Ο Γιάννης Π. Βαλαβανίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε ζωγραφική, χαρακτική και ψηφιδωτό στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1957-1963). Έχει πραγματοποιήσει δώδεκα ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπήρξε μέλος της «Ομάδας Τέχνης Α» (1965-1967), της ομάδας «Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές» (1970-1973), του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης (1979-1983) και της Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη (1979-1986).

Κείμενά του για την τέχνη έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Δίδαξε ζωγραφική και ψηφιδωτό στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1982-2006) και ήταν Αντιπρύτανης κατά την περίοδο 2001-2004. Από το 2007 έως τον θάνατο του το 2017 υπήρξε ομότιμος καθηγητής της ΑΣΚΤ.

Όπως αναφέρει ο ίδιος, σχεδίαζε εξώφυλλα βιβλίων επί τριάντα χρόνια. Είχε ξεκινήσει το 1970, μέσα στη δικτατορία, όταν ο Φίλιππος Βλάχος του είχε προτείνει να συνεργαστούν στις εκδόσεις «Κείμενα». Την εποχή εκείνη έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση ζωγραφικής, και τον απασχολούσαν ερωτήματα σχετικά με τον κοινωνικό και πολιτικό ρόλο της τέχνης. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, θεώρησε ότι οι γραφικές τέχνες προσφέρουν ένα πεδίο ευρύτερης λειτουργίας της εικαστικής έκφρασης. Αυτό ήταν ένα από τα αρχικά του κίνητρα, για να ασχοληθεί με τα εξώφυλλα ως ζωγράφος.

Η σχεδίαση ενός εξωφύλλου βιβλίου, όταν γίνεται με πραγματικό ενδιαφέρον και μεράκι, είναι μια αρκετά σύνθετη εργασία. Κατά βάθος πρόκειται για μια πρώτη ερμηνεία του βιβλίου. Πρέπει να αντανακλά σε κάποιο βαθμό το περιεχόμενο των σελίδων του, να συμπυκνώνει τα νοήματα αναδεικνύοντάς τα με οπτικό τρόπο, είτε μέσω της εικόνας είτε με την επιλογή της κατάλληλης γραμματοσειράς και την τοποθέτηση του κειμένου. Ταυτόχρονα πρέπει να είναι αισθητικά ικανοποιητικό και ευχάριστο στο μάτι. Αυτές οι ανάγκες υπαγορεύουν μια ειδική αντιμετώπιση, που δεν μπορεί να ταυτίζεται με τη διαδικασία της προσωπικής ζωγραφικής.

Δούλεψε με πολλούς εκδοτικούς οίκους, αλλά ξεχώρισε τους τρεις, με τους οποίους είχε στενή και μακροχρόνια συνεργασία. Πρώτα ήταν τα «Κείμενα» με το Φίλιππο Βλάχο, μετά συνέχισε στο «Θεμέλιο» με τον Μίμη Δεσποτίδη και το Θόδωρο Μαλικιώση, και στο «Πλέθρον» με το Σάμη Γαβριηλίδη και το Λουκά Ρινόπουλο.