Νομικό Πρόσωπο

Πελοποννησιακή Γερουσία

Διοικητικό και Πολιτικό όργανο που είχε αναλάβει τη διεύθυνση των επαναστατικών πραγμάτων στην Πελοπόννησο.

Το Μάιο του 1821, με πρωτοβουλία της Μεσσηνιακής Γερουσίας της Καλαμάτας, συγκλήθηκε παν-πελοποννησιακή συνέλευση. Πρόσκληση για συμμετοχή στάλθηκε και στις αρχές των τριών ναυτικών νησιών (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά), τα οποία όμως αρνήθηκαν να στείλουν αντιπροσώπους. Οι εργασίες της Συνέλευσης που αρχικά είχε αποφασιστεί να γίνει στο Λεοντάρι, διεξήχθησαν στο χώρο της Μονής των Καλτεζών, ενός χωριού της Μαντινείας νότια της Τριπολιτσάς υπό την προεδρία του επικεφαλής της Μεσσηνιακής Γερουσίας Πέτρου Μαυρομιχάλη. Στη συνέλευση παρευρέθηκαν ισχυροί κοτζαμπάσηδες, ή εκπρόσωποι τους, κληρικοί, και λίγοι στρατιωτικοί και Φιλικοί.

Η συνέλευση εξέδωσε στις 26 Μαΐου ανακοίνωση με την οποία δημοσιοποιούσε την εκλογή Γερουσίας. Το όργανο αυτό, το οποίο αποφάσισε
την αυτοδίκαια υπαγωγή όλων των προηγουμένως υφιστάμενων Τοπικών Διοικήσεων σε αυτήν και πως θα είχε την ευθύνη της διεύθυνσης των επαναστατικών πραγμάτων για ολόκληρη την Πελοπόννησο, μέχρι την κατάληψη της πρωτεύουσας Τριπολιτσάς.

Η συνέλευση εξέλεξε εκτελεστική επιτροπή με το όνομα Πελοποννησιακή Γερουσία στην οποία συμμετείχαν όλα τα μεγάλα προυχοντικά τζάκια και ορισμένοι αρχιερείς και πολιτικοί και στρατιωτικοί:
• Θεοδώρητος, επίσκοπος Βρεσθένης (πρόεδρος)
• Σωτήρης Χαραλάμπης [Καλάβρυτα]
• Αθανάσιος Κανακάρης [Πάτρα]
• Αναγνώστης Δεληγιάννης –Παπαγιαννόπουλος [Λαγκάδια]
• Θεοχαράκης Ρέντης (Κόρινθος]
• Νικόλαος Πονηρόπουλος [Κυπαρισσία]
• Ρήγας Παλαμήδης [Στεμνίτσα] (γραμματέας)

Επρόκειτο, στην ουσία, για μία συντονισμένη ενέργεια των ισχυρών της ευρύτερης περιοχής να αντιπαρατεθούν στην εξουσία του Δημητρίου
Υψηλάντη, αδελφού και Πληρεξουσίου του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής Αλέξανδρου Υψηλάντη, ο οποίος αναμενόταν να αφιχθεί στην
Πελοπόννησο. Στο διάστημα μέχρι την άφιξη του Δημητρίου Υψηλάντη, η Γερουσία προχώρησε στη διοικητική οργάνωση των επαρχιών, διεξήγαγε εκλογές επαρχιακών και κοινοτικών αντιπροσώπων, και προκήρυξε γενική επιστράτευση.

Έτσι, όταν στις 14 Ιουλίου 1821 έφτασε ο Δημήτριος Υψηλάντης στο Στρατόπεδο των Βερβαίνων «γενόμενος [...] δεκτός ως γενικός
πληρεξούσιος από τους στρατιωτικούς.», βρήκε οργανωμένη την Πελοποννησιακή Γερουσία, η οποία έδειξε εξαρχής ότι δεν ήταν διατεθειμένη να παραδώσει τη διεύθυνση των επαναστατικών πραγμάτων στον Υψηλάντη. Έτσι, το επόμενο διάστημα και μέχρι τη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, στην Πελοπόννησο υπήρχε ένα είδος διαρχίας με τον Υψηλάντη, από τη μία πλευρά, να έχει εκλεγεί από συνέλευση των στρατιωτικών αρχιστράτηγος των σωμάτων που θα πολιορκούσαν την Τριπολιτσά και, από την άλλη πλευρά, τη Πελοποννησιακή Γερουσία να εξακολουθεί να υφίσταται, χωρίς να τον αναγνωρίζει ως τέτοιο.

1821 - Lexicon: https://keni.panteion.gr/index.php/el/1821 [τελευταία επίσκεψη: 2/7/2020]