Η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1943 από παράνοµες αντιστασιακές και κοµµατικές οργανώσεις νέων που δρούσαν εναντίον των δυνάµεων του άξονα από την αρχή της Κατοχής. Αποτελεί την µεγαλύτερη ευρωπαϊκή αντιστασιακή οργάνωση νέων και συνδέεται οργανικά µε το ΕΑΜ. Στις αρχές του εµφυλίου πολέµου διαλύθηκε µε δικαστική απόφαση και συνέχισε τις δραστηριότητές της παράνοµα έως το 1958. Το Αρχείο του Κεντρικού Συµβουλίου της ΕΠΟΝ (1943-1947), έχει τη δική του, ιδιαίτερη ιστορία. Όταν το 1947 άρχισαν οι διώξεις, που οδήγησαν στη διάλυση της ΕΠΟΝ, το Κεντρικό Συµβούλιο της οργάνωσης αποφάσισε να ενταφιαστεί το Αρχείο στον κήπο εξοχικού σπιτιού. Το αρχείο ξεθάφτηκε κυριολεκτικά µετά το πέρας του Εµφυλίου και φυλάχθηκε σε ασφαλές µέρος. Διέφυγε από την κατάσχεση στα χρόνια της δικτατορίας των συνταγµαταρχών και τελικά, έπειτα τις αναγκαίες εργασίες συντήρησης, φυλάσσεται σήµερα στα ΑΣΚΙ.

Η Εργατική ∆ιεθνιστική Ένωση (Ε∆Ε) ιδρύθηκε το 1963, ως ελληνικό τµήµα της «∆ιεθνούς Επιτροπής» της Τετάρτης ∆ιεθνούς. Παράνοµη από την 21η Απριλίου 1967 αναδιοργανώθηκε στο εξωτερικό σε συνεργασία µε το «βρετανικό τµήµα» της ∆ιεθνούς Επιτροπής. Την περίοδο αυτή εξέδιδε την εφηµερίδα Ώρα της αλλαγής. Στη µεταπολίτευση επαναδραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα. Η εφηµερίδα Σοσιαλιστική Αλλαγή αποτέλεσε το δηµοσιογραφικό της όργανο, ενώ η «Σοσιαλιστική Πανσυνδικαλιστική Ένωση (Σ.Π.Ε.) και οι «Νέοι Σοσιαλιστές» αποτέλεσαν την έκφραση της στο συνδικαλιστικό και νεολαιϊστικο χώρο, αντίστοιχα. Το Νοέµβριο του 1985, σε ιδρυτικό συνέδριο αποφασίστηκε η µετατροπή της Ε∆Ε σε κόµµα µε τίτλο Εργατικό Επαναστατικό Κόµµα (ΕΕΚ), το οποίο δραστηριοποιείται έως σήµερα στο χώρο της τροτσκιστικής αριστεράς

Η εφημερίδα "Σοσιαλιστική Αλλαγή" -επίσημο όργανο της Εργατικής Διεθνιστικής Ένωσης (ΕΔΕ) και του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος (ΕΕΚ) στη συνέχεια- άρχισε να εκδίδεται τον Σεπτέμβρη του 1974, σηματοδοτώντας το τέλος των απαγορεύσεων. Κυκλοφορεί ως εβδομαδιαία στην αρχή και από το 1977 δύο φορές την εβδομάδα. Το φωτογραφικό της αρχείο απαρτίζεται από φωτογραφίες και σειρές αρνητικών που αποτυπώνουν στιγμές από τη διαδρομή του κόμματος, τις κοινωνικές και κυρίως τις εργατικές κινητοποιήσεις των χρόνων της Μεταπολίτευσης.

Ως απογευµατινό καθηµερινό έντυπο της ΕΔΑ, η εφηµερίδα Δηµοκρατική Αλλαγή κυκλοφόρησε από τον Σεπτέµβριο του 1964 έως τις 20 Απριλίου 1967. Τµήµα του κατασχεµένου από τις αρχές αρχείου της αποκαταστάθηκε ως αυτόνοµο τµήµα στο πλαίσιο του Αρχείου ΕΔΑ.

