη διάρκεια των οποίων οι δύο πλευρές φρόντισαν με δημοσιεύματα στον Τύπο της Αιτωλοακαρνανίας να υποστηρίξουν τις απόψεις τους δημοσιεύοντας άρθρα για την Εθνική Αντίσταση στα οποία τονιζόταν ο ηγετικός τους ρόλος. Η ένταση οξύνθηκε το 1969 οπότε με βάση το Ν.Δ. 179 του 1969 αναγνωρίστηκαν οι εθνικιστικές αντιστασιακές οργανώσεις. Η επιτροπή της ΔΕΠΑΘΑ αναγνώρισε ως αρχηγό του ΕΔΕΣ Τριχωνίδος τον Παπαϊωάννου. Το γεγονός στάθηκε αφορμή για μια σειρά αντεγκλήσεων τόσο υπηρεσιακά στη ΔΕΠΑΘΑ όσο και στον τοπικό τύπο. Ο Παπαπαντολέων προσέφυγε, μάλιστα, στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόφασης. Φαίνεται ότι η σειρά άρθρων του στον τοπικό τύπο για την Εθνική Αντίσταση (1971-1974 κυρίως 1973-1974) είχε αφορμή το γεγονός αυτό.
Εκτός από τα άρθρα του είναι συγγραφέας του βιβλίου Ο μυστικός αγώνας της εθνικής αντιστάσεως ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ. Απόρρητα έγγραφα – άγνωστες πτυχές. Το χρέος μου προς την αλήθεια 55 χρόνια μετά, Ελεύθερη σκέψις, Αθήνα 1997
[Πηγή σύνταξης βιογραφικού σημειώματος: το υλικό του αρχείου]
Ο Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος, γιος του ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1843. Σπούδασε νομικά και το 1866 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής. Θέμα της διατριβής του ήταν οι περί ποινής θεωρίες του Πλάτωνος. Μελέτησε τους αρχαίους συγγραφείς, νεώτερα συγγράμματα ηθικής και φιλοσοφίας, και δημοσίευσε σε περιοδικά μελέτες με φιλοσοφικά, φιλολογικά και ιστορικά θέματα. Η πρώτη του δημοσίευση «Σκέψεις ενός ληστού ή η καταδίκη της κοινωνίας» (1861) έγινε σε ηλικία 16 ετών. Άλλες μελέτες του είναι «Τα καθήκοντα του ανθρώπου ως χριστιανού και ως πολίτου» και «Περί αποκρύφων ευαγγελίων», την οποία διάβασε στον Παρνασσό ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του. Συνέγραψε επίσης το σχολικό βοήθημα Σύνοψις της ιστορίας της Ελληνικής Επαναστάσεως (1869).
Εξέδωσε την μονόπρακτη πολιτική κωμωδία Συζύγου εκλογή (1868), η οποία παραστάθηκε στα θέατρα της εποχής και μεταφράστηκε στα γαλλικά (από τον Αιμίλιο Λεγκράν) και στα ιταλικά (από τον Φρ. Ντε Σιμονέ-Μπράουερ), καθώς και την πεντάπρακτη κωμωδία Αγορά (1871), σε πεζό λόγο. Δημοσίευσε επίσης τους Χαρακτήρες (1870), μία σύνθεση πεζών και έμμετρων διαλόγων.
Συγκαταλέγεται στην αθηναϊκή ρομαντική σχολή. Οι πρώτοι του στίχοι, γραμμένοι το 1864, εκδόθηκαν το 1916. Το 1866 βραβεύθηκε η ποιητική συλλογή του Στόνοι στον βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό. Άλλα ποιητικά έργα του είναι η συλλογή Χελιδόνες (1867) και τα «επικολυρικά» Ορφεύς και Πυγμαλίων (1869).
Σταδιοδρόμησε ως δικηγόρος, και πέθανε τον Μάρτιο του 1873 από εγκεφαλική συμφόρηση.
[Πηγές: Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, τομ. 8• Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, Χάρης Πάτσης, 1968, τομ.12]
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Σωτήριος Παπαστόφας ήταν συντονιστής της Υπηρεσίας Έτους Αποδήμου Ελληνισμού, την εκπροσωπούσε στην υποδοχή και τη φιλοξενία των επισκεπτών, και στην οργάνωση εκδηλώσεων και τοπικών εορτών.
Διοικητική ιστορία
Η ανάγκη προσέλκυσης των αποδήμων, ώστε να εισρεύσει τουριστικό συνάλλαγμα στη χώρα και να ενισχυθούν οι δεσμοί τους με την Ελλάδα, ώθησε την ελληνική κυβέρνηση να υιοθετήσει την πρόταση των Αμερικανών, να κηρυχθεί το 1951 ως Έτος Αποδήμου Ελληνισμού. Για την οργάνωση της όλης προσπάθειας συγκροτήθηκε, τον Ιανουάριο του 1951, η Υπηρεσία Έτους Αποδήμου Ελληνισμού, που τέθηκε υπό την αιγίδα των βασιλέων. Κατά την περίοδο Μαΐου-Οκτωβρίου οργανώθηκαν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στους Δελφούς και την Επίδαυρο και πραγματοποιήθηκαν εκδρομές σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Τον Φεβρουάριο του 1952, η Εκτελεστική Επιτροπή της υπηρεσίας κατέθεσε απολογιστική έκθεση.
Παπαχρήστου - Πάνου, Ευαγγελία
Πρωτότοκη κόρη του Ιωάννη και της Όλγας Παπαχρήστου, η Ευαγγελία Παπαχρήστου γεννήθηκε στο Αγιονόρι της Κορινθίας το 1923. Έζησε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στο Χιλιομόδι και για σύντομα χρονικά διαστήματα στην Αμαλιάδα, την Τρίπολη, την Λαμία και το Λεωνίδιο, όπου ο πατέρας της μετετίθετο ως καθηγητής. Το 1932 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε οριστικά στην Κόρινθο. Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο η Παπαχρήστου εργάσθηκε εθελοντικά στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Κορίνθου και αργότερα συμμετείχε στην εθνική αντίσταση. Το 1945 ενεγράφη στο Φυσιογνωστικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, το οποίο αναγκάστηκε να διακόψει το επόμενο έτος, καθώς έπασχε από φυματίωση ως την άνοιξη του 1949.
Το 1954 παντρεύτηκε τον Δημήτριο Πάνου και έζησαν στην Κόρινθο ως το 1972, οπότε η Παπαχρήστου-Πάνου εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Σχολή Λογοτεχνίας (1972-75). Το 1981 επέστρεψε στην Κόρινθο, όπου έκτοτε ζει. Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη του Σωματείου Λόγου και Τέχνης «Αλκυονίδες». Εξέδωσε ποιητικές συλλογές, δοκίμια και κριτικά έργα. Δημοσίευσε επίσης δοκίμια και κριτικές σε λογοτεχνικά περιοδικά, καθώς και ποιήματα σε περιοδικά και εφημερίδες. Ποιητικές της συλλογές μεταφράστηκαν στα Γαλλικά, Αγγλικά, Ρουμανικά, Ουγγρικά, Ινδικά και Περσικά.
Βραβεύθηκε σε ποιητικούς διαγωνισμούς όπως της Ακαδημίας του Παρισιού Lutece (1977), της Ακαδημίας Pericord του Μπορντώ (1986) και τον παγκόσμιο διαγωνισμό Χαϊκού της Ιαπωνικής Πρεσβείας (1993). Το δοκιμιακό έργο Η νύχτα στον Δαβίδ απέσπασε το Α΄ βραβείο δοκιμίου από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (1994). Τιμήθηκε επίσης για το σύνολο του έργου της από την Χριστιανική Λογοτεχνική Συντροφιά (1984), την Ελληνική Εταιρεία Χριστιανικών Γραμμάτων (1991), τον Δήμο της Κορίνθου (1991), το 4ο Συμπόσιο Ποίησης (2000), την Ένωση Κορινθίων (2002) και άλλους φορείς.
