Αρχείο τέως Ταμείου Ανταλλαξίμων
- GRGSA-CA- PAO593
- Αρχείο
- 1323 - 1939
Το αρχείο περιλαμβάνει κώδικες, φιρμάνια, πατριαρχικά γράμματα, βεράτια και διάφορα άλλα τεκμήρια που παρήχθησαν ή συγκεντρώθηκαν από τα λειτουργούντα στο πλαίσιο της οθωμανικής διοίκησης εκκλησιαστικά και κοινοτικά όργανα του ελληνορθόδοξου μιλλέτ των περιοχών της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης.
Ο κύριος όγκος του αρχειακού υλικού αποτελείται κυρίως από κώδικες που κρατούσαν οι κατά τόπους εκκλησίες και κοινότητες, αφορούν τον 19ο αιώνα και φτάνουν έως το 1922. Το υλικό χωρίζεται κατά κύριο λόγο σε δύο κατηγορίες, τους κοινοτικούς και τους εκκλησιαστικούς κώδικες, η τυπολογία των οποίων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία ενώ υπάρχουν και κώδικες που μετέχουν και των δύο κατηγοριών (κοινοτικοί και εκκλησιαστικοί). Οι κοινοτικοί κώδικες περιλαμβάνουν πρακτικά συνεδριάσεων της δημογεροντίας, κανονισμούς σωματείων, πωλητήρια, δωρητήρια, συμβόλαια δασκάλων, έξοδα συντήρησης σχολείων, καταλόγους βιβλιοθηκών, πατριαρχικές εγκυκλίους, όπως διάφορες ενθυμήσεις για σεισμούς, λιμούς κ.λ.π. αλλά και πληροφορίες για δοσοληψίες με την οθωμανική εξουσία μέσω των φόρων και των απογραφών. Στους εκκλησιαστικούς κώδικες καταγράφονται έσοδα και έξοδα, βαπτίσεις, γάμοι, διαθήκες, θέματα διαχείρισης της εκκλησιαστικής και μοναστικής περιουσίας, το φιλανθρωπικό έργο αλλά και τα ιερά σκεύη και τα κτήματα των εκκλησιών και μοναστηριών με την προοπτική της Ανταλλαγής.
Στο αρχείο εκτός από τους κώδικες διασώζονται φιρμάνια, βεράτια και πατριαρχικά γράμματα κυρίως από τις περιοχές της Καππαδοκίας, του Πόντου, της Κιλικίας, της Ανατολικής Θράκης και της Βιθυνίας που αποτυπώνουν το πλαίσιο των σχέσεων των κοινοτικών και εκκλησιαστικών οργάνων του ελληνορθόδοξου μιλλέτ με την οθωμανική διοίκηση και το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ταμείο Ανταλλαξίμων Κοινοτικών και Κοινωφελών Περιουσιών