Γενικά Αρχεία του Κράτους - Τμήμα Φθιώτιδας

• ΓΑΚ Φθιώτιδας

• Κρατικός αρχειακός φορέας

Το "Τοπικόν Ιστορικόν Αρχείον Λαμίας" - αρχική ονομασία των Αρχείων Ν. Φθιώτιδας - ιδρύθηκε με το υπ' αριθμόν 309/1973 Βασιλικό Διάταγμα που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 20 Απριλίου 1973 (ΦΕΚ 92/Α'/20-04-1973). Το Ιστορικό Αρχείο υπαγόταν στο Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών και ήταν άμεσα εξαρτημένο από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους ως αποκεντρωμένη Υπηρεσία του.

Στο Αρχείο σύμφωνα με την ιδρυτική πράξη, θα μεταβιβάζονταν όλα τα ιστορικά έγγραφα και διάφορα κειμήλια που φυλάσσονταν στην περιοχή της Φθιώτιδας καθώς και διάφορα αρχεία που θα παραχωρούνταν από Δημόσιες, Εκκλησιαστικές ή Δημοτικές και Κοινοτικές Αρχές ή από ιδιώτες, και θα είχαν σχέση με την ιστορία της Λαμίας αλλά και ολόκληρου του Νομού. Επιπλέον, η συντήρηση, η λειτουργία και η στέγαση του ιδρυόμενου Ιστορικού Αρχείου βάρυνε τον Δήμο Λαμιέων.

Με τη γενική αναδιοργάνωση των κρατικών αρχειακών υπηρεσιών και την ψήφιση του Ν. 1946/91 (ΦΕΚ 69/Α'/14-05-1991) "Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) και άλλες διατάξεις", το "Τοπικόν Ιστορικόν Αρχείον Λαμίας" μετονομάζεται σε " Γ.Α.Κ. - Αρχεία Νομού Φθιώτιδας" και αποτελεί περιφερειακή υπηρεσία των ΓΑΚ. Ο νόμος αυτός καθορίζει και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των Γ.Α.Κ., ως αυτοτελούς δημόσιας υπηρεσίας που υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Αρχικά, τα Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Φθιώτιδας στεγάστηκαν σε παραχωρημένο από το Δήμο Λαμιέων κτήριο επί της οδού Δυοβουνιώτη 1, το οποίο ήταν κληροδότημα της Ξανθής Θεοδωράκου. Μετά τους σεισμούς του 1980, προέκυψε επιτακτική ανάγκη μεταστέγασης.

Η μεταστέγαση πραγματοποιήθηκε τελικά το 1991 σε ισόγειο χώρο που παραχώρησε ο Δήμος Λαμιέων, επί δημαρχίας Λάμπρου Παπαδήμα, στο νεόδμητο κτήριο της οδού Αινιάνων 6, στο οποίο στεγάζονται επίσης η "Τράκειος" Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λαμίας, η Δημοτική Πινακοθήκη "Αλέκος Κοντόπουλος" και στο οποίο βρίσκεται και η Αίθουσα Συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου.

Ο χώρος στον οποίο φιλοξενείται το αρχείο ανέρχεται σε 120 τ.μ και διαθέτει γραφεία προσωπικού, αναγνωστήριο, βιβλιοθήκη και αρχειοστάσια σε ενιαίο χώρο. Ωστόσο, ο διαθέσιμος χώρος φύλαξης έχει ήδη κορεσθεί και η επισήμανση μεγάλου όγκου αρχειακού υλικού κάνει επιτακτική την ανάγκη για την εξεύρεση πρόσθετων χώρων. Βέβαια, επιδίωξη των ΓΑΚ Φθιώτιδας παραμένει η μεταστέγαση σε δημόσιο και κατάλληλα διαμορφωμένο κτίριο που θα καλύπτει όλες τις ανάγκες μιας σύγχρονης αρχειακής υπηρεσίας.

Σκοπός των Αρχείων Ν. Φθιώτιδας είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια διάσωσης των αρχείων της περιοχής, ώστε - έπειτα από την επιστημονική τους επεξεργασία - να είναι διαθέσιμα στους ερευνητές και τους χρήστες του αρχείου, καθώς και η συνεργασία με μελετητές και φορείς που θα αναδείξουν όλον αυτόν τον ιστορικό πλούτο.