Διατελεί τακτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών γραμμάτων και επίτιμο μέλος της Ενώσεως Κορινθίων.
[Πηγές: Η κριτική για το έργο της Ευαγγελίας Παπαχρήστου-Πάνου, Αθήνα 2002, σ.6. Ε. Παπαχρήστου-Πάνου, Ημερολόγιο πορείας, Αθήνα 1994, σ.7-9.]
Η Έλλη–Ελένη Παππά, κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παππαδοπούλου, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920. Ήταν η μικρότερη από τα πέντε παιδιά της οικογένειας, τέσσερα κορίτσια (Ηρώ, Δέσποινα, Διδώ, Έλλη) και ένα αγόρι (Γιώργος). Αδελφή της είναι η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε στη φιλοσοφική και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές της λόγω της Κατοχής. Παράλληλα εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Στη διάρκεια της Κατοχής εργάστηκε στον παράνομο τύπο και σε μαθήματα μαρξισμού και, προς το τέλος, ώς τα γεγονότα του Δεκέμβρη στη σύνταξη του Ριζοσπάστη. Από τη συμφωνία της Βάρκιζας ώς την έναρξη του Εμφυλίου ήταν μέλος της Επιτροπής Διαφώτισης της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και της συντακτικής επιτροπής της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης. Τότε της ανατέθηκε η λειτουργία του «Κομματικού Φροντιστηρίου» μαζί με τον Κώστα Αξελό, η λειτουργία των πρώτων Κομματικών Σχολών εκείνης της περιόδου (με μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας και Φιλοσοφίας -κυρίως Διαλεκτικού και Ιστορικού Υλισμού), και αργότερα η οργάνωση και διεύθυνση της Κομματικής Σχολής της Αθήνας στο όνομα της Ηλέκτρας Αποστόλου, με ολοήμερα μαθήματα και φροντιστηριακή επεξεργασία. Στον Εμφύλιο, δούλεψε στην έκδοση του Ριζοσπάστη σε παράνομο τυπογραφείο ώς το 1949, οπότε άρχισε η στενή συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε ο σύντροφός της. Συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο του 1950 και κρατήθηκαν σε πλήρη απομόνωση στη Γενική Ασφάλεια ώς την πρώτη δίκη τους, τον Νοέμβριο του 1951. Σε αυτές τις συνθήκες γεννήθηκε ο γιος τους, Νίκος, τον Αύγουστο του 1951. Η δεύτερη δίκη τους έγινε τον Φεβρουάριο του 1952. Και στις δύο καταδικάστηκαν σε θάνατο, αλλά η Έλλη ως μητέρα βρέφους δεν εκτελέστηκε. Αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964 και εργάστηκε στην ΕΔΑ και στην εφημερίδα Δημοκρατική Αλλαγή. Από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας. Στις 21 Απριλίου 1967 συνελήφθη από τη δικτατορία και εξορίστηκε στη Γυάρο από όπου αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειάς της. Εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, από το 1972 στην εφημερίδα Μακεδονία με αναλύσεις διεθνών θεμάτων υιοθετώντας το ψευδώνυμο Νότιος του προηγούμενου συντάκτη Σπύρου Μονδάνου, και στο περιοδικό Γυναίκα του Β. Τερζόπουλου. Στη συνέχεια εργάστηκε στην εφημερίδα Εξπρές και με την έκδοση της εφημερίδας Έθνος ανέλαβε το ρεπορτάζ για θέματα εκπαίδευσης και νεολαίας. Ανέπτυξε πολιτική δράση στην ΕΔΑ της μεταπολίτευσης, στο ΚΚΕ τη δεκαετία του 1980. Συμμετείχε στο Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, στο Κέντρο Πολιτισμού «Δημήτρης Γληνός», και σε επιτροπές και εκδηλώσεις για την ειρήνη, τον πολιτισμό και το γυναικείο κίνημα.
Από πολύ νωρίς εξοικειώθηκε με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και στη φυλακή συνέλαβαν με τον Νίκο Μπελογιάννη την ιδέα της συγγραφής μίας Ιστορίας της ελληνικής σκέψης. Στην προσπάθεια αυτή εντάσσονται οι μελέτες της: Ο Πλάτωνας στην Εποχή μας (1981, 1998), Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς στο Κεφάλαιο του Μαρξ (1983, 1984), Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας – Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό (1985). Διερευνώντας την κατάρρευση του «υπαρκτού» σοσιαλισμού εξέδωσε τις μελέτες: Μύθος και ιδεολογία στη Ρωσική Επανάσταση–Οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν (1990), Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου (1991), Κομμούνα του 1871: Επανάσταση του 21ου αιώνα; (1992). Λογοτεχνικά έργα της από την περίοδο της φυλάκισής της είναι: Το ημερολόγιο ενός φυλακισμένου (Μυθιστόρημα, Βουκουρέστι 1961), Δουλειά της φυλακής (Διηγήματα και ποιήματα, 1979). Άλλες μελέτες και έργα της είναι τα: Βίος και έργα της γάτας της Σοφής (1984), Σελίδες από τον τύπο της Αντίστασης (1985), Νίκος Κιτσίκης–Ο επιστήμονας, ο άνθρωπος, ο πολιτικός (1986).
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Βιογραφικά σημειώματα της ίδιας, υλικό του αρχείου.]
Ο Νικόλαος Γ.Πλατής γεννήθηκε στο χωριό Αγά του Νομού Φθιώτιδος την 1η Ιανουαρίου 1870.
Το 1891 κατατάσσεται στην Χωροφυλακή. Αφού υπηρέτησε ως χωροφύλακας και αρχιφύλακας των δασών Μεγαρίδος, Πειραιώς-Αττικής, Βάλτου, Ακαρνανίας και Τρικάλων, αποσπάται το 1905 στο Δασαρχείο Αττικής. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους προάγεται σε ανθυπομοίραρχο και επανέρχεται στη Μοιραρχία Τρικάλων ως γραμματέας. Τα έτη 1906 και 1908 διορίζεται διοικητής στην Αστυνομική Υποδιεύθυνση Φαρσάλων και υποδιευθυντής στην Αστυνομική Υποδιεύθυνση Καρδίτσας αντίστοιχα. Τον Ιανουάριο του 1910 προάγεται σε υπομοίραρχο. Τον Σεπτέμβριο του 1913 προάγεται σε μοίραρχο ΙΙ και τον Απρίλιο του ίδιου έτους σε μοίραρχο Ι.
Τον Απρίλιο του 1916 διορίζεται διευθυντής στην Αστυνομική Διεύθυνση Φλώρινας και τον Ιούνιο του 1916 Διευθυντής στην Αστυνομική Διεύθυνση Κοζάνης. Τον Αύγουστο του 1916 συμμετέχει στο κίνημα Εθνικής Αμύνης. Τον Ιανουάριο του 1917 προάγεται σε ταγματάρχη και τον Ιούνιο του ίδιου έτους αναπληρώνει προσωρινά τον συνταγματάρχη Εμ. Ζυμβρακάκη στην Ανώτερη Διοίκηση Χωροφυλακής Μακεδονίας και στο Αρχηγείο Δημοσίας Ασφαλείας. Τον Δεκέμβριο του 1918 προάγεται σε αντισυνταγματάρχη. Τον Ιούνιο του 1921 τίθεται σε διαθεσιμότητα και ανακαλείται στην ενεργό υπηρεσία τον Οκτώβρη του 1922. Τον Αύγουστο του 1927 τοποθετείται στο Αρχηγείο Χωροφυλακής Αθηνών ως γενικός επιθεωρητής.
