Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1904 από τον Γερμανό μεταλλειολόγο Grohmann με την υπ’ αριθ. 23843/2.6.04 πράξη του συμβολαιογράφου
Αθηνών Ε. Γκορίτσα, με την επωνυμία Ανώνυμος Μεταλλευτική Εταιρεία ΗΦΑΙΣΤΟΣ, έδρα την Αθήνα και σκοπό την εκμετάλλευση, εμπόριο, μεταφορά και κάθε χρήση θηραϊκής γης. Το καταστατικό της εταιρείας εγκρίθηκε με το Β.Δ. 19/6/1904, που τροποποιήθηκε με το Β.Δ. 22/4/1909. Με απόφαση της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της 28ης Ιουλίου 1924, η εταιρεία μετονομάστηκε σε Ανώνυμο Μεταλλευτική και Βιομηχανική Εταιρεία ''Ο ΗΦΑΙΣΤΟΣ'' (ΦΕΚ παράρτημα υπ' αριθ. 175/16.7.1925). Το 1948, ο Α. Βαλσαμάκης εξαγόρασε τις μετοχές κυριότητας Grοhmann. Στην εταιρεία χορηγήθηκε δάνειο από τον Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Οικονομικής Αναπτύξεως (ΟΧΟΑ) ύψους 33 χιλ. δολ. στις 24/8/1948, με την υπ’ αριθ. 44465/13.7.1948 πράξη του συμβολαιογράφου Αθηνών Δήμου Δημοκωστούλα, μέσω της Εθνικής Κτηματικής Τράπεζας της Ελλάδος Α.Ε. Σύμφωνα με εκτίμηση της ΕΚΤΕ του έτους 1948, η περιουσία της εταιρείας ανερχόταν σε 480 εκατ. δρχ. (ή 3.185 χρυσές λίρες Αγγλίας). Κατά την 1/1/1957 το μετοχικό της κεφάλαιο ανερχόταν στις 2.716.716,15 δρχ. κατανεμημένο σε 40.000 μετοχές. Τη μετοχική σύνθεση αποτελούσαν ο Ανδρέας Βαλσαμάκης με 10.095 μετοχές (ποσοστό 25,24%), ο Νικόλαος Βαλσαμάκης με 6.625 μετοχές (ποσοστό 16,56%), ο Ιάσων Αποστολίδης με 7.510 μετοχές (ποσοστό 18,77%), κληρονόμοι Δημ. Λιωνέττη με 6.095 μετοχές (ποσοστό 15,24%), ο Γεώργιος Πιτσώκος με 2.000 μετοχές (ποσοστό 5%), ο Ιωάννης Γεωργαλάς με 2.000 μετοχές (ποσοστό 5%), το Αμαλίειον Ορφανοτροφείο με 1.250 μετοχές (ποσοστό 3,12%) και διάφοροι μικρομέτοχοι με 4.425 μετοχές (ποσοστό 11,07%). Την ίδια περίοδο η διοίκηση της εταιρείας ασκείτο από πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο μέχρι τοv θάνατο του Δημ. Λιωνέττη την 15/4/1957 συγκροτούσαν οι: Ανδρέας Βαλσαμάκης (Πρόεδρος Δ.Σ.), Δημ. Λιωνέττης (Διευθύνων Σύμβουλος), Ιάσων Αποστολίδης (Σύμβουλος), Γεώργιος Πιτσώκος (Σύμβουλος) και Ιωάννης Γεωργαλάς (αντικαταστάθηκε προσωρινά από τον Λεωνίδα
Τζουγανάτο). Το Ελληνικό Δημόσιο κατέσχε τις μετοχές του Α. Βαλσαμάκη και άλλων μετόχων που θεωρήθηκαν κυριότητας Grohmann. Τον Μάιο 1964, και μετά από έγκριση του ΟΧΟΑ λόγω της κακής πορείας των εργασιών της, η εταιρεία εκμίσθωσε τα ορυχεία της σε τρίτους επί μία πενταετία για τη κάλυψη των γενικών εξόδων λειτουργίας και συντήρησης των γραφείων της. Κατά τη Γενική Συνέλευση του 1966 εμφανίσθηκαν ως μέτοχοι το Ελληνικό Δημόσιο με 23.087 μετοχές και ο Ιάσων Αποστολίδης με 14.100 μετοχές. Με την υπ' αριθ. 276864/25.11.1968 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Οικονομικών «Περί μεταβιβάσεως εις την ΕΤΒΑ δικαιωμάτων του Δημοσίου επί μετοχικού κεφαλαίου της Ανωνύμου Μεταλλευτικής και Βιομηχανικής Εταιρείας ''Ο ΗΦΑΙΣΤΟΣ''», μεταβιβάστηκαν οι 20.924 μετοχές (ποσοστό 52,31%) κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου στην Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΦΕΚ τεύχος Β ́ υπ' αριθ. 664/1968). Η μεταβίβαση εγκρίθηκε κατά την υπ' αριθ. 119/11 και 15.9.1969 συνεδρίαση Δ.Σ. της ΕΤΒΑ. Κατά την επαναληπτική Γενική Συνέλευση της 20ής Οκτωβρίου 1978 αποφασίστηκε η διάλυση της εταιρείας, η οποία τέθηκε υπό εκκαθάριση και διορίστηκαν ως εκκαθαριστές οι Ιωάννης Μπαντέκας (Καθηγητής Πολυτεχνείου), Πηνελόπη Τσιούνη (Τμηματάρχης ΕΤΒΑ) και Χαράλαμπος Παπαποστόλου (Τμηματάρχης ΕΤΒΑ). Στην έκθεση της Διεύθυνσης Συμμετοχών της 13ης/8/1992 με
τίτλο «Πορεία αποκρατικοποίησης εταιρειών συμμετοχής ΕΤΒΑ»αναφέρεται πως οι εκκαθαριστές είχαν πουλήσει τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας και εξοφλήσει τις υποχρεώσεις της. Η διάλυσή της καθυστέρησε καθώς δεν εμφανίζονταν οι μέτοχοι που είχαν το 10% επί του συνόλου των μετοχών. Το έτος 2000 με συνολικό μετοχικό κεφάλαιο 2,1 εκατ. δρχ. και ποσοστό συμμετοχής ΕΤΒΑ 52,31% η εταιρεία βρισκόταν σε εκκαθάριση σύμφωνα με το Ν. 2190/20.

