Επαγγελματίας φωτογράφος της Σάμου.

Φιλόλογος, ιστορικός και αρχειονόμος από τη Σάμο. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια υπηρέτησε στη Μέση Εκπαίδευση από το 1976 μέχρι το 1990. Από το 1990 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2011 εργάστηκε ως αρχειονόμος στα Γενικά Αρχεία του Κράτους - Τμήμα Σάμου. Ως προϊστάμενος της υπηρεσίας αυτής, επιμελήθηκε σειρά εκδόσεων με στόχο την ανάδειξη και την επιστημονική αξιοποίηση των πρωτογενών πηγών της ιστορίας της Σάμου. Έχει συγγράψει άρθρα και μελέτες τοπικής ιστορίας με έμφαση στον 19ο αιώνα, την Σαμιακή Επανάσταση και την περίοδο της Ηγεμονίας Σάμου κι έχει λάβει μέρος στη διοργάνωση συνεδρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων με αντικείμενο την τοπική ιστορία, την επιστημονική προσέγγισή της και τη διδασκαλία της στα σχολεία. Υπήρξε μεταξύ των ιδρυτών του Πνευματικού Ιδρύματος Σάμου Νικόλαος Δημητρίου, που εξέδιδε το επιστημονικό περιοδικό "Σαμιακές Μελέτες", καθώς και ιδρυτικό μέλος του φιλολογικού περιοδικού "Απόπλους", μέσα από τις σελίδες του οποίου δραστηριοποιείται μεχρι σήμερα.
Στην εργογραφία του συγκαταλέγονται οι ακόλουθες μονογραφίες:

• Η μετεπαναστατική Σάμος σε υποτέλεια. Το πρώτο πρωτόκολλο αλληλογραφίας της Ηγεμονίας Σάμου 1834-1835, Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου Νικόλαος Δημητρίου (ΠΙΣΝΔ) 2001.
• Σαμιακά Έντυπα Μονόφυλλα 1834-1914, 3 τόμοι (Α-Γ), ΓΑΚ Σάμου 2016.
• Γ. Ν. Καρατζάς, Διηγήματα, Απόπλους 2019.
• Αρχείο Σαμιακής Επανάστασης 1821, Απόπλους 2021.

Ο Άρης Αλεξάνδρου (ψευδώνυμο του Αριστοτέλη Βασιλειάδη) γεννήθηκε το 1922 στο Λένινγκραντ, από πατέρα Έλληνα και μητέρα Ρωσίδα εσθονικής καταγωγής. Το 1928 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, αρχικά στη Θεσσαλονίκη -οπότε ο Αλεξάνδρου πρωτοδιδάχτηκε την ελληνική γλώσσα- και στη συνέχεια στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Βαρβάκειο πρακτικό (1940). Παρακολούθησε για δύο έτη μαθήματα στην ΑΣΟΕΕ και από το 1942 άρχισε να εργάζεται ως μεταφραστής. Στην Κατοχή υπήρξε μέλος αντιστασιακής οργάνωσης που προσχώρησε στο ΕΑΜ Νέων, αποχώρησε όμως διαφωνώντας με τη συκοφάντηση συντρόφων του ως προδοτών. Συνελήφθη από τις αγγλικές στρατιωτικές αρχές και κρατήθηκε στο στρατόπεδο της Ελ Ντάμπα στη Λιβύη ως τον Απρίλιο του 1945. Εξορίστηκε για τα πολιτικά του φρονήματα στη Λήμνο, στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη (Ιούνιος 1948-Δεκέμβριος 1951). Τον Νοέμβριο του 1953 καταδικάστηκε ως ανυπότακτος, παραμένοντας έγκλειστος στις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Γυάρου ως τον Αύγουστο του 1958. Το 1959 παντρεύτηκε με την λογοτέχνιδα και δημοσιογράφο Καίτη Δρόσου. Λόγω της δικτατορίας του 1967 εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία (Ιούνιος 1967), απασχολούμενοι σε ποικίλες χειρωνακτικές εργασίες. Από το 1975 ο Αλεξάνδρου εργάστηκε και πάλι ως μεταφραστής για ελληνικούς εκδοτικούς οίκους. Πέθανε στις 2 Ιουλίου του 1978. Tο μυθιστόρημά του Το Κιβώτιο (Αθήνα 1966 - Παρίσι 1972) αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Έργα του μεταφράστηκαν κυρίως στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά.

Έργα:

Ποιητικές συλλογές: Ακόμα τούτη η άνοιξη (1946), Άγονος γραμμή (1952), Ευθύτης οδών (1959), Ποιήματα (1941-1971), Ποιήματα (1941-1974).

Πεζά: Το Κιβώτιο (1975), Ta ksilopohara (1976).

Θεατρικό: Αντιγόνη.

Σενάρια: Ο καθηγητής Βαρχάιτ, Ο λόφος με το συντριβάνι (διασκευή ομώνυμου θεατρικού του Γ. Ρίτσου), Προδοσία (κινηματογραφική ταινία, συνεργασία με Ν. Περγιάλη, Κ. Μανουσάκη, 1964).

Δοκίμια, μελέτες κ.ά.: Έξω απ’ τα δόντια (1937-1975), Η εξέγερση της Κροστάνδης (1975), Oh! (με σχέδια Άγγελου Καμπάνη, 1983).

[Πηγές βιογραφικών: υλικό του αρχείου και οι εκδόσεις: Κατερίνα Καμπάνη, Άρης Αλεξάνδρου, ο παππούς μου, Αθήνα, Ύψιλον, 2006. Δημήτρης Ραυτόπουλος, Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος, Αθήνα, Σοκόλης, 1996. Γιάννης Ρίτσος, Τροχιές σε διασταύρωση. Επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου. Πρόλογος: Καίτη Δρόσου. Επιμέλεια-εισαγωγή-σημειώσεις: Λίζυ Τσιριμώκου, Αθήνα, Άγρα, 2008.]

Η Καίτη Δρόσου γεννήθηκε στη Σμύρνη, στις 7 Ιουνίου 1922. Ήταν κόρη του δημοσιογράφου Άγγελου (Ευάγγελου) Δρόσου (είχε και το επώνυμο Καλούδας, γεν. το 1896 στην Ιστιαία Εύβοιας) και της Αναστασίας Αργυροπούλου (γεν. το 1903 στην Μικρά Ασία, με καταγωγή από τα Κύθηρα). Είχε μία αδελφή, την Αύρα που γεννήθηκε το 1924. Η Καίτη Δρόσου εργάστηκε λίγα χρόνια ως υπάλληλος στο υπουργείο Οικονομικών (1941-1944) και στη συνέχεια ως δημοσιογράφος. Ήταν στενή φίλη του Γιάννη Ρίτσου. Το 1943 παντρεύτηκε τον ηθοποιό Φάνη Καμπάνη (1916-1982) και απέκτησαν έναν γιο, τον Άγγελο (1944-2001). Χώρισαν λίγα χρόνια αργότερα. Μετά από πολύχρονη σχέση παντρεύτηκε τον Άρη Αλεξάνδρου το 1959. Μαζί έφυγαν στη Γαλλία λόγω της δικτατορίας του 1967. Μετά τον θάνατο του Άρη, η Καίτη Δρόσου μοίραζε τη ζωή της μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Πέθανε στο Παρίσι, στις 3.2.2016.
Έργα:
Ποίηση: Ποιήματα, Αθήνα, Λογοτεχνική γωνιά, 1950. Φύλλα φωτιάς, Αθήνα 1953. Οι τοίχοι τέσσερις, Αθήνα, Κείμενα, 1985.
Μελέτες-μεταφράσεις:
Άρη Αλεξάνδρου, Διάλεξα. Συγκένντωση υλικού, βιογραφικά σημειώματα, σχόλια, Καίτη Δρόσου, Αθήνα, Κείμενα, 1984.
Ιωσήφ Μπρόντσκι. Ο ποιητής και η Κα-Γκε-Μπε, Αθήνα, Ύψιλον, 1988. Ο «αποστάτης» Μαγιακόβσκη και η Οκτωβριανή Επανάσταση, Αθήνα, Ύψιλον, 1990.
Αναμνήσεις απ’ το σπίτι των πεθαμένων κατά Κλωντ Σιμόν. Ανάγνωση του βιβλίου του Κλωντ Σιμόν Η πρόσκληση, Αθήνα, Γκοβόστης, χ.χ.

[Πηγές βιογραφικών: υλικό του αρχείου και οι εκδόσεις: Κατερίνα Καμπάνη, Άρης Αλεξάνδρου, ο παππούς μου, Αθήνα, Ύψιλον, 2006. Δημήτρης Ραυτόπουλος, Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος, Αθήνα, Σοκόλης, 1996. Γιάννης Ρίτσος, Τροχιές σε διασταύρωση. Επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου. Πρόλογος: Καίτη Δρόσου. Επιμέλεια-εισαγωγή-σημειώσεις: Λίζυ Τσιριμώκου, Αθήνα, Άγρα, 2008.]

Ο Γλαύκος Αλιθέρσης (Μιχάλης Α. Χατζηδημητρίου το πραγματικό του όνομα) γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1897, όπου και έζησε ως το 1915, οπότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, για να φοιτήσει στη Νομική Σχολή και παράλληλα στη Γυμναστική Ακαδημία, από όπου και έλαβε το πτυχίο του το 1917. Το 1919 διορίσθηκε καθηγητής της Φυσικής Αγωγής στο Αβερώφειο σχολείο της ελληνικής κοινότητας, θέση ωστόσο την οποία έχασε λόγω των φιλελεύθερων πολιτικών του πεποιθήσεων. Στην Αλεξάνδρεια ήταν γνωστός ως Δάσκαλος και υποστήριξε με θέρμη τον κυπριακό αγώνα. Παντρεύτηκε την Εύα Ζαφειροπούλου και απέκτησε μία κόρη, τη Γλαύκη. Το 1963 επέστρεψε στην Κύπρο, όπου πέθανε δύο χρόνια αργότερα.
Πρωτοεμφανίστηκε στα νεοελληνικά γράμματα το 1918, στην εφημερίδα Ηχώ Κύπρου. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: Γαλανά δαχτυλιδάκια (1919), Κρινάκια του γιαλού (1921), Οι οραματισμοί του Εωσφόρου και άλλα ποιήματα (1923), Απλή προσφορά (1929), Θερισμοί και οργώματα (1939), Μυστικός Δείπνος (1944), Μαθητικά τετράδια (1957), Προσμαρτυρία (1958), Αρμογή αιώνων και στιγμών (1964). Δημοσίευσε τις συλλογές διηγημάτων: Ο γυμνός άνθρωπος (1924), Αράχνες (1936) και τα θεατρικά έργα: Πύργος της Βαβέλ και Αροδαφνούσα. Δημοσίευσε επίσης τα δοκίμια - μελέτες: Δ.Θ. Λιπέρτης (1934), Το πρόβλημα του Καβάφη (1934), Ιστορία της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας (1938), Βασίλης Μιχαηλίδης (1957), Νίκος Νικολαΐδης (1958), Σωτήρης Σκίπης (1960), Μιλτιάδης Μαλακάσης (1961), Ραμπιτρανάθ Ταγγόρ (1961) και Νίκος Σαντορινιός (1965). Μετέφρασε τα Άπαντα του Ρ. Μπρουκ (1925) και την Αγγλική ανθολογία (1926). Για κάποιο διάστημα ανέλαβε την επιμέλεια της φιλολογικής σελίδας της εφημερίδας Ημερήσια νέα και συνεργάστηκε με την εφημερίδα του Καΐρου, Σφίγγα.

[Πηγές: Αλέξης Ζήρας, «Αλιθέρσης Γλαύκος», στο Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, σ. 68, Πατάκης 2007. Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, τόμ. 1. Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, Χάρης Πάτσης, 1968, τόμ. 1]

[Πηγές: Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983, τομ. 1. Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αθήνα, Χάρης Πάτσης, 1968, τομ. 1]

Ο Κοσμάς Πολίτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Πάρη Ταβελούδη) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1888. Το 1890 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη, όπου και μεγάλωσε. Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολλέγιο της Σμύρνης και στη συνέχεια εργάστηκε ως υπάλληλος σε τράπεζες της ίδιας πόλης. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή προσλήφθηκε σε τράπεζες της Μασσαλίας, του Παρισιού και του Λονδίνου. Το 1924 εργάστηκε στο υποκατάστημα της Ιονικής Τραπέζης στο Λονδίνο και την ίδια χρονιά μετατέθηκε στην Αθήνα. Το 1942 υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από την Τράπεζα λόγω έντονων ψυχολογικών προβλημάτων του ύστερα από το θάνατο της κόρης του. Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΔΑ το 1951 και υποψήφιος βουλευτής του κόμματος στις εκλογές του ίδιου χρόνου. Συνελήφθη από την Ασφάλεια μετά το πραξικόπημα του 1967 και απελευθερώθηκε ύστερα από προσπάθειες της Τατιάνας Μιλλιέξ. Πέθανε το 1974.
Ο Κοσμάς Πολίτης υπήρξε από τους πιο αξιόλογους πεζογράφους της γενιάς του ’30 και δεινός μεταφρα-στής. Μετά την αποχώρησή του από την Τράπεζα και ως το θάνατό του πηγή βιοπορισμού του, εκτός από το συγγραφικό του έργο, ήταν οι μεταφράσεις λογοτεχνίας. Το πρώτο του μυθιστόρημα ήταν το Λεμονοδάσος (1930) και ακολούθησαν η Εκάτη (1934), η Eroica (1938) που πήρε το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος, η Κορομηλιά (1959, κρατικό βραβείο διηγήματος), Στου Χατζηφράγκου (1963, Α΄κρατικό βραβείο μυθιστορήματος) κ.ά.
Το πλούσιο μεταφραστικό του έργο περιλαμβάνει βιβλία μεγάλων συγγραφέων όπως των Βοκκάκιου, Λ. Αραγκόν, Π. Μπακ, Α. Κρόνιν, Χ. Τζαίημς, Ρ. Κίπλινγκ, Σ. Μωμ, Α. Μορουά, Ε. Α. Πόε, Φ. Σαγκάν κ.ά.

