Εμφανίζει 4760 αποτελέσματα

Καθιερωμένη εγγραφή
Φυσικό Πρόσωπο

Φιλήντας, Μένος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1870 - 1934

Ο Μένος Φιλήντας, δημοδιδάσκαλος, γλωσσολόγος και λογοτέχνης, γεννήθηκε στην Αρτάκη της Κυζίκου το 1870. Τελείωσε τις σπουδές του στο Διδασκαλείο της Θεσσαλονίκης και δίδαξε στην πατρίδα του και σε άλλες πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Φυλακίστηκε δύο φορές από τις Τουρκικές αρχές λόγω του πατριωτικού του αγώνα, τον οποίο συνδύαζε με την προσπάθεια για την καθιέρωση την δημοτικής. Από το 1900 άρχισε να συνεργάζεται με λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Πόλης. Επιδόθηκε στην γλωσσολογική έρευνα, και κυρίως στην ετυμολογία των λέξεων. Υποστήριξε τον δημοτικισμό και τάχθηκε υπέρ της ορθογραφικής μεταρρύθμισης και της καθιέρωσης του λατινικού αλφαβήτου. Το 1913 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και από το 1923-24 στην Νέα Ιωνία, όπου και πέθανε το 1934.
Σε αυτοτελή μορφή εξέδωσε τα εξής έργα: Γραμματική της Ρωμαίικης γλώσσας (1902), Γλωσσογνωσία και γλωσσογραφία ελληνική (1924-1927 3 τ.), Από τους θρύλους των αιώνων (1901), Στα βουνά της Χαλκιδικής (1916) και Ταορμίνα (1923). Το 1921 δημοσίευσε την ποιητική συλλογή Οχτάβες.

[Πηγές: Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, τομ. 9Β. Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, Χάρης Πάτσης, 1968, τομ.12]

Ανδρειάδου, Τζούλια

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1937-

Η Τζούλια Ανδρειάδου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1937. Είναι κόρη του Δημητρίου Ανδρειάδη (1896-1970) και της Ελένης Στεφάνου (1905-1993) -που κατάγονται από την Κωνσταντινούπολη και τον Πόντο (Σαμψούντα) αντίστοιχα- και αδελφή της ποιήτριας Κοραλίας Θεοτοκά.

Φοίτησε στο Δημοτικό στη Σχολή Αδαμοπούλου και στο Γυμνάσιο στη Σχολή Χατζιδάκη. Από το 1956 ως το 1959 εργάσθηκε στις Γραφικές Τέχνες (Χ. Καρμίρη) φοιτώντας παράλληλα, τα απογεύματα, στη Σχολή Ζωγραφικής του Κ. Ηλιάδη.

Το 1959 πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία Ζωγραφικής του Andre Lhote και γαλλική γλώσσα στη Σορβόνη. Το 1960 έγινε δεκτή στην Ecole des Beaux-Arts, με δάσκαλο τον M. Brianchon και παράλληλα φοίτησε σε σχολή προσωπολογίας στο Παρίσι.

Η συμμετοχή της στον ελληνικό εικαστικό χώρο ξεκίνησε το 1960 με την ΣΤ΄ Πανελλήνιο. Έχει λάβει μέρος σε περισσότερες από εκατό ομαδικές εκθέσεις και έχει πραγματοποιήσει δεκατέσσερις ατομικές. Από το 1960 ως το 1971 εργάστηκε ως μακιγιέζ σε ελληνικές και ξένες ταινίες. Το 1976-77 παρακολούθησε Ιστορία της Τέχνης στην Α.Σ.Κ.Τ. με την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας.

Έχει γράψει και εικονογραφήσει τέσσερα βιβλία για παιδιά. Έχει φιλοτεχνήσει εξώφυλλα λογοτεχνικών βιβλίων, εκδόσεων του Πανεπιστημίου Κρήτης και βιβλίων για παιδιά. Έχει συνεργαστεί εικαστικά σε πολλά τεύχη του περιοδικού Η Λέξη. Το 2010 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Σε χαμηλή πτήση. Κείμενά της δημοσιεύονται στον ιστότοπο www.artviews.gr

Είναι παντρεμένη με τον σκηνοθέτη κινηματογράφου, Γιώργο Σταμπουλόπουλο και έχουν μία κόρη, την Άρτεμι, και έναν γιο, τον Νικόλα.

Αναλυτικές πληροφορίες για την Τζούλια Ανδρειάδου και το έργο της στην προσωπική της ιστοσελίδα: www.andriadou.gr

Σταμπουλόπουλος, Γιώργος

  • Φυσικό Πρόσωπο

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Γιώργος Σταμπουλόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Από το 1956 και για μια δεκαετία εργάστηκε ως πρώτος βοηθός σκηνοθέτη ή διευθυντής παραγωγής σε περισσότερες από πενήντα ελληνικές ταινίες ή ξένες παραγωγές που γυρίστηκαν στην Ελλάδα. Το γύρισμα της πρώτης του ταινίας μεγάλου μήκους, Ανοιχτή επιστολή, σημαδεύτηκε από την κήρυξη της Δικτατορίας, τον Απρίλη του 1967. Η ταινία, που έφτασε λαθραία στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο το 1968 και τιμήθηκε με το βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI), απορρίφθηκε τον επόμενο χρόνο από τη χουντική επιτροπή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Σ’ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας ο Γιώργος Σταμπουλόπουλος απείχε από κάθε δημιουργική κινηματογραφική δραστηριότητα κι ασχολήθηκε βιοποριστικά με την παραγωγή και τη σκηνοθεσία διαφημιστικών ταινιών, γυρίζοντας πάνω από χίλιες στο διάστημα 1968‒1984. Στο χώρο του κινηματογράφου επανήλθε με τη Μεταπολίτευση (1974), με το σενάριο για την ταινία Νέμεσις, που το απαγόρευσε η Νέο‒Δημοκρατική λογοκρισία και η ταινία δεν γυρίστηκε ποτέ. Ανάλογες ήταν στην ίδια περίοδο και οι απαγορεύσεις για τηλεοπτικές εκπομπές στην ΕΡΤ. Στο διάστημα 1980‒1991 γύρισε τρεις ταινίες μεγάλου μήκους –Και ξανά προς τη δόξα τραβά (1980), Προσοχή κίνδυνος (1983), Δυο Ήλιοι στον ουρανό (1991)– και τηλεταινίες για την κρατική και την ιδιωτική τηλεόραση. Μετά από απουσία δεκαπέντε ετών γύρισε την τελευταία του ταινία, Πανδώρα (2006). Είναι παντρεμένος με τη ζωγράφο Τζούλια Ανδρειάδου και έχουν μια κόρη κι ένα γιο.
[Το βιογραφικό σημείωμα το έχει συντάξει ο Γιώργος Σταμπουλόπουλος].

Πλωρίτης, Μάριος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1919 - 2006

Ο Μάριος Πλωρίτης είχε γεννηθεί στις 6 Ιανουαρίου 1919 στον Πειραιά. Το πραγματικό του όνομα ήταν Μάριος Στυλιανός Παπαδόπουλος. Ήταν γιος του Βασιλείου Παπαδόπουλου και της συζύγου του Αντωνίας, το γένος Καρρά. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Σαντορίνη. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (πτυχίο Νομικής 1939, πτυχίο Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών 1940). Συνεργάτης του Κάρολου Κουν και ιδρυτικό μέλος του Θεάτρου Τέχνης το 1942, ο Μάριος Πλωρίτης συνδέθηκε στενά με την τέχνη της σκηνής ως μεταφραστής πλήθους έργων της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής δραματουργίας, ως κριτικός και αρθρογράφος, ως ιστορικός και θεωρητικός, ως πανεπιστημιακός δάσκαλος, αλλά και ως δραματουργός και σκηνοθέτης. Στον αθηναϊκό ημερήσιο Τύπο εμφανίστηκε το 1945 από τις σελίδες της εφημερίδας "Ελευθερία" ‒ αρχικά ως κριτικός θεάτρου, στη συνέχεια και ως ένας από τους πρώτους Έλληνες κριτικούς κινηματογράφου. Αποχώρησε από την "Ελευθερία" μετά τα Ιουλιανά του 1965. Το ίδιο έτος ξεκίνησε τη μακρόχρονη συνεργασία του με την εφημερίδα "Το Βήμα", όπου αρθρογραφούσε κυρίως για το θέατρο και για πολιτικά θέματα.

Στη διάρκεια της χούντας έζησε στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τις αντιδικτατορικές οργανώσεις Δημοκρατική Άμυνα και Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Μέτωπο, διηύθυνε το περιοδικό Courrier de la résistance grecque (1968‒1969) και συνεπιμελήθηκε το αφιέρωμα «Aujourd’hui la Grèce» του περιοδικού Temps modernes (1969). Από το 1970 έως το 1972 δίδαξε στο τμήμα Αγγλικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Paris VIII (Vincennes), εστιάζοντας κυρίως στο έργο του Σαίξπηρ. Στο Δημοψήφισμα του 1974 ήταν μέλος της Επιτροπής Αντιμοναρχικού Αγώνα και πρώτος ομιλητής της δημοκρατικής παράταξης στην ελληνική τηλεόραση (28 Νοεμβρίου 1974).

Συνιδρυτής με τον Αλέκο Πατσιφά και τον Νίκο Καρύδη των εκδόσεων Ίκαρος (1943), δάσκαλος στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης (1955‒1967), διευθυντής στον ετήσιο τόμο "Θέατρο" του Θεόδωρου Κρίτα (1957‒1967) και πρώτος διευθυντής στην εφημερίδα "Νίκη" (1962‒1963), ο Μάριος Πλωρίτης είχε επίσης διδάξει στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (1991) και στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (1991‒2001) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), είχε διευθύνει το θεατρικό τμήμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (1950‒1952) και είχε διατελέσει πρόεδρος της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, της Εταιρείας Συγγραφέων και του Κέντρου Εξαρτημένων Ατόμων. Ήταν μέλος του Ιδρύματος Λαμπράκη, του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, της Ορχήστρας των Χρωμάτων, του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού, της ΕΣΗΕΑ και της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων.

Παντρεύτηκε τρεις φορές, με την ηθοποιό Έλλη Λαμπέτη, με την αρχαιολόγο Μαρίκα Ανεμογιάννη και με την ηθοποιό Κάτια Δανδουλάκη.

Από το 1943 έως το 2000 εκδόθηκαν 36 τόμοι λογοτεχνικών και θεατρικών του μεταφράσεων. Από το 1965 έως το 2002 εκδόθηκαν τα βιβλία του:

• Πρόσωπα του νεώτερου δράματος (1965),
• Τα λοφία και οι παγίδες (1966),
• Τα προσωπεία (1967),
• Δυναστείες και δυνάστες (1974),
• Μέγιστον μάθημα (1975),
• Πολιτικά 1975‒1976,
• Πολιτικά 1977‒1979 (1980),
• Μπρεχτ και Χίτλερ (1984),
• Τέχνη, γλώσσα και εξουσία (1989),
• Της σκηνής και της τέχνης (1990),
• Νέα Πολιτικά Α΄‒Β΄ (1990),
• Μίμος και μίμοι (1991),
• Έρως ελευθερίας και δημοκρατίας Α΄: Ο αρχαίος κόσμος (1992),
• Το θέατρο στο Βυζάντιο (1999) και
• Ο πολιτικός Σαίξπηρ (2002).

Μετά το θάνατό του (2006), το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων εξέδωσε δύο τόμους με συγκεντρωμένα άρθρα του, τις "Επιφυλλίδες (1989‒2004)" (2010).

[Το βιογραφικό σημείωμα είναι βασισμένο στο υλικό του αρχείου του, που απόκειται στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ].

Παξινού, Κατίνα

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1900-1973

Η Κατίνα Παξινού (Αικατερίνη Κωνσταντοπούλου) γεννήθηκε το 1900 στον Πειραιά. Ήταν κόρη του αλευροβιομηχάνου Βασιλείου Κωνσταντόπουλου και της συζύγου του Ελένης Μαλανδρίνου κι είχε έξι αδέρφια.

Η Κατίνα Παξινού πέρασε τα μαθητικά της χρόνια στη Σχολή Χιλ, στη Σχολή Καλογραιών της Τήνου και εσωτερική σε σχολείο της Ελβετίας. Το 1917 αποφοίτησε από το Κονσερβατουάρ της Γενεύης (Conservatoire de musique de Genève), ενώ είχε ήδη εμφανιστεί σε μουσικές εκδηλώσεις στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών και στο Βασιλικό Θέατρο. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον επιχειρηματία Γιάννη Παξινό, με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες, την Έθελ και την Ιλεάνα (Ελένη). Το ζευγάρι χώρισε το 1923. Στη διάρκεια του γάμου της κι ώς το 1926 η Παξινού έλαβε μέρος σε παραγωγές λυρικού θεάτρου στην Αθήνα και συνέχισε τις μουσικές σπουδές της στην Κωνστάντζα της Ρουμανίας, τη Βιέννη και το Βερολίνο. Στη σκηνή εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1920, ερμηνεύοντας το ρόλο της Βεατρίκης στο ομότιτλο, γραμμένο ειδικά για την Παξινού, μελόδραμα του Δημήτρη Μητρόπουλου.

Ο Αλέξης Μινωτής κι η Κατίνα Παξινού γνωρίστηκαν το 1928. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, η Παξινού ξεκίνησε τη συνεργασία της με το θίασο Κοτοπούλη, στο έργο του Ανρύ Μπατάιγ Η γυμνή γυναίκα. Το 1931, εν αναμονή της έναρξης λειτουργίας του Εθνικού Θεάτρου, η Παξινού κι ο Μινωτής συνεργάστηκαν με τον Αιμίλιο Βεάκη. Στην κρατική σκηνή ανέλαβαν πρωταγωνιστικούς ρόλους από την πρώτη παραγωγή της (Αγαμέμνων του Αισχύλου 1932) ως το 1941. Μάρτιο του 1940 παντρεύτηκαν στην Αθήνα κι η Παξινού έφυγε για το Λονδίνο, όπου υποδύθηκε την κυρία Άλβιγκ στους Βρικόλακες του Ίψεν (Duchess Theatre, θίασος του Charles Cochran).

Το 1941 ο Μινωτής συνελήφθη από τους Γερμανούς, οδηγήθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, δραπέτευσε και κατέφυγε στη Χίο, συνελήφθη εκ νέου και φυλακίστηκε. Το 1942 διέφυγε στην Τουρκία, στο Κάιρο και από εκεί, με διπλωματικό διαβατήριο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου είχε εγκατασταθεί μετά από περιπέτειες η Παξινού.

Έως το 1950 ζήσανε στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, έλαβαν μέρος σε αντιπολεμικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις κι ενέργειες κι εμφανίστηκαν στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Το 1943 η Κατίνα Παξινού υποδύθηκε την Πιλάρ στην κινηματογραφική ταινία του Σαμ Γουντ Για ποιον χτυπά η καμπάνα, ερμηνεία για την οποία τιμήθηκε τον επόμενο χρόνο με το Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου. Το 1949 τιμήθηκε με το βραβείο Κοκτώ για την ερμηνεία της στην κινηματογραφική απόδοση του έργου του Ευγένιου Ο’Νηλ Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα, σε σκηνοθεσία του Ντάντλεϋ Νίκολς. Το 1951 υποδύθηκε τη Μπερνάρντα Άλμπα στη Νέα Υόρκη (The American National Theatre and Academy Playhouse). Το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου το Εθνικό Θέατρο παρουσίασε τον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή στο αρχαίο θέατρο Δελφών, σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή, με τον ίδιο στο ρόλο του Οιδίποδα και την Παξινού στο ρόλο της Ιοκάστης. Ακολούθησαν περιοδεία του κρατικού θιάσου στις ΗΠΑ και παράλληλη ανεξάρτητη κινηματογραφική και θεατρική δραστηριότητα των Παξινού και Μινωτή στην Αγγλία και την Αμερική.

Το 1953 το ζευγάρι ήρθε σε ρήξη με το Γιώργο Θεοτοκά. Από το 1955 –όταν ο Αιμίλιος Χουρμούζιος ανέλαβε τη διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου– ως το 1968 διατήρησαν μόνιμη συνεργασία με την κρατική σκηνή ως πρωταγωνιστές, ο Μινωτής και ως σκηνοθέτης, σε έργα του παγκόσμιου σύγχρονου και κλασικού ρεπερτορίου και τα καλοκαίρια σε αρχαίες τραγωδίες, στο πλαίσιο των φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών.

Τον Αύγουστο του 1968 ο Μινωτής κι η Παξινού ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από το Εθνικό Θέατρο και δημιούργησαν δικό τους θίασο, με τον οποίο έδωσαν παραστάσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ως το 1973. Ο τελευταίος ρόλος της Κατίνας Παξινού ήταν η Μάνα Κουράγιο στο ομότιτλο έργο του Μπρεχτ. Πέθανε στις 22 Φεβρουαρίου 1973.

Κορυφαίες μορφές του ελληνικού θεάτρου του 20ού αιώνα, η Κατίνα Παξινού κι ο Αλέξης Μινωτής είχαν διεθνή αναγνώριση κι ακτινοβολία και τιμήθηκαν επανειλημμένως για την καλλιτεχνική προσφορά τους.

[Η σύνταξη του βιογραφικού σημειώματος βασίστηκε στο: Πλάτων Μαυρομούστακος, «Χρονολόγιο», στο Πλάτων Μαυρομούστακος (επιμ.), Παξινού – Μινωτής. Μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1997, σ. 19-60].

Μινωτής, Αλέξης

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1900-1990

Ο Αλέξης Μινωτής (Αλέξανδρος Μινωτάκης) γεννήθηκε το 1900 στα Χανιά· οι γονείς του, Στυλιανός και Στυλιανή Μινωτάκη, ήταν πολύτεκνοι. Ολοκλήρωσε τις μαθητικές σπουδές του στα Χανιά. Το 1915 δημοσίευσε ποιήματα στο περιοδικό του Αντώνη Γιαλούρη Διόνυσος (εκεί υιοθέτησε και το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο). Το 1918, σύμφωνα με την επιθυμία των γονιών του, διορίστηκε λογιστής στην Τράπεζα Αθηνών, θέση από την οποία παραιτήθηκε το επόμενο έτος. Το 1922 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή, αρχικά ως κομπάρσος, σε παραστάσεις του θιάσου Βεάκη-Ιατρίδου-Νέζερ, που περιόδευε τότε στην Κρήτη. Το 1924 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία και το 1925 προσλήφθηκε στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη (πρώτη εμφάνιση στο έργο του Ανρύ Μπερνστέν Ιουδήθ), όπου παρέμεινε ως το 1931, συμμετέχοντας σε σκηνικές παραγωγές στην Αθήνα και σε περιοδείες, καθώς και στις παραστάσεις της Ελευθέρας Σκηνής.

Ο Αλέξης Μινωτής κι η Κατίνα Παξινού γνωρίστηκαν το 1928. Το 1931, εν αναμονή της έναρξης λειτουργίας του Εθνικού Θεάτρου, η Παξινού κι ο Μινωτής συνεργάστηκαν με τον Αιμίλιο Βεάκη. Στην κρατική σκηνή ανέλαβαν πρωταγωνιστικούς ρόλους από την πρώτη παραγωγή της (Αγαμέμνων του Αισχύλου 1932) ως το 1941. Τον Μάρτιο του 1940 παντρεύτηκαν στην Αθήνα κι η Παξινού έφυγε για το Λονδίνο, όπου υποδύθηκε την κυρία Άλβιγκ στους Βρικόλακες του Ίψεν (Duchess Theatre, θίασος του Charles Cochran).

Το 1941 ο Μινωτής συνελήφθη από τους Γερμανούς, οδηγήθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, δραπέτευσε και κατέφυγε στη Χίο, συνελήφθη εκ νέου και φυλακίστηκε. Το 1942 διέφυγε στην Τουρκία, στο Κάιρο και από εκεί, με διπλωματικό διαβατήριο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου είχε εγκατασταθεί μετά από περιπέτειες η Παξινού.

Έως το 1950 ζήσανε στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, έλαβαν μέρος σε αντιπολεμικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις κι ενέργειες κι εμφανίστηκαν στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Το καλοκαίρι του 1951 το Εθνικό Θέατρο παρουσίασε τον Οιδίποδα τύραννο του Σοφοκλή στο αρχαίο θέατρο Δελφών, σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή, με τον ίδιο στο ρόλο του Οιδίποδα και την Παξινού στο ρόλο της Ιοκάστης. Ακολούθησαν περιοδεία του κρατικού θιάσου στις ΗΠΑ και παράλληλη ανεξάρτητη κινηματογραφική και θεατρική δραστηριότητα των Παξινού και Μινωτή στην Αγγλία και την Αμερική.

Το 1953 το ζευγάρι ήρθε σε ρήξη με το Γιώργο Θεοτοκά. Από το 1955 –όταν ο Αιμίλιος Χουρμούζιος ανέλαβε τη διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου– ως το 1968 διατήρησαν μόνιμη συνεργασία με την κρατική σκηνή ως πρωταγωνιστές, ο Μινωτής και ως σκηνοθέτης, σε έργα του παγκόσμιου σύγχρονου και κλασικού ρεπερτορίου και τα καλοκαίρια σε αρχαίες τραγωδίες, στο πλαίσιο των φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών. Το 1958 ο Μινωτής σκηνοθέτησε τη Μήδεια του Λουίτζι Κερουμπίνι για την Dallas Civic Opera, με τη Μαρία Κάλλας στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία κι επαναλήφθηκε στο Λονδίνο, το Μιλάνο και στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου (1961).

Τον Αύγουστο του 1968 ο Μινωτής κι η Παξινού ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από το Εθνικό Θέατρο και δημιούργησαν δικό τους θίασο, με τον οποίο έδωσαν παραστάσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ως το 1973.

Τον Οκτώβριο του 1974 ο Μινωτής ανέλαβε τη γενική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου, θέση την οποία διατήρησε ως το 1980, οπότε έγινε πρόεδρος ΔΣ της κρατικής σκηνής. Από το 1974 κι ως το τέλος της ζωής του (Νοέμβριος 1990) συνέχισε τη θεατρική του σταδιοδρομία από τη σκηνή του Εθνικού. Η τελευταία του ερμηνεία ήταν ο ρόλος του Αβραάμ στη Θυσία του Αβραάμ.

Κορυφαίες μορφές του ελληνικού θεάτρου του 20ού αιώνα, η Κατίνα Παξινού κι ο Αλέξης Μινωτής είχαν διεθνή αναγνώριση κι ακτινοβολία και τιμήθηκαν επανειλημμένως για την καλλιτεχνική προσφορά τους.

[Η σύνταξη του βιογραφικού σημειώματος βασίστηκε στο: Πλάτων Μαυρομούστακος, «Χρονολόγιο», στο Πλάτων Μαυρομούστακος (επιμ.), Παξινού – Μινωτής. Μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1997, σ. 19-60].

Βολανάκης, Αθανάσιος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1835-1901

Ο Αθανάσιος Βολανάκης, πρωτότοκος του Δημητρίου Βολανάκη (1792-1878) και της Χαρίκλειας Ηλιάδη, γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Ήταν βιομήχανος και διατηρούσε κλωστήριο και πιατοποιείο στον Πειραιά την περίοδο 1873-1880. Με τη σύζυγό του Τατιανή απέκτησαν οχτώ παιδιά (Δημήτριος, Ρωζάννα, Αιμιλία, Πέτρος, Χαρά, Κωστής, Δόρα, Ανάργυρος).

Βολανάκης, Δημήτριος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1872-1954

Ο Δημήτριος Βολανάκης, πρωτότοκος του Αθανασίου Βολανάκη και της Τατιανής (1845-1902, το γένος Πέτρου Κλάδου και Ρωξάνης Νάκου), γεννήθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε στο Institution du Château de Lancy.
Ήταν ιδιωτικός υπάλληλος, συνεργάτης του Λεξικού Ελευθερουδάκη και τακτικό μέλος της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών. Παντρεύτηκε την Ελευθερία Δερμιτζάκη (του Ιωάννου και της Ειρήνης το γένος Βολανάκη) κι απέκτησαν τέσσερις κόρες: την Τάνια, τη Ρωζάννα, την Ιλεάνα και την Ντόρα.

Βολανάκη, Ντόρα

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1915-1998

Η Ντόρα (Χρυσάνθη-Ντόρα) Βολανάκη του Δημητρίου και της Ελευθερίας (το γένος Δερμιτζάκη) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1915. Απόφοιτη της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, σταδιοδρόμησε ως ηθοποιός στο θέατρο, το ραδιόφωνο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Συνεργάστηκε με το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Θέατρο και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με το Πειραϊκό Θέατρο του Δημήτρη Ροντήρη και με θιάσους του ελεύθερου θεάτρου. Το 1984 της απονεμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου Ταξίδι στα Κύθηρα. Διπλωματούχος του Βρετανικού και του Γαλλικού Ινστιτούτου, η Ντόρα Βολανάκη ήταν επίσης μεταφράστρια λογοτεχνικών και θεατρικών έργων.

Έκανε δύο γάμους, με τον Χαράλαμπο Γρηγοριάδη (1944) (με τον οποίο απέκτησε την κόρη της Τατιανή, την μετέπειτα ζωγράφο και εικονογράφο Τατιάνα Ραΐση Βολανάκη) και με τον Λευτέρη Σιάσκα (1960).

Nelly's

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1899-1998

Η Nelly’s (Έλλη Σεραϊδάρη-Σουγιουλτζόγλου) γεννήθηκε στο Αϊδίνι στις 10/23 Νοεμβρίου 1899, κόρη του εμπόρου Σουγιουλτζόγλου και της Μάρθας Βαγιανού από τη Μυτιλήνη. Είχε τρεις αδελφές και ένα αδελφό, τον Νίκο. Το 1920 πήγε στη Δρέσδη και μαθήτευσε δίπλα στον Hugo Erfurth και τον Franz Fiedler, γνωστούς φωτογράφους. Πήρε το δίπλωμά της το Δεκέμβριο του 1923. Τέλη του 1924 ήρθε στην Ελλάδα, όπου στο μεταξύ είχαν εγκατασταθεί οι γονείς της, και άνοιξε ένα στούντιο στην οδό Ερμού 49. Τρία χρόνια αργότερα ξεκίνησε περιοδείες στην ελληνική ύπαιθρο, φωτογραφίζοντας τόπους, ανθρώπους, και μνημεία, δημιουργώντας ένα πλούσιο αρχείο της Ελλάδας του Μεσοπολέμου. Πραγματοποίησε δύο ρεπορτάζ, φωτογράφησε τους μικρασιάτες πρόσφυγες με ανάθεση της Near East Foundation, και την παληά Αθήνα σε συνεργασία με τον Δημήτρη Καμπούρογλου. Το 1929 παντρεύτηκε τον Άγγελο Σεραϊδάρη, με την οικογένεια του οποίου είχε συνδεθεί στη Δρέσδη. Ο Άγγελος ήταν γιος του καπνεμπόρου Κωνσταντίνου Σεραϊδάρη από την Καβάλα και της Μαριάνθης Ζερβουδάκη της γνωστής οικογένειας της Κωνσταντινούπολης. Είχε τέσσερις αδελφούς, τον Νίκο, τον Ιωάννη, τον Κλέωνα και τον Πάρι. Όλα τα αγόρια μαθήτευσαν σε σχολεία στη Λωζάννη, όπου είχε καταφύγει η οικογένεια κατά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Μετά τον πόλεμο η οικογένεια Σεραϊδάρη επέστρεψε στη Δρέσδη. Ο Άγγελος διδάχθηκε πιάνο, όμως εγκατέλειψε μία πολλά υποσχόμενη μουσική καριέρα και εργάστηκε μαζί με την Έλλη. Το 1931 μετέφεραν το στούντιο στην Ερμού 18. Εκεί εδραιώθηκε η φήμη της ως πορτραιτίστα και όλη η καλή κοινωνία των Αθηνών πέρασε από το ατελιέ. Σημαντική δραστηριότητα ήταν και η φωτογράφιση νυφών στο σπίτι τους. Το περιοδικό VOILA έκανε, εν αγνοία της Έλλης, εξώφυλλο τον Ιούνιο του 1934 την εμβληματική φωτογραφία της ρωσίδας χορεύτριας Nikolska που απαθανάτισε η Έλλη να ίπταται με το πέπλο της ανάμεσα σε κίονες στον Παρθενώνα. Την περίοδο αυτή πουλούσε φωτογραφίες της στο Υπουργείο Τύπου και Τουρισμού για δημοσίευση στο περιοδικό En Grèce και γενικά για την τουριστική προώθηση της χώρας. Η τυπογραφική αρτιότητα του περιοδικού ανέδειξε τη δουλειά των φωτογράφων της εποχής, όπως των Β. και Ν. Τομπάζη, Λέοντα Φραντζή, Γιώργου Βαφιαδάκη, Βούλας Παπαϊωάννου, Μαρίας Χρουσάκη, κ. ά. Το 1939 το ζευγάρι Σεραϊδάρη ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη για να επιμεληθεί το ελληνικό περίπτερο της Διεθνούς Έκθεσης. Η κήρυξη του πολέμου τους βρήκε στη Νέα Υόρκη όπου και παρέμειναν για 27 χρόνια. Το Δεκέμβριο του 1940 το περιοδικό LIFE έκανε εξώφυλλο τη φωτογραφία του Εύζωνα σαλπιγκτή. Το 1946 άνοιξαν ένα στούντιο στο 19 της 57ης οδού. Εκεί συνέχισε να εργάζεται ως πορτραιτίστα της ελληνικής ομογένειας και να πουλά φωτογραφίες της σε αμερικανικά περιοδικά. Μαθήτευσε σε σχολή ρεπορτάζ και έμαθε την περίπλοκη τεχνικής της Carbro print για έγχρωμες φωτογραφίες.
Παράλληλα ασχολήθηκε με τη διακοσμητική τέχνη κατασκευάζοντας κεραμικά πλακάκια και αντικείμενα.
Το φωτογραφείο της στην Αθήνα συνέχισε να το λειτουργεί ο αδελφός της Νίκος Σουγιουλτζόγλου μέχρι το 1953. Η Έλλη και ο Άγγελος επέστρεψαν στην Αθήνα το 1965 και ζούσαν αποσυρμένοι στη Νέα Σμύρνη.
Η Έλλη πέθανε στην Αθήνα στις 17 Αυγούστου 1998.
Τη δεκαετία του 1980 το έργο της έγινε ξανά γνωστό στο κοινό με πολλά δημοσιεύματα, εκδόσεις και τιμητικές διακρίσεις. Στα μέσα της δεκαετίας δώρισε το σύνολο του έργου της στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη. Τον Μάιο του 1987 τιμήθηκε μαζί με τον Σπύρο Μελετζή από την υπουργό πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη, και το 1995 οι δύο παλαίμαχοι φωτογράφοι τιμήθηκαν από τον πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο. Την Άνοιξη του 2023 έγινε η μεγάλη αναδρομική έκθεση Nelly’s στο μουσείο Μπενάκη και εκδόθηκε ομότιτλος κατάλογος.

Πηγές σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου, Nelly’s Αυτοπροσωπογραφία, επ. Εμμανουήλ Κάσδαγλη, Αθήνα, 1989, Κατάλογος έκθεσης NELLY’S το έργο της φωτογράφου Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη 1899-1998, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2023.

Μαθιοπούλου-Τορναρίτου, Έλση

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1927 - 2022

Η Έλση Μαθιοπούλου-Τορναρίτου, κόρη του Νικόλαου Τορναρίτη και της Άννας Χατζηδημητρίου γεννήθηκε στις 9 Ιουνίου 1927 στη Λεμεσό της Κύπρου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της εκεί. Ο πατέρας της Νικόλαος Χρ. Τορναρίτης ήταν βιβλιοπώλης στη Λεμεσό και παιδονόμος, μετέπειτα καθηγητής στο εκεί Ημιγυμνάσιο. Θείος της ήταν ο φιλόλογος και νομικός Γιάγκος Τορναρίτης. Αδελφός της μητέρας της ήταν ο ποιητής Γλαύκος Αλιθέρσης (=Μιχάλης Χατζηδημητρίου). Η Έλση Μαθιοπούλου σπούδασε Φιλολογία και Ιστορία-Αρχαιολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας (1948-1955). Το 1967 υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο Βόννης, με επόπτη τον καθηγητή Ernst Langlotz και με θέμα «Zur typologie der Göttin Athena im 5 Jahrhundrent v. Ch».
Από το 1969 διορίστηκε με ετήσια σύμβαση ως Wissenschafitliche Mitarbeiterin στο Φιλολογικό Σεμινάριο του Πανεπιστημίου της Βόννης, όπου δίδασκε επίσης βυζαντινά και άλλα μεσαιωνικά κείμενα. Το 1971 διορίστηκε σε θέση λέκτορα Νέων Ελληνικών στο ίδιο σεμινάριο. Από το 1974 είχε μόνιμη θέση ως Akademische Rätin και από το 1987 ως Oberrätin στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Από το 1995 δίδαξε ως καθηγήτρια στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κολωνίας. Από το 1996 ως το 2000 δίδαξε και στο νεοελληνικό τμήμα του Πανεπιστημίου του Erlangen στη Βαυαρία.
Συνεργάστηκε ως υπεύθυνη για την νοτιοανατολική Ευρώπη και την Κύπρο στο Graduit Kolleg (ερευνητικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα) της Φιλοσοφικής Σχολής του πανεπιστημίου της Βόννης που είχε ως θέμα «η Ιταλική Αναγέννηση και η Επίδρασή της στην Ευρώπη». Η έρευνά της είχε επικεντρωθεί στην εποχή της ενετοκρατίας στην Κύπρο και στην Κρήτη. Από το 2006 ήταν ιδρυτικό μέλος του διεθνούς ερευνητικού κέντρου «Centre for the Classical Tradition» της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βόννης. Πέθανε τον Ιανουάριο του 2022.
Ήταν σύζυγος του δημοσιογράφου Βάσου Μαθιόπουλου, γιου του Πέτρου και της Μαργαρίτας Μαθιοπούλου. Κόρη τους είναι η Margarita Mathiopoulos.

[Πηγή σύνταξης βιογραφικού: Βιογραφικά σημειώματα της Έλσης Μαθιοπούλου-Τορναρίτου στο αρχείο της]

Γαϊτάνου-Γιαννιού, Αθηνά

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1880 - 1952

Γεννήθηκε στο Μακροχώρι (Μπακίρκιοϊ) της Κωνσταντινούπολης, τον Αύγουστο του 1880. Το επώνυμό της ήταν Γαϊτάνογλου, το οποίο μόλις πήγε σχολείο εξελληνίστηκε σε Γαϊτανοπούλου (του αδελφού της αντίστοιχα έγινε Γαϊτανίδης). Όταν ήρθε στην Ελλάδα, άρχισε να χρησιμοποιεί κανονικά το επώνυμο του πατέρα της, Παναγιώτη Γαϊτάνου. Τέλειωσε το Ζωγράφειο Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινούπολης και συμπλήρωσε τις σπουδές της επί τρία χρόνια στην Αθήνα. Το 1901 έγινε βοηθός διευθύντρια του Παρθεναγωγείου του Μακροχωρίου, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε πλήρως το 1903 και τη διατήρησε μέχρι το 1907. Από το 1897 άρχισε να δημοσιεύει διηγήματα και άλλα κείμενα σε περιοδικά, ετήσια ημερολόγια και άλλα έντυπα. Το 1908 εξέδωσε στην Αθήνα τόμο διηγημάτων με τίτλο Οράματα υπό το ψευδώνυμο Σίβυλλα. Την περίοδο 1909-1911 υπήρξε συνεργάτιδα και, εν συνεχεία, διευθύντρια του εβδομαδιαίου περιοδικού της Κωνσταντινούπολης Νέον Πνεύμα. Το 1911 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Εργάστηκε αρχικά ως δασκάλα και το 1914 διορίστηκε (κατόπιν συμμετοχής σε διαγωνισμό) στο Υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας. Το 1916 εξέδωσε τη μελέτη Η καταγωγή του ανθρώπου και η εξέλιξίς του στην Κοινωνία. Lamarck, Darwin, Marx. Την ίδια εποχή συμμετέσχε ενεργά —μέχρι και με παράνομες αφισοκολλήσεις— στον αγώνα για αβασίλευτη δημοκρατία, ενώ τη διάρκεια των «Νοεμβριανών» τραυματίστηκε από σφαίρα στο πόδι, καθώς βοηθούσε στη νοσηλεία τραυματισμένων Γάλλων στρατιωτών στον λόφο του Φιλοπάππου. Το 1919 ίδρυσε τον «Σοσιαλιστικό Όμιλο Γυναικών» και το 1921 τον «Διεθνή Σύνδεσμο Γυναικών», δημιουργήματα του οποίου ήταν το «Σπίτι του Κοριτσιού» (1921), ο «Ξενώνας της Γυναίκας» (1932), η «Νυχτερινή Σχολή Αγραμμάτων» και η «Σχολή διά Νηπιοκόμους» (1933). Το 1921, η Αθηνά Γαϊτάνου υπήρξε ιδρυτικό μέλος του «Συνδέσμου των Δικαιωμάτων Γυναικός» (με τον οποίον αργότερα ήρθε σε αντίθεση με αφορμή τη στάση του στο ζήτημα της ψήφου στις γυναίκες), του «Συνδέσμου Αναγεννήσεως», του «Συνδέσμου Προστασίας Μεταναστών» και του «Συνδέσμου Προστασίας Γυναικών και Ανηλίκων Κρατουμένων». Το 1925 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Συνδέσμου «Λαϊκόν Πανεπιστήμιον», ενώ την ίδια χρονιά εξέδωσε στην Αθήνα το Γυναίκα και πολιτική. Υπήρξε τακτική συντάκτρια του Ριζοσπάστη από το 1916 και πολλών σοσιαλιστικών εντύπων, όπως ο Εργάτης, τα Εργατικά δίκαια, ο Σοσιαλισμός, τα Σοσιαλιστικά φύλλα, η Εργατική Άμυνα και το Δελτίον του Ελληνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Από το 1919 ήταν τακτική συντάκτρια και ρεπόρτερ της καθημερινής εφημερίδας Κοινωνία και συνεργάτιδα του Ελεύθερου Τύπου και της Πολιτείας (1930-1932) για φεμινιστικά θέματα. Το 1921 συνίδρυσε το περιοδικό Ελληνίς, του οποίου υπήρξε διευθύντρια μέχρι τον Δεκέμβριο του 1932. Συνέταξε λήμματα για οικονομικά, πολιτικά και φεμινιστικά θέματα στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία και στο Λεξικό Ελευθερουδάκη. Άρθρα και μελέτες δημοσιεύτηκαν σε πολλά ξένα περιοδικά, όπως το Femme Socialiste και το Pour les Femmes. Πρότεινε και επιμελήθηκε το αφιέρωμα του πολωνικού περιοδικού Kobieta Współczesna (Σύγχρονη Γυναίκα) στην Ελληνίδα γυναίκα (Φεβρουάριος 1930). Το καλοκαίρι του 1931 πήρε μέρος στην Δ΄ Διεθνή Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη Γυναικών στη Βιέννη ως εκπρόσωπος του «Σοσιαλιστικού Ομίλου Γυναικών» και συνδέθηκε φιλικά με τη γερμανίδα σοσιαλίστρια Λουίζα Κάουτσκι, με την οποία άρχισε να αλληλογραφεί, καθώς και με άλλες σοσιαλίστριες και φεμινίστριες από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’30 και κυρίως από την επιβολή της δικτατορίας Μεταξά (1936) ανεστάλη η λειτουργία του Σοσιαλιστικού Ομίλου καθώς και των περισσότερων Συνδέσμων και η Γιαννιού στράφηκε κυρίως στο συγγραφικό της έργο, με έμφαση στην τοπική και πολιτιστική ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας της («Από την Ανατολικήν Θράκην, η επαρχία Δέρκων», περιοδικό Θρακικά, 1940· «Τα φιλολογικά σαλόνια της Πόλης», περιοδικό Νέα Εστία, 1948· Το πνευματικό Μακροχώρι του καιρού μου, Κωνσταντινούπολη 1951). Στη διάρκεια της Κατοχής χώρισε με τον Νίκο Γιαννιό κι έζησε με την κόρη τους Μυρτώ, διατηρώντας ωστόσο καλή και στενή σχέση μαζί του. Πέθανε στην Αθήνα, στις 19.2.1952

[Πηγές: βιογραφικά σημειώματα και αυτοβιογραφικές αναφορές στο αρχείο καθώς και: Ίρις Αυδή-Καλκάνη, Μια αντάρτισσα της Πόλης στην ταραγμένη Αθήνα, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1997.]

Γιαννιός, Νικόλαος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1885 - 1958

Ο Νικόλαος Μιχ. Γιαννιός γεννήθηκε στην Άνδρο στις 23.2.1885 σε οικογένεια ναυτεργατών. Τελείωσε το δημοτικό στη γενέτειρά του, στη Σχολή που ίδρυσε ο Θεόφιλος Καΐρης, και ολοκλήρωσε το γυμνάσιο (Μεγάλη του γένους σχολή, ενώ παράλληλα φοιτούσε στο γαλλικό Λύκειο Saint Benoît) στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε στο μεταξύ εγκατασταθεί η οικογένειά του, καθώς ο πατέρας του είχε βρει εκεί δουλειά ως καπετάνιος στα βαποράκια που έκαναν συγκοινωνία στον Κεράτιο. Εν συνεχεία σπούδασε φιλολογία στη Σορβόννη. Κατά τη διετία 1903-1905 εργάστηκε ως γραμματέας του Γιάννη Ψυχάρη, που επίσης ζούσε στο Παρίσι και δίδασκε νέα ελληνικά στη Σορβόννη.
Μετά την αποφοίτησή του επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ίδρυσε στις 28.11.1908 την εβδομαδιαία εφημερίδα Λαός, με κατεύθυνση σοσιαλιστική και δημοτικιστική, την οποία διηύθυνε σε συνεργασία με τον Ίωνα Δραγούμη, πρεσβευτή τότε της Ελλάδας στην Πόλη. Από τις αρχές του 1910 μετείχε στην ομάδα «Σοσιαλιστική Δημοτικιστική Ένωσις» και στις 26.6.1910 ξεκίνησε την έκδοση του πρώτου καθαρά σοσιαλιστικού εντύπου, με τίτλο Ο εργάτης, υπό το ψευδώνυμο Νικόλαος Ξενάκης (το επώνυμο ήταν το πατρικό της μητέρας του). Την ίδια εποχή συνέβαλε στην ίδρυση του πρώτου σοσιαλιστικού κέντρου στην Τουρκία. Το καλοκαίρι του 1910 ταξίδεψε στην Κολωνία και στην Βιέννη προκειμένου να τελειοποιήσει τα γερμανικά του, ενώ στα τέλη του χρόνου εξαναγκάστηκε να φύγει από την Κωνσταντινούπολη, λόγω της απέλασης του αδελφού του Αλέξανδρου για δράση υπέρ της Ελλάδας και λόγω της δικής του συμμετοχής στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κέντρου Κωνσταντινουπόλεως. Λίγο αργότερα, τον ακολούθησε στην Αθήνα η σύντροφός του Αθηνά Γαϊτάνου με την οποία απέκτησαν μία κόρη, τη Μυρτώ-Αικατερίνη (Οκτώβριος 1914), δωρήτρια του αρχείου στο ΕΛΙΑ. Ο Νίκος Γιαννιός και η Αθηνά Γαϊτάνου παντρεύτηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1920.
Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και άρχισε να εργάζεται ως καθηγητής ξένων γλωσσών και ανταποκριτής ξένων εφημερίδων. Συνεργάστηκε με τον Πλάτωνα Δρακούλη, με τον οποίον ήδη διατηρούσε αλληλογραφία, στον «Σύνδεσμο Εργατικών Τάξεων» ως γραμματέας του Συνδέσμου, και ως διαχειριστής της εφημερίδας Έρευνα (ξεκίνησε 16.1.1911). Τον Ιανουάριο του 1911 συμμετέσχε στις κινητοποιήσεις συμπαράστασης προς τους απεργούς τροχιοδρομικούς («τραμβαγέρηδες») και μάλιστα συνελήφθη μαζί με απεργούς και ήταν μεταξύ των έντεκα που προφυλακίστηκαν, αθωώθηκαν ωστόσο στο Κακουργιοδικείο. Τον Μάιο του 1911 αποδεσμεύτηκε από τον «Σύνδεσμο Εργατικών Τάξεων» του Δρακούλη και ίδρυσε το «Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών», ενώ τον ίδιο χρόνο υπήρξε συνιδρυτής του «Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος» (ΣΚΕ).
Την περίοδο 1912-13, ο Γιαννιός πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους ως Έφεδρος Αξιωματικός. Έλαβε μέρος στις μάχες Μπιζανίου, Τζουμαγιάς, Κρέσνας, Σαρανταπόρου και Θεσσαλονίκης και παρασημοφορήθηκε. Το 1914 το «Σοσιαλιστικό Κέντρο» επαναδραστηριοποιήθηκε και ο Γιαννιός, με χρήματα που κληρονόμησε από τον πρόωρο θάνατο του αδελφού του Αλέξανδρου, αγόρασε εκτυπωτικές μηχανές και δημιούργησε το δικό του τυπογραφείο επί της οδού Ιωάννου Παπαρρηγοπούλου 15 (απέναντι από το Υπουργείο Ναυτικών). Εξέδωσε την εφημερίδα «Σοσιαλιστικά φύλλα» (1915).
Την περίοδο του Διχασμού, ο Γιαννιός πήρε θέση υπέρ της ουδετερότητας της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με ευμενή στάση προς τις δυνάμεις της Entente και συγκρούστηκε με τη Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης που, στο πλαίσιο της επιλογής της για πλήρη αποχή από τον πόλεμο, στις εκλογές του Μαΐου του 1915 συνεργάστηκε με το Κόμμα Εθνικοφρόνων του Δ. Γούναρη. Στις 13-14 Μαρτίου 1917 ο Γιαννιός οργάνωσε και καθοδήγησε την απεργία των ηλεκτροτεχνιτών, γεγονός για το οποίο συνελήφθη και κρατήθηκε σαράντα μέρες. Εν συνεχεία κατέφυγε στη Θεσσαλονίκη, όπου η Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης του Ελευθέριου Βενιζέλου τον διόρισε επιθεωρητή εργασίας και κοινωνικής πρόνοιας στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
Επέστρεψε στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1917 με τον Βενιζέλο και παραιτήθηκε από τη θέση του στο υπουργείο. Στις 23.7.1917 ανέλαβε την αρχισυνταξία της εφημερίδας Ριζοσπάστης του Ι. Πετσόπουλου. Σύμφωνα με βιογραφικό του Γιαννιού (γραμμένο από την κόρη του Μυρτώ) το οποίο απόκειται στο αρχείο, ο Ριζοσπάστης τυπωνόταν στο τυπογραφείο του στην Παπαρρηγοπούλου. Ο Γιαννιός παρέμεινε αρχισυντάκτης μέχρι τον Νοέμβριο του 1918, όταν αποχώρησε λόγω διαφωνιών από το ιδρυτικό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (μετέπειτα ΚΚΕ). Έκτοτε παρέμεινε επικριτικός προς το ΣΕΚΕ/ΚΚΕ και την ευθυγράμμιση με την πολιτική της ΕΣΣΔ. Το 1919 ξεκίνησε την έκδοση της εφημερίδας Κοινωνία. Από το 1920 συνεργάστηκε με την ομάδα των «Κοινωνιολόγων» για τη μετάβαση στην Αβασίλευτη Δημοκρατία ενώ το 1922 τάχθηκε υπέρ της επανάστασης Πλαστήρα και συνεργάστηκε στις εκλογές του 1926 με τη «Δημοκρατική Ένωση» (μετεξέλιξη των «Κοινωνιολόγων» σε πολιτικό φορέα υπό τον Αλ. Παπαναστασίου). Από το 1928 εξέδιδε το περιοδικό Σοσιαλιστική ζωή. Έλαβε μέρος σε διεθνή σοσιαλιστικά συνέδρια (Μασσαλία 1925, Πράγα 1925, Βιέννη 1931) και σε συνέδρια με στόχο τη συνένωση σοσιαλιστικών ομάδων, που είχαν ως αποτέλεσμα την ίδρυση το 1931 ενιαίου σοσιαλιστικού κόμματος, υπό τριμελή γραμματεία: τον Ν. Γιαννιό, τον Χρήστο Χωμενίδη και τον Στρατή Σωμερίτη, από την οποία ο Γιαννιός παραιτήθηκε το 1932 ενώ το 1934 διεγράφη και από μέλος του ΣΚΕ. Στις εκλογές του 1946 το ΣΚΕ του Γιαννιού συνεργάστηκε με το Κόμμα Φιλελευθέρων υπό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη. Το 1955, ο Γιαννιός υπέβαλε αίτημα επίσημης επανενεργοποίησης του ΣΚΕ. Πέθανε στην Αθήνα το 1958.

[Πηγές: βιογραφικά σημειώματα και αυτοβιογραφικές αναφορές στο αρχείο του, καθώς και: «Γιαννιός Νικόλαος». Κοινωνιολογική και Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια τχ. 4 Αθήνα, Απρίλιος 1934.
Κορδάτος Γιάνης, Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος, Εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1972.
Νούτσος Παναγιώτης, Νίκος Γιαννιός (Άνδρος 1885 – Αθήνα 1958), Τυπωθήτω, Αθήνα 1997.]

Τσιτσίλιας, Παναγιώτης

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1881 - 1972

Ο Παναγιώτης Τσιτσίλιας γεννήθηκε στον Ποταμό Κυθήρων το 1881. Πατέρας του ήταν ο Κοσμάς Τσιτσίλιας, γνωστός έμπορος στον Ποταμό, που διετέλεσε και δήμαρχος του δήμου Ποταμίων. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και αποφοίτησε το 1909. Στις 6 Ιουλίου του ίδιου έτους ιδρύθηκε η «Πανεπιστημιακή Ένωση» και προτάθηκε στον Τσιτσίλια να αναλάβει την προεδρία. Η οργάνωση αυτή είχε σκοπό να ενισχύσει το κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου, που ξεκίνησε στο Γουδί στις 15.8.1909 υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Ν. Ζορμπά. Τον Σεπτέμβριο ο Τσιτσίλιας έφυγε στη Ρώμη για να συνεχίσει τις σπουδές του στις πολιτικές επιστήμες, ενώ το 1910 πήγε στο Παρίσι και γράφτηκε στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Επέστρεψε εσπευσμένα στην Αθήνα το 1912, όταν ειδοποιήθηκε για την επικείμενη επιστράτευση.
Κατατάχθηκε στο στρατό και υπηρέτησε με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού ως μεταφραστής στη Διεύθυνση Πεζικού του Υπουργείου Στρατιωτικών. Στη συνέχεια προήχθη σε υπολοχαγό και εστάλη στη Χίο, στο Τάγμα Πολιτοφυλακής, απ’ όπου αποστρατεύθηκε τον Οκτώβριο του 1914. Βρέθηκε πάλι στη Χίο όταν κηρύχτηκε νέα επιστράτευση και μετά πήγε στη Μακεδονία. Την περίοδο του Διχασμού ο Π. Τσιτσίλιας τάχθηκε με το μέρος του Βενιζέλου και της κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης της Θεσσαλονίκης. Εκείνη την εποχή παντρεύτηκε την Μαρία Π. Μαρσέλλου, κόρη ευκατάστατου εμπόρου της Τεργέστης. Με τη Μαρία έκαναν δύο παιδιά, τον Θόδωρο, που πέθανε όταν ήταν ακόμη νήπιο, και τον Άρη.
Με τα «Νοεμβριανά» (1916), ο Π. Τσιτσίλιας διώχθηκε και εντέλει βρέθηκε στην Κρήτη. Εκεί προσπάθησε με τις ενέργειές του να επιτύχει την τροφοδοσία των Κυθήρων, αφού μέχρι τότε το νησί ελεγχόταν από τις δυνάμεις του κράτους των Αθηνών και οι σύμμαχοι δεν επέτρεπαν τη μεταφορά τροφίμων εκεί. Πράγματι, ο Π. Τσιτσίλιας έπεισε τον γενικό διοικητή της Κρήτης Ιωάννη Τσιριμώκο, προσωπικό φίλο του Ελευθέριου Βενιζέλου, να καταλάβουν τα Κύθηρα με τη βοήθεια των συμμάχων. Τα Κύθηρα έπρεπε να τεθούν υπό τον έλεγχο των συμμάχων και να διευκολύνουν αυτούς στις επιχειρήσεις τους. Οι Άγγλοι, που διατηρούσαν ναυτική δύναμη στη Σούδα, διέθεσαν ένα πλοίο για την εφαρμογή του σχεδίου του Τσιτσίλια. Στις 29 Δεκεμβρίου του 1916 ο Π. Τσιτσίλιας κι ένας λόχος διακοσίων ανδρών από την Κρήτη κατέλαβαν τα Κύθηρα στο όνομα της Κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης. Λίγες μέρες μετά, στις 7 Φεβρουαρίου του 1917, ο Π. Τσιτσίλιας είχε οργανώσει μεγάλο συλλαλητήριο στην πλατεία του Ποταμού, όπου μαζί με τους προέδρους των κοινοτήτων επικύρωσε την υπαγωγή των Κυθήρων στο πλευρό της Κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης. Με σχετικό ψήφισμα ανακηρύχτηκαν τα Κύθηρα σε «Αυτόνομον Διοίκησιν Κυθήρων» με διοικητή τον Παναγιώτη Τσιτσίλια. Την κίνηση αυτή επικροτούσε τόσο ο Βενιζέλος όσο και η Αγγλία. Μετά την πτώση της φιλοβασιλικής κυβέρνησης, το Μάιο του 1917, τα Κύθηρα επανήλθαν στο ελληνικό κράτος με πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο Π. Τσιτσίλιας διορίστηκε νομάρχης στον νεοσύστατο νομό Πέλλης και εν συνεχεία υπηρέτησε και σε άλλες νομαρχίες (Θεσσαλονίκης, Φθιωτιδοφωκίδος και Λαρίσης).
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, ο Π. Τσιτσίλιας αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική. Εξελέγη βουλευτής Κυθήρων στις εκλογές του 1923, του 1928 και του 1933. Η δράση του ως βουλευτή υπήρξε σημαντική για το νησί. Αγωνίστηκε για την ανάδειξη του Διακοφτιού ως λιμένα. Συγκρότησε επιτροπή εράνων, ταξίδεψε το 1926 στην Αυστραλία, με σύντομη στάση στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, και επέστρεψε το 1927 στα Κύθηρα, αφότου συνέλεξε χρήματα από τους απόδημους Κυθηρίους, με τα οποία ξεκίνησε τη διάνοιξη του δρόμου από τα Αρωνιάδικα προς το Διακόφτι στις 26 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς. Με την εκλογή του ως βουλευτή στις 19 Αυγούστου του 1928 και σε τέσσερα χρόνια θητείας, πέτυχε την επίλυση αρκετών προβλημάτων του νησιού καθώς και τη διοικητική υπαγωγή των Κυθήρων στον Νομό Αττικοβοιωτίας. Το 1929 ταξίδεψε στην Αμερική για να συγκεντρώσει περισσότερα χρήματα για την ολοκλήρωση του δρόμου του Διακοφτιού και στις 31 Αυγούστου 1930 γιορτάστηκε η αποπεράτωση του μεγάλου έργου. Λίγο μετά αποσύρθηκε απογοητευμένος από την πολιτική. Επανήλθε μόνο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την απελευθέρωση της Ελλάδας όταν του το ζήτησε ο Γεώργιος Παπανδρέου και τον διόρισε νομάρχη Λέσβου.
Ο Παναγιώτης Τσιτσίλιας από το 1924 συνεργαζόταν ως συντάκτης με την εφημερίδα Φωνή των Κυθήρων. Συνέγραψε την Ιστορία των Κυθήρων, (μέχρι το 19ο αιώνα και την κατάληψη των Κυθήρων από τους Άγγλους), την οποία ολοκλήρωσε το 1965 αλλά δεν μπόρεσε να εκδώσει για οικονομικούς λόγους. Τελικά η Ιστορία των Κυθήρων εκδόθηκε από την Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών το 1994, σε δύο τόμους, με επιμέλεια του Δημητρίου Λ. Κόμη. Ο Τσιτσίλιας είχε γράψει επίσης ένα μυθιστόρημα όταν ήταν νέος, με τίτλο Οι εργάτες της Ελευθερίας, ενώ αρθρογραφούσε τακτικά σε εφημερίδες του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Ο Παναγιώτης Τσιτσίλιας επί πολλά έτη διατηρούσε δικηγορικό γραφείο, αρχικά στον Πειραιά και εν συνεχεία στην Αθήνα. Απεβίωσε τον Ιούνιο του 1972 και ετάφη στην Κηφισιά. Αργότερα, τα οστά του μεταφέρθηκαν στο κοιμητήριο του Ποταμού Κυθήρων.