Η Λέλα Ησαΐα γεννήθηκε στον Πειραιά. Σε νεαρή ηλικία εμφανίστηκε σε ερασιτεχνικές παραστάσεις για τις οποίες τη μουσική είχε συνθέσει ο αδελφός της, Ανδρέας (1917, Το φιλί του σκοτωμένου του Γεωργίου Ασπρέα, 1918, Ψυχοσάββατο του Γρηγορίου Ξενόπουλου κ.ά.). Το 1924 εμφανίστηκε σε μαθητικές παραστάσεις του Λυκείου των Ελληνίδων (Η Τζένη με το γέλιο της, της Ευγενίας Ζωγράφου, Τριαντάφυλλα όλο το χρόνο, του Júlio Dantas, Η δασκαλίτσα, του Dario Niccodemi). Το 1928 εμφανίστηκε στον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, στο έργο του Somerset Maugham, Ιερή φλόγα.
Αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, στη σκηνή του οποίου πρωτοεμφανίστηκε το 1932 στον Ιούλιο Καίσαρα του William Shakespeare, στον ρόλο της Καλπουρνίας (σκηνοθεσία Φώτου Πολίτη). Εμφανίστηκε, επίσης, πάντα με σκηνοθέτη τον Φώτο Πολίτη, στις παραστάσεις των έργων Γιάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν του Henrik Ibsen, Ενώ το πλοίο ταξιδεύει της Γαλάτειας Καζαντζάκη, Ο θάνατος του Δαντόν του Georg Büchner και Ποπολάρος του Γρηγορίου Ξενόπουλου.
Από το καλοκαίρι του 1933 και μέχρι το 1935 συνεργάστηκε με τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη. Ακολούθησε, από το 1936, συνεργασία της με τον θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη, η οποία ολοκληρώθηκε το 1941, με μία διακοπή κατά την περίοδο 1939-1940, οπότε η Λέλα Ησαΐα ερμήνευσε πρωταγωνιστικούς ρόλους στο περιοδεύον κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου «Άρμα Θέσπιδος», με σκηνοθέτη τον Πέλο Κατσέλη.
Το 1942 εμφανίστηκε στο θέατρο Κυβέλης με το Θέατρο Αθηνών του Κωστή Μπαστιά. Από το 1944 επέστρεψε στο Εθνικό Θέατρο, όπου εργάστηκε επί σειρά ετών μέχρι το τέλος της καριέρας της. Η τελευταία της σκηνική εμφάνιση ήταν το 1958, στην Τέσσα του Jean Giraudoux, σε σκηνοθεσία του Αλέξη Σολομού. Είχε παντρευτεί τον δικηγόρο Ευάγγελο Στρατήγη.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικών: 1) Έξαρχος, Θεόδωρος, Έλληνες ηθοποιοί «Αναζητώντας τις ρίζες», Τόμος δεύτερος (Α-Μ). Αθήνα – Γιάννινα, Δωδώνη, 1996, σ. 151. 2) Υλικό του αρχείου].