Κατά την διάρκεια της υπηρεσιακής του δραστηριότητας δέχτηκε πολλούς επαίνους. Τον Σεπτέμβριο του 1901 η Μοιραρχία Καρδίτσας τον επαινεί επειδή συμμετείχε στην σύλληψη ληστοφυγόδικων. Το ίδιο έτος εκφράζεται προς αυτόν Βασιλική Ευαρέσκεια επειδή συμμετείχε στην τιμωρία του ληστή Ιωάννη Κολοκύθα. Τον Μάρτιο του 1914 απονέμεται στον Ν. Πλατή αναμνηστικό μετάλλιο για τη συμμετοχή του τους Βαλκανικούς πολέμους. Και το 1920 του εκφράζεται με ψήφισμα η ευγνωμοσύνη του Εμπορικού Συλλόγου Ιωαννίνων για την εξόντωση της ληστοσυμμορίας Βλάχου και Λάππα.
Ο Ν. Πλατής παντρεύτηκε το 1906 την Ασπασία, κόρη του Ιωάννη Αναγνωστίδη, με την οποία απέκτησαν πέντε παιδιά την Ευαγγελία, τον Ιωάννη, τον Γεώργιο, τον Ελεύθεριο και τον Βασίλειο. Πέθανε το 1953.
[Τα βιογραφικά στοιχεία αντλήθηκαν από την εργασία Ο Υποστράτηγος της Χωροφυλακής Νικόλαος Γεώργιος Πλατής. Στοιχεία υπηρεσιακής σταδιοδρομίας και δράσεως, που συντάχθηκε από τα παιδιά του και υπάρχει στο αρχείο].
Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως
Οπλαρχηγός από το Ξηρόμερο που έδρασε κατά τον Αγώνα στο Μοριά και την Αιτωλία. «Τύραννος» του Ναυπλίου στα 1827 και συχνά ανακατεμένος σε στάσεις και ταραχές. Πρωταγωνίστησε στην εξέγερση της Ηπείρου το 1854 και με την έξωση του Όθωνα κατέλαβε το Μεσολόγγι, όπου τον βρήκε ο θάνατος.
Τα αδέρφια Γιωργάκης, Θεόδωρος και Γιαννάκης Γούλενος έπαιξαν ρόλο στις μάχες κατά του Δράμαλη και αλλού στο Μοριά. Ο Γιαννάκης υπήρξε σε μερικές Εθνοσυνελεύσεις πληρεξούσιος Πραστού και κατόπιν δήμαρχος στο Λεωνίδιο.
Βασικά νομοθετήματα για τη λειτουργία της Χωροφυλακής (1833-1984) είναι τα: Διάταγμα της 3/15-6-1833 «Περί σχηματισμού της Χωροφυλακής», το Β.Δ. της 31/10/1856 «Περί Οργανισμού του Σώματος της Χωροφυλακής», Διάταγμα της 18-6-1859 «Περί Οργανισμού του Σώματος της Χωροφυλακής», Ν. ΩΛΗ’ του 1880 «Περί Οργανισμού του ενεργού Στρατού», Ν. ΒΡΠΗ’ του 1893 «Περί μεταβολής του συστήματος της αστυνομικής διοικήσεως», Ν. ΒΧΛΘ’ του 1899 «Περί μεταβολής του Οργανισμού της Χωροφυλακής», Ν. ΓΛΑ’ του 1904 «Περί Οργανισμού του Στρατού», Ν. ΓΡΞΕ’ του 1906, ΒΔ της 5-9-1912 για τη λειτουργία των Εκπαιδευτικών Τμημάτων του Σώματος, Ν. 1370/1918 (νέος Οργανισμός της Χωροφυλακής), Ν. 4578/1930 «Περί Οργανισμού της Χωροφυλακής», ΑΝ. της 7/8-6-1935 «Περί Οργανισμού Χωροφυλακής», Ν. 1758/1951, ΝΔ. 3365/1955 «Περί Κώδικος του Σώματος της Βασιλικής Χωροφυλακής» και ΝΔ. 4101/1960 (κωδικοποίηση διατάξεων).
Το σώμα ενώθηκε με την Αστυνομία Πόλεων το 1984, συστήνοντας την Ελληνική Αστυνομία, μέσω του Ν. 1481/1984 και του ΠΔ. 582/1984.
Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου
Ο Βασίλειος Γεωργίου Φίνος γεννήθηκε το 1900, στο Κηφισοχώρι Λοκρίδος. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πήρε την ειδικότητα του παιδιάτρου. Εξελέγη υφηγητής Παιδιατρικής και χρημάτισε επί σειρά ετών μέλος του Συμβουλίου Μητρότητος και Παιδικών Ηλικιών του υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.
Η Μαρία Χαλκιοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε φιλολογία και ξένες γλώσσες (γαλλική, γερμανική).
Ο Πλάτων Χατζημιχάλης γεννήθηκε στη Σμύρνη και ήταν έμπορος, γιος του Θεόδωρου Χατζημιχάλη. Διατηρούσε εμπορικούς δεσμούς με τη Γερμανία όπου είχε αντιπροσωπείες. Διετέλεσε υπουργός Οικονομικών στην κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου (1941-1942). Το 1945 καταδικάστηκε σε 20 χρόνια πρόσκαιρα δεσμά γιατί ανάγκασε τους έλληνες καπνοπαραγωγούς να πουλήσουν καπνά στους Γερμανούς. Παντρεύτηκε την Αγγελική Χατζημιχάλη και απέκτησαν μαζί ένα γιο τον Νίκο Χατζημιχάλη.
[Πηγή σύνταξης βιογραφικού: Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, υλικό του αρχείου, Το Βήμα, 6 Ιανουαρίου 2008]
Η Αγγελική Χατζημιχάλη, κόρη του φιλολόγου Αλεξίου Κολυβά, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1895. Έλαβε την εγκύκλια μόρφωση στη Σχολή Χιλλ και σπούδασε ζωγραφική κοντά στους ζωγράφους Γ. Ροϊλό και Ε. Ιωαννίδη. Απέκτησε δύο παιδιά. Ασχολήθηκε με την μελέτη και την προώθηση της ελληνικής λαϊκής τέχνης, καθώς και την συλλογή και συντήρηση των λαϊκών έργων τέχνης. Το 1921 οργάνωσε την Α΄ Βιοτεχνική έκθεση του Λυκείου των Ελληνίδων, το 1927 την Πανελλήνια έκθεση ελληνικής λαϊκής τέχνης στους Δελφούς στο πλαίσιο των Δελφικών Εορτών, σε συνεργασία με την Α. Ταρσούλη και τον Γ. Τσαρούχη, το 1928 οργάνωσε το περίπτερο λαϊκής τέχνης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και το 1930 τη Βαλκανική έκθεση στην Αθήνα.
Επέδειξε ενεργό ενδιαφέρον για την παραγωγή προϊόντων λαϊκής βιοτεχνίας και την ίδρυση βιοτεχνικών σχολών, όπως το «Ελληνικό Σπίτι», τον Σύνδεσμο Εργαστηρίων χειροτεχνίας, το Εργαστήρι της Λαϊκής Τέχνης και το Σπίτι του Κοριτσιού στην Αθήνα, τη Βιοτεχνική Σχολή της Σάμου, τη Λαμπριάδειο Σχολή στο Ζαγόρι της Ηπείρου και την Τούλειο Σχολή στο Μέτσοβο.
Το 1956 τιμήθηκε για την προσφορά της με το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και το 1958 με το βραβείο Πουρφίνα για το έργο της Σαρακατσάνοι. Πέθανε το 1965.
Το συγγραφικό της έργο ήταν πλούσιο. Ενδεικτικά κάποια από τα βιβλία που εξέδωσε είναι: Ελληνική λαϊκή τέχνη, Σκύρος (1925), Υποδείγματα ελληνικής διακοσμητικής (1929), Ελληνική λαϊκή τέχνη. Ρυμλούκι, Τρίκερι, Ικαρία (1931), Η λαϊκή ελληνική τέχνη (1937), Το ελληνικό σπίτι (1949), Ελληνικαί εθνικαί ενδυμασίαι (1948), Η ξυλογλυπτική (1950), Τα κεντήματα του Τρίκερι (1951) και Σαρακατσάνοι (1957). Δημοσίευσε επίσης μελέτες σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους.