Πηγή βιογραφικού: kythera news 24/10/2020

https://kythera.news/panagiotis-tsitsilias-politikos/

Στεργιόπουλος, Κώστας

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1926 - 2016

Ο Κώστας Στεργιόπουλος γεννήθηκε στις 20 Μαΐου 1926 στην Αθήνα. Στη διάρκεια των εγκύκλιων σπουδών του έζησε στην Άνδρο, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στο πανεπιστήμιο Αθηνών και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δίδαξε σε ιδιωτικά σχολεία της Μέσης εκπαίδευσης, στη σχολή Σταυράκου (1957-1963), ως λέκτορας στο τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ (1966-1969) και ως βοηθός στο Σπουδαστήριο Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας στην ίδια σχολή (1969-1972) από όπου παύθηκε από τη χούντα. Στη συνέχεια δίδαξε ως καθηγητής Νέας Ελληνικής Φιλολογίας στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1974-1984). Το 1986 αναγορεύτηκε ομότιμος καθηγητής.
Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1943 με την ποιητική συλλογή Χινοπωρινά. Εξέδωσε έργα ποίησης, πεζογραφίας, κριτικής και φιλολογικές μελέτες. Συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και εξέδωσε την τελευταία ποιητική συλλογή του Τέλλου Άγρα Τριαντάφυλλα μιανής ημέρας και το κριτικό έργο του ίδιου ποιητή σε έξι τόμους. Επιμελήθηκε επίσης τις συγκεντρωτικές εκδόσεις του ποιητικού έργου του Καίσαρα Εμμανουήλ και του Ρήγα Γκόλφη, ανθολογίες λογοτεχνών και τον τόμο Η ανανεωμένη παράδοση στη σειρά των εκδόσεων Σοκόλη.
Τιμήθηκε με το Β΄ κρατικό βραβείο ποίησης (1961), το Βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1963), το Α΄ κρατικό βραβείο κριτικής μελέτης-δοκιμίου (1974), το Α΄ κρατικό Βραβείο ποίησης (1992), το βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη από την Ακαδημία Αθηνών (2002), το Μεγάλο κρατικό βραβείο γραμμάτων (2004). Έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες.
Ήταν ιδρυτικό μέλος και διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας.
Ήταν παντρεμένος με τη Μαίρη Στεργιοπούλου και κόρη τους είναι η μουσικός Εύα Στεργιοπούλου.
Πέθανε στις 11 Ιανουαρίου 2016.

Το έργο του περιλαμβάνει τις εξής αυτοτελείς εκδόσεις:

Ποίηση:
Τα τοπία του φεγγαριού (1955)
Η σκιά και το φως (1960)
Το χάραμα του μύθου (1963)
Ο κίνδυνος (1965)
Τα τοπία του ήλιου (1971)
Έκλειψη (1974)
Τα μισά του πλου (1979)
Αλλαγή φωτισμού (1984)
Τα ποιήματα 1944-1965 (1988)
Ο ήλιος του μεσονυκτίου (1991)
Τα ποιήματα Β΄ 1965-1983 (1992)
Παλίρροια (1998)
Όσο είναι ακόμα καιρός (περιλαμβάνεται στον τρίτο τόμο της συγκεντρωτικής έκδοσης των ποιημάτων του, 2006)
Τα ποιήματα Γ΄1983-2005 (2006)

Πεζογραφία:
Πρώτοι αποχωρισμοί (διηγήματα, 1947)
Η κλειστή ζωή (μυθιστόρημα, 1952)
Το φτερό και το χώμα (διηγήματα, 2001)

Δοκίμιο-μελέτη:
Ο Τέλλος Άγρας και το πνεύμα της παρακμής (1962)
Από το συμβολισμό στη νέα ποίηση (1967)
Οι επιδράσεις στο έργο του Καρυωτάκη (διδακτορική διατριβή, 1972)
Περιδιαβάζοντας, τόμοι Α΄-Στ΄.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού:
Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τόμ. 9Α, σσ. 394-395.
«Κώστας Στεργιόπουλος», στο Η ελληνική ποίηση, Ανθολογία-Γραμματολογία, Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, επιμ. Αλέξανδρος Αργυρίου, Αθήνα, Σοκόλης, 1982, σσ. 580-581.
«Κώστας Στεργιόπουλος» στην ηλεκτρονική βάση Βιβλιοnet.]

Σπαταλάς, Γεράσιμος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1887 - 1971

Ο Γεράσιμος Σπαταλάς, γιος του Σπυρίδωνα Σπαταλά και της Μαρίας Βασιλά, γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 7 Ιουλίου 1887. Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Όπως προκύπτει από δήλωση μη αποδοχής κληρονομίας του πατέρα τους (1922), ο Σπυρίδων Σπαταλάς είχε άλλους τρεις γιους, τον Θεόδωρο (λεμβούχος), τον Απόστολο (ναυτικός και αναλφάβητος) και τον Ιωάννη (καφεπώλης). Ο Γεράσιμος το 1908 ολοκλήρωσε το Γυμνάσιο στην Κέρκυρα (όπου είχε καθηγητές τον Αντρέα Κεφαλληνό, μαθητή του Ι. Πολυλά και τον Αντώνη Τραυλαντώνη). Το 1908-1909 υπηρέτησε στον στρατό. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Αθηνών (1910-1916). Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της «Φοιτητικής Συντροφιάς». Ο ίδιος αναφέρει ότι για κάποιο διάστημα συμμετείχε «σε μια σοσιαλιστική κίνηση, που άρχισε στην Κέρκυρα με τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη και συνεχίστηκε στην Αθήνα με τον Κωστ. Χατζόπουλο, το Σπ. Μελά και το Ν. Γιαννιό», καθώς και ότι έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους. Το 1915-1916 υπηρέτησε στο στρατό, στην Μακεδονία. Την περίοδο 1917-1922 διατηρούσε μαζί με τον αδελφό του Γιάννη το σημαντικό λογοτεχνικό καφενείο «Μαύρος Γάτος» και στα 1919 εξέδιδε το ομώνυμο περιοδικό. Εργάστηκε για μικρό διάστημα (1920-1922;) στο υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Εργάστηκε ως μεταφραστής και ως καθηγητής νεοελληνικής λογοτεχνίας και στιχουργικής στο Ωδείο Καλλιθέας (1931-1933), ως υπάλληλος στο ΙΚΑ, ως βιβλιοθηκάριος στο Εθνικό Θέατρο. Το 1942 παντρεύτηκε την Έλδα (Ελπίδα) Λαμπίση. Μαζί ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια κτήματος κοντά στο Μεγάλο Πεύκο Αττικής, το οποίο απαλλοτριώθηκε χωρίς αποζημίωση, την περίοδο της δικτατορίας. Ο Σπαταλάς έγραψε ποίηση, πεζογραφία, θέατρο. Μετέφρασε αρχαία ελληνική, λατινική και ιταλική λογοτεχνία. Το πλούσιο δοκιμιακό και κριτικό έργο του επικεντρώνεται στον Δ. Σολωμό, την επτανησιακή λογοτεχνία και ιδιαίτερα την μετρική. Ο Σπαταλάς πέθανε σε ένδεια το 1971.

Το λογοτεχνικό έργο του περιλαμβάνει:
Ποίηση:
Ωδές (1911)
Αιμάτων σταλαχτίτες. Ποιήματα (1915)
Ωδές, μπαλάντες, ελεγείες (1917)
Καθώς αλλάζουν οι εποχές (1919)
Ιτιές και δάφνες (1923)
Ο βίος μιας ψυχής (1930)
Αντίλαλοι (1930)
Ώρα πολέμου (1941)
Ωδή στον κόρακα· κι’ άλλοι δεκαπεντασύλλαβοι (1949)
Καινούργιες παραλλαγές Α΄· Μορφές (1949)
Σ’ ένα δέντρο (1949)
Στο πλοίο μου (1950)
Καινούργιες παραλλαγές Α΄ και Β΄ (1949)
Φραγκμέντα Α΄ (1949-1950)
Δειλινός απόλογος – Πινδαρικά επινίκια (1964)

Πεζογραφία:
Σύγχρονες και παλιές ιστορίες. Διηγήματα (1928)
Περιπέτειες της ζωής. Διηγήματα (1959)

Θέατρο:
Ο κληρονόμος της Τσατσάς. Σάτυρα μονόπραχτη (1930)

Μετάφραση:
Ανθοδέσμη από τη Ρώμη και την Ιταλία (1930)
Ομήρου, Οδύσσεια Α-Ζ (1932)
Σοφοκλή, Οιδίπους Τύραννος (1933)
Σοφοκλή, Οιδίπους επί Κολωνώ (1958)
Ευριπίδη, Φοίνισσες (1960)
Δ. Σολωμού, Ιταλικά ποιήματα (1948)
Ε. ντε Αμίτσι, Το πατρικό σπίτι (1921)
Κ. Γκολντόνι, Ο καλόκαρδος γκρινιάρης (1951)
Κ. Γκολντόνι, Ο υπηρέτης δύο αφεντάδων (1937)
Ι. Βοκκάκιου, Το Δεκαήμερο (εκλογές) (1950)
Λ. Πιραντέλο, Ο μακαρίτης Ματτία Πασκάλ (1953)
Γ. ντ’ Αννούντσιο, Οι δύο Παρθένες (1925)
Γ. ντ’ Αννούντσιο, Ιστορίες της Πεσκάρας (1926)
Δ. Αλικαρνασσέως, Περί συνθέσεως ονομάτων (1963)

Πηγές σύνταξης βιογραφικού:

Βιογραφικά και εργογραφικά σημειώματα του Γ. Σπαταλά στο αρχείο. Επιστολή της Έλδας Λαμπίση σε αταύτιστο παραλήπτη (υποφ. 7.2)
Γεράσιμος Σπαταλάς, Η Στιχουργική Τέχνη, μελέτες για τη νεοελληνική μετρική, επιμέλεια: Ευριπίδης Γραντούδης – Άννα Κατσιγιάννη, Αθήνα, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, 1997.
Λήμμα Γεράσιμος Σπαταλάς στο αρχείο ελλήνων λογοτεχνών του ΕΚΕΒΙ στο διαδίκτυο.
Βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία για τον Γεράσιμο Σπαταλά, αρχείο Τέλλου Άγρα, υποφάκελοι 7.1-7.2.
Κατάλογος των μικρασιατικών αρχείων του ΕΛΙΑ, καταγραφή που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, ερευνητική ομάδα: Μιχάλης Βαρλάς-Έφη Κάννερ-Αιμιλία Σαλβάνου, 1996-1997.

Λαμπίση, Έλδα

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1888 ή 1902 - ;

Η Έλδα (Ελπίδα) Λαμπίση γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1888 ή το 1902. Ο πατέρας της, Δημήτριος Λαμπίσης, ήταν δικηγόρος. Όπως αναφέρει η Λαμπίση, ο παππούς της, Λαμπίκη πασάς, ήταν γιατρός του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ και είχε αποπεμφθεί και εξοριστεί στο Αϊδίνι, μετά την άρνησή του να συνεργήσει στην εκθρόνιση του αδελφού του, Μουράτ. Εκτός από τον Δημήτριο, είχε άλλον ένα γιο, τον Γεώργιο και τρεις θυγατέρες. Ο Δημήτριος Λαμπίσης παντρεύτηκε την Βιργινία Οικονομίδου, κόρη δημογέροντα και μεγαλέμπορου του Τσεσμέ. Απέκτησαν πέντε παιδιά: την Ελπίδα, τη Νίνα, τη Γαλάτεια, την Λευκή (;) και τον Ζαχαρία. Από τον Τσεσμέ μετοίκησαν στη Σμύρνη. Ο πατέρας της σκοτώθηκε στη μικρασιατική καταστροφή. Η Λαμπίση πρωτοδημοσίευσε ποιήματά της στο περιοδικό Αιολικός Αστήρ σε πολύ μικρή ηλικία. Αρθρογραφούσε σε περιοδικά της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης, του Αδραμυττίου. Κατά τη μικρασιατική εκστρατεία ήταν πολεμική ανταποκρίτρια. Στη συνέχεια περιόδευσε στη χώρα δίνοντας διαλέξεις και συγκεντρώνοντας στοιχεία για τους πεσόντες «της δεκαετούς πολεμικής περιόδου της Ελλάδος (1912-1922)», με σκοπό την έκδοση λευκώματος, για το οποίο είχε την έγκριση του Στυλιανού Γονατά και των υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών. Υπήρξε γραμματέας του γυναικείου εκπαιδευτικού και φιλανθρωπικού συλλόγου Νέας Φιλαδελφείας «Η Στοργή» και μέλος του Διεθνούς συνδέσμου Γυναικών. Είχε προσβληθεί από φυματίωση.

Έργα της:
Στα χωριά του Βοσπόρου (Σονέτα, 1921)
Πολεμικά απομνημονεύματα (1921)
Τραγικός ηρωισμός (μυθιστόρημα, 1922)
Ζωγραφιά της ψυχής μου (1925)
Οι στρατιωτικοί της Άγκυρας (Σονέτα, 1925)
Αντίχτυπος (μυθιστόρημα, 1926)
Γύρω από μια δίκη
Ταξίδι στην Αίγυπτο (1926)

Πηγές σύνταξης βιογραφικού:

Υλικό του αρχείου: επιστολή της Έλδας Λαμπίση σε αταύτιστο παραλήπτη (υποφ. 7.2)
Κατάλογος των μικρασιατικών αρχείων του ΕΛΙΑ, καταγραφή που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, ερευνητική ομάδα: Μιχάλης Βαρλάς-Έφη Κάννερ-Αιμιλία Σαλβάνου, 1996-1997.
Λήμμα Λαμπίση Έλδα, Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Χάρη Πάτση, τόμος 9, σ. 330.

Σκουριώτης, Δημήτριος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1896 - 1928

Ο Δημήτριος Γ. Σκουριώτης (Μήτσος) γεννήθηκε στο Ξηροκάμπι Λακωνίας, μάλλον το 1896. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Στη Μικρά Ασία βρέθηκε τουλάχιστον από τις αρχές τού θέρους 1920 ως το τέλος του ίδιου έτους. Μετά την επιστροφή του συνέχισε σπουδές στη Γαλλία και στη Γερμανία (Λειψία), τουλάχιστον ως το τέλος του 1925, και επέστρεψε, ως φαίνεται, με διδακτορικό τίτλο. Απεβίωσε από μηνιγγίτιδα στην γενέτειρά του, μάλλον στο τέλος του 1928. Ο πατέρας του, Γεώργιος Σκουριώτης, ήταν φιλόλογος και κτηματίας και είχε διατελέσει σχολάρχης.
Τις φωτογραφίες διεφύλαξε η αδελφή του Βίλη Στρατηγάκη, στη συνέχεια ο γιος της (και πατέρας της δωρήτριας), Τάσος Στρατηγάκης.

Οι πληροφορίες προέρχονται από σημείωμα της δωρήτριας, η οποία τις άντλησε από αναφορές σε ιδιόχειρες σημειώσεις και επιστολές στο οικογενειακό αρχείο (όχι στο δωρηθέν τμήμα του αρχείου).

Καλαμπαλίκης, Κίμων

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1927 - 1995

Ο Κίμων Καλαμπαλίκης γεννήθηκε το 1927 στους Ανδρωνιάνους (ή Ανδρονιάνους) Ευβοίας (περιοχή Κύμης). Γιος του Βασιλείου Καλαμπαλίκη (Φίκη) και της Φιλιώς Παγώνη (Φίκαινας), ήταν ο μικρότερος από έξι παιδιά. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο των Ανδρωνιάνων και στο γυμνάσιο της Κύμης. Κατατάχθηκε στη Χωροφυλακή και παντρεύτηκε την Παγώνα Μαμά, δασκάλα από τα Νέα Στύρα Ευβοίας. Τελείωσε τη σχολή αξιωματικών της αστυνομίας και υπηρέτησε σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Κατέγραψε τις αναμνήσεις του την περίοδο 1990-1992. Πέθανε στις 27.10.1995.
[Συντάχθηκε με βάση προφορικές πληροφορίες της δωρήτριας του αρχείου του]

Τσιτσιπής, Χρήστος

  • Φυσικό Πρόσωπο

Γεωπόνος της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος κατά τη δεκαετία του 1930.

Λυκούργος, Αλέξανδρος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1827-1875

Γιος του Γεωργίου Λογοθέτη Λυκούργου (1772-1850), ο Αλέξανδρος Λυκούργος διετέλεσε καθηγητής Θεολογίας του Οθωνείου Πανεπιστημίου και Αρχιεπίσκοπος Σύρου και Τήνου. Υπήρξε επίσης ένας από τους πρωτεργάτες της διευθέτησης του Βουλγαρικού Σχίσματος, πολέμιος του Πανσλαβισμού και υπέρμαχος της προσέγγισης της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας με την Αγγλικανική.

Γεωργίου-Αναγνώστης, Κλεάνθης

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1800-1848

Ο Κλεάνθης Γεωργίου-Αναγνώστης, ανιψιός του Γεωργίου Λογοθέτη Λυκούργου (1772-1850), ήταν Φιλικός, αγωνιστής και ποιητής.

Σακελλαρίου, Μιχαήλ Γ. (1846-1919)

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1846-1919

Ο Μιχαήλ Γ. Σακελλαρίου, διδάκτορας νομικής και δημοσιογράφος, αρθρογράφησε σε αρκετές εφημερίδες, ενώ υπήρξε εκδότης και αρχισυντάκτης στην ημερήσια εφημερίδα Πελοπόννησος τα χρόνια 1914-1917, εποχή κατά την οποία ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση. Επίσης ασχολήθηκε με το Σταφιδικό Ζήτημα. Νυμφεύθηκε την ανιψιά του Αλέξανδρου Λυκούργου, Μαρία.

Λυκούργος Λογοθέτης, Γεώργιος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1772-1850

Έλληνας αγωνιστής του 1821 και πολιτικός.
Πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης της σαμιακής επανάστασης του 1821.

Σακελλαρίου, Μιχαήλ Γ. (1948- )

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1948 -

Ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Ε.Μ.Π.).

Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1948. Ο ακαδημαϊκός Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου είναι θείος του. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Ε’ Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών. Το 1970 έλαβε δίπλωμα Αγρονόμου & Τοπογράφου Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Το 1975 έλαβε δίπλωμα Πολιτικού Μηχανικού από το ΕΜΠ. Το 1983 έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα σπουδών MSc in Engineering Rock Mechanics από το Imperial College of Science & Technology του University of London. To 1989 ολοκλήρωσε τις διδακτορικές σπουδές στον Τομέα Μηχανικής του Ε.Μ.Π. και αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Μηχανικός

Το 1971-73 εκπλήρωσε τη στρατιωτική θητεία του ως έφεδρος αξιωματικός του Μηχανικού. Αρχικά εργάστηκε ως βοηθός Εργαστηρίου Δομικής Μηχανικής & ΣΤΕ, ΣΑΤΜ, ΕΜΠ. Στην συνέχεια ως συνεργάτης και σύμβουλος διαφόρων τεχνικών εταιρειών πραγματοποίησε μελέτες γεωτεχνικών έργων σε υδραυλικά, συγκοινωνιακά και οικοδομικά έργα. Το 1986 διδάσκει στην Τεχνική Μηχανική & Γεωτεχνική Μηχανική στη Σχολή Τοπογραφίας ΓΥΣ. Το 1991-96 εκλέγεται λέκτορας. Παράλληλα εργάζεται ως γεωτεχνικός σύμβουλος σε υψηλά χωμάτινα επιχώματα οδοποιίας και υψηλά επιχώματα οπλισμένης γης. Το 1996-2001 αναγορεύεται σε επίκουρο καθηγητή. Το 1997-2011 διευθύνει το Εργαστήριο Δομικής Μηχανικής & Στοιχείων Τεχνικών Έργων. Το 2001-2007 ήταν αναπληρωτής καθηγητής Τεχνικής Μηχανικής & Γεωτεχνικών Έργων. Το 2002-2008 διετέλεσε διευθυντής του Τομέα Έργων Υποδομής & Αγροτικής Ανάπτυξης. Από το 2007 είναι καθηγητής Γεωμηχανικής & Τεχνικών Έργων του ΕΜΠ. Έχει διατελέσει μέλος διαφόρων επιστημονικών επιτροπών. Έχει συνεργαστεί σε σειρά ερευνητικών προγραμμάτων με εθνικά και διεθνή ιδρύματα

Το 1975 έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) για τις σπουδές του στο ΕΜΠ. Το 1981-82 έλαβε υποτροφία από το British Council για μεταπτυχιακές σπουδές στο Imperial College. Το 2003 και 2007, με την υποστήριξη του ΙΚΥ και του British Council, ήταν επισκέπτης σε πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου. Από το 2011 είναι Professor Emeritus στο Institute for Geotechnical Engineering IGT του ETH στη Ζυρίχη.

Σακελλαρίου, Μιχαήλ Β.

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1912-2014

Ακαδημαϊκός και Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου

Μαργέλου (ή Μαριέλου), Ειρήνη

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1848-1928

Η Ειρήνη Μαργέλου (ή Μαριέλου), ανιψιά του Αλέξανδρου Λυκούργου, υπήρξε φίλη και συνεργάτιδα της Καλλιρόης Παρρέν και της Σεβαστής Καλλισπέρη, μετείχε στο ελληνικό φεμινιστικό κίνημα και διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ενώσεως Ελληνίδων. Είναι εκείνη η οποία ουσιαστικά διέσωσε το αρχείο των οικογενειών Λυκούργου Λογοθέτη και Σακελλαρίου.

Δεστούνης, Παναγής

  • Φυσικό Πρόσωπο

Ο Παναγής Δεστούνης του Σπυρίδωνος ήταν κεφαλλονίτης ιερέας, εγκατεστημένος στο Κάστρο της Άσσου (το βενετικό φρούριο). Όπως πληροφορούμαστε από τη διαθήκη του, έτους 1787, είχε γιους τον Ιωάννη (; - 1826), έμπορο της Οδησσού, τον Τζώρτζη (1737;-1817), τον Βασίλη, τον Γρηγόρη και τον εφημέριο της Ιεράς Μονής Ευαγγελιστρίας στην Κέρκυρα, Ησαΐα, καθώς και κόρες.

[Πηγή:
Υλικό του αρχείου]

Φενερλή-Παναγιωτοπούλου, Αγγελική

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1934-2021

Η Αγγελική Φενερλή-Παναγιωτοπούλου υπήρξε συγγραφέας, ερευνήτρια και διακεκριμένη ιστορικός και ήταν η μητέρα του ιστορικού Βασίλη Παναγιωτόπουλου. Η δουλειά της για την Ερμούπολη και άλλες περιοχές είναι λεπτομερής και πλούσια σε γνώση. Ήταν μέλος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΚΝΕ/ΕΙΕ).
Άφησε πίσω της πλούσιο συγγραφικό έργο και ειδικότερα σχετικά με τη Σύρο και την Ερμούπολη. Ακόμα δημοσίευσε πολλά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά όπως ο “ΜΝΗΜΩΝ” αναφορικά με τη Σύρο και συμμετείχε ως ομιλήτρια στα “Σεμινάρια της Ερμούπολης”.

Ενδεικτικά αναφέρονται:
• Αγριαντώνη, Χριστίνα, Δημητρόπουλος, Δημήτρης (επιμέλεια). Σύρος και Ερμούπολη: Συμβολές στην ιστορία του νησιού, 15ος - 20ός αι. Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, 2008.
• Αγριαντώνη, Χριστίνα, Φενερλή Αγγελική. Ερμούπολη – Σύρος: Ιστορικό Οδοιπορικό. Αθήνα, Ολκός, 1999.
• Συλλογικό. Η πόλη στους νεότερους χρόνους. Μεσογειακές και βαλκανικές όψεις 19ος-20ός αι.: Πρακτικά του Β διεθνούς συνεδρίου: Αθήνα, 27-30 Νοεμβρίου 1997. Αθήνα, Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού – Μνήμων, 2000.
• Συλλογικό. Ο ξεριζωμός και η άλλη πατρίδα. Οι προσφυγουπόλεις στην Ελλάδα: Επιστημονικό συμπόσιο, 11 και 12 Απριλίου 1997. Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα, 1999
• Φενερλή–Παναγιωτοπούλου, Αγγελική. «Το θεατρικό έργο «Σουλιώτες» 1809-1827». Περιοδικό Ερανιστής, έτος Γ΄, τεύχος 15/16, 1965.

[Πηγές
• Υλικό του αρχείου
• Σελίδα συγγραφέα στο Biblionet. Βλ. https://biblionet.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF/?personid=22029. Πρόσβαση στις 4/4/2022.
• Αφιέρωμα στο Syros Agenda, 06/08/2021. Βλ. https://www.syros-agenda.gr/efyge-apo-ti-zoi-i-istorikos-k-angeliki-fenerli/. Τελευταία πρόσβαση στις 4/10/2022]

Δεστούνης, Ιωάννης Κ.

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1827-;

Γιός του Κεφαλλονίτη ιατρού Κωνσταντίνου Δεστούνη, ο Ιωάννης σπούδασε επίσης ιατρική στη Φλωρεντία και άσκησε την ιατρική στην Άσσο, όπου με τους αδελφούς του, Γεώργιο (φαρμακοποιό), Νικόλαο (ιατρό) και Φίλιππο (φαρμακοποιό), είχε επίσης οικονομική δραστηριότητα ως δανειοδότης. Το 1879 παντρεύτηκε την Αγγιολίνα Πανά.

[Πηγές
• Υλικό του αρχείου
• Μοσχόπουλος, Νικόλαος Γ. Πρόληψη και αντιμετώπιση της αρρώστιας στα Επτάνησα από την ένωση έως τη Γερμανική Κατοχή (1865-1945). Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιατρικής, 2014, σ. 327: Κατάσταση ιατρών της Κεφαλονιάς της περιόδου 1864-1940, που αντλήθηκε από το βιβλίο του Γερασίμου Η. Πεντόγαλου, Γιατροί και Ιατρική της Κεφαλονιάς από τα χρόνια της Ένωσης μέχρι τον πόλεμο του 1940 (1864-1940), Θεσσαλονίκη 2007]

Δεστούνης, Σπυρίδων

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1782-1848

Ο Σπυρίδων Δεστούνης (Κεφαλονιά 1782 - Αγία Πετρούπολη 24/06/1848), λόγιος από την Κεφαλονιά, υπηρέτησε, όπως αρκετοί Επτανήσιοι, στο διπλωματικό σώμα της Ρωσίας και συνδέθηκε φιλικά με τον Ιωάννη Καποδίστρια.
Γιος του ιατρού Γεωργίου (Τζώρτζη) Δεστούνη και της Σταμούλας, το γένος Βανδώρου, το έτος 1795 αναχώρησε για τη Μόσχα, όπου ήταν εγκατεστημένος ο θείος του, καθηγητής ιατρικής Σκιαδάς, για να σπουδάσει, συνοδευόμενος κατά πάσα πιθανότητα από τον πατέρα του και τον αδελφό του, Νικόλαο. Εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη φιλολογία, τις γλώσσες, την ελληνική ιστορία, τη διπλωματία και την πολιτική. Αποφοίτησε το 1802, σε ηλικία 20 ετών, και προσελήφθη στο Αρχείο του Κολλεγίου Εξωτερικών Υποθέσεων στη Μόσχα. Πολύ σύντομα διορίστηκε υπάλληλος του Υπουργείου Εξωτερικών στην Αγ. Πετρούπολη, όπου παρέμεινε από το 1804 μέχρι το 1818 και συνδέθηκε φιλικά με τον Ιωάννη Βλασσόπουλο, μετέπειτα Γενικό Πρόξενο της Ρωσίας στην Πελοπόννησο, και τους αδελφούς Βιάρο και Ιωάννη Καποδίστρια. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του στη Ρωσία διορίσθηκε αυλικός σύμβουλος του Αυτοκράτορα και ονομάστηκε ιππότης β΄ τάξεως του Τάγματος της Αγ. Άννης. Επίσης ασχολήθηκε με τη συγγραφή πραγματείας για τα αίτια της ήττας του Ναπολέοντα, τη σύνταξη ελληνορωσικού λεξικού και την μετάφραση αρχαιοελληνικών έργων στα ρωσικά, όπως το αριστούργημα του Πλουτάρχου «Βίοι Παράλληλοι», η οποία ενθουσίασε τον διάσημο συγγραφέα και μεταφραστή Ιβάν Μαρτίνοφ. Το 1816, ο Τσάρος με παρότρυνση του Ι. Καποδίστρια, δέχτηκε να χρηματοδοτήσει την έκδοση του έργου. Την ίδια χρονιά, ο Δεστούνης γίνεται μέλος του Συλλόγου Φίλων της Ρωσικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Μόσχας (1816), ενώ υπήρξε μέλος πολλών συλλόγων και εταιρειών, όπως της Αυτοκρατορικής Φιλανθρωπικής, της εν Αθήναις Αρχαιολογικής και της εν Οδησσώ Αρχαιολογικής Ιστορικής. Από το έτος 1816 ήταν διευθυντής του τμήματος της Φιλομούσου Εταιρείας που είχε συσταθεί στην Πετρούπολη, για λογαριασμό της οποίας εισέπραττε και τις εισφορές των συνδρομητών στη Ρωσία.
Το 1818, ο Σπυρίδων Δεστούνης διορίζεται «χωρίς σχεδόν να το έχει επιδιώξει» Γενικός Πρόξενος της Ρωσίας στη Σμύρνη, όπου κατευθύνεται, περνώντας πρώτα κάποιο διάστημα με τον αδελφό του, Νικόλαο, και τον θείο του, Ιωάννη, στην Οδησσό και κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη. Φθάνει στη Σμύρνη τον Δεκέμβριο του 1818, όπου θα έρθει σε επαφή με το δίκτυο της Φιλικής Εταιρείας και σύντομα θα αναλάβει τον συντονισμό της τοπικής εφορείας. Το ξέσπασμα της Επανάστασης θέτει σε κίνδυνο τον ελληνικό πληθυσμό της Μ. Ασίας. Ο Δεστούνης, όπως και άλλοι Ευρωπαίοι πρόξενοι, καταβάλλουν προσπάθειες για την προστασία των αμάχων. Η βοήθεια που προσέφερε το ρωσικό προξενείο στους Έλληνες στάθηκε αφορμή εξέγερσης του τουρκικού πληθυσμού της Σμύρνης, που αποπειράθηκε να κάψει το κτίριο του προξενείου και να δολοφονήσει τον πρόξενο. Για να σωθεί, ο Δεστούνης κατέφυγε στο αγγλικό προξενείο. Με εντολή του Πρέσβη της Ρωσίας αναχώρησε από τη Σμύρνη και φυγαδεύτηκε με γαλλική φρεγάτα στα Κύθηρα τον Ιούλιο του 1821.
Μέσω των Κυθήρων (1821-1822), καταφέρνει να φτάσει στη Ζάκυνθο, όπου θα παραμείνει για κάποιο διάστημα, φροντίζοντας να συνδράμει με κάθε τρόπο την υπόθεση του Αγώνα. Από τον Απρίλιο του 1822 και μέχρι το 1826 εγκαθίσταται στη Βενετία, όπου γράφει για την ιστορία και γεωγραφία της Βενετίας που τόσο στενά είχε συνδέσει την ιστορία της με τα Επτάνησα. Το 1824 περνά 4 μήνες στην Πάντοβα και το Ρεκοάρο (Recoaro Terme) στην επαρχία Βιτσέντσα για τα μεταλλικά νερά, ενώ τον Ιούλιο του 1826 επιστρέφει στην Πετρούπολη κατόπιν εντολής του τσάρου. Από το 1827 εργάζεται στην Αγία Πετρούπολη ως Αρχιγραμματέας στο Τμήμα Ασιατικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (1835-1845), σύμβουλος Επικρατείας (1842) κλπ.
Το 1845 επισκέπτεται την Αθήνα, όπου αφήνει τον γιο του, Γαβριήλ, στην φροντίδα του φίλου του, Γενικού Προξένου της Ρωσίας, Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου. Στην Αθήνα ο βασιλιάς του απονέμει το Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος, των Ταξιαρχών. Το υπόλοιπο της ζωής του, έως το θάνατό του, το 1848, παραμένει στην Πετρούπολη.
Ο Δεστούνης δημιούργησε στη Μ. Ασία αρχαιολογική συλλογή, την οποία δώρισε στο μουσείο της Οδησσού, και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πνευματική κληρονομιά του Βυζαντίου. Μετέφρασε το έργο βυζαντινών συγγραφέων, όπως ο Δέξιππος, ο Μένανδρος, ο Ολυμπιόδωρος, ο Ευνάπιος, κ.α. Τα έργα αυτά τα συνέλεξε ο γιός του, Γαβριήλ Δεστούνης, ο οποίος εργάστηκε ως καθηγητής στο Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών της Πετρούπολης και καθηγητής της ελληνικής και βυζαντινής αρχαιολογίας στο εκεί Πανεπιστήμιο από το 1865. Αυτά εκδόθηκαν στη σειρά «Βυζαντινοί ιστορικοί, μεταφρασμένοι από τα ελληνικά» με την αρωγή της Πνευματικής Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης.
Μεταξύ των επιστημονικών έργων που συνέγραψε συγκαταλέγονται τα «Περί των Βυζαντινών ιστοριογράφων εν σχέσει προς την ρωσικήν ιστορίαν…», «Το ναυτικόν δίκαιον εν Ευρώπη», «Λεξικόν Ελληνορρωσικόν» κ.α.
Το πλούσιο μελετητικό και μεταφραστικό του έργο τον καθιέρωσαν ως έναν από τους θεμελιωτές των βυζαντινών σπουδών στη Ρωσία.
Νυμφεύθηκε το 1808 την Αναστασία Βασίλιευνα Γεράκοβα, με την οποία απέκτησε τον Γεώργιο (1811), τον Κωνσταντίνο [;] (1818), τον Γαβριήλ (1818-1895), την Ελένη και τον Νικόλαο (1823), ο οποίος πέθανε από ευλογιά το 1846. Ο πατέρας της Αναστασίας ήταν Πελοποννήσιος, εγκατεστημένος στη Μόσχα.
Ο Σπυρίδων πέθανε κατά την επιδημία χολέρας του 1848 και ετάφη στο Ορθόδοξο Νεκροταφείο του Σμόλενσκ.

[Πηγές:
• Υλικό του αρχείου (επιστολές και βιογραφικό σημείωμα που συνέταξε πιθανώς κατά την επεξεργασία του αρχείου η κ. Φενερλή)
• Prousis, Theophilus C., "The Destunis Collection in the Manuscript Section of the Saltykov-Shchedrin State Public Library in Leningrad" (1989). History Faculty Publications. 18. https://digitalcommons.unf.edu/ahis_facpub/18
• Μουσείο Καποδίστρια, βλ. https://www.capodistriasmuseum.gr/persons/spyridon-destounis/
• Dictionary of Greek (2013). Δεστούνης, Σπυρίδων. Βλ. https://greek_greek.en-academic.com/212964/%CE%94%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CE%B7%CF%82%2C_%CE%A3%CF%80%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B4%CF%89%CE%BD. Τελευταία πρόσβαση στις 3/10/2022.
• Ρόκκος Σπύρος. «Δεστούνης Σπυρίδων: Ένας ΡΙΣΣΙΑΝΟΣ λόγιος με δράση στη Φιλική Εταιρεία», δημοσίευση στο Kefalonitis.com, 07/03/2009. Διαθέσιμο στο https://www.portoassos.gr/destounis-spyridwn/. Τελευταία πρόσβαση στις 3/10/2022]

Δεστούνης, Κωνσταντίνος

  • Φυσικό Πρόσωπο

Ο Κωνσταντίνος Δεστούνης του Τζώρτζη ήταν Κεφαλλονίτης ιατρός, εγκατεστημένος στην Άσσο κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Γλωσσομαθής, με σπουδές στη Βασιλική Ακαδημία της Μόσχας κατά τα έτη 1806-1811, το 1815 του αποδόθηκε δίπλωμα αναγνώρισης της ιδιότητας του ιατρού (Diplomate Doctoris in Medicina) από το Ιατρικό Κολλέγιο του Ιονίου με έδρα την Κέρκυρα. Παρά την επιθυμία που εξέφραζε κατά καιρούς στις επιστολές του προς τους αδελφούς του, να εγκατασταθεί στη Σμύρνη, την Αθήνα ή τη Ρωσία, ο Κωνσταντίνος Δεστούνης παρέμεινε στην Άσσο ασχολούμενος με την οικογενειακή περιουσία και την καλλιέργεια της σταφίδας. Το 1820 έχασε την από τεσσάρων χρόνων σύζυγό του από φυματίωση, λίγο αργότερα και τον γιο τους, Γεώργιο, και το 1823 παντρεύτηκε τη Μαργαρίτα, κόρη του Δημητρίου Λιβαδά. Παιδιά του ήταν ο Ιωάννης (γεν. 1827), ιατρός επίσης, η Τασούλα, η Σταματούλα, ο Γεώργιος (γεν. 1834), φαρμακοποιός, ο Νικόλαος, ιατρός, και ο Φίλιππος, επίσης φαρμακοποιός.

[Πηγές
• Υλικό του αρχείου
• Μοσχόπουλος, Νικόλαος Γ. Πρόληψη και αντιμετώπιση της αρρώστιας στα Επτάνησα από την ένωση έως τη Γερμανική Κατοχή (1865-1945). Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιατρικής, 2014, σ. 327: Κατάσταση ιατρών της Κεφαλονιάς της περιόδου 1864-1940, που αντλήθηκε από το βιβλίο του Γερασίμου Η. Πεντόγαλου, Γιατροί και Ιατρική της Κεφαλονιάς από τα χρόνια της Ένωσης μέχρι τον πόλεμο του 1940 (1864-1940), Θεσσαλονίκη 2007]

Δεστούνης, Νικόλαος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • ;-1848

Ο Νικόλαος Δεστούνης του Γεωργίου (Τζώρτζη), ήταν κεφαλλονίτης έμπορος, ο οποίος σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Οδησσό κοντά στον θείο του Ιωάννη, τη δραστηριότητα του οποίου συνέχισε. Κατά διαστήματα στην Οδησσό διέμενε και η μητέρα του. Το 1834 φαίνεται πως διέμεινε κάποιο διάστημα στη Σύρο. Ο Νικόλαος Δεστούνης πέθανε το 1848 στην Οδησσό, όπου ζούσε με τη σύζυγό του, αφήνοντας το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του για αγαθοεργίες.

Δεστούνης, Ιωάννης

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • ;-1826

Ο Ιωάννης Δεστούνης του Παναγή, αδελφός του Γεωργίου (Τζώρτζη), ήταν Κεφαλλονίτης έμπορος και Δήμαρχος της Οδησσού.
Από νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στη Ρωσία και σπούδασε με δική του δαπάνη τους ανιψιούς του, Σπυρίδωνα και Κωνσταντίνο στη Μόσχα. Στη Ρωσία διορίσθηκε Σύμβουλος του Κράτους και διετέλεσε από το 1802 Γενικός Πρόξενος της Ιονίου Πολιτείας. Άσκησε καθήκοντα δημάρχου της Οδησσού κατά τα έτη 1796-1799. Το 1808 υπήρξε συνιδρυτής και διευθυντής της Γραικορωσικής Συντροφίας των Ασφαλειών (Greko-russkoe strahovoe obščestvo), μαζί με τους Έλληνες εμπόρους Θεόδωρο Σεραφινό και Ιωάννη Πεταλά. Σύμφωνα με το καταστατικό της εταιρείας ποσοστό της τάξης του 10% των κερδών της οριζόταν να αποδίδεται στο ελληνικό σχολείο και τα νοσοκομεία της πόλης.
Αναφέρεται ότι εισέφερε ικανά ποσά για την ανοικοδόμηση της ελληνικής εκκλησίας της Οδησσού (1808), καθώς και υπέρ των αναγκών της πατρίδας το 1821.

[Πηγές
• Υλικό του αρχείου
• Λήμμα «Ασφαλιστικές Εταιρείες Οδησσού» στην Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού. Βλ. http://www.ehw.gr/asiaminor/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=11154#noteendNote_7. Τελευταία πρόσβαση στις 3/10/2022.
• Λειβαδά, Ευρυδίκη. «Κεφαλλονίτες & Θιακοί τον 19ο & 20ο αι. στην βόρεια Παρευξείνια περιοχή» στο KefaloniaMagazine.gr, 9/3/2022. Βλ. https://kefaloniamagazine.gr/topika-mme/eyrydiki-leivada-kefallonites-amp-thiakoi-ton-19o-amp-20o-ai-stin-voreia-pareyxeinia-periochi/. Τελευταία πρόσβαση στις 3/10/2022.
• Λήμμα «Γιαννικέσης Άγγελος» στο Βοβολίνης, Σπύρος Α., Βοβολίνης, Κωνσταντίνος Α. (διεύθυνση). Μέγα Ελληνικόν Βιογραφικόν Λεξικόν, τόμ. Β΄. Αθήνα, Βιομηχανική Επιθεώρηση, [1958-1963], σ. 452-454.]

Δεστούνης, Τζώρτζης

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1737;-1817

Ο Γεώργιος (Τζώρτζης) Δεστούνης του Παναγή Δεστούνη και της Αντζουλέττας Βουτιτζιάνου ήταν κεφαλλονίτης γιατρός και μέλος της Γερουσίας της Κέρκυρας, ο οποίος μετά από 14 χρόνια ξενιτιάς, πιθανώς στην Κύπρο και τη Βενετία, και έχοντας «ευτυχήσει» εκεί επέστρεψε και εγκαταστάθηκε στην Κεφαλονιά, όπου κατασκεύασε αρχοντικό σπίτι στο Μπύργο. Παντρεύτηκε τη Σταμούλα, το γένος Βανδώρου, με την οποία απέκτησε τρεις γιους και μία κόρη: τον Ιωάννη, τον Σπυρίδωνα, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στη Ρωσία, τον Κωνσταντίνο, γιατρό επίσης, και την Ελένη, οι οποίοι παρέμειναν στην Κεφαλονιά. Φαίνεται πως κατά την πρώτη δεκαετία του 19ου αιώνα είχε οικονομική δραστηριότητα και στην Οδησσό, όπου ήταν εγκατεστημένος ο αδελφός του, Ιωάννης. Πέθανε το 1817 στην Άσσο της Κεφαλονιάς.
[Πηγές:
• Υλικό του αρχείου
• Prousis, Theophilus C., "The Destunis Collection in the Manuscript Section of the Saltykov-Shchedrin State Public Library in Leningrad" (1989). History Faculty Publications. 18. https://digitalcommons.unf.edu/ahis_facpub/18]

Αυγερινόπουλος, Δημήτριος

  • Φυσικό Πρόσωπο

Ο Δημήτρης Αυγερινόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα και σπούδασε νομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε ως εθελοντής στον πόλεμο του 1940 – 1941. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ήταν μέλος των Ταγμάτων Ασφαλείας υπηρετώντας στο 2ο Τάγμα Ευζώνων Πελοποννήσου. Στον Εμφύλιο υπηρετούσε στο 44ο Τάγμα Εθνοφρουράς ως ανθυπασπιστής και τραυματίστηκε σοβαρά τον Σεπτέμβριο του 1948 σε μάχη στην Επισκοπή Νάουσας. Μετά τον τραυματισμό του τέθηκε σε πολεμική διαθεσιμότητα φτάνοντας στον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Παράλληλα με τη στρατιωτική του καριέρα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, συγγράφοντας λογοτεχνικά κείμενα, ιστορικές και θρησκευτικές μελέτες, ταξιδιωτικές εντυπώσεις κ.ά. Ήταν μέλος διαφόρων πνευματικών – πολιτιστικών συλλόγων και σωματείων, όπως οι Δελφικές Αμφικτυονίες, ο Σύλλογος των εν Αθήναις Πατρέων κ.ά.