Αδελφός της ηθοποιού Λέλας Ησαΐα - Στρατήγη. Πιανίστας, συνθέτης και στιχουργός.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικών: 1) Έξαρχος, Θεόδωρος, Έλληνες ηθοποιοί «Αναζητώντας τις ρίζες», Τόμος δεύτερος (Α-Μ). Αθήνα – Γιάννινα, Δωδώνη, 1996, σ. 151. 2) Υλικό του αρχείου].

Πολιτικός και ευεργέτης. Εξελέγη πολλές φορές βουλευτής, διετέλεσε υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ στη βραχύβια κυβέρνηση Παπαναστασίου (Μάιος - Ιούνιος 1932), με δε τη διαθήκη του το 1956 άφησε όλη του την περιουσία για την ίδρυση γηροκομείου που φέρει το όνομά του.

Ιατροφιλόσοφος από την Πάργα. Σπούδασε στο Βουκουρέστι και τη Βιέννη και μετά εγκαταστάθηκε στην Οδησσό, όπου έγινε γιατρός του Αλ. Υψηλάντη. Κατά τον Αγώνα ανέλαβε αποστολές στην Ευρώπη. Μετά την απελευθέρωση έζησε στην Αθήνα.

Η λέξη «σιδηρόδρομος» εκφράστηκε για πρώτη φορά το 1843 από το σύμβουλο του υπουργείου εξωτερικών, Αλέξανδρο Ραγκαβή. Ο Ραγκαβής προτείνε την ίδρυση σιδηροδρόμου για την ένωση της Αθήνας με τον Πειραιά, ο οποίος θα έλυνε το συγκοινωνιακό πρόβλημα που είχε δημιουργήσει η αύξηση του πληθυσμού στις δυο αυτές πόλεις. Τον Νοέμβριο του 1855 ψηφίστηκε ο Νόμος ΤΖ΄ ¨περί συστάσεως Σιδηροδρόμου¨, σύμφωνα με τον οποίο ο βασιλιάς μπορούσε να παραχωρήσει το δικαίωμα σύστασης σιδηροδρόμου σε εταιρία ή σε ιδιώτη.
Το 1866 ο Νόμος ΡΝΖ΄συμπλήρωνε τον προηγούμενο και επιπλέον καθόριζε τις λεπτομέρειες σχετικά με τις αποζημιώσεις των κτημάτων τα οποία έπρεπε να απαλλοτριωθούν προκειμένου να λειτουργήσει ο σιδηρόδρομος. Τον Οκτώβριο του 1867 υπογράφεται Σύμβαση μεταξύ του Άγγλου κεφαλαιούχου Εδουάρδου Πίκεριγκ και του Υπουργού Εσωτερικών Αλέξανδρου Κουμουνδούρου ¨περί συστάσεως Σιδηροδρόμου απ’ Αθηνών εις Πειραιά¨. Η Σύμβαση κυρώνεται με τον Νόμο ΣΜΑ΄. Επίσης ο Νόμος ΤΔ΄(1868) επιτρέπει στον Πίκεριγκ την κατασκευή θαλλάσιων λουτρών στην περιοχή του Φαλήρου τα οποία θα συνδέονται με τον σιδηρόδρομο. Τον ίδιο χρόνο ο Πίκεριγκ θέλησε να μεταβιβάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του σε μια νέα εταιρία με τίτλο ¨Ανώνυμος Εταιρία απ’ Αθηνών εις Πειραιά Σιδηροδρόμου¨ (ΣΑΠ). Η εταιρία συστήνει το πρώτο διοικητικό συμβούλιο το οποίο αποτελείται από τον Α. Σκουζέ (τραπεζίτης), Ι. Σκαλτσούνης (μηχανικός) και Δ. Δαμασκηνός (δικηγόρος). Τον Φεβρουάριο του 1869 έγιναν τα εγκαίνια του πρώτου ατμοκίνητου σιδηροδρόμου.
Το 1874 ο Πίκεριγκ αποσύρεται λόγω οικονομικών δυσχερειών και το 1880 η εταιρία (ΣΑΠ) εξαγοράζεται από την τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως αντί 60.000 λιρών Αγγλίας. Ιδρύεται νέα εταιρία (¨Ανώνυμος Εταιρία απ’ Αθηνών εις Πειραιά Σιδηροδρόμου¨) με κεφάλαιο 4.000.000 δραχμές. Με τη δημιουργία της νέας εταιρίας παρατηρείται ραγδαία ανάπτυξη του σιδηροδρόμου. Κατασκευάζονται νέα βαγόνια, ολοκληρώνεται η ανέγερση του σταθμού του Πειραιά, χτίζονται οι σταθμοί του Θησείου, του Φαλήρου και του Μοσχάτου.
Με το Νόμο ΑΨΞΔ΄(1889) επικυρώνεται η Σύμβαση μεταξύ του ΣΑΠ και της νεοσυσταθείσας από τον Στ. Ψύχα ¨Εταιρίας Προεκτάσεως του απ’ Αθηνών εις Πειραιά Σιδηροδρόμου¨ βάσει της οποίας η δεύτερη θα αναλάμβανε το έργο της προέκτασης της γραμμής του ΣΑΠ από το Θησείο προς το Μοναστηράκι και την Ομόνοια.
Το 1898 υπογράφτηκε Σύμβαση μεταξύ του υπουργού Εσωτερικών Θεοτόκη, του προέδρου του ΣΑΠ Φιλάρετου και του προέδρου της ¨Εταιρίας Προεκτάσεως Ψύχα¨ Ι. Βαλαωρίτη για την συγχώνευση των δύο εταιριών και την αντικατάσταση της ατμοκίνητης έλξης με ηλεκτρική. Ο νόμος ΒΨΞΕ΄ του 1900 κυρώνει την Σύμβαση.
Το 1903 η εταιρία «ελληνική ηλεκτρική εταιρία /Thomson Houston de la Mediterranée», αναλαμβάνει την ηλεκτροδότηση του δικτύου. Στις 16/9/1904 εγκαινιάζεται η πρώτη ηλεκτροκίνητη διπλή γραμμή του αστικού σιδηροδρόμου.
Ανάμεσα στο 1924 και το 1925, ο όμιλος Power and Traction Finance Company, που είχε σχηματισθεί με αγγλικά και ελληνικά κεφάλαια, υπέβαλε στον ΣΑΠ προτάσεις συνεργασίας. Τον Οκτώβριο του 1925 η εταιρία Σιδηροδρόμων Αττικής, η εταιρία Σιδηροδρόμων Αθηνών-Πειραιώς και η εταιρία τροχιοδρόμων Αθηνών- Πειραιώς και περιχώρων συγχωνεύτηκαν με τον όμιλο Power and Traction Company σχηματίζοντας 2 εταιρίες, την εταιρία ¨Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι¨ (ΕΗΣ) και την ¨Ηλεκτρική Εταιρία Μεταφορών ¨(ΗΕΜ). Πρόεδρος της νέας εταιρίας (ΕΗΣ) είναι ο Αλέξανδρος Βλάγκαλης.
Η ΕΗΣ εγκαινιάζει πολλούς νέους σταθμούς μέχρι το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τον οποίο προσφέρει μεγάλη βοήθεια για την μετακίνηση των στρατιωτών. Τον Ιανουάριο του 1944 βομβαρδίζεται ο Πειραιάς με αποτέλεσμα να υποστεί ο Σταθμός σημαντικές καταστροφές. Το 1950 παραχωρείται από την ΗΕΜ στην ΕΗΣ το δικαίωμα ολοκλήρωσης των έργων ηλεκτροκίνησης. Η σύμβαση κυρώνεται το 1954 και η διάρκεια προνομίου επεκτείνεται μέχρι 31/12/1975.
Το 1976 οι ΕΗΣ κρατικοποιούνται και μετονομάζονται σε ΗΣΑΠ με τον Νόμο 352 (¨περί ιδρύσεως οργανισμού προς ανάληψη των παρά των ΕΗΣ Α.Ε. εκτελούμενων μεταφορών¨) - ΦΕΚ Α 147/16.6.1976. Σύμφωνα με το άρθρο 2 ο ΗΣΑΠ αποτελεί δημόσια επιχείρηση και λειτουργεί για χάρη του δημοσίου συμφέροντος, κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Το καλοκαίρι του 1977 ανατίθεται στην ελληνογαλλική κοινοπραξία SOFRETU-SGTE SOGELERG-ΑΔΚ η σύνταξη κατασκευαστικής προμελέτης για το νέο ΜΕΤΡΟ της Αθήνας. Το 1978 ο ΗΣΑΠ εντάσσεται στο σύστημα Αστικών Συγκοινωνιών της πρωτεύουσας τον οποίο εποπτεύει ο νεοϊδρυθείς (1977) Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών (ΟΑΣ σημερινός ΟΑΣΑ). Τέλος το 1991 ιδρύεται η εταιρία «ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε».