[Πηγές: Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, Χάρης Πάτσης, 1968, τομ 12. Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, τομ. 9Β.]
Ο Γεώργιος Χουρμουζιάδης γεννήθηκε στην Κωνστάντζα της Ρουμανίας (1912) από εύπορη οικογένεια (ο πατέρας του ήταν μεγαλέμπορος και πρόεδρος της εκεί ελληνικής κοινότητας). Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στη Ρουμανία, η οικογένεια τον έστειλε στην Αθήνα (το 1927 ήταν μαθητής Γ΄ Γυμνασίου). Μετά το τέλος των γυμνασιακών σπουδών του επέστρεψε στη Ρουμανία.
Το 1945 η οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Ρουμανία εξαιτίας διώξεων από το κομμουνιστικό καθεστώς (δήμευση περιουσίας, κατάσχεση χειρογράφων Χουρμουζιάδη). Μετά από μια περίοδο παραμονής στη Γαλλία (περ. 1945-1948), όπου παντρεύτηκε την Elena Pavelescu (με την οποία χώρισε το 1965) ο Γεώργιος μαζί με τα άλλα μέλη της οικογένειας Χουρμουζιάδη εγκαταστάθηκε στην Αργεντινή. Εκεί, η οικογένεια σύστησε εμπορική επιχείρηση στην οποία εργάστηκε και ο Γεώργιος Χουρμουζιάδης. Παράλληλα επιδόθηκε στη μετάφραση αργεντινών συγγραφέων.
Ο Χουρμουζιάδης εγκαταστάθηκε οριστικά στην Ελλάδα το 1964-1966 και έκτοτε ασχολήθηκε με τη συγγραφική δραστηριότητα: μεταφράσεις αργεντινών και ευρωπαίων συγγραφέων, δοκίμια, μυθιστορήματα, άρθρα στη Νέα Εστία, στον Ελεύθερο Κόσμο κ.λπ.
Κυριώτερα έργα του:
Μακρινοί ορίζοντες,,Αθήνα 1969
Τα είδωλα, Αθήνα 1978
Ανθολογία αργεντινού πεζογραφήματος, Αθήνα, Ύψιλον, 1982 (2 τόμοι)
Πάθη και Τρόπαια, Αθήνα, Καλέντης, 1988
Εποπτείες, Βιώματα και Δοκίμια, Αθήνα, Σιδέρης, 1972
Το ξερίζωμα, Αθήνα, Σιδέρης, 1984
Νέες Εποπτείες, Αθήνα, Σιδέρης 1984
Έργα του έχουν επίσης μεταφραστεί στα ισπανικά και τα ρουμανικά (αναλυτικότερα βλ. την εργογραφία στο βιβλίο Νέες Εποπτείες)
[Πηγή σύνταξης βιογραφικού σημειώματος: Εισαγωγικά σημειώματα του Δημήτρη Νικορέτζου και Ανδρέα Καραντώνη στα βιβλία Πάθη και Τρόπαια και Εποπτείες].
Ο Γεώργιος Ανάργυρου Σταμίρης γεννήθηκε το 1914 στην κοινότητα Υψούντος του νομού Αρκαδίας. Το επίθετο Σταμίρης συναντάται στα μητρώα αρρένων της συγκεκριμένης κοινότητας αλλά και στους εκλογικούς καταλόγους της Ζακύνθου, όπου κλάδος της οικογένειας φαίνεται να είχε εγκατασταθεί. Πέθανε μετά το 1990 (;).
Η οικογένεια Στεφάνου καταγόταν από τη Σαρατσά της Κορώνης Πελοποννήσου και εγκαταστάθηκε στη Ζάκυνθο μετά τα Ορλωφικά.
Ο Παναγιώτης-Μαρίνος Στεφάνου, γιος του Θεοδώρου και της Μαρίας Ρίζου-Χίτου, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1791. Σπούδασε γιατρός στην Πίζα και στο Παρίσι και το 1813 επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου άσκησε το επάγγελμά του ιατροχειρούργου με ανιδιοτέλεια και ανθρωπισμό.
Δραστήριο μέλος της Φιλικής Εταιρείας και της Επιτροπής Αγώνος Ζακύνθου διακρίθηκε για τη μόρφωσή του και τον πατριωτισμό του και προσέφερε πολλά στον Αγώνα Ανεξαρτησίας των Ελλήνων (βλέπε και το αρχείο Διονυσίου Ρώμα). Μετά από πρόταση του άγγλου Αρμοστή (Th. Maithland) μεσολάβησε ο ίδιος στην απελευθέρωση των γυναικών του Χουρσίτ Πασά που αιχμαλωτίστηκαν μετά την άλωση της Τριπολιτσάς.
Παντρεύτηκε το 1823 την Almaide Honorine de Chantal κόρη του γάλλου προξένου Maximilien Hegesippe Ildephonse de Chantal και της Maria Rosa de Beon και απέκτησε μαζί της πέντε παιδιά από τα οποία επέζησαν η Μαρία Ρόζα και ο Διονύσιος. Η γυναίκα του πέθανε νεότατη από ευλογιά το 1837.
Τιμήθηκε από την Γ΄Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας (1827) και από τον Οθωνα με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος (1841), ενώ υπήρξε ευεργέτης της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.
Πέθανε στη Ζάκυνθο την 1 Ιουνίου 1863, λίγες μόνο μέρες μετά την Ενωση της Επτανήσου με την Ελλάδα.
Ο γιος του Παναγιώτη-Μαρίνου Στεφάνου Διονύσιος, γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 13 Νοεμβρίου 1835. Τελείωσε το σχολείο στο ¨Ελληνικό Εκπαιδευτήριο¨ στην Αθήνα και παρακολούθησε για δύο χρόνια μαθήματα Νομικής στο Πανεπιστήμιο. Το 1857 πήγε στο Παρίσι για να συνεχίσει τις σπουδές του, όπου και πήρε το πτυχίο της Νομικής.
Το 1864 διορίστηκε ειρηνοδίκης στην Κέρκυρα και ακολούθησε όλες τις βαθμίδες της δικαστικής υπηρεσίας μέχρι τον προβιβασμό του σε αρειοπαγίτη το 1873.
Το 1882 διορίστηκε από τον Χ. Τρικούπη νομικός σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών και ένα χρόνο αργότερα (1883) αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στη Διεθνή Επιτροπή Αποζημιώσεων Αιγύπτου. Ανέλαβε επίσης τη νομική και διπλωματική επίλυση της ελληνορουμανικής διαφοράς που είχε προκύψει με το θέμα της κληρονομίας Ζάππα. Το 1888 προήχθη σε δικαστικό σύμβουλο του υπουργείου Οικονομικών και πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου. Μετά το θάνατο του Κ. Λομβάρδου, ο Χ. Τρικούπης πρότεινε στον Δ. Στεφάνου να παραιτηθεί από τα υψηλά δικαστικά του καθήκοντα και να εκτεθεί ως υποψήφιος βουλευτής του κόμματος του Λομβάρδου στη Ζάκυνθο. Ο Δ. Στεφάνου πρωτοεξελέγη βουλευτής το 1890, ενώ από το 1893 ως το 1895 διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης και Εξωτερικών. Μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο έλαβε μέρος μαζί με τον έλληνα πρεσβευτή Ν. Μαυροκορδάτο στις διαπραγματεύσεις στην Κων/πολη για την οριστική υπογραφή συνθήκης ειρήνης μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Διετέλεσε επίσης υπουργός Δικαιοσύνης (1908-9) επί κυβερνήσεως Γ. Θεοτόκη και το 1909 ανέλαβε τη διεύθυνση του Πολιτικού Γραφείου του βασιλέως Γεωργίου Α΄, θέση από την οποία παραιτήθηκε δύο χρόνια αργότερα.
Υπήρξε μέλος πολλών Συλλόγων και Εταιρειών (Σύλλογος προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων, Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Εθνική Εταιρεία κ. ά. ) καθώς και υψηλόβαθμος τέκτονας.
