Καραθανάση, Αδελφοί

Οι αδελφοί Μανώλης και Σταμάτης Καραθανάσης ίδρυσαν στο Βαθύ της Σάμου το 1887 (ή, σύμφωνα με την ένδειξη στα πακέτα τσιγάρων της εταιρείας, το 1882) εταιρεία με την επωνυμία «Μ.Χ. Καραθανάσης & Σία» και με αντικείμενο διάφορες εμπορικές εργασίες.
Η εταιρεία διακρίθηκε στον τομέα της παραγωγής τσιγάρων και έγινε ένας από τους σημαντικότερους καπνεμπορικούς οίκους της Σάμου. Ανέπτυξε συναλλαγές τόσο με τις ευρωπαϊκές αγορές (Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστρία, Γερμανία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Δανία κ.ά.) όσο και με τις αγορές της Άπω Ανατολής (Κίνα, Ιαπωνία, Ινδοκίνα), της Νότιας Αφρικής και της Αμερικής (αν και για την τελευταία τα τεκμήρια που υπάρχουν στο αρχείο είναι ελάχιστα). Ο οίκος τιμήθηκε για την ποιότητα των τσιγάρων του με χρυσό μετάλλιο και βραβείο τιμής στη διεθνή έκθεση των Αθηνών το 1903 και με βραβείο τιμής στη διεθνή έκθεση του Παναμά το 1915.
Η εταιρεία φαίνεται ότι λειτούργησε μέχρι το 1943. Το εργοστάσιο καταστράφηκε στις 17.11.1943 κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού του Βαθέος από τους Γερμανούς. Μετά το 1945 τα μηχανήματα μεταφέρθηκαν σε άλλο χώρο και το εργοστάσιο λειτούργησε ξανά για ελάχιστο χρονικό διάστημα.
Ο Μανώλης Καραθανάσης (π.1860-1913) γεννήθηκε στο Πάνω Βαθύ της Σάμου. Ο πατέρας του, Χριστόδουλος, ήταν γεωργός. Σύμφωνα με την Ηρώ Παπαμόσχου, εγγονή του Μανώλη, ο ίδιος πήγε στην Αίγυπτο για να μάθει πως φτιάχνονται τα χειροποίητα τσιγάρα.
Ο Μανώλης Καραθανάσης παντρεύτηκε την Αικατερίνη, κόρη του καραβοκύρη Λουκιανού Παπανδρέου, από το Καρλόβασι. Μαζί απέκτησαν 8 παιδιά: τη Μαρία, τον Χριστόδουλο, την Αντιγόνη, τον Λουκιανό, την Πηνελόπη (Πιπίτσα), τον Δημήτριο, τον Ορέστη και τον Ιωάννη.
Ο Μανώλης Καραθανάσης ασκούσε τη διεύθυνση της εταιρείας. Διετέλεσε βουλευτής Καρλοβασίων το 1908-1909.
Ο Σταμάτης Καραθανάσης (1859-1916) γεννήθηκε στο Μεσαίο Καρλόβασι και πέθανε στην Αθήνα. Ήταν παντρεμένος με την Όλγα, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Χριστόδουλο, τον Ιωάννη και τον Ξενάκη.
Ο Χριστόδουλος Καραθανάσης (π.1890-;) γιος του Μανώλη Καραθανάση, φαίνεται ότι διαδέχθηκε τον πατέρα και το θείο του στη διαχείριση του εργοστασίου. Σπούδασε στη Ροβέρτειο Σχολή στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στο Neuchatel της Ελβετίας. Ο Χριστόδουλος παντρεύτηκε την Ιωάννα Καριώτογλου και απέκτησε δυο κόρες, την Μάρω και την Κρινώ.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικών : 1. «Τα σαμιακά καπνά και σιγαρέττα», Αρχείον Σάμου, Σύγγραμμα Περιοδικόν του Νικολάου Ζαφειρίου, τομ. Β΄, Αθήνα 1947, σσ. 183-190. 2. «Σταμάτιος Χ. Καραθανάσης» (νεκρολογία), Μικρασιατικόν Ημερολόγιον 1918, σσ. 103-104. Μάνος Χαριτάτος, Πηνελόπη Γιακουμάκη, Ιστορία του Ελληνικού Τσιγάρου, Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1998 (β΄ εκδ.), σσ. 234-235. Πληροφορίες από την Ηρώ Παπαμόσχου, εγγονή του Μανώλη Καραθανάση. 3. Υλικό του αρχείου].

Δελτίο περιγραφής ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης