Αρχείο GR DIKI ARCH 73/2Δ19 - Αρχείο οικογένειας Ζωιτοπούλου

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR DIKI ARCH 73/2Δ19

Τίτλος

Αρχείο οικογένειας Ζωιτοπούλου

Χρονολογία(ες)

  • 1842-1982 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

45 γραμμικά μέτρα

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

(1903-1967)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Γιώργος Ζωιτόπουλος (Ζιούτος) του Δημήτρη και της Ελένης Χαρίτου γεννήθηκε στη Μακρυνίτσα το 1903 και ήταν ο δεύτερος από τα επτά παιδιά της οικογένειας. Το 1913 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Βόλο όπου ο Γιώργος ολοκληρώνει την γυμνασιακή εκπαίδευσή του. Τον Οκτώβριο του 1919 φεύγει για την Αθήνα προκειμένου να παρακολουθήσει τα μαθήματα της Η’ τάξης του Βαρβάκειου Πρακτικού Λυκείου για την προετοιμασία του στις εισαγωγικές εξετάσεις του Πολυτεχνείου μένοντας στο σπίτι του θείου του Αρίσταρχου Χαρίτου. Προσχωρεί στην κομμουνιστική, σοσιαλιστική νεολαία.

Τα νέα του ενδιαφέροντα τον ωθούν να εγκαταλείψει το Πολυτεχνείο και να γραφεί στην Νομική Σχολή Αθηνών. Παράλληλα συνεργάζεται ως ρεπόρτερ της εφημερίδας «Ταχυδρόμος»και σαν συντάκτης, χρονογράφος, αρχισυντάκτης στις εφημερίδες «Κήρυξ», «Πρόοδος», «Σημαία», «Λαϊκή Φωνή» χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα όπως Μάρκος Αγκούπης, Αντρέας Τρίνκουλος, η Μπολσεβίκα κ.ά. Το 1921 γίνεται Γραμματέας της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Αθηνών και λίγο αργότερα μέλος του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (ΣΕΚΕ). Τον Απρίλη της ίδιας χρονιάς επιστέφει στο Βόλο με κομματικό καθήκον την αναδιοργάνωση των εργατικών σωματείων που είχαν διαλυθεί με τα Φεβρουαριανά. Αναλαμβάνει την έκδοση της εφημερίδας «Εργατική» που είναι το τοπικό όργανο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και της Πανεργατικής Βόλου.

Το Μάιο του 1922 ξαναγυρίζει στην Αθήνα και αναλαμβάνει την αρχισυνταξία του Ριζοσπάστη. Το φθινόπωρο όμως κατατάσσεται στο Α’ Σύνταγμα Σκαπανέων, τάγμα σιδηροδρόμων, και μετά από ένα χρόνο παίρνει αναβολή για ένα έτος προκειμένου να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Παίρνει το δίπλωμά της Νομικής και συνεχίζει τη στρατιωτική του θητεία από όπου και απολύεται το 1925. Το 1926-27 διορίζεται καθηγητής νομικών και ιστορικών μαθημάτων στην Εμπορική Σχολή Βόλου. Είναι ένας από τους ιδρυτές και ταμίας της πρώτης «Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας της Θεσσαλίας» (ΙΛΕΘ). Τον ίδιο χρόνο αναλαμβάνει την οργάνωση και την τεχνική παρακολούθηση της εφημερίδας «Θεσσαλικά Χρονικά» που εκδίδεται από την εταιρεία «Τα Γράμματα».

Το Γενάρη του 1928 εξορίζεται στη Σκύρο για την «προγενέστερη κομμουνιστική δράση του». Μετά τη μεταγωγή του στην Αθήνα αφήνεται ελεύθερος υπό όρους, ορκίζεται δικηγόρος και τον Αύγουστο ανοίγει δικηγορικό γραφείο με τον Μ. Πορφυρογένη. Το 1929 γίνεται νομικός σύμβουλος και Διευθυντής του Συνδέσμου Κοινοτήτων Βόλου και το Σεπτέμβριο του 1931 παίρνει μέρος ως εκπρόσωπος της Κοινότητας Άνω Βόλου στο Α΄ Πανελλαδικό Συνέδριο Κοινοτήτων. Γίνεται επίσης μέλος της Ένωσης Συντακτών Βόλου. Την χρονιά αυτή γνωρίζεται με τη Φόνη Κουτσαγγέλη, κόρη του βολιώτη γιατρού και γερουσιαστή Απόστολου Κουτσαγγέλη που είναι ήδη παντρεμένη με τον δικηγόρο και συνεργάτη του Κωνσταντίνο Κουμουνδούρο. Η γνωριμία εξελίσσεται σε φλογερό έρωτα που οδηγεί στη διάλυση του δικηγορικού γραφείου του και του γάμου της Φόνης. Το 1933 εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα όπου και παντρεύονται. Εκεί στην αρχή διευθύνει την σύνταξη των πέντε πρώτων τόμων του «Κοινωνιολογικού και Πολιτικού Λεξικού του Ανεξάρτητου» και των οκτώ πρώτων του «Γύρου του Κόσμου της Ακρόπολης». Εργάζεται στην εφημερίδα «Πρωία» και σε άλλες εφημερίδες και περιοδικά. Ταυτόχρονα μελετά τις πηγές του μαρξισμού (λογική του Χέγκελ) και μαθαίνει ξένες γλώσσες (ιταλικά και ρωσικά). Το ΚΚΕ (μέσω Πορφυρογένη) του προτείνει να συγγράψει την ιστορία του εργατικού κινήματος και γενικά του σοσιαλισμού στην Ελλάδα. Σχεδιάζει επίσης πρωτότυπες μελέτες και εργασίες όπως : Η ελληνική πολιτική της Εκατονταετίας, μεγάλες μορφές της δημοσιογραφίας, ιστορική επισκόπηση της Μεγάλης «Ιδέας».