Σπουδαίος νομομαθής, ο Δ. Στεφάνου έγραψε πολλές νομικές μελέτες, άρθρα και βιβλιοκρισίες.
Διακρίθηκε και τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Σωτήρος, με Μεγαλόσταυρους και άλλα παράσημα ξένων κρατών.
Παντρεύτηκε το 1869 την Αικατερίνη Αλεξίου Πάλλη και απέκτησαν πέντε παιδιά: τον Αλέξιο, την Ονορίνα, τον Δημήτριο, τον Γεώργιο και τον Ιωάννη.
Πέθανε την 1 Νοεμβρίου 1916 μετά από ασθένεια που οφειλόταν σε ελώδεις πυρετούς.
Ο Νίκος Σύριγγας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Η οικογένειά του καταγόταν από την Ικαρία και ο πατέρας του ήταν καπετάνιος. Σπούδασε Κοινωνιολογία και Πολιτικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο της Grenoble στη Γαλλία. Γνώρισε το Μιχάλη Ράπτη (Πάμπλο) και επηρεάστηκε από τις πολιτικές του αντιλήψεις. Μιλούσε γαλλικά και αγγλικά και ασχολήθηκε -στο πλαίσιο των πανεπιστημιακών εργασιών- με τις παρακάτω μελέτες: 1) Οι Αλγερινοί εργάτες μετανάστες στη Γαλλία και στην περιοχή της Grenoble (1978), 2) Ο ελληνικός υπερρεαλισμός: μια πρώτη προσέγγιση του ελληνικού υπερρεαλισμού μέσα από δύο παραδείγματα (1979) και 3) Η διεθνής αριστερή αντιπολίτευση, 1929-1940 (1981). Αργότερα, μετά τις σπουδές του, ξεκίνησε έρευνα για τους νεκρούς τροτσκιστές και αρχειομαρξιστές στην Ελλάδα την περίοδο του Εμφυλίου και για την εξόντωση της οργάνωσης στο Αγρίνιο από μέλη του Κ.Κ.Ε. Η έρευνα του έμεινε ανολοκλήρωτη (το υλικό της άλλωστε αποτελεί και μέρος του αρχείου του) γιατί πέθανε από λευχαιμία, σε ηλικία 33 ετών, το 1986.
Ο Αναστάσιος Σύρμας ήταν πλοίαρχος του εμπορικού ναυτικού, από τους πρώτους που πλοιάρχησαν σε ατμόπλοια τον 19ο αιώνα. Ο γιος του, Θεόδωρος ήταν ιδιοκτήτης του ατμοπλοίου «Anastassios Syrmas”.
Γιος του Κωνσταντίνου και της Ασπασίας, γεννήθηκε το 1911 στον Πειραιά και σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1929 ήταν από τους ιδρυτές του Εθνικού Παμφοιτητικού Συλλόγου του οποίου διετέλεσε και πρόεδρος ως το 1931. Από αυτό το έτος και ως το 1933 ανέλαβε το ταμείο του συλλόγου καθώς και την εφημερίδα Φοιτητικά Νέα. Το 1933 μαζί με τον Αλέκο Κανελλόπουλο και τον Στέφανο Στρέιτ, ίδρυσαν τον Οίκο του Φοιτητή. Το ίδιο έτος παραιτήθηκε και ίδρυσε το παράρτημα της Εθνικής Ενώσεως Ελλάδος (Ε.Ε.Ε.) στην Αθήνα. Από το 1936(;) ασχολήθηκε ενεργά με τη βιομηχανία νημάτων και υφασμάτων «Ο Βάμβαξ» στον Πειραιά όπου ήταν πρόεδρος ο πατέρας του και συμμετείχαν τα αδέλφια του Γεώργιος και Σπύρος. Μετά τον πόλεμο ίδρυσε την πολιτική ομάδα Ε.Μ.Π.Ρ.Ο.Σ. και συμμετείχε στις εκλογές του 1946 παίρνοντας μέρος στον ευρύτερο συνασπισμό του Λαϊκού Κόμματος και εκλεγόμενος βουλευτής Πειραιώς. Ανέλαβε ενεργή δράση στον αγώνα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Διετέλεσε σύμβουλος διαφόρων επιστημονικών οργανώσεων. Έγραψε τα βιβλία: Οι νέοι και το έργον τους, Δια το συμφέρον ημών και των επερχομένων γενεών, Εις την υπηρεσίαν της Ελλάδος, Ελληνοαμερικανικαί συμφωνίαι, κ.ά.
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: εγκυκλοπαίδεια Ήλιος, υλικό του αρχείου]
Ο δικηγόρος Σπυρίδων Σωτηριάδης ήταν συνήγορος υπεράσπισης του Α. Γούδα στη δίκη των Έξι και αδελφικός φίλος του Νικολάου Πλαστήρα. Ο Νικόλαος Πλαστήρας (4 Νοεμβρίου 1883 - 26 Ιουλίου 1953) ήταν στρατιωτικός και πολιτικός από την Καρδίτσα. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και την περίοδο του Διχασμού τάχθηκε με τον Βενιζέλο και το Κίνημα Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη (Σεπτέμβριος 1916). Το 1919 με το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων συμμετείχε, ως επικεφαλής του, στην εκστρατεία της Αντάντ στην Ουκρανία, κατά των Μπολσεβίκων. Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία και επέστρεψε με την Καταστροφή του 1922 επικεφαλής της τριανδρίας που έμεινε γνωστή ως η «Επανάσταση του 1922», διώχνοντας τον βασιλιά Κωνσταντίνο και κυβερνώντας ως το 1923 τη χώρα. Μετά τις εκλογές τον Δεκέμβριο του 1923 κατέθεσε την εξουσία στα χέρια της εκλεγμένης κυβέρνησης. Τον Ιανουάριο του 1924 παραιτήθηκε και αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του Αντιστράτηγου. Απέτυχε να ανατρέψει τη δικτατορία του Παγκάλου και τα επόμενα χρόνια έζησε για λόγους υγείας στη Γαλλία. Το 1933 ο Πλαστήρας οργάνωσε Κίνημα υπέρ του Βενιζέλου που απέτυχε και κατέφυγε στο Λίβανο και μετά στη Γαλλία. Στο επόμενο Στρατιωτικό Κίνημα, την 1η Μαρτίου 1935 (πάλι με την έγκριση του Βενιζέλου) προσέφερε και πάλι την υποστήριξή του, παρ’ όλο που ήταν ακόμη στο εξωτερικό, και μετά την αποτυχία του καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Έλαβε αμνηστία με την παλινόρθωση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας το 1936 και στη συνέχεια τάχθηκε εναντίον του καθεστώτος του Μεταξά. Επανήλθε δυναμικά στην πολιτική με την απελευθέρωση και κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1951-1952.
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Who is Who 1965, http://el.wikipedia.org/wiki]
Ταμείο Ασφαλίσεως Τυπογράφων και Μισθωτών Γραφικών Τεχνών
Ο Αθανάσιος Ταξιαρχόπουλος (Στυλίδα 1884 - ?) ήταν κτηματίας και έμπορος στη Στυλίδα. Διέθετε κτήματα στη Στυλίδα Φθιώτιδας και καλλιεργούσε ελιές και εσπεριδοειδή (μήλα, αχλάδια, κυδώνια). Ήταν μέλος της ομόρρυθμης εταιρείας Γρηγόριος Πηταράς και Σία. Τα άλλα δύο μέλη της εταιρείας ήταν ο Γρηγόριος Πηταράς και ο Σωτήριος Νικολακόπουλος.