Η Θεώνη Βουτυρά, κόρη του λογοτέχνη Δημοσθένη Βουτυρά και της Μπετίνας Φέξη, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1910. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1925-1932) με δασκάλους τον Κ. Παρθένη και τον Γ. Ιακωβίδη. Πραγματοποίησε δύο ατομικές εκθέσεις (1940, 1958) και έλαβε μέρος σε δεκατρείς πανελλήνιες και είκοσι πέντε ομαδικές εκθέσεις. Παντρεύτηκε τον Χρήστο Στεφανόπουλο. Δίδαξε ιστορία Τέχνης και σχέδιο σε Γυμνάσια και στην Ανωτάτη Σχολή Οικιακής Οικονομίας. Αδελφή της ήταν η υψίφωνος Ναυσικά Βουτυρά (1912; -1982).

Η Θηρεσία Ζαρίφη ήταν κόρη του Αντώνη Ζαρίφη (1881-;) και της Ευανθίας Ζαχαριάδη (1891-;), με καταγωγή από τον Γάνο της Ανατολικής Θράκης. Ο Αντώνης και η Ευανθία απέκτησαν δύο παιδιά: τα δίδυμα Θηρεσία και Ορέστη (1/7/1916-). Τα παιδιά γεννήθηκαν στο Κολόμπο της Κεϋλάνης, όπου η οικογένεια διατηρούσε επιχείρηση που προμήθευε κάρβουνο και νερό στο λιμάνι. Ο Αντώνης Ζαρίφης εγκαταστάθηκε στο Κολόμπο το 1900 και έμεινε εκεί μέχρι το 1931. Η οικογένεια επέστρεψε στην Ελλάδα και ο Αντώνης Ζαρίφης ίδρυσε την εταιρεία ΟΙΝΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τις επιχειρήσεις του στην Κεϋλάνη. Το 1948 η οικογένεια εγκαθίσταται στην ιδιόκτητη μονοκατοικία της, στην οδό Επτανήσου 9 στην Κυψέλη. Ο Ορέστης φαίνεται ότι επέστρεψε στην Κεϋλάνη και ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση εκεί.
Η Θηρεσία παντρεύθηκε το 1940 τον Γιώργο Γιαννάκο ο οποίος πέθανε λίγα χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 1949. Απέκτησαν ένα γιο τον Ευάγγελο που γεννήθηκε 24/3/1941. Ο πεθερός της Θηρεσίας Ευάγγελος Γιαννάκος ήταν ένας από τους ιδρυτές της ελαιουργίας ΜΙΝΕΡΒΑ.

Ο Παναγιώτης Θεοδώρου Κλής καταγόταν από τον Ρωμανό (δήμου Πύλου) της Μεσσηνίας. Γεννήθηκε το 1912.
Εργάσθηκε ως παιδίατρος στην Αλεξανδρούπολη και διετέλεσε βουλευτής Έβρου.
Ο αδελφός του Γεώργιος (1919- ), έμπορος, εξελέγη επίσης βουλευτής Έβρου στις εκλογές του 1956 με την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (Ε.Ρ.Ε.)
Ο Παναγιώτης Κλης εξελέγη βουλευτής με το κόμμα της Ε.Ρ.Ε. του Κωνσταντίνου Καραμανλή στις εκλογές της 11ης Μαΐου 1958, της 29ης Νοεμβρίου 1961, της 3ης Νοεμβρίου 1963 και της 16ης Φεβρουαρίου 1964. Κατά την Μεταπολίτευση εξελέγη βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στις εκλογές της 20ής Νοεμβρίου 1977. Στις επόμενες εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 ο Κλης δεν εξελέγη, αντικατέστησε όμως τον Ιωάννη Καβαρατζή μέχρι την 7η Μαΐου 1985, επειδή ο Καβαρατζής κηρύχθηκε έκπτωτος. Ο Κλης πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 93 ετών στις 19 Δεκεμβρίου 2005.
[Πηγές: https://ordoumpozanis-teo.blogspot.com/2008/12/1920-2007.html, https://www.hellenicparliament.gr/Vouleftes/ https://el.wikipedia.org/wiki/ https://greek-parliament-members.anavathmis.eu/]

Γεννήθηκε στο Μαρτίνο Λοκρίδας, σε επταμελή αγροτική οικογένεια. Παρακολούθησε το δημοτικό στο Μαρτίνο και το Γυμνάσιο στην Αταλάντη και σπούδασε στην Πάντειο (όπου εισήλθε δεύτερος). Στην περίοδο των σπουδών του εργάστηκε στα επαρχιακά γραφεία του Οργανισμού Κωπαΐδος στην Αλίαρτο. Τέλειωσε και την Νομική, παράλληλα με την στρατιωτική του θητεία. Εργάστηκε ως υπάλληλος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και παράλληλα παρακολούθησε το τμήμα Πολτικών και Οικονομικών Επιστημών της Νομικής. Στη συνέχεια εργάστηκε στη θέση βοηθού της Δημοσίας Οικονομικής στη Σχολή, ολοκληρώνοντας και τις σπουδές του σε αυτήν. Ήταν μέλος του ΕΔΠ του Παντείου Πανεπιστημίου ως το 1990.
Συλλογές διηγημάτων: Η Ψευδαίσθηση (1971), Ο Φόβος (1973), Απελευθέρωση (1979), Υποτροπή (1991), Αναζήτηση (1992)

[Πηγή βιογραφικού: Υλικό του αρχείου]

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1851, στη Σκιάθο. Ήταν γιος του ιερέα Αδαμαντίου Εμμανουήλ και της Γκιουλώς (Αγγελικής Μωραΐτη). Είχε τέσσερις αδελφές -την Ουρανία, την Χαρίκλεια, την Σοφούλα και την Κυρατσούλα- και δύο αδελφούς -τον Εμμανουήλ που πέθανε μικρός και τον Γεώργιο.
Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές στο Δημοτικό και στο Ελληνικό σχολείο Σκιάθου, στο Σχολαρχείο Σκοπέλου, στο Γυμνάσιο Χαλκίδας, στο Γυμνάσιο Πειραιώς και τέλος στο Βαρβάκειο Λύκειο στην Αθήνα. Παρακολούθησε μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή χωρίς να την ολοκληρώσει.
Το πρώτο του μυθιστόρημα, Η Μετανάστις, δημοσιεύθηκε στα 1879-1880 στην εφημερίδα Νεολόγος Κωνσταντινουπόλεως. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Οι έμποροι των εθνών (Μη Χάνεσαι, 1882-1883), Η Γυφτοπούλα (Ακρόπολις, 1884), Χρήστος Μηλιώνης (περ. Εστία, 1885) και πλήθος διηγημάτων σε εφημερίδες και περιοδικά (1887-1911). Ο Παπαδιαμάντης εργάστηκε συστηματικά ως μεταφραστής στην Εφημερίδα του Δ. Κορομηλά, στην εφ. Άστυ κ.α. Με παραγγελία του Γ. Βλαχογιάννη, μετέφρασε επίσης τρία μεγάλα ιστορικά έργα: του Thomas Gordon, του George Finlay και του Νικόλαου Σπηλιάδη (γαλλικά) που εκδόθηκαν πολύ αργότερα.
Όπως είναι γνωστό, έζησε στο πλαίσιο της χριστιανικής παράδοσης, έζησε με οικονομική στενότητα, όσο ζούσε δεν πραγματοποιήθηκε αυτοτελής έκδοση έργου του, παρά μόνο της γαλλικής μετάφρασης δύο διηγημάτων του (1908). Είναι ένας από τους σημαντικότερους έλληνες λογοτέχνες και η επίδρασή του εξελίσσεται αδιάπτωτα.
Ο Παπαδιαμάντης πέθανε στις 3 Ιανουαρίου 1911 στη Σκιάθο, όπου είχε επιστρέψει από το 1908.

[Για βιογραφικές, βιβλιογραφικές πληροφορίες και πλούσια τεκμηρίωση βλ. την ιστοσελίδα της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών σπουδών https://www.papadiamantis.net/ ]

Ο Κώστας Ουράνης (πραγματικό όνομα Κλέραχος Νιάρχος ή Νεάρχου) γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1890 στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν γιος του Νικολάου Νεάρχου, με καταγωγή από την Κυνουρία και της Αγγελικής Γιαννούση από το Λεωνίδιο. Εκεί έζησε τα παιδικά του χρόνια, παρακολούθησε το Γυμνάσιο του Ναυπλίου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Ροβέρτειο Σχολή και στο Λύκειο Χατζηχρήστου στην Κωνσταντινούπολη. Το 1910 αναχώρησε για σπουδές στην Ευρώπη (εμπορικές σπουδές στην Ελβετία και γεωπονικές στο Βέλγιο, χωρίς να τις ολοκληρώσει). Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Ακρόπολις ως ανταποκριτής της στο Παρίσι. Εργάστηκε επίσης ως ανταποκριτής άλλων εφημερίδων σε άλλες πόλεις της Ευρώπης (Λονδίνο, Ρώμη). Νοσηλεύτηκε στην Ελβετία λόγω φυματίωσης. Από το 1920 έως το 1924 υπηρέτησε ως γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Λισαβόνα και στη συνέχεια εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην Αθήνα. Πέθανε το 1953 από καρδιακή προσβολή στο σανατόριο Παπανικολάου. Σε πρώτο γάμο (1918;) παντρεύτηκε την Μανουέλα Σαντιάγκο από την Πορτογαλία και απέκτησαν μία κόρη την Μαρία-Αγγελική (Maria-Angela), μετέπειτα σύζυγο του William Wild.
Ο Κ. Ουράνης, σε δεύτερο γάμο (1930) παντρεύτηκε την Ελένη Νεγρεπόντη, συγγραφέα και κριτικό λογοτεχνίας, γνωστή με το ψευδώνυμο Άλκης Θρύλος.

Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: Σαν Όνειρα (1909, νεανική συλλογή που αργότερα αποκήρυξε), Spleen (1912), Νοσταλγίες (1920) και Αποδημίες (περιλήφθηκε στην μεταθανάτια έκδοση Ποιήματα, 1953).
Άλλα έργα του: Κάρολος Μπωντλαίρ (1918), Αχιλλεύς Παράσχος. Η ζωή του (1944) και έργα ταξιδιωτικής λογοτεχνίας: Sol y sombra (1934), Σινά, το θεοβάδιστον Όρος (1944), Γλαυκοί δρόμοι (1947), Ταξίδια στην Ελλάδα (1949) και άλλα.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού:
Βιογραφικό του Κ. Ουράνη, αρχείο Τέλλου Άγρα, ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ, υποφ. 7.1.
Βιογραφικά του Κώστα Ουράνη και μια αλληλογραφία για το Sol y sombra, επιμ. Πέτρος Χάρης, Αθήνα, Ακαδημία Αθηνών, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1979.]

Ο Στέφανος Μόρφης γεννήθηκε στη Νεμέα το 1884. Ήταν γιος του δικαστικού Ιωάννη Κουμουτσόπουλου και της Μαρίας Κιαμπίρη από την Ρωσία. Έχασε τον πατέρα του σε ηλικία 5 ετών και τον μεγάλωσε η μητέρα του. Τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές στην Κόρινθο και φοίτησε στη Νομική και στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά το τέλος των σπουδών του κατατάχθηκε στο Βασιλικό Ναυτικό και υπηρέτησε ως το 1925, οπότε παραιτήθηκε με βαθμό αντιπλοιάρχου. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1906, με πεζά και ποιήματα στα περιοδικά Ακρίτας και Νουμάς. Συνεργάστηκε επίσης με τα περιοδικά: Νέα Εστία, Πειραϊκά γράμματα και Νεοελληνική λογοτεχνία. Ασχολήθηκε συστηματικά με το σονέτο.
Το 1916 και το 1919 αντίστοιχα εκδόθηκαν δύο σειρές σονέτων του και το 1940 η συλλογή Σφυριές στ’ αρμόνι. Ποιήματά του περιλαμβάνονται στις ανθολογίες Αποστολίδη και Άγρα (Οι Νέοι, 1922) και έχουν μελοποιηθεί από τον Γ. Καζάσογλου και τον Ιωάννη Παπαϊωάννου. Το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού του έργου παραμένει ανέκδοτο.
Μετέφρασε το έργο του Μολιέρου Σχολείο γυναικών (Γκοβόστης).
Μετέφρασε αρχαίους έλληνες λυρικούς και τη τραγωδία Αίας του Σοφοκλή.
Πέθανε στην Αθήνα το 1958.