Βουρλούμης, Ανδρέας

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1910- 1999

Έλληνας ζωγράφος. Ξεκίνησε να ασχολείται με τη ζωγραφική από τα νεανικά του χρόνια, αν και δεν την σπούδασε ποτέ συστηματικά. Το 1934 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών ως χημικός. Έπειτα πήγε στο Παρίσι (1934-1935) για να συνεχίσει τις σπουδές του, κατέληξε όμως να ζωγραφίζει και να επισκέπτεται μουσεία καθημερινά. Ασχολήθηκε και με την Βυζαντινή ζωγραφική. Κύριο ενδιαφέρον του ήταν η ζωγραφική απεικόνιση του αττικού τοπίου. Τα σχέδια, οι ζωγραφικές του σημειώσεις σχετικά με τον άνθρωπο, οι προσωπογραφίες του απαντώνται κυρίως στα μπλοκ ζωγραφικής του. Θέματα που συχνά εντοπίζονται στο έργο του είναι οι κατοικίες της Αθήνας, οι τοπογραφίες (από την Αίγινα, που υπήρξε αγαπημένος του τόπος, καθώς και άλλα μέρη της Ελλάδας), η απεικόνιση εσωτερικών χώρων και προσώπων που κατοικούσαν σε αυτούς, ο πόλεμος του ’40, οι στρατιώτες και η Κατοχή. Ζωγράφισε το ημερολόγιο της ΑΓΕΤ Ηρακλής και εικονογράφησε παιδικά βιβλία. Συμμετείχε σε αρκετές εκθέσεις, μεταξύ αυτών στην έκθεση Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας το 1957. Το φθινόπωρο του 2023 διοργανώθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος μεγάλη αναδρομική έκθεση για να τιμηθεί το έργο του, με τη συμβολή του γιου του Παναγή Βουρλούμη. Η έκθεση συνοδευόταν από αναλυτικό κατάλογο που επιμελήθηκε ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της ΕΒΕ. Τρία έργα από την έκθεση αυτή δωρήθηκαν κατόπιν στην Εθνική Βιβλιοθήκη.

Πούπης, Γιώργος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1950-2018

Ο Γιώργος Πούπης ξεκίνησε να ασχολείται με τη φωτογραφία κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Μιλάνο, μαθητεύοντας κοντά σε διάσημους φωτογράφους, και από το 1975 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας και πλαστικών τεχνών.

Φωτογράφισε πόλεις και χωριά, τοπία, αρχαιολογικούς χώρους, βυζαντινά και νεότερα μνημεία, έργα τέχνης και πορτρέτα ανθρώπων. Πραγματοποίησε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στο Παρίσι, στο Μιλάνο, στην Αθήνα, στην Πάτρα, στη Σίφνο, αλλά κυρίως στη Θεσσαλονίκη (γκαλερί «Ειρμός», Αγιορειτική Εστία, πολυχώρος «Μύλος», Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης).

Πολλές από τις δουλειές του έχουν εκδοθεί σε βιβλία:
Παναγία Πορταΐτισσα: Αέναος ευλογία, Ιερά Μονή Ιβήρων, 2002,
Σίφνος: Φως και σκιές στου γλαυκού το γειτόνεμα, Θεσσαλονίκη 2004,
Παπαρούνες: Οι κοκκινοσκουφίτσες του ανέμου, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες 2005,
Πρόσωπα, γκαλερί «Ειρμός» 2004,
Εορδαίας εγκώμιον, Επίκεντρο 2008,
Υδάτινοι δρόμοι της Βόρειας Ελλάδας, Εταιρεία Ύδρευσης & Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης [2012],
Λίμνες της Βόρειας Ελλάδας, Εταιρεία Ύδρευσης & Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης [χ.χ.],
Οι θαυματουργές εικόνες στο περιβόλι της Παναγίας, εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες 2013,
Λέσβος: Φύση, Παράδοση, Πολιτισμός, Άνθρωποι, εκδ. Tartarouga, Λέσβος [2014],
Ύψωσις, Αγιορειτική Εστία 2020

Χρονάς, Γιώργος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1948-

Ο Γιώργος Χρονάς γεννήθηκε στον Πειραιά το 1948. Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία και θεατρικά έργα, καθώς και στίχους για τραγούδια. Επίσης, ξεκινώντας από το 1979, έχει παρουσιάσει εκπομπές και στα τρία προγράμματα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, ενώ έχει εργαστεί και ως αρχισυντάκτης εκπομπών για το βιβλίο στην τηλεόραση (ΕΡΤ 2). Την περίοδο 2009-2011 ήταν διευθυντής του σχετικού με το βιβλίο και τη λογοτεχνία ένθετου «Βιβλιοθήκη – Καταφύγιο Θηραμάτων» της εφημερίδας Ελευθεροτυπία. Το 2011 τιμήθηκε για το σύνολο του ποιητικού του έργου με το διεθνές βραβείο Κ. Π. Καβάφη.
Από το 1981 εκδίδει το τριμηνιαίο περιοδικό «Οδός Πανός», βασική θεματική του οποίου αποτελεί η ελληνική και ξένη λογοτεχνία, αλλά και ο κινηματογράφος, το θέατρο και η μουσική. Το περιοδικό έχει κατά καιρούς φιλοξενήσει αφιερώματα σε σημαντικές προσωπικότητες της τέχνης, όπως ο Luchino Visconti, ο Pier Paolo Pasolini,, η Μαρία Κάλλας, ο Κώστας Ταχτσής, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Κ. Π. Καβάφης κ. ά. Ο Γιώργος Χρονάς έχει επίσης στην κατοχή του τους εκδοτικούς οίκους Οδός Πανός και Σιγαρέτα.

Φιλιππούλη, Ελισάβετ

  • Φυσικό Πρόσωπο

Η Ελισάβετ Φιλιππούλη είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και κοινωνική επιχειρηματίας. Έχει σπουδάσει Γερμανική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Στρατηγική και Καινοτομία στο Said Business School της Οξφόρδης, Διακρατικά ΜΜΕ και Παγκοσμιοποίηση στο City University στο Λονδίνο (ΜΑ).

Η αρχή της καριέρας της στην έντυπη και ραδιοτηλεοπτική δημοσιογραφία στην Ελλάδα και στα διεθνή μέσα (ΕΡΤ, CNN, Al Jazeera English) ήταν το πρελούδιο για μια δεκαετία ακτιβισμού και σειριακής επιχειρηματικότητας με κοινωνικό αντίκτυπο.

Από το 2011 έχει ιδρύσει και διευθύνει το Global Thinkers Forum, έναν πολιτικά και οικονομικά ανεξάρτητο οργανισμό που επωάστηκε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, έχει έδρα το Λονδίνο και τα μη κερδοσκοπικά προγράμματά του έχουν αγγίξει τις ζωές ανθρώπων σε περισσότερες από 70 χώρες.

Το 2018 δημιούργησε το Athena40, μια σειρά πρωτοβουλιών που προωθούν τη γυναικεία ηγεσία δημιουργώντας ευκαιρίες για τις γυναίκες, με σκοπό την επαγγελματική αναγνώρισή τους και τη σύνδεσή τους με δίκτυα εκμάθησης και ανάπτυξης ανά τον κόσμο.

Υπηρετεί επίσης στο Παγκόσμιο Συμβούλιο του Prince’s Trust International.

Το πρώτο βιβλίο της, The Invisible Reality (Η αόρατη πραγματικότητα), εκδόθηκε στην Ελλάδα το 2004. Το 2020 συνέγραψε με τον δρα Μαρκ Τζ. Βεντρέσκα το Kindness in Leadership in Times of Crisis (Η καλοσύνη στην ηγεσία σε καιρούς κρίσης), αποτυπώνοντας νέες τάσεις στην παγκόσμια κοινότητα που οδηγούν στην αναθεώρηση των καθιερωμένων ηγετικών δομών.

Το πιο πρόσφατο βιβλίο της, From Women to the World: Letters for a New Century (2021), που αποτελεί μια συλλογή πρωτότυπων επιστολών καταξιωμένων γυναικών από όλο τον κόσμο, ένα συλλογικό έργο που έχει στόχο να δώσει κίνητρο και δύναμη σε άλλες γυναίκες να διεκδικούν άφοβα τα δικαιώματα και τους στόχους τους, εκδόθηκε το 2022 στα ελληνικά με τον τίτλο Οι Γυναίκες προς την Ανθρωπότητα – Ιστορίες Επιβίωσης και Επιτυχίας, εμπλουτισμένο με επιστολές σημαντικών ελληνίδων.

Φιλιππούλης, Σταμάτιος-Αλέξανδρος

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1930-2014

Ο Σταμάτης Φιλιππούλης (πλήρες όνομα Σταμάτιος-Αλέξανδρος Φιλιππούλης, 1930 - 2014) ήταν δημοσιογράφος και συγγραφέας, γνωστός για τις τηλεοπτικές εκπομπές του, τη χαρακτηριστικά χιουμοριστική συγγραφική του πένα και τα σενάριά του στον ελληνικό κινηματογράφο και το θέατρο της δεκαετίας του 1960.

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 7 Σεπτεμβρίου 1930. Φοίτησε στην τότε Σχολή Μπερζάν (νυν Σχολή Μωραΐτη) και από το 1957 αφοσιώθηκε στη δημοσιογραφία, τα θεατρικά και κινηματογραφικά σενάρια και την ποίηση.

Έγινε γνωστότατος ως δημοσιογράφος, σεναριογράφος και τηλεοπτικός παρουσιαστής με πηγαίο χιούμορ και χαρακτηριστική πένα (έγραφε επίσης και με το ψευδώνυμο Αλέξης Κομνηνός). Αρχικά εργάσθηκε ως ελεύθερος ρεπόρτερ, ενώ σύντομα αφοσιώθηκε στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ απασχολούμενος στις εφημερίδες Ακρόπολις, Εμπρός, Εθνικός Κήρυξ, Απογευματινή, Εβδομάδα, Αδέσμευτος Τύπος και Έθνος, ενώ επίσης εργάστηκε στα περιοδικά Εικόνες, Πρώτο και Θησαυρός. Από το 1957 ως ελεύθερος ρεπόρτερ πήρε συνεντεύξεις από ορισμένες από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του ελληνικού αλλά και διεθνούς καλλιτεχνικού χώρου, λογοτέχνες, διανοητές, ηθοποιούς, όπως η Μαρία Κάλλας, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μάρλον Μπράντο, ο Νόελ Κάουαρντ, ο Γκρέγκορι Πεκ, ο Ανρί Σαριέ και πολλοί άλλοι.

Η πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση έγινε το 1965, στην τηλεόραση που λειτούργησε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Έγινε όμως ιδιαίτερα γνωστός από την πολύ επιτυχημένη θεατρική τηλεοπτική του εκπομπή Τα φώτα της ράμπας στην ΕΡΤ (περίπου 150 εκπομπές), όπου φιλοξενούσε ηθοποιούς και καλλιτέχνες (καλεσμένους στο στούντιο σε μια εποχή όπου δεν υπήρχε ακόμη οπτικό υλικό από τις παραστάσεις, καθώς οι κάμερες ήταν ογκώδεις και ιδιαίτερα βαριές για να πάνε στα θέατρα), καθώς επίσης και από την εκπομπή ῾Θεατρική Επισκόπηση᾽.

Υπήρξε παράλληλα βιογράφος πολλών Ελλήνων πρωταγωνιστών του θεάτρου, όπως οι: Κάρολος Κουν, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Νίκος Σταυρίδης, Μίμης Φωτόπουλος, Άννα Καλουτά, Γιώργος Ζαμπέτας κ.ά., με πολλούς από τους οποίους τον έδενε προσωπική φιλία.

Ως σεναριογράφος του θεάτρου και του κινηματογράφου έγραψε περισσότερα από 80 έργα, πολλά από τα οποία έγιναν σημαντικές επιτυχίες, όπως τα: Η Μεσόγειος φλέγεται, Όχι, Στα σύνορα της προδοσίας, 5.000 ψέμματα, Στη μάχη της Κρήτης, Ο παιχνιδιάρης, Ω μαμά Ελλάς-20 χρόνια Θεοδωράκης, Όλα τα μασάει ο Κουταλιανός, Εδώ Ντόιτσε Βέλε κ.ά.

Εκτός από πολυγραφότατος συγγραφέας, ο Σταμάτης Φιλιππούλης υπήρξε σημαντικός συλλέκτης, στο πλαίσιο της αγάπης του προς την πνευματική δημιουργία. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του συνέλεγε βιβλία, αρχειακό και σπάνιο υλικό ιστορικού και δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος, δημιουργώντας μια μεγάλη και αξιολογότατη συλλογή.

Απεβίωσε στην Αθήνα, στις 2 Μαρτίου 2014.

Weitzmann, Kurt

  • Φυσικό Πρόσωπο
  • 1904-1993

Ο Kurt Weitzmann (1904-1993), καθηγητής στο τμήμα Αρχαιολογίας και Τέχνης του Πανεπιστημίου Princeton, είχε σημαντικότατη συμβολή στην ιστορία της μεσαιωνικής τέχνης και συγκεκριμένα στη μελέτη της εικονογράφησης των βυζαντινών χειρογράφων. Σε συνεργασία με τον μαθητή του και βυζαντινολόγο, Γεώργιο Γαλάβαρη, δημοσίευσαν μια μονογραφία για τους εικονογραφημένους ελληνικούς κώδικες της μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά.

Αποτελέσματα 1 έως 100 από 4760