Τεφόπουλου ή Τέφου, οικογένεια
Τα πρώτα μέλη της οικογένειας Τεφόπουλου που εγκαταστάθηκαν στην Αίγυπτο, την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, ήταν ο Μιχαήλ Τεφόπουλος (1874;-1921) από το χωριό Τσαραπλανά του Πωγωνίου της Ηπείρου και η σύζυγός του Βασιλική το γένος Βίτσικα με την ίδια καταγωγή. Ο Μ. Τεφόπουλος διατηρούσε αρτοποιείο στην πόλη Μενούφ ενώ είχε ξεκινήσει ως αρτεργάτης στην Τάντα της Αιγύπτου. Απέκτησαν δύο παιδιά τον Χρήστο (Βασιλικό, 1903) και τη Σταματία. Ο Χρήστος συνέχισε τη λειτουργία του αρτοποιείου στο Μενούφ και από το 1942 στο Sidi Gaber της Αλεξάνδρειας, ενώ εργάστηκε και ως οδηγός δημόσιου οχήματος. Άλλαξε το οικογενειακό επίθετο σε Τέφος. Παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Ζιάρρου από το Βασιλικό Πωγωνίου Ηπείρου και απέκτησαν τρία παιδιά:τη Βασιλική (1928), τον Μιχάλη (1930), τον Σταύρο (1934) και την Ελένη (1945) από τα οποία το πρώτο απεβίωσε σε νηπιακή ηλικία. Σε έγγραφο του 1969, ο Χρήστος Τέφος φαίνεται πλέον ως κτηματίας με μόνιμη διαμονή στην Πτολεμαΐδα.
Η Χριστίνα Τζάθα (Αίγυπτος, 1918-) σπούδασε δημοσιογραφία σε ιδιωτική σχολή. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά ήταν οργανωτικό στέλεχος της Ε.Ο.Ν. και την περίοδο της Κατοχής δραστηριοποιήθηκε στην οργάνωση σταθμών παιδικών συσσιτίων. Από το 1943 εργαζόταν ως γραμματέας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1971. Παράλληλα στη δεκαετία του 1950 διατηρούσε εκπομπή στο Ε.Ι.Ρ. παίρνοντας συνεντεύξεις από πνευματικές προσωπικότητες της εποχής. Υπήρξε επίσης οργανώτρια των Μουσικών Βραδυνών. Είναι μέλος σε πολλά πολιτιστικά σωματεία.
O Τρύφων Τριανταφυλλάκος (Αθήνα, 1910 - 1992), ήταν γιος του Αλέξανδρου και της Ηλέκτρας Κόντου, εγγονός του δημάρχου Τριπόλεως Τρύφωνα Τριανταφυλλάκου και του Κωνσταντίνου Κόντου, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ήταν απο τους ιδρυτές της αντιστασιακής ομάδας “Εθνική Δράσις”, τον Φεβρουάριο του 1942. Το 1943 συνελλήφθη από τους Ιταλούς. Υπήρξε πρόεδρος της “Ενώσεως Αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως 1941-1945”. Το 1946 του απονεμήθηκε το “Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας” για τη δράση του στην Κατοχή. Από τον Μάρτιο 1946 ως τον Μάρτιο του 1947 ήταν διευθυντής του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Τσαλδάρη. Πρωτοεκλέχτηκε βουλευτής Αρκαδίας το 1949 με το “Νέον Κόμμα” του Σπ.Μαρκεζίνη, και μετά εντάχθηκε στο κόμμα του Συναγερμού (Παπάγου) και στην Ε.Ρ.Ε. Διετέλεσε υφυπουργός Οικισμού (1956-1958), υπουργός Δημοσίων Έργων και Συγκοινωνιών (1958), υφυπουργός Προεδρίας (1959-1961) και υπουργός Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου (1973-1974).
Τριανταφυλλάκος, Κωνσταντίνος Α.
Αδελφός του Τρύφωνα, υπήρξε γραμματέας του πολιτικού γραφείου του Βασιλιά (1937), πρόξενος της Ελλάδας στη Βοστώνη (1945-1951) και πρεσβευτής της Ελλάδας στην Αυστρία (1971).
Ο Βάσος Τσιμπιδάρος γεννήθηκε το 1919 στο χωριό Καρέα της Μάνης. Υπήρξε δημοσιογράφος επί μισό αιώνα και έζησε όλα τα μεγάλα γεγονότα της εποχής. Μετά την απελευθέρωση από τη γερμανική Κατοχή ο αρχιεπίσκοπος και αντιβασιλέας Δαμασκηνός του ανέθεσε τη διεύθυνση του Γραφείου Τύπου και από αυτή τη θέση έζησε από κοντά όλα τα διπλωματικά και πολιτικά παρασκήνια για την ανασυγκρότηση του κράτους. Από το 1946 ως το 1959 πραγματοποίησε 74 δημοσιογραφικές αποστολές σε 35 διαφορετικές χώρες: στην έρημο της Σαχάρας με τζιπ από τη Λιβύη ως τον Ισημερινό, στην Κένυα την περίοδο του αγώνα ανεξαρτησίας των Μάο-Μάο εναντίον των Άγγλων, στην Κωνσταντινούπολη όταν η ελληνική μειονότητα υφίστατο διώξεις, στη Μαδαγασκάρη όταν επέστρεφε ο Μακάριος από την εξορία, και στην Ταγκανίκα. Στη συνέχεια εργάστηκε στο Γραφείο Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στην Αγγλία από όπου απολύθηκε από τη δικτατορία και εξέδωσε στην ίδια πόλη δική του εφημερίδα, το Εμπρός. Εργάστηκε στις εφημερίδες Ακρόπολις και Απογευματινή.Έχει εκδώσει τα εξής βιβλία: Οδηγός του δημοσιογράφου (1953), Δυτικά του Κιλιμαντζάρο (1960), Οδηγός του Λονδίνου (1967), Οι Έλληνες στην Αγγλία (1974), Το χωριό μου η Καρέα (1978), Μανιάτικες αναμνήσεις (1990), Με την άκρη της πένας.
Ο Πότης Τσιμπιδάρος, θείος του Βάσου, γεννήθηκε το 1888. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και ασχολήθηκε κυρίως με τη δημοσιογραφία και την πολιτική. Υπήρξε διευθυντής και αρθρογράφος σε πολλές εφημερίδες φιλικές προς το κόμμα των Φιλελευθέρων (διευθυντής: Θάρρος (Καλαμάτας), Βαλκανικός Ταχυδρόμος, Πατρίς, Εμπρός αρθρογράφος: Ελεύθερος Τύπος, Ελεύθερος Λόγος, Ελεύθερον Βήμα, Νέος Κόσμος, Μακεδονία). Διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Βενιζέλου (1928-1932), εξελέγη βουλευτής Αθηνών με το κόμμα των Φιλελευθέρων (1932,1946), και διετέλεσε υπηρεσιακός υπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως στην κυβέρνηση του Στ. Μαυρομιχάλη (Οκτώβριος-Νοέμβριος 1963). Υπήρξε αντιπρόεδρος της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και του Θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός».
Ο Αθανάσιος Τσορμπατζής ήταν ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου «Αθηναϊκόν» που βρισκόταν στην οδό Ευριπίδου 40.
Ο Δημήτριος Πλούμης γεννήθηκε στην Αμπελακιώτισσα Ναυπακτίας το 1894 και ήταν αξιωματικός του Στρατού Ξηράς. Πήρε μέρος σε όλους τους πολέμους από το 1917 ως το 1949 και ανέλαβε διάφορες επιτελικές θέσεις. Στη διάρκεια της Κατοχής ανέπτυξε αντιστασιακή δράση. Ήταν αρχηγός της Μυστικής Εθνικής Οργανώσεως Ναυπακτίας - Δωρίδος (Νοέμβριος 1942 - Ιούνιος 1943). Στις 30 Ιουνίου 1943 η οργάνωση υπάχθηκε στον Ε.Δ.Ε.Σ. και ο Πλούμης διορίστηκε από το Ζέρβα αρχηγός του Ε.Δ.Ε.Σ. νοτίου Ελλάδος (υπαρχηγεία στη Ναύπακτο και τη Δωρίδα) σε σύνδεσμο με την Ε.Κ.Κ.Α. Μετά τη διάλυση της τελευταίας κατέφυγε στην Πάτρα. Στις 7 Ιουνίου 1944 τον συνέλαβαν οι Γερμανοί και κρατήθηκε στο Χαϊδάρι έως τις 14 Σεπτεμβρίου 1944 όπου βασανίστηκε. Στον Εμφύλιο Πόλεμο υπηρέτησε διοικητής της 42ας Ταξιαρχίας Πεζικού στη Βορειοδυτική Θεσσαλία με το βαθμό του ταξίαρχου (Ιανουάριος 1947 - Μάρτιος 1948). Από τη θέση αυτή διηύθυνε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή Κόζιακα και οργάνωσε τις τοπικές μονάδες Μ.Α.Υ. (Μονάδες Αυτοαμύνης Υπαίθρου). Την περίοδο Μαρτίου 1948 - Ιουλίου 1949 ήταν βοηθός του Α΄ υπαρχηγού ΓΕΣ υπεύθυνος για την οργάνωση των Τ.Ε.Α. (Τάγματα Εθνικής Ασφαλείας).