Ο Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831) και ο Γαλλοελβετός τραπεζίτης Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος (1775-1863) είχαν γνωριστεί το 1814 στο Συνέδριο της Βιέννης. Συνομήλικοι και φίλοι ανέπτυξαν και διατήρησαν τα χρόνια της διαμονής του Καποδίστρια στη Γενεύη μια στενή και ειλικρινή συνεργασία. Θερμός φιλέλληνας ο Εϋνάρδος είχε την ιδέα για την ίδρυση ενός πιστωτικού οργανισμού που θα προικιζόταν από τα εναπομείναντα κεφάλαια των δανείων και θα αυξανόταν από νέες εγγραφές με σκοπό την προσπάθεια ενίσχυσης της ρευστότητας των οικονομικών δραστηριοτήτων της χώρας. Ο ίδιος είχε συνεισφέρει 100.000 φράγκα στην ίδρυση της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας.
Η Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα συστάθηκε αμέσως μετά την άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα. Ο Καποδίστριας έφτασε στην Αίγινα στις 11/23 Ιανουαρίου 1828 και ορκίστηκε Κυβερνήτης στις 26 του ίδιου μήνα. Με το ψήφισμα του Κυβερνήτη της 2ας Φεβρουαρίου 1828 ιδρύθηκε η Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα, μια κρατική τράπεζα που θα εξέδιδε έντοκες ομολογίες και μετοχές «επί τη προσδοκία ότι τα κεφάλαια ήθελον συρρεύσει δι’ αυτής εκ πατριωτισμού εις το κενόν δημόσιον ταμείον και θα ανακουφισθώσιν αι επείγουσαι και πολλαπλαί αυτού ανάγκαι…».

Σύμφωνα με το ψήφισμα που συνίστατο από 8 άρθρα, η λειτουργία της Τράπεζας προβλεπόταν ως εξής:
Τα κεφάλαια της Τράπεζας προέρχονταν από τις καταθέσεις των μετόχων, οι οποίοι θα λάμβαναν τόκο 8% ετησίως.
Οι πολίτες μπορούσαν επίσης να αποκτήσουν μερίδες στην Τράπεζα προσφέροντας προϊόντα που μπορούσαν να πωληθούν σε ξένους τόπους. Τα χρήματα των μετόχων παρέμεναν κατατεθειμένα στην Τράπεζα με προθεσμία ενός ολόκληρου έτους. Μετά την παρέλευση του έτους, και έχοντας κάνει αίτηση ένα μήνα πριν, οι καταθέτες/μέτοχοι είχαν δικαίωμα να λάβουν πίσω μέρος ή το σύνολο του κεφαλαίου τους. Επίσης, με τη συμπλήρωση της προθεσμίας ενός έτους οι «χρεωστικές αποδείξεις» (ομολογίες), που έδιδαν οι διευθυντές της Τράπεζας στους μετόχους, μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν (το αντίτιμό τους) για την αγορά προσόδων του Κράτους, στην ενοικίαση εθνικών κτημάτων ή και στην αγορά εθνικών γαιών στο μέλλον. Τη Διοίκηση της Τράπεζας, που είχε έδρα την Αίγινα, ασκούσαν ο Πρόβουλος του επί της Οικονομίας Τμήματος του Πανελληνίου με δύο συνεργάτες διορισμένους από τον Κυβερνήτη.

Η Εθνική Χρηματιστική δεν κατάφερε να προσελκύσει ικανά κεφάλαια, ενώ ως καθαρά δανειστικός οργανισμός του κράτους δεν απέκτησε ποτέ χαρακτήρα πιστωτικού ιδρύματος που θα διέδιδε το θεσμό της πίστης και θα διοχέτευε κεφάλαια στην παραγωγική διαδικασία. Όλοι οι συγκεντρωμένοι πόροι της απορροφήθηκαν στις μεγάλες ταμειακές ανάγκες του κράτους και μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη, τον Σεπτέμβριο του 1831, λειτούργησε υποτυπωδώς μέχρι τη διάλυσή της από τη βαυαρική αντιβασιλεία το 1834.

Η Εν Αθήναις Επιτροπή των Κρητών, μυστική οργάνωση που ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1866 από τον Μ. Ρενιέρη, Αλ. Κουμουνδούρο και άλλες επιφανείς προσωπικότητες με στόχο να συλλέγει χρήματα μέσω της διεξαγωγής εράνων, πολεμοφόδια και εθελοντές και να τα στέλνει στην Κρήτη συνδράμοντας στον αγώνα των Κρητών προκειμένου να επιτευχθεί η ένωση με την Ελλάδα. Παραρτήματα αυτής και οικονομικές επιτροπές είχαν ιδρυθεί σε διάφορες πόλεις ώστε το έργο της να είναι αποτελεσματικότερο ενώ δεν έλειπαν και οι συνεργασίες με άλλες μυστικές οργανώσεις.

Έλληνας ποιητής

Ο Βασίλειος Ζώτος ο Μολοσσός γεννήθηκε στην Δρόβιανη της Βορείου Ηπείρου το 1837. Εργάστηκε ως δάσκαλος στα Ιωάννινα. Σε ηλικία 29 ετών γίνεται απόπειρα να συλληφθεί από τις Τουρκικές αρχές επειδή θεωρήθηκε κατάσκοπος του Ελληνικού κράτους. Το πληροφορήθηκε εγκαίρως και καταφεύγει στην Ελλάδα όπου συμμετέχει στην Κρητική Επανάσταση. Επιστρέφει στην Ελλάδα, αλλά καθώς επιθυμεί να γυρίσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, οι Τούρκοι δεν του το επιτρέπουν. Ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στη Μικρά Ασία συγκεντρώνοντας υλικό για το ιστοριοδιφικό του έργο. Το Ελληνικό κράτος του απονέμει το παράσημο του Σωτήρος. Πέθανε στο Πτωχοκομείο Αθηνών τον Μάιο του 1912. Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B7%CF%82_%CE%96%CF%8E%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%9C%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%83%CF%83%CF%8C%CF%82 [Τελευταία επίσκεψη: 19/5/2020].