"Εβδοµαδιαία εφηµερίδα του λαού” όπως υποδήλωνε ο υπότιτλός της, η Αυγή κυκλοφόρησε στις 24 Αυγούστου 1952 και μετεξελίχθηκε σε “καθηµερινή δηµοκρατική εφηµερίδα” από τις 26 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς, για να καθιερωθεί στα επόµενα 15 χρόνια ως το δηµοσιογραφικό όργανο του κόµµατος της Ενιαίας Δηµοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ). Η πρώτη φάση λειτουργίας της εφηµερίδας έληξε με την επιβολή της δικτατορίας και το κλείσιµό της από τις αρχές. Στη Μεταπολίτευση η επανέκδοση της εφηµερίδας συνδέθηκε με τις διεργασίες στο χώρο της ανανεωτικής αριστεράς και του ΚΚΕ εσωτερικού και στη συνέχεια της Ε.ΑΡ. και του Συνασπισµού.

Μετά την αποφοίτηση του από το Γυµνάσιο Καρπενησίου, ο Σταύρος Ζορµπαλάς (Μικρό Χωριό Ευρυτανίας 1913 - Αθήνα 1999) φοίτησε 4 χρόνια στην Νοµική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Μέλος του ΚΣ της ΕΠΟΝ, εργάστηκε στην έκδοση παρανόµων εντύπων. Εξορίστηκε µετά την απελευθέρωση και στη συνέχεια εντάχθηκε στις γραµµές του ΔΣE. Πολιτικός πρόσφυγας στη Σοβιετική Ένωση, σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου της Τασκένδης και στη συνέχεια εργάστηκε στην Ακαδηµία Επιστηµών και στο Πανεπιστήµιο Λοµονόσοφ, στη Μόσχα. Επαναπατρίστηκε το 1975 και ανέλαβε καθήκοντα στον Τοµέα Διαφώτισης του ΚΚΕ ως υπεύθυνος του Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών (ΚΜΕ).

Η Βικτωρία Θεοδώρου (Χανιά 1926) σπούδασε κλασσική και νεοελληνική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Για τη συµµετοχή της στην Αντίσταση εκτοπίστηκε στη διάρκεια του εµφυλίου στο Τρίκερι (1947) και στη συνέχεια στη Μακρόνησο (1950). Απολύθηκε από την εξορία (Τρίκερι) το 1953. Γράφει ποίηση και πεζογραφία. Εµφανίστηκε στα γράµµατα το 1957 µε ποιήµατά της που δηµοσιεύτηκαν στην "Επιθεώρηση Τέχνης". Έκτοτε δηµοσίευσε 12 ποιητικές συλλογές και 4 πεζά. Μετέφρασε ξένη ποίηση και ασχολήθηκε µε την λογοτεχνική κριτική. Ζεί στην Αθήνα.

Η Μαρία Καρρά, κόρη του ζωγράφου Βασίλη Σταµατιάδη, γεννήθηκε στον Πειραιά. Από τα µαθητικά της χρόνια εντάχθηκε στο ΕΑΜ Νέων και στην ΕΠΟΝ. Το 1945 διετέλεσε µέλος της Διαφώτισης Εργατικού Τοµέα ΕΠΟΝ Πειραιά και από το 1949 γενική γραµµατέας της ΠΕΟΠΕΦ, αγωνιζόµενη για την αµνηστία και κατά των εκτελέσεων των πολιτικών κρατουµένων. Για την αγωνιστική της δράση απολύθηκε το 1948 από την Εφορία Πειραιά, όπου εργαζόταν και το 1950 φυλακίστηκε και παραπέµφθηκε σε έκτακτο στρατοδικείο, ενώ την περίοδο 1954-1956 εξορίστηκε. Μετά την επιστροφή της από την εξορία, εργάστηκε ως λογίστρια και εκλέχθηκε πολλές φορές μέλος της Ένωσης Επαγγελµατιών Λογιστών Πρωτευούσης (ΕΕΛΠ) και της Πανελλαδικής Οµοσπονδίας Λογιστών (ΠΟΛ). Ασχολήθηκε µε το συνδικαλισµό και τις εργαζόµενες γυναίκες. Οργανώθηκε στην ΕΔΑ και διετέλεσε μέλος του Τµήµατος Γυναικών της ΕΔΑ, και του Συνδικαλιστικού Γραφείου της. Την περίοδο 1963-1967 υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της Συντονιστικής Επιτροπής Εργαζόµενων Γυναικών (ΣΕΕΓ). Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας οργανώθηκε στο ΠΑΜ και το 1969 διέφυγε στο εξωτερικό, όπου ως µέλος του ΑΕΜ έρχεται σε επαφή µε το Διεθνές Γραφείο Εργασίας. Κατά την μεταπολίτευση διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΕΜ, της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ και στην συνέχεια της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ, Δηµοτική Σύµβουλος και Αντιδήµαρχος στον Δήµο Αθηναίων (1978-1985), σύµβουλος του Υπουργείου Προνοίας, αντιπρόεδρος της Νοµαρχιακής Επιτροπής Ισότητας, µέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Γυναικείων Οργανώσεων κ.ά. Η Μαρία Καρρά έχει συγγράψει τα βιβλία Επονίτισσα (1982) και Εµείς οι απ' έξω . ΠΕΟΠΕΦ 1948 - 1954: µια "μικρή " εποποιία (2000). Η Μαρία Καρρά παντρεύτηκε δύο φορές, την πρώτη µε το Δηµήτρη Μουρατίδη και την δεύτερη µε το Νίκο Καρρά με τον οποίο απέκτησαν την κόρη τους Ελένη.