Τον Ιούλιο του 1949 τέθηκε σε αυτεπάγγελτη αποστρατεία με το βαθμό του ταξίαρχου.
Πολιτικά ο Πλούμης υπήρξε βενιζελικών πεποιθήσεων. Έλαβε μέρος στο κίνημα Εθνικής Αμύνης (1917), και ήταν προσωπικός φίλος του Νικολάου Πλαστήρα, είχε μάλιστα μυηθεί στο κίνημα του 1935. Μετά την απελευθέρωση ήταν υποψήφιος της Ε.Π.Ε.Κ. (1950, 1951) και στέλεχος της Ενώσεως Κέντρου. Το 1966 ήταν πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Αδικηθέντων Πολεμιστών.
Έγραψε τα βιβλία: Η σωματική αγωγή (1928), Η στρατιωτική σωματική αγωγή (1937), Ο Γολγοθάς του Έθνους. Οι μαύρες μέρες της σκλαβιάς στη Ρούμελη και το στοιχειωμένο Χαϊδάρι (1971), Η ελληνική τραγωδία 1946-1949 (1973). Είχε ετοιμάσει και πολλά άλλα, που απ’ ότι φαίνεται δεν μπόρεσε να εκδώσει.
Ήταν παντρεμένος με την Παναγιώτα Τόλια και απέκτησαν ένα γιο που πέθανε όταν ήταν μωρό και μία κόρη, την Αικατερίνη. Ο Δ. Πλούμης πέθανε το 1993.
[Πηγή σύνταξης βιογραφικού: πλήρες βιογραφικό σημείωμα στο φάκ. 1.1]
Η εταιρεία «Δ.Πολάτ και Σία» διελύθη το 1922 όταν πέθανε ο γιατρός Βασίλειος Θ. Κανταρτζής και διορίστηκε γενικός πληρεξούσιος των κληρονόμων, ο αδελφός του και συγκληρονόμος, Ιωάννης Θ. Κανταρτζής. Στη νέα εταιρεία με την ίδια επωνυμία και έδρα την Αθήνα, συνέταιροι ήσαν οι Γεώργιος Β.Μαυρολέων, Ιωάννης Θ. Κανταρτζής και Δ. Πολάτ.
Η εμπορική εταιρεία «Οίκος Παπαγεωργίου – Γενικαί επιχειρήσεις εμπορίου, βιομηχανίας, γεωργίας κτλ.» είχε έδρα την Αθήνα και συνεταίρους τους Γεώργιο, Δημήτριο και Ιωάννη Στυλιανού Παπαγεωργίου και τον Δημήτριο Γ.Κουκουμπάνη. Συνεργάστηκε με την «Δ.Πολάτ και Σία» για την προμήθεια σακχάρεως στο ελληνικό δημόσιο για τις ανάγκες του στρατού.
Η Ανώνυμος Εταιρεία «Γενικαί Επιχειρήσεις» με έδρα την Αθήνα ασχολήθηκε, όπως προκύπτει από το υπάρχον αρχειακό υλικό, με τεχνικά και κατασκευαστικά έργα. Σε αυτήν εργαζόταν ο Δάνος Πολάτ στην Αθήνα και ο αδελφός του, Αρίστος Πολάτ, στη Θεσσαλονίκη και στις Σέρρες ως αντιπρόσωπός της.
Το Πολιτικό Μικρασιατικό Κέντρο ιδρύθηκε το 1924. Ιδρυτές ήταν ο Απ. Ορφανίδης, Εμμ. Εμμανουηλίδης, Στ. Χατζήμπεης, Δημ. Μαρσέλλος, κ.ά Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Απ. Ορφανίδης και γενικός γραμματέας ο Εμμ. Εμμανουηλίδης. Στις πρώτες συνεδριάσεις συμμετείχε και ο Κονδύλης ως αρχηγός του Εθνικού Δημοκρατικού Κόμματος, με το οποίο κατέβηκαν οι πρόσφυγες στις εκλογές του 1923 και το οποίο υποστήριξαν μέχρι το 1925, όταν διασπάστηκε. Το ΠΜΚ ίδρυσε από την αρχή πολλά παραρτήματα σε διάφορες περιοχές της χώρες και κάλεσε όλους τους προσφυγικούς συλλόγους να συμμετάσχουν σε αυτό. Στόχος ήταν η πολιτική δραστηριοποίηση των προσφύγων για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους απέναντι στις διάφορες κυβερνήσεις. Αρκετά από τα ιδρυτικά του μέλη διετέλεσαν βουλευτές.
Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Υλικό του αρχείου
Γεννήθηκε το 1909 στο Ρέθυμνο της Κρήτης, όπου και έζησε τα μαθητικά του χρόνια. Ήταν γόνος ιστορικής οικογένειας των Πρεβέληδων-Πρεβελάκηδων τα μέλη της οποίας υπήρξαν ονομαστοί ιερωμένοι, αγιογράφοι, δάσκαλοι, οπλαρχηγοί και μάρτυρες στον απελευθερωτικό αγώνα της Κρήτης στην προσπάθειά της να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό. Σπούδασε νομικά και φιλοσοφία στη Φιλοσοφική σχολή της Αθήνας (1925-1930), οπότε συνδέθηκε και με τον συμπατριώτη του Νίκο Καζαντζάκη, και κατόπιν ιστορία της τέχνης και αισθητική στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης (1930-1932). Το 1928 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Στρατιώτες. Τη διδακτορική του διατριβή εκπόνησε στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης με τίτλο Ο Γκρέκο στην Κρήτη και την Ιταλία (1935). Από το 1937 ως το 1941 (οπότε παύθηκε από την κυβέρνηση Κατοχής) διετέλεσε διευθυντής Καλών Τεχνών του υπουργείου Παιδείας, ενώ από το 1939 κατέλαβε την έδρα της Ιστορίας και Επιστήμης της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, όπου δίδαξε ως το 1974. Το 1977 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ως μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και μεταφραστής αναγνωρίσθηκε και τιμήθηκε για το έργο του, μέρος του οποίου μεταφράστηκε σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες. Πέθανε στην Αθήνα το 1986.
Πεζογραφία
Χρονικό μιας Πολιτείας (1938), Παντέρμη Κρήτη, Χρονικό του Σηκωμού του 66 (1945), Κρητικός (τριλογία: Το δέντρο [1948], Η πρώτη λευτεριά [1949], και Η Πολιτεία [1950]), Οι δρόμοι της δημιουργίας (τριλογία: Ο ήλιος του θανάτου [1959], Η κεφαλή της Μέδουσας [1963] και Ο άρτος των Αγγέλων [1966]), Ερημίτες και αποσυνάγωγοι (ανολοκλήρωτη τριλογία: Αντίστροφη μέτρηση [1969] και Ο άγγελος στο πηγάδι. Μια μεγαλοβδομάδα [1970]).
Ποίηση
Η γυμνή ποίηση (1939), Η πιο γυμνή ποίηση (1941), Νέος Ερωτόκριτος (1973 παράνομη έκδοση, 1978² και 1985³ σε οριστική μορφή).