Δικηγόρος στην Αθήνα και γραμματέας της Εφορίας Άργους.

Ο ιερέας Σπυρίδων Ζώης, γεννήθηκε το 1907 στη Χίνκα Ιωαννίνων και υπηρετούσε ως εφημέριος στο Μεσολόγγι. Ο πατέρας του λεγόταν Θεόδωρος και ήταν παντοπώλης. Ήταν παντρεμένος με τη Βιργινία Σισμάνη (;) και είχε τρία παιδιά τον Γιώργο, την Αλεξάνδρα (Τσάντα) και την Λίτσα. Μετανάστευσε στην Αμερική τον Μάρτιο του 1938 και υπήρξε εφημέριος διαφόρων ορθόδοξων ενοριών στις Η.Π.Α., τουλάχιστον ως το 1961. Τον βρίσκουμε στις περιοχές Grand Rapids Michigan (1938), E.Mollin Illinois (1940), Warren Ohio (1944), Omaha Nebraska (1945-46), New Kensigton (1953), Vandergrift Pennsylvania (1961). Ιδιαίτερη δραστηριότητα φαίνεται ότι ανέπτυξε στην ελληνική κοινότητα της Omaha. To 1957 εμφανίζεται να είναι πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας του New Kensigton, ενώ την ίδια χρονιά παύεται από τα εκεί καθήκοντά του και τα μέλη της κοινότητας συγκεντρώνουν υπογραφές για την επαναφορά του. Το 1959 με επιστολή της η αρχιεπισκοπή Αμερικής του απαγορεύει να επισκέπτεται αυτή την πόλη.
Από το 1956 διαπιστώνουμε το ενδιαφέρον του Σπ. Ζώη για το Κυπριακό πρόβλημα.
Όπως προκύπτει από την οικογενειακή του αλληλογραφία, η αρχική του πρόθεση ήταν να μείνει στην Αμερική μόνο για τρία χρόνια, τελικά όμως δεν επέστρεψε παρά μόνο, ενδεχομένως, στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Παρά την επιμονή του, η υπόλοιπη οικογένεια παρέμεινε στην Ελλάδα.
Τον γιο του Γεώργιο, τον οποίο αφορά μικρό μέρος του αρχειακού υλικού, τον βρίσκουμε ανθυπολοχαγό πεζικού στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας (1955-56), σπουδαστή στη σχολή υπομηχανικών στην Πάτρα, εργαζόμενο στη ΔΕΗ και απεσταλμένο για μετεκπαίδευση στη Γερμανία (1965-1966).

Ο Νίκος Ζωρογιαννίδης γεννήθηκε στο Καρπενήσι. Μετά τις πανεπιστημιακές του σπουδές, έγινε δημόσιος υπάλληλος (Επίτιμος Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Πολιτισμού και τ. Πρόεδρος Δ.Σ. Εθνικού Κέντρου Βιβλίου).

Έργα του:
«Εγώ ο υπουργός σου» (αφηγήματα, εκδόσεις Αρσενίδη, 1995),
«Πέντε κουβέρτες αγάπης» (διηγήματα, εκδόσεις Άγκυρα, 1999),
«Μιλώντας μαζί της» (αφηγήματα, εκδόσεις Αρμός, 2000),
«Γυναίκα μιας χρήσης» (μυθιστόρημα, εκδόσεις Άγκυρα, 2004),
Συλλογή από Παρισινά γράμματα του Ζ. Παπαντωνίου, με τίτλο «Αλήθεια είναι εκείνο που δεν πρέπει να λέγεται», με εισαγωγή, όπου ο επιμελητής εξαντλεί βιογραφικά, λογοτεχνικά και χαρακτηρολογικά τον μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη (εκδόσεις Αρμός, 2011),
«Οι Ακρίδες», μαρτυρίες, όπου περιγράφονται οι σχέσεις μεταξύ του Ελληνικού κράτους, πολιτών και πολιτικών κομμάτων (εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος Α.Ε., 2012).

