Identity area
Type of entity
Person
Authorized form of name
Σφραντζής, Γεώργιος
Parallel form(s) of name
Standardized form(s) of name according to other rules
Other form(s) of name
- Φραντζής, Γεώργιος
Identifiers for corporate bodies
Description area
Dates of existence
1401-1480
History
Ο Γεώργιος Σφραντζής ή Φραντζής (Κωνσταντινούπολη, 1401 – Κέρκυρα, 1480) ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος, διπλωμάτης και ιστορικός συγγραφέας, που έγραψε το χρονικό της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, ο μόνος από τους τέσσερις ιστορικούς της που την έζησε σαν αυτόπτης μάρτυρας, στενός φίλος και συνεργάτης του τελευταίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 30 Αυγούστου του 1401. Ο πατέρας του, ήταν στην υπηρεσία του Θωμά Παλαιολόγου, γιου του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου, έτσι βρέθηκε από μικρός μέσα στην παράδοση του Ιερού Παλατιού. Καταγόταν από αριστοκρατική ελληνική οικογένεια της Λήμνου και σε νεαρή ηλικία φαίνεται ότι έχασε τους γονείς του από επιδημία πανώλης, οπότε την επιμέλεια του ανέλαβε η ίδια αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων, με πρωτοβουλία καθώς φαίνεται του ίδιου του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄.
Νεαρός συνόδευσε τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο, ως θαλαμηπόλος (πρωτοβεστιάριος), όταν αυτός επισκέφτηκε τους αδελφούς του στην Πελοπόννησο στις 26 Δεκεμβρίου του 1427. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τον δεσπότη του Μυστρά και μετέπειτα αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, και όσο ήταν στην αυλή του πήρε μέρος την άνοιξη του 1429 στην εκστρατεία εναντίον των Πατρών, που τότε διοικούσε ο Κεντυρίων Ζαχαρίας. Κατά τη διάρκειά της έσωσε τη ζωή του Κωνσταντίνου αλλά πιάστηκε ο ίδιος αιχμάλωτος. Έπειτα από 40 μέρες τον απελευθέρωσε με σημαντικά ανταλλάγματα ο Κωνσταντίνος. Ο Σφραντζής έγινε εκπρόσωπος του Δεσποτάτου στις διαπραγματεύσεις με τον Μουράτ Β'. Έπειτα διοίκησε για μερικά χρόνια την Πάτρα.
Η φιλία του με την οικογένεια των Παλαιολόγων απέκτησε και πνευματικό δεσμό καθώς ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος έγινε ανάδοχος των παιδιών του. Ο Σφραντζής νυμφεύθηκε πριν το 1438 την Ελένη, "κόρη του Αλεξίου Παλαιολόγου του Τζαμπλάκωνος". Μαζί απέκτησαν το 1439 έναν γιο, τον Ιωάννη, και το 1442 μια κόρη που ονομάστηκε Θάμαρ. Το 1441 γεννήθηκε ο γιος του Αλέξιος, που και πάλι βάφτισε ο Κωνσταντίνος, αλλά το βρέφος πέθανε από ασθένεια μόλις συμπλήρωσε ένα μήνα.
Όταν ο Κωνσταντίνος έγινε αυτοκράτορας το 1448, πήρε το Σφραντζή στην αυλή του στην Κωνσταντινούπολη με το υψηλό αξίωμα του Μεγάλου Λογοθέτου.
Το 1453 λίγο πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης τάχθηκε να καταμετρήσει και να στρατολογήσει όλους όσους μπορούσαν να φέρουν όπλο, διασώζοντας με ακρίβεια οτι ήταν μόλις 4.773). Στην άλωση υπερασπίστηκε τα βόρεια τείχη προς τον Κεράτιο και πιάστηκε αιχμάλωτος ζωντανός, έχασε τα παιδιά του κι αναγκάστηκε να υπηρετήσει το σουλτάνο ως ιπποκόμος. Την ελευθερία του όμως εξαγόρασε (πιθανώς με οικονομική βοήθεια από τη Άννα Νοταρά), όπως και της συζύγου στις αρχές του 1455. Κατέφυγαν αρχικά στο Μυστρά κοντά στο Θωμά Παλαιολόγο ως το 1460 και τελικά στην Κέρκυρα.
Εκεί συνέγραψε, τα τελευταία χρόνια της ζωής του, το Χρονικό της Άλωσης σε δέκα βιβλία, που σώζονται στις μέρες μας σε δυο μορφές, τη Minus (βραχεία) και τη Maius (μακρά). Το Maius το συνέγραψε ο Μακάριος Μελισσηνός ή Μελισσουργός με τους συνεργάτες του έναν αιώνα μετά τον θάνατο του Σφραντζή, στην Νάπολη της Ιταλίας. Μέχρι το 1930 το Minus εθεωρείτο ως επιτομή του Maius, οπότε ο Jean Falier Papadopoulos τεκμηρίωσε ότι το Maius είναι συρραφή διαφόρων χρονικών, από διαφορετικές γλώσσες, με αρκετές προσθήκες του Μελισσηνού.
Το παλαιότερο σωζόμενο Minus είναι του 1570-80 : Neap. Bibl. Nat. XVI A.
[Πηγή πληροφοριών: Βικιπαίδεια]