Τα αρχεία που φυλάσσονται στα Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Φθιώτιδας καλύπτουν χρονικά την περίοδο από το 1835 έως και σήμερα.
Από τις σημαντικότερες συλλογές για την τεκμηρίωση της τοπικής ιστορίας είναι τα συμβολαιογραφικά αρχεία που αποτελούν ανεξάντλητη πρωτογενή πηγή πληροφοριών για ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων.
Τα εκπαιδευτικά αρχεία ξεδιπλώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία καθώς και σημαντικά ιστορικά στοιχεία για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, το εκπαιδευτικό σύστημα, τα μαθήματα, κ.ά.
Τα δημοτικά αρχεία παρέχουν πληροφορίες για τα ιστορικά δρώμενα της πολιτικής ζωής και του ιδιωτικού βίου καθώς και στοιχεία για τη διοίκηση των τοπικών ζητημάτων και υποθέσεων αποτελούν την κύρια θεματολογία αυτών των αρχείων.
Από το περιεχόμενο των δικαστικών αρχείων αντλούνται πληροφορίες σχετικές αφενός με την διαδικασία εκδίκασης μίας υπόθεσης και αφετέρου με την κατεξοχήν λειτουργία του Δικαστηρίου.
Τα αρχεία αυτά μπορεί να είναι αποτυπωμένα σε ένα ευρύ φάσμα υποστρωμάτων, μπορεί δηλαδή να είναι λυτά έγγραφα, χειρόγραφα βιβλία, φωτογραφίες, σε ηλεκτρονική μορφή ή και οπτικοακουστικά αρχεία (μαγνητικές ταινίες, μπομπίνες κ.ά.) σύμφωνα με την εξέλιξη της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με το σύστημα που ακολουθείται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, κάθε αρχείο μετά την εγγραφή του στο βιβλίο εισαγωγής εντάσσεται στην ομάδα αρχείων στην οποία ανήκει (Ειδικό Ευρετήριο). Η ομαδοποίηση γίνεται με δελτία. Είναι θεωρητική και όχι φυσική.
Συγκεκριμένα στα Αρχεία Ν. Φθιώτιδος υπάρχουν οι εξής ομάδες αρχείων:

Διοικητικά αρχεία – Νομαρχίες και ευρύτερος Δημόσιος Τομέας
Δικαστικά αρχεία – Δικαστικές αρχές
Δημοτικά αρχεία – Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Εκπαιδευτικά αρχεία – Σχολεία, Σχολές, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

Αρχείο Υποθηκοφυλακείου

Ιδιωτικά Αρχεία – Ιδιωτικές συλλογές

Συλλογές
Συμβολαιογραφικά αρχεία – Συμβολαιογράφοι

Αρχεία Συμβολαιογραφούντων Ειρηνοδικών και Συμβολαιογράφων Λαμίας
Αρχεία Συμβολαιογραφούντων Ειρηνοδικών και Συμβολαιογράφων Στυλίδας
Αρχεία Συμβολαιογραφούντων Ειρηνοδικών και Συμβολαιογράφων Ελάτειας
Αρχεία Συμβολαιογραφούντων Ειρηνοδικών και Συμβολαιογράφων Αταλάντης

Τα Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Φθιώτιδας λειτουργούν τις εργάσιμες ημέρες των δημοσίων υπηρεσιών. Το ωράριο λειτουργίας του Αναγνωστηρίου-Βιβλιοθήκης είναι:

Δευτέρα-Τετάρτη 9:00-14:00, Πέμπτη κλειστά, Παρασκευή 9:00-14:00.

Οι ερευνητές έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε όλα τα ταξινομημένα αρχεία, με τους περιορισμούς των άρθρων 42 του ν. 1946/91 και 16 του ν. 2690/1999, καθώς και των διατάξεων του ν. 2472/1997.
Τα Αρχεία Ν. Φθιώτιδας ανταποκρίνονται και στα αιτήματα ατόμων ή φορέων για την παροχή πληροφοριών ή και αντιγράφων αρχειακού υλικού (όταν αυτό είναι δυνατό) και τηλεφωνικώς, δι' αλληλογραφίας ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Στο Αναγνωστήριο, το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει έως οχτώ (8) άτομα, γίνεται δεκτός κάθε πολίτης που αναζητεί πληροφορίες και ιστορικά στοιχεία, σύμφωνα με τον «Κανονισμό λειτουργίας της κεντρικής υπηρεσίας και των περιφερειακών υπηρεσιών των Γ.Α.Κ.»
Στους ερευνητές χορηγούνται φωτοαντίγραφα (όταν η κατάσταση του αρχειακού υλικού το επιτρέπει) ή/και ψηφιακά αντίγραφα του αρχειακού υλικού.

Στα Γ.Α.Κ. - Αρχεία Νομού Φθιώτιδας λειτουργεί βιβλιοθήκη, υποστηρικτικά στις δραστηριότητες των Αρχείων και στις έρευνες των χρηστών-ερευνητών που συμβουλεύονται το αρχειακό υλικό το οποίο φυλάσσεται στα Γ.Α.Κ. Φθιώτιδας.
Τα Γ.Α.Κ. Φθιώτιδας κάθε χρόνο εμπλουτίζουν με αγορές και μικρές δωρεές την ιστορική βιβλιοθήκη για την εξυπηρέτηση των ερευνητών-επισκεπτών.
Η συλλογή της Βιβλιοθήκης περιλαμβάνει περίπου 2000 βιβλία ιστορικού, λαογραφικού, αρχειονομικού και παιδαγωγικού περιεχομένου καθώς και βιβλία ποικίλης θεματολογίας. Η τοπική βιβλιογραφία αποτελεί ιδιαίτερη ενότητα. Επιπλέον, στην βιβλιοθήκη περιλαμβάνεται πολύ πλούσια συλλογή τοπικού τύπου, από το 1861 μέχρι σήμερα.
Η βιβλιοθήκη δεν είναι δανειστική και λειτουργεί στο χώρο του αναγνωστηρίου σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας του. Το κοινό έχει πρόσβαση κατά τις ώρες λειτουργίας του Αναγνωστηρίου.