Ο Γιώργος Ζωιτόπουλος (Ζιούτος) του Δημήτρη και της Ελένης Χαρίτου γεννήθηκε στη Μακρυνίτσα το 1903 και ήταν ο δεύτερος από τα επτά παιδιά της οικογένειας. Το 1913 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Βόλο όπου ο Γιώργος ολοκληρώνει την γυμνασιακή εκπαίδευσή του. Τον Οκτώβριο του 1919 φεύγει για την Αθήνα προκειμένου να παρακολουθήσει τα μαθήματα της Η’ τάξης του Βαρβάκειου Πρακτικού Λυκείου για την προετοιμασία του στις εισαγωγικές εξετάσεις του Πολυτεχνείου μένοντας στο σπίτι του θείου του Αρίσταρχου Χαρίτου. Προσχωρεί στην κομμουνιστική, σοσιαλιστική νεολαία.

Τα νέα του ενδιαφέροντα τον ωθούν να εγκαταλείψει το Πολυτεχνείο και να γραφεί στην Νομική Σχολή Αθηνών. Παράλληλα συνεργάζεται ως ρεπόρτερ της εφημερίδας «Ταχυδρόμος»και σαν συντάκτης, χρονογράφος, αρχισυντάκτης στις εφημερίδες «Κήρυξ», «Πρόοδος», «Σημαία», «Λαϊκή Φωνή» χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα όπως Μάρκος Αγκούπης, Αντρέας Τρίνκουλος, η Μπολσεβίκα κ.ά. Το 1921 γίνεται Γραμματέας της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Αθηνών και λίγο αργότερα μέλος του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (ΣΕΚΕ). Τον Απρίλη της ίδιας χρονιάς επιστέφει στο Βόλο με κομματικό καθήκον την αναδιοργάνωση των εργατικών σωματείων που είχαν διαλυθεί με τα Φεβρουαριανά. Αναλαμβάνει την έκδοση της εφημερίδας «Εργατική» που είναι το τοπικό όργανο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και της Πανεργατικής Βόλου.

Το Μάιο του 1922 ξαναγυρίζει στην Αθήνα και αναλαμβάνει την αρχισυνταξία του Ριζοσπάστη. Το φθινόπωρο όμως κατατάσσεται στο Α’ Σύνταγμα Σκαπανέων, τάγμα σιδηροδρόμων, και μετά από ένα χρόνο παίρνει αναβολή για ένα έτος προκειμένου να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Παίρνει το δίπλωμά της Νομικής και συνεχίζει τη στρατιωτική του θητεία από όπου και απολύεται το 1925. Το 1926-27 διορίζεται καθηγητής νομικών και ιστορικών μαθημάτων στην Εμπορική Σχολή Βόλου. Είναι ένας από τους ιδρυτές και ταμίας της πρώτης «Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας της Θεσσαλίας» (ΙΛΕΘ). Τον ίδιο χρόνο αναλαμβάνει την οργάνωση και την τεχνική παρακολούθηση της εφημερίδας «Θεσσαλικά Χρονικά» που εκδίδεται από την εταιρεία «Τα Γράμματα».

Το Γενάρη του 1928 εξορίζεται στη Σκύρο για την «προγενέστερη κομμουνιστική δράση του». Μετά τη μεταγωγή του στην Αθήνα αφήνεται ελεύθερος υπό όρους, ορκίζεται δικηγόρος και τον Αύγουστο ανοίγει δικηγορικό γραφείο με τον Μ. Πορφυρογένη. Το 1929 γίνεται νομικός σύμβουλος και Διευθυντής του Συνδέσμου Κοινοτήτων Βόλου και το Σεπτέμβριο του 1931 παίρνει μέρος ως εκπρόσωπος της Κοινότητας Άνω Βόλου στο Α΄ Πανελλαδικό Συνέδριο Κοινοτήτων. Γίνεται επίσης μέλος της Ένωσης Συντακτών Βόλου. Την χρονιά αυτή γνωρίζεται με τη Φόνη Κουτσαγγέλη, κόρη του βολιώτη γιατρού και γερουσιαστή Απόστολου Κουτσαγγέλη που είναι ήδη παντρεμένη με τον δικηγόρο και συνεργάτη του Κωνσταντίνο Κουμουνδούρο. Η γνωριμία εξελίσσεται σε φλογερό έρωτα που οδηγεί στη διάλυση του δικηγορικού γραφείου του και του γάμου της Φόνης. Το 1933 εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα όπου και παντρεύονται. Εκεί στην αρχή διευθύνει την σύνταξη των πέντε πρώτων τόμων του «Κοινωνιολογικού και Πολιτικού Λεξικού του Ανεξάρτητου» και των οκτώ πρώτων του «Γύρου του Κόσμου της Ακρόπολης». Εργάζεται στην εφημερίδα «Πρωία» και σε άλλες εφημερίδες και περιοδικά. Ταυτόχρονα μελετά τις πηγές του μαρξισμού (λογική του Χέγκελ) και μαθαίνει ξένες γλώσσες (ιταλικά και ρωσικά). Το ΚΚΕ (μέσω Πορφυρογένη) του προτείνει να συγγράψει την ιστορία του εργατικού κινήματος και γενικά του σοσιαλισμού στην Ελλάδα. Σχεδιάζει επίσης πρωτότυπες μελέτες και εργασίες όπως : Η ελληνική πολιτική της Εκατονταετίας, μεγάλες μορφές της δημοσιογραφίας, ιστορική επισκόπηση της Μεγάλης «Ιδέας».