[Πηγή: βιογραφικά και εργογραφικά σημειώματα στο αρχείο του]

Ο Στέλιος Λύτρας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Στέλιου Πούλου) γεννήθηκε στην Αθήνα στις 19 Απριλίου 1953. Σπούδασε στη νομική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών (1971-1976), έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο (1977), σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου στην Αθήνα (1986). Εργάστηκε ως διπλωματικός υπάλληλος στη Μορφωτική Υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών (1983-1993) και ως πρόξενος της Ελλάδας στη Βενετία (1991-1993). Παντρεύτηκε την Μαρία Καρακίτσιου το 1983. Πέθανε στις 25 Αυγούστου 1993.

Έργα του:

Ποίηση: Ελπήνωρ (1980), Σελίδες από το μυστικό ημερολόγιο του Τοξότη (1988), Θρίαμβος και αποθέωση της Μαρίας των Μεδίκων (1989). Συγκεντρωτική έκδοση Τα ποιητικά (2000).

Θέατρο: Άσμα ασμάτων (1984, κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα), Οι θλιμμένες σιωπές του ποταμού Οκαβάνγκο (1989), Ο κήπος των χωρισμένων εραστών (1989), Δάφνη (1992), Ιουλιέτα των Μάκιντος (1994). Συγκεντρωτική έκδοση Τα θεατρικά, Αθήνα, 24 γράμματα, 2018.

Κινηματογραφικά σενάρια και ταινίες: Υρμίνη – ένα ποίημα για τον κινηματογράφο (1987), Αριάδνη (σενάριο ημιτελές).

Μεταφράσεις: έργα του André Pieyre de Mandiargués (1985-1990), Jean Cocteau, Αντιγόνη (1989), Henri Michaux, «Ένα πλήθος μέσα απ’ το σκοτάδι» (1991).

Έργα του έχουν μεταφραστεί στα ισπανικά, στα ιταλικά, στα αγγλικά και στα γερμανικά.

[Πηγές βιογραφικού: Βιογραφικά στοιχεία στην έκδοση Στέλιος Λύτρας, Ιουλιέτα των Μάκιντος, Αθήνα-Γιάννενα, Δωδώνη, 2000 και υλικό του αρχείου]

Γεννήθηκε στον Πειραιά. Κόρη του βιομήχανου Βασίλειου Κωνσταντόπουλου και της Ελένης Μαλανδρίνου. Είχε τέσσερις αδελφές, την ηθοποιό Κατίνα (Παξινού), την Αθηνά (Δηλαβέρη), τη μουσικό Βαρβάρα Κωνσταντοπούλου και την Δέσποινα (Αγγελίδου) και έναν αδελφό τον Ελευθέριο Κωνσταντόπουλο. Παντρεύτηκε το 1921 τον Περικλή Ράλλη (1891-1945), γιο του Θεόδωρου Ράλλη. Αδελφές του Περικλή ήταν η Ελένη και η Ασπασία. Ο Περικλής Ράλλης, που είχε χρηματίσει γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης (1926-1927), βουλευτής του Λαϊκού κόμματος και υπουργός (1935, 3.1.1945-21.2.1945), πέθανε στις 20 Αυγούστου 1945.
Η Μαρία Ράλλη ήταν ιδρυτικό μέλος και γενική γραμματέας της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, ήταν επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (1956-1967, 1974-1976), ενώ διετέλεσε και διευθύνουσα Σύμβουλος της ΕΛΣ. Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο πεζογραφίας για τη συλλογή διηγημάτων Από το ένα στο άλλο (1965) και με το βραβείο του Πανεπιστημίου Αθηνών για το βιβλίο Εσωτερική γραφή (1975). Πέθανε στην Αθήνα το 1976.
Ποίηση: Γυναικεία Λόγια (1932), Εξομολογήσεις (1934), Στίχοι (1938), Λόγια σε νεκρό (1943), Ξεναγήσεις (1974).
Πεζογραφία: Μια γαλάζια γυναίκα (1944), Ο καλύτερος που δεν ήτανε (1944), Για μια ζωγραφιά και για ένα σκύλο (1945), Ένας κούκος σωπαίνει τη νύχτα (1956), Από το ένα στ’ άλλο (1964), Εσωτερική γραφή (1971).
Ταξιδιωτικά: Δρομολόγια και καθυστερήσεις (1956), Περίπατος στη Γερμανία (1956), Στην Κύπρο φέγγει (1957), Περίπατος στη Ρουμανία και στη Μόσχα (1964).
Δοκίμια: Της τέχνης και του κόσμου. Απόψεις (1973).

Πηγές σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου,
ιστοσελίδα Λυρικής Σκηνής: https://virtualmuseum.nationalopera.gr/el/eikoniki-ekthesi/prosopa/ralli-maritsa-maria-2532/

Ο Γιώργος Φτέρης (ψευδώνυμο του Γιώργου Τσιμπιδάρου), γιος του Ηλία και της Ευγενίας, γεννήθηκε στην Καρέα Μάνης το 1891 [1894, σύμφωνα με το βιβλίο της συζύγου του]. Είχε έξι αδέλφια:τον Στράτη, τον Γιάννη, τον Βασίλη, τον Πότη, την Τασία και την Όλγα. Ο Βασίλειος (Βάσος) Τσιμπιδάρος ήταν επιλοχίας του πεζικού, πολέμησε στη Μακεδονία ως καπετάν Τσιμπίδας και σκοτώθηκε το 1907. Ο Πότης Τσιμπιδάρος υπήρξε διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ε. Βενιζέλου και βουλευτής.
Ο Γιώργος Φτέρης παρακολούθησε το δημοτικό στην Καρέα, το Ελληνικό στο Γύθειο και το Γυμνάσιο στην Καλαμάτα.Σπούδασε στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάστηκε σε εφημερίδες και περιοδικά. Ξεκίνησε στο Θάρρος Καλαμών, και στη συνέχεια συνεργάστηκε στα: Καιροί, Ακρόπολις, Νέα Ημέρα, Πατρίς, Βαλκανικός Ταχυδρόμος, Ελεύθερος Τύπος, Ελεύθερος Λόγος, Αμάλθεια Σμύρνης και στα περιοδικά Νουμάς, Καλλιτέχνης, Χαραυγή Μυτιλήνης, Φιλολογική Πρωτοχρονιά, Νέα Εστία, Νέον πνεύμα, Νεοελληνική λογοτεχνία, Παναθήναια, Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά, Διάπλασις των παίδων, Ανθολογία. Χρησιμοποίησε τα ψευδώνυμα: Ανατολίτης, Λανσελότος, Γκρέκο, Φτέρης. Έζησε στη Ρώμη και στο Παρίσι όπου ήταν ανταποκριτής του Ελεύθερου Βήματος. Επιστρέφοντας στην Αθήνα εργάστηκε ως διευθυντής στα Αθηναϊκά νέα (1933-1941) και συνεργάστηκε στο Βήμα, στα Νέα και στον Ταχυδρόμο.
Έργα του: Η θρυλική ζωή του στρατηγού Βούρβαχη (1937), Πρόσωπα και σχήματα (1954), Μάνη πατρίδα μου (1976), Ελληνικές μορφές (1979).
Μετέφρασε τα Τραγούδια της Βιλιτώς του PierreLouis (1921), τη Rabouilleuse του ÉmileFabre, το DocteurKnock του JulesRomains και άλλα. Έγραψε μελέτες και ποιήματα, μεταξύ αυτών το ποίημα «Η Χωριάτα», γνωστό τραγούδι της Κατοχής.
Υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου (1950-1952, 1956-1964), μέλος της Επιτροπής σχολικών βιβλίων, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (1930-1967).
Τιμήθηκε με τις «Ακαδημαϊκές δάφνες» της Σορβόν-νης (1930), τον ταξιάρχη του Φοίνικος (1965), το «χρυσούν εύσημον της δημοσιογραφίας» (1966).
Παντρεύτηκε την Ρέα Βραχηνού το 1934 και απέκτησαν μία κόρη, την Ελυάνα. Πέθανε στην Αθήνα στις14 Σεπτεμβρίου 1967 (ημερομηνία των γενεθλίων του).

[Πηγή σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου και Ρέα Γιώργου Φτέρη, Δίπλα στον άντρα μου, Αθήνα, Δίφρος, 1977]

Ο Γεώργιος Φακίρης, γιος του Επαμεινώνδα, γεννήθηκε το 1870 στη Σύρο. Τέλειωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Ερμούπολη. Ο πατέρας του αναφέρεται ως τραπεζίτης (1879-1881) και ως έμπορος (1883-1884).
Ο Γεώργιος Φακίρης δημοσίευσε ποιήματα, πεζά και ανταποκρίσεις από τη Σύρο σε εφημερίδες και περιοδικά. Ο ίδιος αναφέρει τα έντυπα: Άστυ, Εβδομάς, Εστία, Αθήναι, Ημερολόγιον Σκόκκου, υπογράφοντας συνήθως ως ΦΑΚ. Μακροβιότερη ήταν η συνεργασία του με το περιοδικό Η Διάπλασις των παίδων.
Το 1900 παντρεύτηκε την Φραγκίσκη Μ. Χρυσοβελόνη. Από το μικρό τμήμα του αρχείου που απόκειται στο ΕΛΙΑ προκύπτει ότι απέκτησαν τέσσερα (;) παιδιά, τον Επαμεινώνδα (γεν. 1905), τον Μικέ, τη Μαρία και τον Κώστα (;). Η σύζυγος του Μικέ ονομαζόταν Ρία. Ο Επαμεινώνδας παντρεύτηκε την Λιλή, κόρη Δημητρίου Καψαμπέλη και Αικατερίνης Χριστοδούλου.
Το 1916 βρίσκουμε τον Γ. Φακίρη υπάλληλο στην Κέρκυρα και τον γιο του Επαμεινώνδα να φοιτεί στο Ελληνικό σχολείο εκεί. Το 1919 βρίσκεται στην Αθήνα προετοιμάζοντας την εκεί μετεγκατάσταση της οικογένειας.

[πηγή σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου]

Ο Ιωάννης Δεληγιάννης γεννήθηκε το 1920 στην Αθήνα. Πατέρας του ήταν ο συμβολαιογράφος Θεσσαλονίκης Γεώργιος Δεληγιάννης και μητέρα του η Βασιλική Μήτσα. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Σπούδασε νομικά στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, όπου αναγορεύθηκε διδάκτορας το 1951. Άσκησε δικηγορία για πολλά χρόνια. Το 1955 αναγορεύθηκε υφηγητής του Αστικού Δικαίου στη Σχολή Νομικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το 1962 εξελέγη από την ίδια σχολή έκτακτος και το 1966 τακτικός Καθηγητής. Συνταξιοδοτήθηκε το 1988, αλλά συνέχισε να διδάσκει ως Ομότιμος Καθηγητής μέχρι το 1997. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ο Ι. Δεληγιάννης δίδαξε το οικογενειακό δίκαιο, το ενοχικό δίκαιο, το κληρονομικό δίκαιο και το εργατικό δίκαιο. Δημοσίευσε μονογραφίες, άρθρα, γνωμοδοτήσεις και συγγράμματα και υπήρξε μέλος πολλών διεθνών και ελληνικών νομικών επιστημονικών εταιρειών και συλλόγων.
Στο ΑΠΘ διετέλεσε Κοσμήτορας της Σχολής Νομικών και Οικονομικών Επιστημών το έτος1969-1970, μέλος της συγκλήτου τα έτη 1968-1969 και 1974-1975, αντιπρύτανης το έτος 1974-1975 και πρύτανης το έτος 1976-1977. Το 1983 εκλέχθηκε από την Ακαδημία Αθηνών αντεπιστέλλον μέλος της.
Ως δικηγόρος ανέλαβε πλήθος υποθέσεων και εξέδωσε πλήθος γνωμοδοτήσεων
Ο Ι. Δεληγιάνης συμμετείχε ως πρόεδρος ή μέλος σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές για την ανανέωση του οικογενειακού δικαίου από το 1975 και καθόλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980.
Το 1964 διετέλεσε για τρεις μήνες υπηρεσιακός Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Βορείου Ελλάδος. Στο ίδιο Υπουργείο, που μετονομάστηκε σε Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, επανήλθε ως Υπουργός των κυβερνήσεων Ι. Γρίβα (προέδρου του Αρείου Πάγου και υπηρεσιακού Πρωθυπουργού) και Ξ. Ζολώτα (12.10.1989-12.4.1990). Υπήρξε για χρόνια μέλος του Δ.Σ. του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ. Διετέλεσε μέλος Δ.Σ. ή απλό μέλος σε πολλά κοινωφελή ιδρύματα και πολιτιστικά σωματεία. Δώρισε εν ζωή την πλούσια βιβλιοθήκη του στη Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ που φέρει το όνομά του.
Ο Ι. Δεληγιάννης παντρεύτηκε το 1949 την Ελένη Πίσπα. Μαζί απέκτησαν τρεις κόρες, τη Βασιλική, τη Χριστίνα και την Έλσα.