Το 1937 το ζευγάρι αποκτά ένα κορίτσι την Κατερίνα. Με την εισβολή των Ιταλών επιστρατεύεται αλλά απολύεται σύντομα. Το 1941 συλλαμβάνεται και κρατείται στις φυλακές «Αβέρωφ» από όπου αποφυλακίζεται μετά από υπεράνθρωπες προσπάθειες της γυναίκας του. Κατά τη διάρκεια της κατοχής και ώσπου να ανέβει στο βουνό, παίρνει ενεργό μέρος στην Αντίσταση. Μαζί με την Καραγιώργη και τον Βιδάλη οργανώνει τον αντιστασιακό τύπο και εκδίδουν τον Ριζοσπάστη, την Κομμουνιστική Επιθεώρηση και άλλα έντυπα. Προετοιμάζει μέσα στα πλαίσια της σχολής του Γληνού μαθήματα πολιτικής οικονομίας, ιστορίας και κοινωνιολογίας ενώ παράλληλα συνεχίζει τη συγγραφή της Εισαγωγής στην Επιστήμη του Τύπου. Προχωρά επίσης τις προκαταρκτικές εργασίες για την ιστορική, οικονομική και πολιτική μελέτη του Quesnay και τη φυσιοκρατία. Το Μάρτη του 1944 ο Ζιούτος και η Φόνη διαλύουν και εγκαταλείπουν το σπίτι στο Ψυχικό. Εκείνος φεύγει στο βουνά και η γυναίκα του με την κόρη του κρύβονται από του γερμανούς σε διάφορα φιλικά σπίτια.

Στο βουνό ο Ζιούτος αναλαμβάνει την οργάνωση, τη λειτουργία και το συντονισμό των κεντρικών υπηρεσιών της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, προϊστάμενος των γραφείων της και μέλος της Νομοτεχνικής Επιτροπής που συγκρότησε η ΠΕΕΑ. Με το τέλος του πολέμου η οικογένεια Ζωϊτόπουλου ξανασμίγει στο σπίτι τους στο Ψυχικό και ο ίδιος αναλαμβάνει ξανά την αρχισυνταξία του «Ριζοσπάστη» . Μετά από πρόταση του το Μάη του 1945 δημιουργείται η εκδοτική επιχείρηση του ΚΚΕ «Τα Νέα Βιβλία».

Η κατάσταση του Σεπτέμβρη – Οκτώβρη του ’47 ήταν δύσκολη και η απειλή του εμφύλιου πολέμου τον αναγκάζουν να φύγει στο Παρίσι ενώ μέσω της Πρεσβείας παίρνει υποτροφία από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (C.N.R.S). Παρακολουθεί μαθήματα στη Σορβόννη και ετοιμάζει τη διδακτορική του διατριβή. Ασχολείται με τη μελέτη του έργου του Μοντεσκιέ και προετοιμάζει δίγλωσση έκδοση επιλογής από όλα τα έργα του. Έγραψε μελέτες και μονογραφίες όπως: το διεθνές εργατικό δίκαιο στον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Σανσιμονιμός έξω από την Γαλλία, η επιστημονική αποστολή του Μωρηά και η ταξιδιωτική περιγραφή του Έντγκαρ Κενέ, ο οικονομικός πίνακας του Quesnay και η γένεση της Πολιτικής Οικονομίας. Επίσης έστελνε τακτικά μελέτες στο περιοδικό Νέα Οικονομία και σε άλλες εφημερίδες της Αθήνας. Το Απρίλιο του 1957 δεν παρευρέθηκε για λόγους υγείας και οικονομικούς στο Διεθνές Συνέδριο για την νεοελληνική λογοτεχνία στο Βερολίνο, στο οποίο τελικά έστειλε την εισήγησή του. Στη θέση του ερευνητή στο Κέντρο Ερευνών έμεινε μόνο για 2 με 2-1/2 χρόνια.

Μέχρι το 1955 ζούσε από χρήματα που έβγαζε από άρθρα που δημοσίευε στη Monde Diplomatique και σε άλλες εφημερίδες. Μετά κατάφερε να έχει «παραχώρηση εργασίας» στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (C.N.R.S) και να προσληφθεί σαν έκτακτος υπάλληλος σε οργανική θέση στις εκδόσεις. Πέθανε το Νοέμβρη του 1967 και θάφτηκε στο νεκροταφείο του Παρισιού Παντέν.

Όνομα του παραγωγού

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Το αρχείο φυλασσόταν στο σπίτι της οικογένειας Ζωιτόπουλου στο Ψυχικό. Ένα τμήμα του που αφορούσε την περίοδο που ο Ζωιτόπουλος ζούσε στο Βόλο καταστράφηκε την περίοδο της Κατοχής. Το υπόλοιπο μέρος του αρχείου ιδιαίτερα αυτό που αφορά την Εθνική Αντίσταση και τη δράση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) γνώρισε αρκετές περιπέτειες και τελικά παραδόθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος προκειμένου να διασωθεί. Το 1963 το αρχείο και η βιβλιοθήκη του Ζωιτόπουλου μεταφέρθηκαν στην Αθήνα στο σπίτι της κόρης του Κατερίνας Μαυροκεφαλίδου. Το 1995 ένα μέρος του αρχειακού υλικού από το Παρίσι μεταφέρθηκε στην Αθήνα και συνενώθηκε με το υπόλοιπο αρχείο. Από το 2001 ξεκίνησε η σταδιακή μεταφορά του στο Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου βρίσκεται στο ΔΗ.Κ.Ι., ενώ η προσωπική αλληλογραφία του καθώς και το μεγαλύτερο μέρος της βιβλιοθήκης του παραμένει στην ιδιοκτησία της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου.

Διαδικασία πρόσκτησης

Τη συλλογή Ζιούτου παρέδωσε στο ΔΗ.Κ.Ι η ιδιοκτήτρια και κόρη του Κατερίνα Ζωιτοπούλου Μαυροκεφαλίδου, με τις υπ’ αριθμ. 42 & 73/2000 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου που ενέκρινε την απόκτηση της συλλογής. Η παραλαβή της έγινε σε 3 διαφορετικές εισαγωγές που ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2001 και ολοκληρώθηκαν το Φεβρουάριο του 2006, βάσει ιδιωτικού συμφωνητικού που υπογράφηκε μεταξύ της ιδιοκτήτριας και του τότε Προέδρου του Δ.Σ. του ΔΗ.Κ.Ι. κ. Γ. Πατελοδήμου.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Το αρχείο περιέχει υλικό που αφορά εκτός από τον Γιώργο Ζωιτόπουλο (Ζιούτο), τη Φόνη Κουτσαγγέλη, σύζυγό του , το Δημήτρη Ζιούτο, πατέρα του, τον Απόστολο Κουτσαγγέλη, πατέρα της Φόνης Κουτσαγγέλη - Ζωιτοπούλου) και την οικογένεια Πάντου.

Στο συνολό του αφορά χειρόγραφα, πρωτότυπο δακτυλογραφημένο υλικό, επιφυλλίδες, αποκόμματα εφημερίδων, προκηρύξεις, μπροσούρες, καταστατικά, φωτογραφίες, χάρτες, βιβλία και περιοδικά.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Προσθήκες υλικού

Σύστημα ταξινόμησης

Το αρχείο χωρίστηκε στα υποαρχεία: Γιώργου Ζωιτόπουλου (Ζιούτου), 2. Φόνης Κουτσαγγέλη, 3. Απόστολου Κουτσαγγέλη, 4. Οικογένειας Πάντου.

Το υποαρχείο του Γ. Ζωϊτόπουλου εξαιτίας της ποικιλίας της θεματολογίας και του είδους του υλικού χωρίστηκε σε 3 μεγάλες σειρές. Η πρώτη αφορά το υλικό που οριοθετείται από τη ζωή και το έργο του. Η δεύτερη αφορά το υλικό τεκμηρίωσης που συγκεντρώθηκε εξατίας της επιμονής του παραγωγού στην εξάντληση των πηγών που τεκμηρίωναν ζητήματα ενδιαφέροντός του. Στην τρίτη ταξινομήθηκε ποικίλο υλικό.

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Ελληνικά, γαλλικά

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Σχετιζόμενες περιγραφές

Περιοχή παρατηρήσεων

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Θέματα

Τόποι

Ονόματα

Είδη

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Επισήμανση. Διαθέσιμη περιγραφή: http://www.diki.gr/archives/html/GRZioutos_.html

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενα θέματα

Σχετιζόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα

Σχετιζόμενα είδη

Σχετιζόμενοι τόποι