Ο Βασίλης Βασιλικός γεννήθηκε στην Καβάλα στις 18 Νοεμβρίου 1934. Γονείς του είναι ο Νικόλαος Βασιλικός, νομικός, από το Θεολόγο της Θάσου και η Αικατερίνη Ζαφειρίου από την Καβάλα. Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου μετακόμισε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη, όπου έμεινε ως το 1957 - με σύντομη επιστροφή στην Καβάλα μετά το τέλος του πολέμου- και σπούδασε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπηρέτησε ως αξιωματικός διερμηνέας. Ακολούθησε ολιγόχρονη παραμονή του στην Αθήνα και το 1959 έφυγε για σπουδές στη Δραματική Σχολή του Πανεπιστημίου του Yale, για σπουδές τηλεσκηνοθεσίας στη σχολή της R.C.A. στη Νέα Υόρκη. Επέστρεψε στην Ελλάδα στα τέλη του 1960 και έμεινε στην Αθήνα ως το 1967. Τότε άρχισε τη συνεργασία του με το περιοδικό Ο Ταχυδρόμος. Παράλληλα με τη συγγραφική του δραστηριότητα εργάστηκε περιστασιακά ως σεναριογράφος, βοηθός σκηνοθέτη, ηθοποιός και κειμενογράφος στο χώρο του ξένου και ελληνικού κινηματογράφου. Μετά την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών το 1967 αυτοεξορίστηκε σε χώρες της δυτικής Ευρώπης και στη Νέα Υόρκη, όπου ανέπτυξε αντικαθεστωτική δράση μαζί με τη γυναίκα του Μιμή, με την οποία δημιούργησε και τον εκδοτικό οίκο 8 ½ , όπου κυκλοφόρησε πολλά βιβλία του. Στη Ελλάδα επέστρεψε με τη μεταπολίτευση και συνεργάστηκε με εφημερίδες και περιοδικά όπως η Ελευθεροτυπία, Τα Νέα, η Καθημερινή, η Αυγή, το Βήμα, η Νέα Εστία, η Επιθεώρηση τέχνης, η Καινούργια Εποχή, Το Δέντρο, το Αντί. Έχει διατελέσει αναπληρωτής γενικός διευθυντής της κρατικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης την περίοδο 1981-1984. Από το 1994 έως το 1996 ήταν δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην ΟΥΝΕΣΚΟ τα έτη 1996-2004. Μέλος του Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, της Εταιρείας Συγγραφέων (της οποίας ήταν και πρόεδρος από το 2001 έως το 2005). Έχει τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις, με τον ανώτατο τίτλο του Commandeur (Ταξιάρχου ) για τις Τέχνες και τα Γράμματα της Γαλλικής Δημοκρατίας. Είναι επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Πατρών και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Από το 1994 έως τον Ιούνιο του 2013 επιμελήθηκε και παρουσίασε την εκπομπή για το βιβλίο ‘Άξιον εστί’ στην κρατική τηλεόραση. Είναι παντρεμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και έχει μια κόρη, την Ευρυδίκη.

Δημοσίευσε ποιήματα του για πρώτη φορά το 1949 στην εφημερίδα Μακεδονία. Το 1953 εξέδωσε τη νουβέλα Η διήγηση του Ιάσονα. Ακολούθησε το αποτελούμενο από τις νουβέλες Το φύλλο, το πηγάδι και Τ’ αγγέλιασμα τρίπτυχο. Το 1962 βραβεύεται με το έπαθλο ‘Κώστα Ουράνη.’ Γνωστός όμως τόσο σε πανελλήνιο όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο έγινε το 1966 με τη δημοσίευση του μυθιστορήματος Ζ, φανταστικό ντοκυμανταίρ ενός εγκλήματος με θέμα τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, που έγινε και κινηματογραφική ταινία τρία χρόνια αργότερα σε σκηνοθεσία Κώστα Γαβρά. Τιμήθηκε με το βραβείο Mediteranneo στο Παλέρμο της Σικελίας για το σύνολο του έργου του (1978). Έχει εκδώσει περί τα 100 βιβλία. Είναι ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας πεζογράφος μετά το Νίκο Καζαντζάκη. Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες.

Στοιχεία για τη σύνταξη του βιογραφικού σημειώματος έχουν αντληθεί από την ιστοσελίδα του ΕΚΕΒΙ, από βιογραφικά σημειώματα του συγγραφέα σε εκδόσεις βιβλίων του καθώς και από το αφιέρωμα στο Βασίλη Βασιλικό του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ, Απρίλιος 2011.