Πηγή σύνταξης βιογραφικού: Υλικό του αρχείου.

Βιογραφικό στη wikipedia: https://rb.gy/0zknoo

Ο Γιώργος Αθανασίου Δέλλιος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1979. Είναι αρχιτέκτονας και συλλέκτης φωτογραφικού υλικού που σχετίζεται με τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και τη Νιγρίτα Σερρών.

Ο Νικόλαος Β. Δούσμανης, εγκατεστημένος στη Σαγκάη της Κίνας, ασχολήθηκε με το εμπόριο τσιγάρων.

Ο Πάνος Θασίτης γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1923 στον Μόλυβο (Μήθυμνα) Μυτιλήνης. Οι γονείς του, πρόσφυγες με καταγωγή από την Μικρά Ασία και πιο συγκεκριμένα από το Αϊβαλί και τα Μοσχονήσια, εγκαταστάθηκαν στον Μόλυβο το 1922 λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντίνος Θασίτης, ναυτικός με καταγωγή από την Θάσο όπως φανερώνει και το επίθετο του, και μητέρα του η Ευθαλία, το γένος Νικολάου Ανδριώτη. Η οικογένεια του Π. Θασίτη μετακόμισε στην Θεσσαλονίκη το 1929.Στην πόλη αυτή ο Π. Θασίτης έζησε και έδρασε σχεδόν για όλη του τη ζωή έως τον θάνατό του.
Ο Π. Θασίτης αποφοίτησε από το Δ΄ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης το 1943 και συνέχισε τις σπουδές του το 1944 στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση και ήταν μέλος της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων). Διετέλεσε αρχισυντάκτης του παράνομου περιοδικού της ΕΠΟΝ Μακεδονίας-Θράκης Λεύτερα Νιάτα. Για τη συμμετοχή του στην αντίσταση διώχθηκε από τα πρώτα μεταπολεμικά καθεστώτα και εξορίστηκε στα νησιά Άη Στράτης και Μακρόνησος το διάστημα 1947-1950. Απέκτησε πτυχίο νομικής και άδεια δικηγόρου το 1953. Έκτοτε άσκησε το επάγγελμα αυτό. Υπήρξε νομικός σύμβουλος της Τράπεζας της Ελλάδος, από την οποία απολύθηκε το 1967 λόγω της δικτατορίας. Επανήλθε στη θέση του το 1975.
Ο Π. Θασίτης έγραψε ποίηση και δοκίμια (κυρίως κριτική λογοτεχνίας).Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα με τη δημοσίευση του ποιήματος «Έτσι είναι πάντα» στο φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα, στο οποίο υπήρξε συνεργάτης και μέλος της εκδοτικής ομάδας. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: Δίχως Κιβωτό, Πράγματα, Πράγματα 2-Αριθμοί, Εκατόνησος, Ελεεινόν Θέατρον και Σχιστολιθικά. Εξέδωσε ακόμα τις συλλογές δοκιμίων: Γύρος στην ποίηση, 7 Δοκίμια για την ποίηση, Τα δοκίμια. Ποιήματα, κριτικές, δοκίμια και άρθρα του δημοσιεύθηκαν σε ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Ως κριτικός χρησιμοποίησε κυρίως το ψευδώνυμο Βασίλης Νησιώτης. Το ποιητικό έργο του Π. Θασίτη έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει συμπεριληφθεί σε μεταπολεμικές ανθολογίες νεοελληνικής ποίησης. Ο ίδιος έχει τιμηθεί με το Βραβείο Ποιήσεως του Δήμου Θεσσαλονίκης (1951) και πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης (1982) καθώς και σε άλλα διεθνή συνέδρια ποίησης. Υπήρξε μέλος της επιτροπής Ποιητικών Διαγωνισμών του Δήμου Θεσσαλονίκης, μέλος και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και μέλος του συμβουλίου της «Τέχνης» Θεσσαλονίκης.
Ο Π. Θασίτης παντρεύτηκε το 1959 την Παρασκευή Γ. Γιαννουλοπούλου και απέκτησαν δύο κόρες, την Μαρίνα και την Λήδα. Πέθανε το 2008.

Πηγή σύνταξης βιογραφικού: Υλικό του αρχείου.

Ο Αντώνης Σουρούνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1942. Με το τέλος των γυμνασιακών του σπουδών μετανάστευσε στη Δυτική Γερμανία όπου είχαν εγκατασταθεί οι γονείς του. Σπούδασε για λίγο κοινωνιολογία και πολιτικές επιστήμες σε πανεπιστήμια της Γερμανίας και της Αυστρίας αλλά διέκοψε τις σπουδές του και άρχισε να ταξιδεύει δουλεύοντας. Άσκησε διάφορα επαγγέλματα, από τραπεζικός υπάλληλος έως ναυτικός και από hotelboy έως επαγγελματίας παίκτης ρουλέτας.Εμφανίζεται στα γράμματα το 1969 με το έργο του Ένα αγόρι γελάει και κλαίει. Έκτοτε παρουσίασε μυθιστορήματα και διηγήματα και συνεργάστηκε με εφημερίδες και περιοδικά. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, στο οποίο υπάρχουν έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία, είναι από τα λίγα της νεοελληνικής λογοτεχνίας που ασχολήθηκε εκτεταμένα με την εμπειρία του γκασταρμπάιτερ. Το 1995 βραβεύθηκε για το βιβλίο του Ο Χορός των Ρόδων, Καστανιώτης, Αθήνα 1994, με το Κρατικό Βιβλίο Μυθιστορήματος. Βιβλία του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, τσεχικά, ιταλικά, τουρκικά και εβραϊκά. Πέθανε το 2016 μετά από μακρά ασθένεια.

Πηγή σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου, βιογραφικό στη βάση Βιβλιονέτ

Ο Σταύρος Χριστοδουλίδης του Λοΐζου και τη Ελένης γεννήθηκε το 1894 κοντά στη Λευκωσία. Εργάστηκε για σύντομο διάστημα ως δάσκαλος. Τον Οκτώβριο του 1912 πήγε στην Ελλάδα και κατετάγη ως εθελοντής στρατιώτης στον Ελληνικό Στρατό. Το 1913-1914 υπηρέτησε δύο χρόνια ως υπαξιωματικός. Το 1915 κατατάχθηκε εκ νέου, πάλι με τον βαθμό του λοχία, και από το 1916 φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων, ενώ αντιμετώπισε διάφορα προβλήματα λόγω της ένταξής του στο φιλοβασιλικό στρατόπεδο. Το 1918 νυμφεύτηκε την Ελένη Πιπερίδου, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Λοΐζο και τον Περικλή. Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 προήχθη στον βαθμό του υπολοχαγού. Στις 9 Μαΐου 1920 αποβιβάστηκε με το 25ο σύνταγμα πεζικού στη Σμύρνη. Έλαβε μέρος σε αρκετές μάχες και μετά την κατάρρευση του μετώπου κατέφυγε στην Χίο με τα υπολείμματα του 25ου συντάγματος. Τον Φεβρουάριο του 1941, με τον βαθμό του συνταγματάρχη, ανέλαβε τη διοίκηση του 12ου συντάγματος πεζικού. Τον Μάρτιο του 1948, ενώ υπηρετούσε στη Μακρόνησο, πρωτοστάτησε στην καταστολή της εξέγερσης των κρατουμένων. Αποστρατεύτηκε στα τέλη του 1948 με τον βαθμό του υποστράτηγου. Πέθανε το 1984.

[Οι πληροφορίες του βιογραφικού σημειώματος προέρχονται από τα ημερολόγια του Χριστοδουλίδη που περιλαμβάνονται στο αρχείο και από τον πρόλογο της έκδοσης: Σταύρου Χριστοδουλίδη, Ημερολόγιον εκστρατείας Μικράς Ασίας, πρόλογος – επίλογος – επιμέλεια: Κωνσταντίνος Κρίνος-Πανίτσας, Συλλογές, Αθήνα 2005].

Ο Άγγελος Βλάχος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1838 και υπήρξε εξέχουσα και πολύπλευρη προσωπικότητα του 19ου αιώνα. Διδάκτωρ της νομικής, λόγιος, κριτικός, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, λεξικογράφος, διετέλεσε κρατικός υπάλληλος, διπλωμάτης, πολιτικός και διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου. Η επαγγελματική του σταδιοδρομία εξελίχθηκε παράλληλα με την πνευματική του δραστηριότητα.
Μετά τις σπουδές Νομικής και την αναγόρευσή του σε διδάκτορα το 1860 συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία (1861-1863). Οι δημόσιες θέσεις που κατέλαβε στη συνέχεια είναι πολύ συνοπτικά οι εξής:

• γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών (1863),
• τμηματάρχης του Υπουργείου Δημοσίας Εκπαιδεύσεως (1865-1868),
• τμηματάρχης του Υπουργείου Εξωτερικών (1875), γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών (1879;-1884),
• βουλευτής Αττικής με τον Χαρίλαο Τρικούπη (1885), πρεσβευτής στο Βερολίνο (1887-1890),
• νομάρχης Κέρκυρας (1893),
• υπουργός Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και (προσωρινά) Οικονομικών (1895),
• διευθυντής του Βασιλικού Θεάτρου (1898-1901 και 1906-1908),
• γενικός διευθυντής της Υπηρεσίας Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων (1905).

Το συγγραφικό έργο του Α. Βλάχου περιλαμβάνει ποιήματα, πεζογραφήματα, θεατρικά έργα, κριτικές μελέτες, λογοτεχνικές και θεατρικές μεταφράσεις.
Το 1866 παντρεύτηκε την Καλλιόπη Μαρκέλλου, που πέθανε πρόωρα δύο χρόνια αργότερα, εξαιτίας επιπλοκών στη γέννα του γιου τους (που σκοτώθηκε σε δυστύχημα, σε ηλικία δέκα ετών). Το 1874, ο Βλάχος παντρεύτηκε με τη Ελένη Μαντζαβίνου και απέκτησαν τέσσερεις κόρες —τη Σοφία, την Ευγενία (Τζένη), την Κούλα και τη Βασιλική— και δύο γιους — τον Σταύρο και τον Γεώργιο. Ο Άγγελος Βλάχος πέθανε στην Αθήνα το 1920.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού σημειώματος (από τη Σοφία Μπόρα):

1. Στέφος, Δημήτρης, «Βλάχος, Άγγελος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμος 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1990.
2. Υλικό του αρχείου].

Ιδιοκτήτης ή διαχειριστής του θεάτρου «Σμύρνη».

Ιδιοκτήτης ή διαχειριστής του θεάτρου «Σμύρνη».

Ιδιοκτήτης ή διαχειριστής του θεάτρου «Σμύρνη».

Το θέατρο «Σμύρνη» συνδέεται με τον ηθοποιό και θεατρώνη Ζαχαρία Μέρτικα από τη Σμύρνη, ο οποίος μετά τη Μικρασιατική καταστροφή φαίνεται πως έδρασε στα Χανιά (1923), και από το 1924 στην προσφυγική συνοικία της Νέας Κοκκινιάς (σημερινή Νίκαια) στον Πειραιά.
Σύμφωνα με το αρχειακό υλικό του θεάτρου που απόκειται στο ΕΛΙΑ (της περιόδου 1939‒1945), το θέατρο βρισκόταν στην οδό Κονδύλη της Νέας Κοκκινιάς, ενώ ως ιδιοκτήτες ή διαχειριστές του εμφανίζονται επίσης οι Βασίλειος Αλιφέρης, Στυλιανός Παγώνης και Αναστάσιος Αναστασιάδης.

Ο Πέλος (Πελοπίδας) Κατσέλης, του Νικολάου και της Ελεωνόρας, γεννήθηκε στο Ναζλί της Μικράς Ασίας. Ξεκίνησε τις γυμνασιακές του σπουδές στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και τις ολοκλήρωσε στο παράρτημά της στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του, όταν ο ίδιος ήταν σε νεαρή ηλικία. Το 1924 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου. Στη διάρκεια των σπουδών του δημοσίευσε άρθρα σε νεανικά περιοδικά, και αργότερα συνεργάστηκε ως κριτικός και αρθρογράφος με περιοδικά (Ελληνικά Γράμματα, Νεοελληνικά Γράμματα κ.ά.), υπογράφοντας ορισμένες φορές «Σουδενίτης» από τον τόπο καταγωγής του πατέρα του, το χωριό Σουδενά της Ηπείρου. Συνέχισε τις θεατρικές σπουδές του στην Αυστρία (Βιέννη, 1933) και τη Γερμανία (Μόναχο, Βερολίνο, Δρέσδη, Φρανκφούρτη, 1937‒1939). Από τη Γερμανία συνεργάστηκε ως ανταποκριτής με την εφημερίδα Η Καθημερινή. Εξέδωσε δύο μελέτες για το θέατρο του Σαίξπηρ (Σαίξπηρ Ι. Οθέλλος: Νόημα και χαρακτήρες, Αθήνα, Τυπογραφικά Καταστήματα Ακροπόλεως, [1933], και Κριτικά δοκίμια και μελέτες γύρω απ’ το θέατρο: Ρωμαίος και Ιουλιέτα – Ο Σαίξπηρ κωμωδιογράφος, Αθήνα, Μαυρίδης, 1943). Στο θέατρο εμφανίστηκε αρχικά ως ηθοποιός και ως ιδρυτικό μέλος του Θεατρικού Φοιτητικού Ομίλου, περνώντας και στο χώρο της σκηνοθεσίας, ήδη το 1929 (Λέων Τολστόι, Το ζωντανό πτώμα, θίασος «Σπουδή», θέατρο Αθήναιον). Το 1939 ανέλαβε σκηνοθέτης του περιοδεύοντος κλιμακίου του Εθνικού Θεάτρου «Άρμα Θέσπιδος», θέση στην οποία παρέμεινε ώς το 1941. Συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, την Εθνική Λυρική Σκηνή, την Εθνική Ραδιοφωνία, τον εταιρικό θίασο του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών «Άρμα Θεάτρου», καθώς και με θιάσους του ελεύθερου θεάτρου. Από το 1951 ώς το 1959 διετέλεσε καλλιτεχνικός σύμβουλος της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης και σκηνοθέτησε θεατρικές παραστάσεις σε ανοιχτούς χώρους (Ύδρα, Ναύπακτος, Μεσολόγγι, Λίνδος), στο πλαίσιο της θεωρίας του για μια λαϊκή και στρατευμένη θεατρική τέχνη, την οποία ο ίδιος ονόμασε «Φυσικό Θέατρο». Δίδαξε στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1941‒1946) και στη Σχολή Σταυράκου (1956). Το 1957 ίδρυσε δική του δραματική σχολή, τη διεύθυνση της οποίας διατήρησε ως το τέλος της ζωής του.

Η Αλέκα (Αλεξάνδρα) Μαζαράκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Ήταν κόρη του γενικού διευθυντή της Τράπεζας Αθηνών Αθανασίου Μαζαράκη και της συζύγου του Λουκίας το γένος Κηλαϊδίτη. Απόφοιτη της Σχολής Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα και της δραματικής σχολής του Θεάτρου Τέχνης. Εμφανίστηκε στη σκηνή αρχικά στις παραστάσεις χορού της Κούλας Πράτσικα και στη συνέχεια ως ηθοποιός του Θεάτρου Τέχνης (1943, στο έργο του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω Το πρώτο έργο της Φάννυ). Παρέμεινε στο Θέατρο Τέχνης ώς το 1944, οπότε μεταπήδησε στο Εθνικό Θέατρο με το οποίο τήρησε μακροχρόνια συνεργασία. Η Αλέκα Κατσέλη συνεργάστηκε επίσης με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, την Εθνική Ραδιοφωνία και με θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, όπου διετέλεσε επίσης θιασάρχης και συνθιασάρχης. Πρωταγωνίστησε σε κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές παραγωγές. Διετέλεσε για σειρά ετών ιέρεια και πρωθιέρεια στις τελετές αφής της ολυμπιακής φλόγας, από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου πλάι στην Κούλα Πράτσικα (1936) ώς τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο (1964). Ασχολήθηκε και με τη θεατρική μετάφραση, ενώ δίδαξε στη Σχολή Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα (1947) και στη δραματική σχολή Πέλου Κατσέλη, της οποίας ανέλαβε τη διεύθυνση μετά τον θάνατο του συζύγου της και ώς το 1985. Με τον Πέλο Κατσέλη παντρεύτηκαν το 1945 και απέκτησαν δύο κόρες, τη Νόρα και τη Λούκα.

Η Μαίρη Σαγιάννου γεννήθηκε στα Δαρδανέλλια. Ήταν κόρη του Γεωργίου Σαγιάννου από τη Μάδυτο και της συζύγου του Καλλιόπης το γένος Πρόκου από το Κάστρο της Σίφνου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οικογένεια Σαγιάννου εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Η Μαίρη Σαγιάννου φοίτησε στο Ωδείο Πειραιά, στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Επαγγελματική Σχολή Θεάτρου, όπου γνωρίστηκε με τον Πέλο Κατσέλη. Παντρεύτηκαν το 1929 και χώρισαν λίγους μήνες πριν από το θάνατό της. Από το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1920 ως τον πρόωρο θάνατό της από τύφο, η Σαγιάννου πήρε μέρος σε παραστάσεις του Θεατρικού Φοιτητικού Ομίλου, της Επαγγελματικής Σχολής Θεάτρου, θιάσων όπως «Των Νέων» και της «Εταιρείας Ελλήνων Καλλιτεχνών», και διακρίθηκε ως πρωταγωνίστρια στον κινηματογράφο και στο Εθνικό Θέατρο.

Ο Στέφανος Λαζαρίδης, γιος του επιχειρηματία Νικολάου Λαζαρίδη και της συζύγου του Αλεξάνδρας το γένος Καρδοβίλλη, γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1942 στην πόλη Ντίρε Ντάουα της Αιθιοπίας. Είχε μια μικρότερη αδελφή, την Ειρήνη. Φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο της Αντίς Αμπέμπα και στην École Internationale της Γενεύης. Το 1962 ταξίδεψε στο Λονδίνο, με αρχικό σκοπό να σπουδάσει διοίκηση επιχειρήσεων, αλλά προτίμησε να φοιτήσει στη Byam Shaw School of Art και στη συνέχεια στη Central School of Speech and Drama. Στο Λονδίνο μαθήτευσε, επίσης, στον ζωγράφο, σκηνογράφο και ενδυματολόγο Νίκο Γεωργιάδη και το 1967 εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως σκηνογράφος, στο έργο του Tennessee Williams The eccentricities of a nightingale (Yvonne Arnaud Theatre, Guildford, σκηνοθεσία Philip Wiseman). Το 1968 εργάστηκε για το Royal Ballet και το 1970 για τη Sadler’s Wells Opera (Carmen του Georges Bizet, σκηνοθεσία John Copley). Ακολούθησε μακρόχρονη συνεργασία του με την English National Opera, για την οποία μέχρι τη δεκαετία του 2000 φιλοτέχνησε σκηνικά (κάποτε και κοστούμια) σε περισσότερες από 30 παραγωγές. Το καλλιτεχνικό έργο του στο λυρικό θέατρο περιλαμβάνει επίσης συνεργασίες με πολλούς οργανισμούς και φεστιβάλ στο Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες εντός και εκτός Ευρώπης (Scottish Opera, Opera North, The Royal Opera Covent Garden, San Francisco Opera, Bayerische Staatsoper, Beyreuther Festspiele, Opernhaus Zürich, Festspiele Bregenz, Teatro Regio Torino, The Australian Opera, New Israeli Opera Tel Aviv κ.ά.). Στον χώρο του θεάτρου πρόζας επιμελήθηκε σκηνογραφικά βρετανικές παραγωγές, ενώ συνεργάστηκε και με τον ρώσο σκηνοθέτη Γιούρι Λιουμπίμοφ. Ανέλαβε τη σκηνοθεσία και τη σκηνογραφία σε παραγωγές όπερας της Opera North, της Scottish Opera και της Australian Opera, στην περιοδεία του μουσικού συγκροτήματος Duran Duran στις Ηνωμένες Πολιτείες (2003) και στο έργο του Δημήτρη Δημητριάδη Η αρχή της ζωής (Θέατρο του Νότου 1995). Την περίοδο 2006-2007 ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Για το έργο του, ο Λαζαρίδης τιμήθηκε με διεθνή βραβεία και διακρίσεις (German Critics’ Award 1986 και 1998, Evening Standard Opera Award 1987, Laurence Olivier Award 1987, 2001 και 2003, τιμητικό δίπλωμα στη διεθνή έκθεση σκηνογραφίας της Πράγας —Prague Quadrennial— 1999, μετάλλιο του ιδρύματος Bohuslav Martinů 2000 κ.ά.). Το 2003 τού απονεμήθηκε ο τίτλος του Royal Designer for Industry από την RSA (Royal Society for the encouragement of Arts, Manufactures and Commerce). Πέθανε τον Μάιο του 2010. Σύντροφός του για 47 χρόνια ήταν ο Timothy Williams.

[Τα στοιχεία αντλήθηκαν από βιογραφικά σημειώματα και νεκρολογίες που φυλάσσονται στο αρχείο].

Ξεχωριστή πρωταγωνίστρια του θεάτρου και του κινηματογράφου, η Έλλη Λαμπέτη (Έλλη Λούκου) ήταν κόρη του Κώστα Λούκου και της συζύγου του Αναστασίας, το γένος Σταμάτη. Γεννήθηκε στις 12/25 Απριλίου 1922, στα Βίλια Αττικής. Οι γονείς της είχαν νωρίτερα αποκτήσει πέντε παιδιά, τη Φωτούλα, την Κούλα, την Ειρήνη, την Αντιγόνη και τον Τάσο, ενώ η Έλλη ήταν δίδυμη με το Σταμάτη (που έμελλε να πεθάνει πρόωρα, το 1941). Το 1928, η οικογένεια Λούκου μετακόμισε στην Αθήνα. Το 1941, η Έλλη Λούκου υιοθέτησε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Έλλη Λαμπέτη —που της είχε προτείνει ο θείος της Τάσος Σταμάτης*— και γράφτηκε στη δραματική σχολή της Μαρίκας Κοτοπούλη. Ο πρώτος της ρόλος ήταν η Χάννελε στο έργο του Γκέρχαρτ Χάουπτμαν Η Χάννελε πάει στον παράδεισο (Gerhart Hauptmann, Hanneles Himmelfahrt, θίασος Μαρίκας Κοτοπούλη, σκηνοθεσία Ρενάτο Μόρντο). Παρέμεινε στο θίασο Κοτοπούλη μέχρι το 1945, και στη συνέχεια συνεργάστηκε με το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, με το θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη, με το Εθνικό Θέατρο και με το θίασο του Κώστα Μουσούρη. Το 1951 ήταν η πρώτη ηθοποιός που τιμήθηκε με το βραβείο Κοτοπούλη. Από το 1952 ως το 1955 ήταν συνθιασάρχις με το Γιώργο Παππά και το Δημήτρη Χορν, και από το 1956 ως το 1959 με το Δημήτρη Χορν. Από το 1961 ως το 1981, η Έλλη Λαμπέτη ήταν επικεφαλής δικού της θιάσου. Σημαντική, και διεθνή, απήχηση είχε και η παρουσία της στον κινηματογράφο (1946‒1968). Πέθανε από καρκίνο, στις 3 Σεπτεμβρίου 1983, στο νοσοκομείο Mount Sinai της Νέας Υόρκης.

*Τη δεκαετία του 1940, ο Τάσος Σταμάτης ερμήνευσε βοηθητικούς ρόλους στο αθηναϊκό θέατρο, με το ψευδώνυμο Λαμπέτης (από τον ομώνυμο ήρωα στον Αστραπόγιαννο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη).

[Η σύνταξη του βιογραφικού σημειώματος βασίστηκε στο υλικό του αρχείου].

Ο Ροβήρος (Ιγνάτιος‒Ροβήρος) Μανθούλης γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1929 στην Κομοτηνή, κι ήταν γιος του Αλέξανδρου Μανθούλη και της συζύγου του Στυλιανής, το γένος Γιοβανάκογλου. Ο ίδιος συνόψισε τη ζωή και το έργο του σε αυτοβιογραφικό σημείωμα ως εξής: «Μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου έφηβος πήρε μέρος στην Αντίσταση μέσα από το ΕΑΜ Νέων και την ΕΠΟΝ. Από τα τέλη του 1943 μέχρι την Απελευθέρωση ήταν το “χωνί” των Εξαρχείων και της Νεάπολης. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο και το 1949 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, την ποιητική συλλογή Σκαλοπάτια. Από το 1949 έως το 1953 σπούδασε Κινηματογράφο και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο Syracuse της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Η διάδοση του ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα έγινε έμμονη ιδέα στον Μανθούλη και το 1960 ίδρυσε την “Ομάδα των 5”, με τους Ηρακλή Παπαδάκη, Φώτη Μεσθεναίο, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο. Η δικτατορία των συνταγματαρχών το 1967 τον έβαλε στη μαύρη λίστα, κι αυτό τον υποχρέωσε να μείνει εξόριστος στο Παρίσι όπου κατοικεί μόνιμα από τότε. Το σκηνοθετικό του έργο περιλαμβάνει 122 ταινίες (τις περισσότερες για τη Γαλλική Τηλεόραση), ενώ το συγγραφικό του έργο απλώνεται σε 20 βιβλία αλλά και πλήθος άρθρων σε περιοδικά και εφημερίδες. Διετέλεσε διευθυντής προγράμματος στην τηλεόραση της ΕΡΤ, την πρώτη φορά προσκεκλημένος από τον Κ. Καραμανλή και τη δεύτερη από τον Α. Παπανδρέου, μετατρέποντας την ΥΕΝΕΔ σε ΕΡΤ‒2. Το 1991 εκλέχτηκε πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας στο Παρίσι. Απέσπασε πολλά βραβεία για τις ταινίες του, ενώ τιμήθηκε για το σύνολο του έργου του με το Μετάλλιο της Πόλεως του Παρισιού, και με το Αργυρό Μετάλλιο της Βουλής των Ελλήνων για την προσφορά του στον Πολιτισμό».
Ο Ροβήρος Μανθούλης παντρεύτηκε την Καίτη Φρέρη κι απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αλέξανδρο και τη Μαρία. Πέθανε στις 21 Απριλίου 2022, στο Παρίσι.
[Για περισσότερα στοιχεία, βλ. το υλικό του αρχείου του και τα αυτοβιογραφικά βιβλία του:

1. Μια ζωή ταινίες, [Αθήνα], Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπία για Παιδιάς και Νέους & Εκδόσεις Αιγόκερως, 2006•
2. Ο κόσμος κατ’ εμέ. Ο βίος και τα πάθη μου, τόμοι 1‒2, Χανιά, Εκδόσεις ΠΕΚ ‒ Πυξίδα της Πόλης | CFF, 22021].