Ο Σταύρος Κασιµάτης [Ορέστης, Λευτέρης Σταθάς] (Σµύρνη 1918 - Αθήνα 2001) υπήρξε Γραµµατέας της ΟΚΝΕ στο Πολυτεχνείο και στη Σπουδάζουσα, ιδρυτικό µέλος της ΕΠΟΝ και µέλος του Κεντρικού Συµβουλίου της, υπεύθυνος από το 1948 του παράνοµου κλιµακίου της στη Νότια Ελλάδα. Εξελέγη αναπληρωµατικό µέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ στην ΙΙΙ Συνδιάσκεψη του 1950. Στη Ρουµανία από τον Οκτώβριο του 1952 εξελέγη µέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ. Το 1954 εξορίστηκε στο κολχόζ Νέα Ζωή στην Πολωνία. Επανεντάχθηκε στο Π.Γ. το 1955 και το 1956 εξελέγη µέλος του 7µελούς γραφείου του ΚΚΕ. Εξορίστηκε το 1958 στο Ιάσιο της Ρουµανίας για 9 χρόνια. Από το 1968 έως το 1978 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου εργάσθηκε ως πολιτικός µηχανικός.

Η παιδαγωγός Μυρσίνη Κλεάνθους – Παπαδηµητρίου γεννήθηκε στην Φιλιππούπολη το 1921 και έκανε τις βασικές σπουδές της στα Ζαρίφεια Διδασκαλεία για να συνεχίσει στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Με υποτροφία συνέχισε τις σπουδές της στο Πανεπιστήµιο της Ζυρίχης, και τις ολοκλήρωσε µε ειδίκευση στην Ψυχολογία, στο Ινστιτούτο Επιστηµών της Αγωγής της Γενεύης. Με την επιστροφή της στην Ελλάδα συµµετείχε στον Εκπαιδευτικό Όµιλο και δίδαξε αρχαία λογοτεχνία στην Ανώτατη Γυναικεία Σχολή που ίδρυσε ο Δηµήτρης Γληνός. Στη συνέχεια ανέλαβε την µετεκπαίδευση νηπιαγωγών και δασκάλων, ενώ το 1921 δίδαξε στην Ανωτέρα Γυναικεία Σχολή. Αργότερα ασχολήθηκε συστηµατικά µε το παιδαγωγικό συγγραφικό της έργο και ταξίδεψε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες συγκεντρώνοντας στοιχεία για τα εκπαιδευτικά τους συστήµατα.

Το Κοµµουνιστικό Κόµµα Ελλάδας (Εσωτερικού) δηµιουργήθηκε µετά τη διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας, από ηγετικά στελέχη και µέλη του ΚΚΕ. Το 1987 µετεξελίχθηκε στο κόµµα της Ελληνικής Αριστεράς (Ε.ΑΡ.).

Ο Νίκος Κοκοβλής (Μικρά Ασία 1920 – Χανιά 2012) µεγάλωσε στα Χανιά. Η γερµανική κατοχή τον βρίσκει φοιτητή στην Αθήνα. Από την αρχή µετέχει στην Αντίσταση. Το Ιούνιο του 1941 κατεβαίνει στα Χανιά και συνδέεται µε το ΚΚΕ. Αγωνίζεται ως στέλεχος του ΕΑΜ και µετά την απελευθέρωση εκλέγεται γραµµατέας του Εργατικού Κέντρου Χανίων. Συλλαµβάνεται το 1946, αλλά αφήνεται ελεύθερος ύστερα από τις κινητοποιήσεις των εργατών. Το 1947 µπαίνει στην παρανοµία και στη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου εντάχθηκε στο Δηµοκρατικό Στρατό. Μετά το τέλος του εµφυλίου ήταν υπεύθυνος µαζί µε την Αργυρώ Κοκοβλή των παράνοµων οργανώσεων του νοµού. Παρέµειναν καταδιωκόµενοι και επικηρυγµένοι µέχρι το 1962 όταν και φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό. Έζησαν στην ΕΣΣΔ για 14 χρόνια και επαναπατρίστηκαν το 1976.