Θεατρικά έργα
Η αρρώστια του αιώνα (τριλογία: Το ιερό σφάγιο [1952], Ο Λάζαρος [1954] και Τα χέρια του ζωντανού Θεού [1955]). Το ηφαίστειο (1962, Α΄ Κρατικό Βραβείο Θεάτρου), Το χέρι του σκοτωμένου (1971), Δύο κρητικά δράματα (Η δεύτερη εντολή και Το τρελό αίμα [1974]) και η κωμωδία Μουσαφιραίοι στο Στεπαντσίκοβο (1972, διασκευή από διήγημα του Ντοστογιέφσκι).
Μελέτες
Ο ποιητής και το ποίημα της Οδύσσειας (1958), Τετρακόσια γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη (1965), Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Συνολική θεώρηση του έργου του (1981), Άγγελος Σικελιανός (1985) και Δείχτες πορείας (1986, συλλογή με παλαιότερα κείμενά του που κυκλοφόρησε λίγο μετά το θάνατό του).
Μετέφρασε Ιταλούς, Γάλλους και Ισπανούς θεατρικούς συγγραφείς (Καλντερόν, Μοντερλάν, Μολιέρο) καθώς και τη Μήδεια και τις Βάκχες του Ευριπίδη. Σε κάποιες μεταφράσεις που δημοσίευσε την περίοδο της Δικτατορίας χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Π. Βερνάρδος.
Έλαβε τις εξής διακρίσεις και βραβεία: Διεθνές βραβείο Herder (1974), Βραβείο Δοκιμίου (1959, από την Ομάδα των Δώδεκα), Α΄ Κρατικό βραβείο Μυθιστορήματος (1960), Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών (1977), τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα των Πανεπιστημίων Αθηνών (1982) και Κρήτης (1984) καθώς και του «άρχοντος διδασκάλου του Γένους» (1985).
[Βιβλιογραφικές πηγές: Στυλιανός Αλεξίου, «Πρεβελάκης, Παντελής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμ. 8, Εκδοτική Αθηνών· Μανώλης Γιαλουράκης, «Πρεβελάκης Παντελής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, τόμ. 11, Χάρη Πάτση· Στυλιανός Αλεξίου, «Παντελής Πρεβελάκης», Νέα Εστία 166/1828 (Δεκέμβριος 2009) 971-977].
Η «Στέγη Καλών Τεχνών και Γραμμάτων» ιδρύθηκε το 1938 με την εποπτεία του υπoυργείου Παιδείας, για την προαγωγή των γραμμάτων και της ελληνικής τέχνης. Αναλυτικότερα οι σκοποί της ήταν: δημιουργία εντευκτηρίου για τους λογοτέχνες και τους καλλιτέχνες, οργάνωση εκθέσεων ζωγραφικής, διαλέξεων και συναυλιών, καλλιέργια πνευματικών και καλλιτεχνικών σχέσεων με ανάλογες οργανώσεις του εξωτερικού, έκδοση διαφόρων δελτίων και δημοσιευμάτων, οργάνωση έκθεσης και καταστήματος ελληνικού λογοτεχνικού βιβλίου και τέλος σύσταση βιβλιοθήκης και αναγνωστηρίου.
Η διοίκησή του αποτελείτο από συμβούλιο διορισμένο από το υπουργείο Παιδείας και τελούσε υπό τη διεύθυνση του διευθυντή εικαστικών τεχνών του τμήματος Καλών Τεχνών του υπουργείου.
[Βιβλιογραφικές πηγές: Σπύρος Τσίρος, «Στέγη Καλών Τεχνών και Γραμμάτων», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία, τόμ. Δ΄· Αν Βαρβαρέσος «Υπουργεία-Παιδείας», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία, τόμ. Δ΄].
Οι Ροϊλοί ήταν οκογένεια αγωνιστών απο τη Στεμνίτσα της Αρκαδίας. Ο Γεώργιος Χ.Ροϊλός (1796;-1886) ήταν αντισυνταγματάρχης της Φάλαγγας. Ως οπλαρχηγός του Θ.Κολοκοτρώνη, πολέμησε στις μάχες του Βαλτετσίου, Τριπόλεως, Δερβενακίων, Τρικόρφων κ.ά. Μετά την Επανάσταση του ανατέθηκαν αποστολές καταδίωξης ληστών, διετέλεσε πάρεδρος του Ειρηνοδικείου και υπηρέτησε ως δασονόμος Περαχώρας. Αδέλφια του ήσαν οι Νικόλαος (έπεσε μαχόμενος με τον θείο του Κωνσταντίνο Ροϊλο στη μάχη του Δραγατσανίου), Δημήτριος (λοχαγός της Φάλαγγας που πέθανε το 1866) και Αργύριος. Ο Βασίλειος Ροϊλός, ταγματάρχης της Φάλαγγας, διετέλεσε δήμαρχος Στεμνίτσας, ο δε Αναγνώστης Ροϊλός, ειρηνοδίκης Καρύταινας.
Ο Ανδρέας Σακόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1875. Ήταν γιος του διακεκριμένου δικαστικού Νικολάου Σακόπουλου, που είχε διατελέσει γενικός πρόξενος και μέλος των Μικτών δικαστηρίων της Αιγύπτου. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι (1895-1897), διετέλεσε υφηγητής της Νομικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης (1898-1899) και το 1901 αναχώρησε για την Αίγυπτο, όπου έζησε και εργάστηκε ως δικηγόρος. Παντρεύτηκε τη Μαρίνα (;) η οποία ασχολιόταν με τη μουσική και το πιάνο. Ο Σακόπουλος πέθανε στο Κάϊρο στις αρχές Ιανουαρίου του 1944.
Ο Τομάζος Σγουρδαίος καταγόταν από τη Σίφνο και ήταν γιατρός χειρούργος. Ξεκίνησε εργαζόμενος σε νοσοκομεία της Lyon και στη συνέχεια στο ελληνικό νοσοκομείο στην Κωνσταντινούπολη, όπου και έζησε. Πέθανε νέος το 1935. Είχε παντρευτεί την Παυλίνα Ηλιάσκου με την οποία απέκτησαν:την Ευθαλία, τον Αλέξανδρο, τη Δώρα και την Αικατερίνη.
Ο σύζυγος της κουνιάδας του Αικατερίνης Ηλιάσκου, Γρηγόριος Τριανταφυλλίδης, ήταν δικηγόρος και ζούσε στο Παρίσι. Υπήρξε πρόεδρος του Συνεδρίου των Ελληνικών Παροικιών που έλαβε χώρα στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 1916 με αντιπροσώπους από τριάντα τρεις ελληνικές παροικίες (Γαλλία, Αγγλία, Ελβετία, Ρωσία, Αμερική, Αίγυπτος, Ρουμανία κλπ.)
Ο Χ.Σιμόπουλος ήταν διπλωμάτης καριέρας. Υπηρέτησε ως γραμματέας και τμηματάρχης στα προξενεία Αλεξανδρείας, Μερσίνας, Κωνσταντινουπόλεως (1901-1907) και στις πρεσβείες Παρισίων (1911) και Ρώμης (1914-1919). Το 1919 προήχθη σε σύμβουλο της πρεσβείας στη Ρώμη ενώ το 1929 ήταν πρεσβευτής στην Ουάσινγκτον. Το προσωπικό του αρχείο βρίσκεται στο St.Anthony’s College στην Οξφόρδη.
Ο Γεώργιος Ζαβιτσιάνος (Κέρκυρα, 1845 - Αθήνα, 1916), πατέρας του Κωνσταντίνου, σπούδασε φυσικός στο Παρίσι και δίδαξε στην Αυτοκρατορική Ακαδημία στην Κωνσταντινούπολη και σε σχολεία της Κέρκυρας. Εργάστηκε για τα εθνικά ζητήματα και κυρίως για την επιτυχία της Κρητικής επανάστασης του 1889. Δημοσίευσε πολλά άρθρα και μελέτες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.