Υψίφωνος και ηθοποιός, δημοφιλής ερμηνεύτρια του ελαφρού μουσικού θεάτρου, γεννήθηκε στην Αθήνα κι ήταν κόρη του Δημητρίου Σπηλιωτόπουλου που καταγόταν από τη Δημητσάνα, και της συζύγου του Κατίνας (Αικατερίνης). Στο αρχειακό υλικό της που φυλάσσεται στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ, στην αρχειακή ενότητα της αλληλογραφίας, εμφανίζονται δύο αδελφές της, η Μαρία και η Γαλάτεια. Μεγάλωσε στο Βόλο και φοίτησε αρχικά στο Ωδείο Βόλου, με δασκάλα την Αννέτα Τσολάκη. Σε μαθητική επίδειξη του Ωδείου Βόλου την ξεχώρισε ο τότε διευθυντής του Ωδείου Αθηνών, βαθύφωνος Κωστής Νικολάου, ο οποίος ανέλαβε τα έξοδα για τη συνέχιση των μουσικών σπουδών της (πιάνο, μονωδία και μελοδραματική) στο Ωδείο Αθηνών. Η Πάολα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή ως ξεχωριστό ταλέντο της Μάντρας του Αττίκ. Το 1931 έκανε το ντεμπούτο της στην οπερέτα, με την Τσιν-Τσι-Λα (Cin-Ci-Là) του Κάρλο Λομπάρντο (Οπερέτα Παρασκευά Οικονόμου, θέατρο Παπαϊωάννου). Στα χρόνια του μεσοπολέμου αναδείχτηκε πρωταγωνίστρια και θιασάρχης του μουσικού θεάτρου, σε επιτυχημένες παραστάσεις οπερέτας και επιθεώρησης που δόθηκαν στην Αθήνα, την επαρχία, την Κωνσταντινούπολη, την Αίγυπτο και το Σουδάν. Από τις παραστάσεις προέκυψαν και μεγάλες επιτυχίες της στο χώρο της δισκογραφίας. Μεταπολεμικά εμφανίστηκε στο Παρίσι και το Λονδίνο και σταδιοδρόμησε για μια δεκαετία στις ΗΠΑ.
Στο αρχειακό υλικό της που φυλάσσεται στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ υπάρχουν ενδείξεις για τέσσερις γάμους της: με τον Γιώργο Νικολέσκο, με τον τενόρο Λέανδρο Καβαφάκη (που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1944),με τον Κώστα Βαλλιάνο, και με τον Κώστα Τζαννή (στις ΗΠΑ).
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού:

1. υλικό του αρχείου•
2. συμπληρωματικό υλικό σε συλλογές που φυλάσσονται στο τμήμα παραστατικών τεχνών του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ]

Η Άννα Συνοδινού γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1927, στο Λουτράκι. Ήταν το όγδοο παιδί του Ιωάννη Συνοδινού, που καταγόταν από την Αμοργό, και της Τζοβάννας Πιστόνο, Ιταλίδας μεγαλωμένης στην Ελλάδα. Τέλειωσε το 4ο Γυμνάσιο Θηλέων στο Παγκράτι (1945), και τον Ιανουάριο του 1947 πέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, από όπου αποφοίτησε με βαθμό Άριστα το 1950.
Η πορεία της στο θέατρο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1950, στα «Παιδιά του Εδουάρδου» του Μαρκ‒Ζιλμπέρ Σωβαζόν, που παρουσίασε η Κυβέλη με ηθοποιούς του θιάσου Κοτοπούλη, στο θέατρο Ντο‒Ρε. Στο ίδιο θέατρο εμφανίστηκε και δύο μήνες αργότερα, στο «Παιχνίδι της ντάμας» του Ραούλ Πραξύ. Από το φθινόπωρο του 1950 μέχρι το καλοκαίρι του 1954, η Συνοδινού συνεργάστηκε με τον υπό τον Δημήτρη Μυράτ θίασο του Θεάτρου Κοτοπούλη. Ακολούθησαν συνεργασίες της με το Μήτσο Λυγίζο, με το θίασο Μίμη Φωτόπουλου ‒ Ντίνου Ηλιόπουλου, καθώς και με το Νίκο Χατζίσκο, με τον οποίο ήταν και συνθιασάρχης στο θέατρο Κεντρικόν, την περίοδο 1955‒1956.
Το χειμώνα του 1954 υπέγραψε συμβόλαιο με το Εθνικό Θέατρο και υποδύθηκε την Εστρέλλια στο «Αστέρι της Σεβίλλης» του Λόπε ντε Βέγκα (σκηνοθεσία του Αλέξη Σολομού) και την Πολυξένη στην «Εκάβη» του Ευριπίδη (εναρκτήρια παραγωγή του Φεστιβάλ Επιδαύρου, καλοκαίρι 1955, σκηνοθεσία του Αλέξη Μινωτή, με την Κατίνα Παξινού στο ρόλο της Εκάβης).
Από το καλοκαίρι του 1956 και για οχτώ χρόνια, η Άννα Συνοδινού συνεργάστηκε αποκλειστικά με το Εθνικό Θέατρο και διακρίθηκε σε πρωταγωνιστικούς ρόλους αρχαίου δράματος, καθώς και κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου: «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, «Φοίνισσαι» του Ευριπίδη (σκηνοθεσίες του Αλέξη Μινωτή), «Ιφιγένεια η εν Αυλίδι» και «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» του Ευριπίδη, «Τρισεύγενη» του Κωστή Παλαμά (σκηνοθεσίες του Κωστή Μιχαηλίδη), «Ορέστεια» του Αισχύλου (σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη), «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, «Άλκηστις», «Ανδρομάχη» και «Ελένη» του Ευριπίδη, «Ρόσμερσχολμ» του Ερρίκου Ίψεν (σκηνοθεσίες του Τάκη Μουζενίδη), «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, «Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι» του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω, «Οθέλλος» και «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» του Σαίξπηρ, «Δόνια Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» του Λουίτζι Πιραντέλλο, «Το όνειρο» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, «Ικέτιδες» του Αισχύλου (σκηνοθεσίες του Αλέξη Σολομού).
Το 1964, η Άννα Συνοδινού αποχώρησε από το Εθνικό Θέατρο, μετά από σοβαρή καλλιτεχνική διαμάχη με τον Αλέξη Μινωτή, που οδήγησε σε ρήξη της με τη διοίκηση της κρατικής σκηνής. Την ίδια χρονιά ίδρυσε το θίασο Ελληνική Σκηνή Άννα Συνοδινού και ανέθεσε στον αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο τη μελέτη για την κατασκευή θεάτρου στο νταμάρι του λόφου του Λυκαβηττού. Το θέατρο Λυκαβηττού εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 1965 από την Ελληνική Σκηνή, με την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή (σκηνοθεσία του Γιώργου Σεβαστίκογλου) και τις «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη (σκηνοθεσία του Μίνου Βολανάκη). Το φθινόπωρο του ίδιου έτους, η Συνοδινού υποδύθηκε τη Σίβυλλα στο ομότιτλο έργο του Άγγελου Σικελιανού (παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, σκηνοθεσία του Σωκράτη Καραντινού).
Από το καλοκαίρι του 1966 μέχρι το φθινόπωρο του 1967, η Ελληνική Σκηνή παρουσίασε την «Ελένη» του Ευριπίδη και την «Παράβαση καθήκοντος» του Σωτήρη Πατατζή (σκηνοθεσίες του Γιώργου Θεοδοσιάδη), τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη (σκηνοθεσία του Μίνου Βολανάκη), την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, τον «Πόλεμο και Ειρήνη» του Λέοντος Τολστόι στη διασκευή των Έρβιν Πισκάτορ, Άλφρεντ Νόυμαν και Γκούντραμ Πρύφερ, την «Κυρία Μόρλι» του Λουίτζι Πιραντέλλο (σκηνοθεσίες του Αλέξη Σολομού), την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή (σκηνοθεσία του Θάνου Κωτσόπουλου) και το «Πάσχα» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ (σκηνοθεσία του Λυκούργου Καλλέργη).
Το καλοκαίρι του 1967, η χουντική λογοκρισία ματαίωσε την προγραμματισμένη από την Ελληνική Σκηνή παραγωγή του «Προμηθέα δεσμώτη» του Αισχύλου, και η Συνοδινού εκτοπίστηκε από το θέατρο Λυκαβηττού. Επέστρεψε στο θέατρο το 1972, και μέχρι το 1973 παρουσίασε με την Ελληνική Σκηνή την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή (επανάληψη της παραγωγής του 1967), τη «Μαριάννα Πινέδα» του Λόρκα (σκηνοθεσία του Γιάννη Τσιώλη), τα «Παιγνίδια» του Ζωρζ Μισέλ (σκηνοθεσία του Γιώργου Μιχαηλίδη) και την «Αντιγόνη» του Μπρεχτ (σκηνοθεσία του Αλέξη Σολομού).
Το 1975 υποδύθηκε την Ηλέκτρα του Σοφοκλή στην πρώτη συμμετοχή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στο Φεστιβάλ Επιδαύρου (σκηνοθεσία του Μίνου Βολανάκη). Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε εκ νέου με το Εθνικό Θέατρο, αλλά και με το Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας, με το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας, με το Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Ανταλλαγών Κοσμόπολις, ενώ παρουσίασε και παραγωγές της Ελληνικής Σκηνής («Η γυναίκα της Ζάκυθος» του Διονυσίου Σολωμού, «Πηνελόπη Στεφ. Δέλτα: από τη ζωή και το έργο της», «Ευμενίδες» του Αισχύλου σε δική της σκηνοθετική επιμέλεια, «Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας» σε σκηνοθεσία του Λάμπρου Τσάγκα κ.ά.).
Στον κινηματογράφο συνεργάστηκε με τον Αλέκο Σακελλάριο («Θανασάκης ο πολιτευόμενος» 1954), τον Ίωνα Νταϊφά («Δολάρια και όνειρα» 1956), τον Ντίνο Δημόπουλο («Ο άνθρωπος του τραίνου» 1958),το Ρούντολφ Ματέ («Ο Λέων της Σπάρτης» 1962). Εμφανίστηκε επίσης σε τηλεοπτικές σειρές και σε θεατρικές παραγωγές της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου.
Βραβευμένη δύο φορές με το έπαθλο Μαρίκας Κοτοπούλη (1955 και 1959), η Άννα Συνοδινού τιμήθηκε επανειλημμένα για την καλλιτεχνική προσφορά της στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μεταξύ άλλων με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Ελληνικής Ευποιΐας, το Παράσημο Κέδρων του Λιβάνου, το Παράσημο του Τάγματος των Ιπποτών της Ιταλικής Δημοκρατίας, το Παράσημο του Τάγματος των Ιπποτών Ντάνεμπρω Δανίας.
Στο χώρο της πολιτικής εισήλθε το 1974, ως υποψήφια βουλευτής στην Α΄ Περιφέρεια Αθηνών με το κόμμα Νέα Δημοκρατία. Διετέλεσε βουλευτής (1974‒1977, 1981‒1985, 1989), υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών (1977‒1980), πρόεδρος του Τμήματος Γυναικείων Θεμάτων της Ν.Δ. (1981‒1985), πρόεδρος της Ομάδας Κοινοβουλευτικού Ελέγχου Πολιτισμού και σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων (1986‒1989). Το 1990 παραιτήθηκε από το βουλευτικό αξίωμα. Με την υπουργική και βουλευτική της ιδιότητα εισηγήθηκε σχέδια νόμου και νομοθετικές ρυθμίσεις στους τομείς του οικογενειακού δικαίου και της πρόνοιας για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, ίδρυσε δημόσιους παιδικούς σταθμούς, ενώ ασχολήθηκε με την ισότητα των φύλων, την καλλιτεχνική εκπαίδευση, τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των καλλιτεχνών, τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, με εκκλησιαστικά ζητήματα και με ζητήματα του απόδημου ελληνισμού.
Η Άννα Συνοδινού πέθανε στις 7 Ιανουαρίου 2016. Σύζυγός της και αγαπημένος σύντροφος της ζωής της για πενήντα εννέα χρόνια ήταν ο πρώην πρωταθλητής στίβου Γιώργος Μαρινάκης (1921‒2009).

[Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το υλικό του αρχείου και από τις εκδόσεις:
• Άννα Συνοδινού, «Πρόσωπα και προσωπεία. Αυτοβιογραφικό χρονικό» (Αθήνα, αδελφοί Γ. Βλάσση, 1998) και
• Μαρίνος Κουσουμίδης, «Γυναικοκρατία στο θέατρο» (Αθήνα, Γιάννης Β. Βασδέκης, 1984), 244-259.]

Η Ελένη Φεσσά‒Εμμανουήλ γεννήθηκε στον Βόλο το 1943. Σπούδασε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσoβίου Πολυτεχνείου (1962‒1967) και είναι αριστούχος διδάκτωρ της Σχολής αυτής. Δίδαξε το μάθημα της «Ιστορίας της θεατρικής αρχιτεκτονικής και σκηνογραφίας» στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΤΘΣ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) ως εκλεγμένο μέλος ΔΕΠ (1994: επίκουρη καθηγήτρια, 2000: αναπληρώτρια καθηγήτρια, 2004: πρωτοβάθμια καθηγήτρια). Με τα μαθήματα επιλογής σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, προώθησε την πρωτογενή και εφαρμοσμένη έρευνα.
Παντρεμένη από το 1969 με τον Δημήτρη Φεσσά, πολιτικό – υδραυλικό μηχανικό, έχει δύο παιδιά, τον Σταύρο και την Αντιγόνη.
Άρχισε τη σταδιοδρομία της ως αρχιτέκτων της πράξης. Εργάστηκε στο Γραφείο Αρχιτεκτονικών Μελετών 19/57 και στο Τμήμα Αρχιτεκτονικών Μελετών των Σιδηροδρόμων του Ελληνικού Κράτους (προϊστάμενος Νίκος Δεσύλλας). Σύντομα όμως ακολούθησε την πραγματική κλίση της και στράφηκε στην έρευνα και την ιστοριογραφία της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής του όψιμου 19ου και του 20ού αιώνα. Τα πρώτα θέματα της ερευνητικής δραστηριότητάς της στην Ελλάδα και το εξωτερικό ήταν τα δημόσια κτίρια με έμφαση στα θέατρα. Από το 1980 επικεντρώνεται στο έργο Ελλήνων και Ελληνίδων αρχιτεκτόνων του 20ού αιώνα. Οι εργασίες της βασίζονται σε πρωτογενή έρευνα –μελέτη αρχειακών πηγών, επί τόπου τεκμηρίωση κτιρίων–, αλλά και σε συνεντεύξεις με αρχιτέκτονες και χρήστες των έργων τους.
Περισσότερες από εκατό ερευνητικές μελέτες της είναι δημοσιευμένες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, εγκυκλοπαίδειες και συλλογικούς τόμους. Έχει συγγράψει (μόνη της ή από κοινού) εικοσιένα βιβλία, από τα οποία τα σημαντικότερα είναι η δίτομη πραγματεία «Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου 1720-1940» (1994, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ι.Φ. Κωστοπούλου και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), ο τόμος της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας «Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα – Μέλη της Εταιρείας» (συλλογικό ερευνητικό έργο, επιστημονική επιμέλεια, 2009, Εκδόσεις Ποταμός), η μονογραφία «Αριστοτέλης Ζάχος & Josef Durm. Η αλληλογραφία ενός πρωτοπόρου αρχιτέκτονα με τον μέντορά του, 1905-1914» (2013, Εκδόσεις Ποταμός), η πραγματεία «Βασίλειος Κουρεμένος, Αρχιτέκτων» (2017, έκδοση Ακαδημίας Αθηνών) και τα πέντε δίγλωσσα βιβλία (πλήρες κείμενο στα ελληνικά και αγγλικά): «Η ιδεολογική κρίση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, 1827-1940» (1987, ιδιωτική έκδοση), «Κτίρια για δημόσια χρήση στη νεότερη Ελλάδα, 1827-1993» (1993, Παπασωτηρίου), «Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική» (σύγγραμμα, 2001, έκδοση με χορηγία του Ιδρύµατος Ι.Φ. Κωστοπούλου), «Δώδεκα Έλληνες Αρχιτέκτονες του Μεσοπολέμου» (ερευνητικό έργο, σε συνεργασία με Εμμανουήλ Β. Μαρμαρά, 2005, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) και «Περικλής Σακελλάριος, Αρχιτέκτων» (αρχειακή έρευνα, σε συνεργασία με Ελισάβετ Σακελλαρίου, 2006, Εκδόσεις Ποταμός). «Τα Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική» τιμήθηκαν με έπαινο της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής σε διαγωνισμό που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Τριενάλε Αρχιτεκτονικής (Σόφια, 2003).
Το 1991 διετέλεσε αναπληρώτρια επίτροπος της Ελλάδας στην 5η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής της Μπιενάλε Βενετίας και υπεύθυνη για την έκθεση με τίτλο «Νέα Δημόσια Κτίρια των Δ. και Σ. Αντωνακάκη, Ν. Βαλσαµάκη και Α. Τομπάζη». Επιμελήθηκε τον αγγλικό κατάλογο της έκθεσης, στον οποίο έγραψε μια κριτική εισαγωγή στη δημόσια αρχιτεκτονική της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
Το 2002 επιμελήθηκε επιστημονικά και συνέταξε, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Τίνα Καραπιπέρη, τα κείμενα της ελληνικής συμμετοχής στο CD-ROM με τίτλο «Η ανακάλυψη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο Παρίσι, το Λονδίνο και την Αθήνα. Εικονικές και πραγματικές διαδρομές», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Culture 2000» από τη γαλλική εταιρεία ARVHA, την αγγλική ATAP και την ελληνική Εταιρεία Αρχιτεκτονικών και Πολεοδομικών Μελετών «Ομάδα 80» – Σωτήρης Παπαδόπουλος.
Από το 2005 έως το 2012 διετέλεσε άμισθη επιστημονική συνεργάτιδα του Γραφείου Ερευνών Αρχιτεκτονικής της Ακαδημίας Αθηνών. Ως γραμματέας επιστημονικής επιτροπής με πρόεδρο τον Ακαδημαϊκό Γεώργιο Π. Λάββα, συμμετείχε στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα: «Οι Βαλκανικές πρωτεύουσες από τον 19ο στον 21ο αιώνα. Πολεοδομικός σχεδιασμός και μοντέρνα αρχιτεκτονική κληρονομιά (2004-2006)».
Έλαβε μέρος στο ερευνητικό πρόγραμμα "CIAM IV. The Functional City" το οποίο διοργανώθηκε το 2010-2013 από τα Αρχεία Giedion του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης και το Ίδρυμα Van Eesteren – Fluck & Van Lohuisen της Χάγης. Πρόκειται για το Δ´ Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής με θέμα τη «Λειτουργική Πόλη», γνωστό ως Συνέδριο της «Χάρτας των Αθηνών» (1933). Το ερευνητικό άρθρο της με τίτλο “Greece: The History behind the Myth” («Ελλάδα: Η ιστορία πίσω από τον Μύθο») δημοσιεύτηκε στον τόμο: Harbusch G., Somer K., Weiss D., van Es E ., Pérez M., (eds.) Atlas of the Functional City CIAM IV and Compαrative Urban Analysis, Thoth Publishers – gta Verlag, Busum, Holland 2014.
Επιμελήθηκε επιστημονικά τις περιοδεύουσες εκθέσεις «Έλληνες Σκηνογράφοι-Ενδυματολόγοι και Αρχαίο Δράμα» (1999, συνδιοργάνωση ΤΘΣ του ΕΚΠΑ και Υπουργείου Πολιτισμού) και «Χορός και Θέατρο: Από την Ντάνκαν στις νέες χορευτικές ομάδες» (2004, συνδιοργάνωση ΤΘΣ του ΕΚΠΑ και Πολιτισμικού Οργανισμού Δήμου Αθηναίων). Οι δύο αυτές εκθέσεις βασίστηκαν σε οκταετή έρευνα 140 προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδαστών υπό την καθοδήγησή της. Στο πλαίσιό τους εκδόθηκαν δύο ομότιτλα βιβλία αναφοράς από την επιμελήτρια, η οποία υπήρξε και η βασική τους συγγραφέας.

[Το βιογραφικό σημείωμα συντάχτηκε από την Ελένη Φεσσά‒Εμμανουήλ].

Μηχανικός

Αντάρτης του 54ου Συντάγματος ΕΛΑΣ. Εκτελέστηκε το 1946 στο Μεζούρλο.

Αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης. Μέλος της ΕΠΟΝ.

Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης.

Ο Μάριος (πραγματικό όνομα Γεώργιος) Βαϊάνος (ή Βαγιάνος) γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 1905 (ως χρονολογία γέννησής του αναφέρεται και το 1908). Ενώ ήταν ακόμα σε μικρή ηλικία, η οικογένειά του μετακινήθηκε στον τόπο καταγωγής του πατέρα, στα Καρδάμυλα της Χίου. Οι δικοί του τον έστειλαν κάτοπιν σε συγγενείς στον Πειραιά, όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Στη συνέχεια, γράφτηκε στο τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει και να αποφοιτήσει. Σε νεαρή ηλικία δημοσίευσε ποιήματά του σε διάφορα περιοδικά.
Εξέδωσε τα βραχύβια περιοδικά Νέα Τέχνη (1924-1927), Ελληνικά Φύλλα (1935), Ορίζοντες (1942-1944 και στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970), καθώς και το Πασχαλινό Λεύκωμα του 1931. Μεταπολεμικά ίδρυσε το «Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας»(το οποίο εμφανίζεται ως εκδότης του περιοδικού Ορίζοντες ήδη από το 1943), ένα ιδιόρρυθμο εντευκτήριο και εκθεσιακό χώρο, όπου συγκεντρώνονταν (γνωστοί, άσημοι ή και πρωτοεμφανιζόμενοι) λογοτέχνες, καλλιτέχνες και εικαστικοί. Υπήρξε ο άνθρωπος που ουσιαστικά σύστησε πρώτος τον Καβάφη και το ποιητικό του έργο στο ελληνικό κοινό (αφιερώνοντας μάλιστα σ’ εκείνον και ένα τεύχος της Νέας Τέχνης ήδη το 1924 και οργανώνοντας έκθεση ενθυμημάτων του το 1964), ενώ λειτούργησε και ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους λογοτέχνες και καλλιτέχνες της Αθήνας και σ’ εκείνους της περιφέρειας αλλά και του εξωτερικού (διασπορά). Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1975.

Ο λυρικός ποιητής Λάμπρος Πορφύρας (κατά το φιλολογικό του ψευδώνυμο) γεννήθηκε στα Καρδάμυλα της Χίου. Λίγο αργότερα η οικογένειά του μετακόμισε στη Σύρα και μετά στον Πειραιά. Γράφτηκε στη Νομική σχολή αλλά δεν πήρε πτυχίο. Δεκαπέντε χρονών δημοσίευσε το πρώτο του ποίημα και το 1920 κυκλοφόρησε η ποιητική του συλλογή «Σκιές». Μία άλλη συλλογή, οι «Μουσικές φωνές», εκδόθηκε μεταθανάτια (1934). Ξεχώρισε για την ευαισθησία του και για τη μουσικότητα των στίχων του. Εκτός από το πρωτότυπο έργο του μετέφρασε ποιήματα των Βερλαίν, Ουγκώ, Σέλλεϋ κ.λπ. Ο νεότερος αδερφός του Θεόδωρος Σύψωμος έζησε για χρόνια στην Καλκούτα ως υπάλληλος του οίκου Ράλλη (όπως κι άλλοι Χιώτες συγγενείς του) και αργότερα στο Ντάρμπαν της Νότιας Αφρικής. Συντηρούσε οικονομικά τον ποιητή και μετά το θάνατό του φρόντισε κατά τις επισκέψεις του στην Ελλάδα να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του και να προωθήσει το έργο του.

Νεότερος αδερφός του ποιητή Λάμπρου Πορφύρα (φιλολογικό ψευδώνυμο του Δημήτριου Σύψωμου). Έζησε για χρόνια στην Καλκούτα ως υπάλληλος του οίκου Ράλλη (όπως κι άλλοι Χιώτες συγγενείς του) και αργότερα στο Ντάρμπαν της Νότιας Αφρικής. Συντηρούσε οικονομικά τον ποιητή και μετά το θάνατό του φρόντισε κατά τις επισκέψεις του στην Ελλάδα να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του και να προωθήσει το έργο του.

Ο Γιώργος Σκούρτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940 από γονείς εργάτες. Ξεκίνησε να δουλεύει από 7 χρονών. Δουλεύοντας τελείωσε το γυμνάσιο και πέρασε σε δύο πανεπιστημιακές σχολές, τις οποίες εγκατέλειψε «προτιμώντας να είναι αυτοδίδακτος». Άρχισε να γράφει από τα 19 του χρόνια διηγήματα και θέατρο. Μέχρι τα 27 του είχε εκδώσει ένα βιβλίο με διηγήματα και είχε τελειώσει εφτά μονόπρακτα και δύο τρίπρακτα έργα, τα οποία όμως δεν έδωσε να παιχτούν γιατί «ήθελε να μάθει τα μυστικά της θεατρικής γραφής». Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών έφυγε στο εξωτερικό. Έζησε σε Λονδίνο, Βρυξέλλες, Μόναχο, Παρίσι και ταξίδεψε στις Ανατολικές Χώρες. Άλλαξε διάφορες δουλειές για να ζήσει αυτός, η γυναίκα του Αγγελική Ελευθερίου (αδερφή του Μάνου Ελευθερίου) και ο γιός τους. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1970 με το εμβληματικό έργο Οι Νταντάδες, το οποίο ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, σε σκηνοθεσία Γιώργου Λαζάνη. Το 1974 επέστρεψε στην Αθήνα όπου και έμεινε πλέον μόνιμα έως τον θάνατό του.

Από το Θέατρο Τέχνης ανέβηκαν ακόμη τα έργα: Οι μουσικοί (1972), Ο καραγκιόζης παρά λίγο βεζίρης (1973), Κομμάτια και θρύψαλα (1976), Πού πάει το λεωφορείο (1978, συλλογικό), Οι εκτελεστές (1988 και 2001). Κάποια από τα έργα του λογοκρίθηκαν από την Χούντα, ανάμεσά τους και Η Θηλειά, η οποία ανέβηκε τελικά από το Εθνικό Θέατρο το 1975. Την ίδια εποχή συγκρότησε δύο φορές θιάσους που διαλύθηκαν για λόγους οικονομικούς. Άλλα θεατρικά του είναι τα εξής: Κομμέντια (Ανοιχτό Θέατρο, 1973), το συλλογικό έργο/ επιθεώρηση …Και συ χτενίζεσαι (Ελεύθερο Θέατρο, 1973), η θεατρική ιστορική τριλογία Η κωμωδία του Βασιλιά Ιουγούρθα (1979), Η δίκη του Σωκράτη (1993) και Υπόθεση Κ.Κ.(1993) κ.ά.

Ο Σκούρτης έγραψε ακόμα στίχους και σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ενώ από το 1976 έως το 2005 αρθρογραφούσε στην εφημερίδα Τα Νέα και για ένα χρόνο στην Αυγή. Διασκεύασε και μετέφρασε θεατρικά έργα (Σαίξπηρ, Αριστοφάνη, Ευριπίδη), ενώ σκηνοθέτησε πολλά από τα έργα του στη σκηνή, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Σημαντικό είναι και το πεζογραφικό έργο του. Έγραψε διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα και ποίηση. Μεταξύ άλλων: Το ημερολόγιο του D.S (1966), Μπάρμπα-Τζωρτζ… Μια φορά ήταν ένας μόνος του (1980), Ιστορίες με πολλά στρας (1989), Το συμπόσιο της Σελήνης (1993), Ο Κίλερ (2004), Εκποίηση (2004). Συμμετείχε ως μέλος στην ‘Ενωση Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων της οποίας διετέλεσε και πρόεδρος από το 2001 έως το 2003, στο Σωματείο Ελλήνων Σκηνοθετών και στο Σωματείο Ελλήνων Σεναριογράφων. Πέθανε στις 18 Νοεμβρίου του 2018, σε ηλικία 78 ετών.

[πηγή: εισαγωγή από κατάλογο της Β. Αρβανιταντώνη κσι αυτοβιογραφικό σημείωμα του Γ. Σκούρτη που περιέχεται στο αρχείο].

Ο Θεόδωρος Συναδινός γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1878*. Ήταν το δεύτερο από τα εφτά παιδιά του Νικολάου Συναδινού (†περί το 1889) και της συζύγου του Φωτεινής, το γένος Δημητρακοπούλου († 1932), που καταγόταν από την Αλωνίσταινα.
Ο Θεόδωρος Συναδινός τέλειωσε το Γυμνάσιο στην Τρίπολη και το 1897 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα με σκοπό να φοιτήσει στο Ωδείο Αθηνών. Τα πενιχρά οικονομικά μέσα κι η ηλικία του δεν του επέτρεψαν να σπουδάσει μουσική, κι έτσι στράφηκε στο δημοφιλές την εποχή εκείνη πεδίο της νομικής επιστήμης. Ο ίδιος αναφέρει πως γράφτηκε στη Νομική Σχολή και πως παράλληλα με τις σπουδές του εργάστηκε στη διαμόρφωση του κήπου Κλαυθμώνος και στο Ταχυδρομείο. Στα χρόνια που ακολούθησαν, στράφηκε επαγγελματικά στη δημοσιογραφία και στο θέατρο.
Στο χώρο του Τύπου ξεκίνησε ως αρθρογράφος σε περιοδικά, ως συνεκδότης (με τον Κώστα Ρίζο) του βραχύβιου καλλιτεχνικού περιοδικού Ωδείον (1904), και κυρίως ως δημοσιογράφος, χρονογράφος, κριτικός και (από το 1908) αρχισυντάκτης στην εφημερίδα του Βλάση Γαβριηλίδη Ακρόπολις. Με την είσοδό του στο χώρο του θεάτρου (1911) περιόρισε κάπως τη δημοσιογραφική δράση του, αλλά δεν την εγκατέλειψε. Ιδρυτικό μέλος της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ), το 1914, συνέβαλε και στη σύνταξη του πρώτου καταστατικού της. Την επόμενη χρονιά ανέλαβε αρχισυντάκτης στη φιλοβενιζελική εφημερίδα Νέα Ελλάς, θέση που διατήρησε μέχρι τη διακοπή της κυκλοφορίας της στα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1916. Το 1917 εξέδωσε δική του εφημερίδα, την Πρόοδο, που κυκλοφόρησε μέχρι το τέλος του 1918. Το 1920, μετά το θάνατο του Βλάση Γαβριηλίδη, ανέλαβε τη διεύθυνση της Ακροπόλεως, ενώ δύο χρόνια αργότερα διηύθυνε και το περιοδικό Μουσική Επιθεώρησις. Το 1938 αγόρασε από το Δημήτριο Μοσχονά το θεατρικό περιοδικό Τα Παρασκήνια, που διηύθυνε ως την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Από τον Αύγουστο του 1948 ως τον Ιανουάριο του 1951 διατήρησε τη στήλη του χρονογραφήματος στην εφημερίδα Το Βήμα.
Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος και το όραμά του για την ανανέωση της ελληνικής σκηνής καθόρισαν την είσοδο του Συναδινού στο χώρο του θεάτρου. Από το 1901, στην πλατεία, στα παρασκήνια, μια φορά και στο σανίδι (ως κομπάρσος) της Νέας Σκηνής, ο Συναδινός γνώρισε την τέχνη του θεάτρου, την τεχνική και τις δυσκολίες της. Την ίδια περίοδο είχε θαυμάσει το σκηνοθετικό έργο του Θωμά Οικονόμου στο Βασιλικό Θέατρο κι είχε υποκλιθεί μπροστά στο ταλέντο της Μαρίκας Κοτοπούλη και της Κυβέλης. Η θεατρική ιδιοσυγκρασία του διαμορφώθηκε μέσα στο περιβάλλον της σκηνής αλλά και μέσα από την εξοικείωσή του, ως θεατή, με πλούσιο ρεπερτόριο.
Ως θεατρικός συγγραφέας εμφανίστηκε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1911 με τις Μπλόφες. Η τελευταία «πρώτη» έργου του δόθηκε την άνοιξη του 1948 με το Σατανά. Στα 37 αυτά χρόνια, η ελληνική σκηνή παρουσίασε 40 έργα του Συναδινού, πρωτότυπα και διασκευές. Αν συνυπολογίσουμε τη μικρή θητεία του στη θεατρική επιθεώρηση, φτάνουμε τις 46 πρεμιέρες με το όνομά του στη θέση του συγγραφέα, του συνσυγγραφέα ή του διασκευαστή. Από τις αρχές του 20ού αιώνα ως το 1958 ο Συναδινός έγραψε 69 κείμενα προορισμένα για τη σκηνή, από τα οποία 23 δεν είδαν τα φώτα της. Το ελληνικό θέατρο φιλοξένησε τα δύο τρίτα της δραματουργίας του, σε 240 παραγωγές από το 1911 μέχρι το 1986.
Το 1919, ο Συναδινός δημοσίευσε την πρώτη Ιστορία της νεοελληνικής μουσικής (1824‒1919) (κυκλοφόρησε μόνο το πρώτο μέρος, 1824‒1891), την οποία συμπλήρωσε το 1922 με τον τόμο Το ελληνικό τραγούδι. Από το συγγραφικό του έργο εκδόθηκαν επίσης οι τίτλοι Η κόκκινη μάσκα (δραματική σκηνή)(1916),Εσύ φταις (κομεντί σε τρία μέρη) (1924), Κράτος και θέατρον (1925), Ο Καραγκιόζης (σατυρικό δράμα σε τρία μέρη) (1925), Οι πίνες (δράμα σε τρία μέρη) (1925), Ο μαικήνας (δράμα σε τρία μέρη) (1926), Τα κομμένα μαλλιά (1926), Βλάσης Γαβριηλίδης (1929), Ερωτόκριτος (διασκευή του κρητικού έπους του Βιντσέντζου Κορνάρου, δράμα σε τέσσαρα μέρη) (1929 και 21930), Είμαστε μουσικά μορφωμένοι; (1932), Ο νικητής(δράμα σε τρία μέρη – οχτώ εικόνες) (1933), Πώς πρωτοεμφανίστηκα στο θέατρο (1933), Η ομορφιά στη γυναίκα (1933), Ο παλιάτσος (κωμωδία σε τρία μέρη) (1935), Πώς είδα την Αμερική (1948), Θέατρο: Στο νησί των καλών ανθρώπων ‒ Η φωνή του βουνού ‒ Στην κάψα του καλοκαιριού (1954), Κοσμική κίνησις (σατιρική κωμωδία σε τρεις πράξεις) (1969).
Πλάι στο εκτενές συγγραφικό και δημοσιογραφικό έργο του Συναδινού πρέπει να σημειωθεί η μακρόχρονη και πληθωρική δημόσια παρουσία και δράση του στη θεατρική ζωή του τόπου. Ιδιαίτερα δραστήριο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων από το 1911, ήταν σύμβουλος (από το 1924) και πρόεδρός της από το 1933 ως το 1946.Ήταν επίσης δάσκαλος, μέλος της εφορευτικής επιτροπής (1924), πρόεδρος (1924‒1929) και διευθυντής (1929‒1930) της Επαγγελματικής Σχολής Θεάτρου, και διευθυντής της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου από το 1930 ως το 1946. Στο Εθνικό Θέατρο ήταν επίσης μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής (1931), της Καλλιτεχνικής Επιτροπής (1933‒1937) και του Διοικητικού Συμβουλίου (1943‒1944, 1945‒1946),ενώ διατέλεσε και δύο φορές διευθυντής στην Εθνική Λυρική Σκηνή (1945‒1946, 1950‒1953). Είχε επίσης χρηματίσει μέλος του Ταμείου Συντάξεων και Περιθάλψεως της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων (1926), της Επιτροπής Αδείας Ασκήσεως Επαγγέλματος Ηθοποιού (1933, 1937‒1942), του Ταμείου Συντάξεων Ηθοποιών, Μουσικών και Τεχνιτών Θεάτρου (1936‒1938), της Επιτροπής Λογοκρισίας Θεατρικών Έργων (1936‒1941), του Ταμείου Εργασίας Ηθοποιών (1936‒1937). Συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση του Θεατρικού Μουσείου (1938) και ήταν ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (1950).
Ο Θ. Ν. Συναδινός πέθανε στις 13 Οκτωβρίου 1959, στο νοσοκομείο Παμμακάριστος, από καρκίνο του πνεύμονα. Σύζυγός του ήταν η κόρη του Βλάση Γαβριηλίδη και της Ουρανίας Γρυπάρη Άννα (1881‒1962), με την οποία απέκτησαν ένα γιο, το Νίκο (1917‒1992).
[Το βιογραφικό σημείωμα είναι βασισμένο στο υλικό του αρχείου του Θεόδωρου Συναδινού, που απόκειται στο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ].
[* Το έτος γέννησης του Θ. Ν. Συναδινού βεβαίωσε τον Οκτώβριο του 2022 η Ζηνοβία Μιχάλογλου, με έρευνά της στα ΓΑΚ Αρκαδίας. Την ευχαριστούμε θερμά].