Η Αργυρώ Πολυχρονάκη-Κοκοβλή (Δρακώνα Κυδωνίας 1927 -) συµµετείχε στην Αντίσταση οργανωµένη στην ΕΠΟΝ. Το 1947 συλλαµβάνεται και κρατείται στη φυλακή. Αποφυλακίζεται ελλείψει στοιχείων. Το 1948 βγαίνει στο βουνό και εντάσσεται στο Δηµοκρατικό Στρατό όπου γνωρίζει και τον Νίκο Κοκοβλή.

Ο Γιώργης Κοντογιώργης [Παύλος] (Εγκλουβή Λευκάδας 1913 - Αθήνα 1991), στέλεχος της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ, συνελήφθη από την δικτατορία του Μεταξά και εξορίστηκε στον Αη Στράτη. Μετά την δραπέτευσή του στους πρώτους µήνες της γερµανικής κατοχής ανάλαβε καθήκοντα στην Επιτροπή Πόλης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ και στη συνέχεια στην Εθνική Πολιτοφυλακή. Στην Αλβανία από τον Μάρτιο του 1945, ήταν αντιπρόσωπος της ΚΕ του ΚΚΕ στο Κόµµα του Εργαζόµενου Λαού. Από τον Απρίλιο του 1946 έως τον Μάϊο του 1947 συµµετείχε στη Γραµµατεία της Κοµµατικής Επιτροπής του Μπούλκες και στη συνέχεια έγινε Πολιτικός Επίτροπος του Αρχηγείου Κεντρικής Μακεδονίας του ΔΣΕ. Τραυµατίστηκε στη µάχη της Αλεβίτσας το 1949. Από την Αλβανία εγκαταστάθηκε για σύντοµο διάστηµα στην Πολωνία και στην Τσεχοσλοβακία και στη συνέχεια στο Βουκουρέστι όπου εργάστηκε στο Hellas Press. Επαναπατρίστηκε το 1974.

Εγγονή του Αλέξανδρου Πάντου και κόρη του Άγγελου Κουτσαγγέλου γιατρού, γερουσιαστή και εφόρου του Ανώτατου Παρθεναγωγείου Βόλου, η Μίνα Μαρούλη (Βόλος 1906 - Αθήνα 1984) σπούδασε Νοµικά στο Πανεπιστήµιο της Αθήνας, αλλά δεν πήρε το πτυχίο της. Παντρεύτηκε στη διάρκεια της Κατοχής, τον Γιάννη Μαρούλη, τραπεζικό υπάλληλο. Το 1947 ο σύζυγός της απολύθηκε από την Αγροτική Τράπεζα και το 1948 εξορίστηκε στο Μούδρο και στη συνέχεια στη Μακρόνησο.

Ο Μανώλης Κόρακας (Μυτιλήνη 1904 - Αθήνα 1985) ήταν δικηγόρος. Μέλος της Νεολαίας του ΣΕΚΕ, αρθρογράφος στην Φωνή του Λαού, στέλεχος της "Εργατικής Σοσιαλιστικής Ένωσης" και διευθυντής της εφηµερίδας Εργατική Σηµαία (1929-1931). Στη διάρκεια της κατοχής (1940-1944) ήταν υπεύθυνος διακίνησης και αρθρογράφος της παράνοµης εφηµερίδας Ελεύθερη Ζωή, όργανο του Κόµµατος Εργασίας. Μετά την απελευθέρωση συνεργάστηκε ως ανταποκριτής στην Αθήνα ξένων σοσιαλιστικών εφηµερίδων, ενώ στη δικτατορία (1967-1974) δηµοσίευσε πολλά αντιστασιακά κείµενα στο εξωτερικό µε διάφορα ψευδώνυµα.