Το 1937 το ζευγάρι αποκτά ένα κορίτσι την Κατερίνα. Με την εισβολή των Ιταλών επιστρατεύεται αλλά απολύεται σύντομα. Το 1941 συλλαμβάνεται και κρατείται στις φυλακές «Αβέρωφ» από όπου αποφυλακίζεται μετά από υπεράνθρωπες προσπάθειες της γυναίκας του. Κατά τη διάρκεια της κατοχής και ώσπου να ανέβει στο βουνό, παίρνει ενεργό μέρος στην Αντίσταση. Μαζί με την Καραγιώργη και τον Βιδάλη οργανώνει τον αντιστασιακό τύπο και εκδίδουν τον Ριζοσπάστη, την Κομμουνιστική Επιθεώρηση και άλλα έντυπα. Προετοιμάζει μέσα στα πλαίσια της σχολής του Γληνού μαθήματα πολιτικής οικονομίας, ιστορίας και κοινωνιολογίας ενώ παράλληλα συνεχίζει τη συγγραφή της Εισαγωγής στην Επιστήμη του Τύπου. Προχωρά επίσης τις προκαταρκτικές εργασίες για την ιστορική, οικονομική και πολιτική μελέτη του Quesnay και τη φυσιοκρατία. Το Μάρτη του 1944 ο Ζιούτος και η Φόνη διαλύουν και εγκαταλείπουν το σπίτι στο Ψυχικό. Εκείνος φεύγει στο βουνά και η γυναίκα του με την κόρη του κρύβονται από του γερμανούς σε διάφορα φιλικά σπίτια.

Στο βουνό ο Ζιούτος αναλαμβάνει την οργάνωση, τη λειτουργία και το συντονισμό των κεντρικών υπηρεσιών της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, προϊστάμενος των γραφείων της και μέλος της Νομοτεχνικής Επιτροπής που συγκρότησε η ΠΕΕΑ. Με το τέλος του πολέμου η οικογένεια Ζωϊτόπουλου ξανασμίγει στο σπίτι τους στο Ψυχικό και ο ίδιος αναλαμβάνει ξανά την αρχισυνταξία του «Ριζοσπάστη» . Μετά από πρόταση του το Μάη του 1945 δημιουργείται η εκδοτική επιχείρηση του ΚΚΕ «Τα Νέα Βιβλία».

Η κατάσταση του Σεπτέμβρη – Οκτώβρη του ’47 ήταν δύσκολη και η απειλή του εμφύλιου πολέμου τον αναγκάζουν να φύγει στο Παρίσι ενώ μέσω της Πρεσβείας παίρνει υποτροφία από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (C.N.R.S). Παρακολουθεί μαθήματα στη Σορβόννη και ετοιμάζει τη διδακτορική του διατριβή. Ασχολείται με τη μελέτη του έργου του Μοντεσκιέ και προετοιμάζει δίγλωσση έκδοση επιλογής από όλα τα έργα του. Έγραψε μελέτες και μονογραφίες όπως: το διεθνές εργατικό δίκαιο στον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Σανσιμονιμός έξω από την Γαλλία, η επιστημονική αποστολή του Μωρηά και η ταξιδιωτική περιγραφή του Έντγκαρ Κενέ, ο οικονομικός πίνακας του Quesnay και η γένεση της Πολιτικής Οικονομίας. Επίσης έστελνε τακτικά μελέτες στο περιοδικό Νέα Οικονομία και σε άλλες εφημερίδες της Αθήνας. Το Απρίλιο του 1957 δεν παρευρέθηκε για λόγους υγείας και οικονομικούς στο Διεθνές Συνέδριο για την νεοελληνική λογοτεχνία στο Βερολίνο, στο οποίο τελικά έστειλε την εισήγησή του. Στη θέση του ερευνητή στο Κέντρο Ερευνών έμεινε μόνο για 2 με 2-1/2 χρόνια.

Μέχρι το 1955 ζούσε από χρήματα που έβγαζε από άρθρα που δημοσίευε στη Monde Diplomatique και σε άλλες εφημερίδες. Μετά κατάφερε να έχει «παραχώρηση εργασίας» στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (C.N.R.S) και να προσληφθεί σαν έκτακτος υπάλληλος σε οργανική θέση στις εκδόσεις. Πέθανε το Νοέμβρη του 1967 και θάφτηκε στο νεκροταφείο του Παρισιού Παντέν.