Ο Λεωνίδας Κύρκος γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1924. Ήταν γιός του -επίσης πολιτικού- Μιχάλη Κύρκου που καταγόταν από το Σαµάκοβο της Θράκης και την Ιωάννας Θαλασσινού που καταγόταν από το Ηράκλειο Κρήτης. Τελείωσε το Γυµνάσιο στο Πειραµατικό Σχολείο του Πανεπιστηµίου Αθηνών και φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών αλλά λόγω των πολιτικών φρονηµάτων και των διώξεων που υπέστη δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Συµµετείχε στην Εθνική Αντίσταση µέσα από τις γραµµές της ΕΠΟΝ και το 1943 έγινε µέλος του ΚΚΕ. Στη διάρκεια του εµφυλίου πολέµου συνελήφθη κατ’ επανάληψη, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από το έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών. Αποφυλακίστηκε το 1953. Το όνοµά του είναι άρρηκτα συνδεδεµένο µε την εφηµερίδα Η Αυγή, την οποία υπηρέτησε αρχικά ως συντάκτης –από το 1953-, για να οριστεί στην συνέχεια διευθυντής –την περίοδο 1959-1962– και αργότερα να γίνει εκδότης της την περίοδο 1962-1967.
Ηγετικό στέλεχος της Ενιαίας Δηµοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ), διετέλεσε µέλος της Διοικούσας Επιτροπής, το 1957, και αργότερα της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραµµατείας της. Εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής Ηρακλείου το 1961 και βουλευτής Αθηνών στις εκλογές του 1963 και του 1964.
Στο 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Αύγουστος 1961) εξελέγη µέλος της Κεντρικής Επιτροπής του.
Την περίοδο της δικτατορίας συνελήφθη ξανά και έµεινε έγκλειστος ως το Μάρτη του 1972. Με τη διάσπαση του ΚΚΕ –στη 12η ολοµέλεια του 1968– συντάχθηκε µε την ανανεωτική πτέρυγα και έκτοτε υπήρξε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Εσωτερικού. Μετά την αποφυλάκισή του δούλεψε στην παράνοµη οργάνωση του ΚΚΕ Εσωτερικού.
Στην διάρκεια της µεταπολίτευσης εξελέγη βουλευτής µε την «Ενωµένη Αριστερά» το 1974, µε την «Συµµαχία» το 1977, καθώς και στις βουλευτικές εκλογές του 1985, ενώ στις ευρωεκλογές το 1981 και το 1984 εκλέχθηκε ευρωβουλευτής – για να παραιτηθεί το 1985 υπέρ του Κώστα Φιλίνη. Διετέλεσε πρόεδρος του ΚΚΕ εσ. και αργότερα της Ελληνικής Αριστεράς (Ε.ΑΡ.). Πρωτοστάτησε στην δηµιουργία του Συνασπισµού της Αριστεράς και της Προόδου το 1989 και διετέλεσε γραµµατέας του ως το 1991. Στις εκλογές του Νοεµβρίου και του Ιουνίου του 1989 εξελέγη βουλευτής Α΄ Αθηνών και στις εκλογές του Απριλίου του 1990 βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης. Το 1993 παραιτήθηκε από όλα τα κοµµατικά αξιώµατα. Ο Λεωνίδας Κύρκος το 1952 παντρεύτηκε τη γιατρό Καλλισθένη Σµπαρούνη και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Μιχάλη και τον Μίλτο.

Μέλος των καθοδηγητικών οργάνων της ΕΠΟΝ στη διάρκεια της Κατοχής, η Φ. Λαζάρου (Αθήνα 1922-2015) βρέθηκε στα χρόνια του εµφυλίου πολέµου και στην πρώτη µετεµφυλιοπολεµική περίοδο στο επίκεντρο των παρανόµων µηχανισµών της ΕΠΟΝ και του ΚΚΕ, στην Αθήνα και στον Πειραιά. Το 1952 έφυγε στο εξωτερικό και συνελήφθη στην Σάαρ. Από το Βουκουρέστι, όπου παρέµεινε ως το 1954 επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε και πάλι στις παράνοµες οργανώσεις του ΚΚΕ ως τη σύλληψη της από τις αρχές το 1957. Το 1960 καταδικάστηκε σε ισόβια για κατασκοπεία. Αποφυλακίσθηκε το 1966 και συνελήφθη εκ νέου στη δικτατορία. Μετά την αποφυλάκιση της το 1973, συνέχισε τις σπουδές της στη Νοµική Σχολή Αθηνών. Εργάστηκε ως δικηγόρος και συνέχισε την πολιτική της δράση από τις γραµµές του ΚΚΕ εσωτερικού, της Ε.ΑΡ. και του Συνασπισµού. Έζησε στην Αθήνα μέχρι το θάνατό της, το 2015.