Identity area
Reference code
Title
Date(s)
Level of description
Fonds
Extent and medium
Context area
Name of creator
Biographical history
Κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας, ιστοριογράφος, μελετητής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και πανεπιστημιακός, ο Κ. Θ. Δημαράς θεωρείται μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες των νεοελληνικών γραμμάτων. Φοίτησε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου αναγορεύθηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής. Προπολεμικά ασχολήθηκε πιο συστηματικά με τη μελέτη της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα γράφοντας επιφυλλίδες και βιβλιοκριτικές στις εφημερίδες «Πρωία» και «Ελεύθερον Βήμα». Μεταπολεμικά ήταν υπεύθυνος ραδιοφωνικών προγραμμάτων στο ΕΙΡ, γενικός διευθυντής στο ΙΚΥ (1951-1970), δίδαξε για ένα διάστημα στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιώς και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και ήταν διευθύνων σύμβουλος στο Εθνικό (Βασιλικό) Ίδρυμα Ερευνών (1961-1970). Στις αρχές του 1960, με τον Δημήτριο Γκίνη, ίδρυσαν τον Όμιλο Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού (ΟΜΕΔ), όργανο του οποίου είναι το περιοδικό «Ο Ερανιστής». Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ανέλαβε να διδάξει ελληνική λογοτεχνία στη Σορβόννη, διευθύνοντας και το εκεί Νεοελληνικό Ινστιτούτο. Στο Παρίσι έμεινε ως το 1978, οπότε επέστρεψε στην Ελλάδα και συνέχισε, όπως και όλη τη μεταπολεμική τριακονταετία, την επιφυλλιδογραφία του στο «Βήμα». Συνεργάστηκε με σημαντικά περιοδικά και εφημερίδες, μεταξύ των οποίων τα έντυπα «Γράμματα», «Ελληνικά Γράμματα», «Ιδέα», «Νέα Εστία», «Πειθαρχία» και «Πολιτεία». Χρησιμοποίησε τα ψευδώνυμα Φ. Ραφαήλ και Κωνστ.
Αρχικά το ερευνητικό έργο του Κ. Θ. Δημαρά στράφηκε σε ζητήματα αρχαίας ελληνικής και ευρωπαϊκής φιλοσοφίας. Μετά το 1925, τα ενδιαφέροντά του μετατοπίστηκαν προς τη λογοτεχνική κριτική και την ερμηνευτική των αισθητικών φαινομένων. Από την ενασχόλησή του με την ποίηση, ιδιαιτέρως του Παλαμά και του Καβάφη, προέκυψαν αξιόλογα κριτικά δοκίμια. Η σφαιρική θεώρηση της νεοελληνικής παιδείας, που τον ώθησε στη μελέτη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, του ρομαντισμού και της ιστορίας της λογοτεχνίας στο σύνολό της, αρχίζει να τον απασχολεί προς τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ιδιαίτερη σημασία έδινε πλέον στα τεκμήρια, στα αρχεία και στις πρωτογενείς πηγές, μια μεθοδολογική αρχή που σχετίζεται άμεσα με την εκτίμησή του για τις θετικές επιστήμες. Στην Κατοχή, την κυρίως περίοδο κατά την οποία έδωσε τελειωτικό σχήμα στην Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αλλά και δημιούργησε τις ερευνητικές απαρχές των περισσότερων ιστοριογραφικών του μελετών, ο Δημαράς χρησιμοποίησε ως βασικό άξονα τη σύγκριση των ιστορικών, κοινωνικών, γραμματολογικών και αισθητικών φαινομένων μίας περιόδου. Η πρώτη δίτομη έκδοση της Ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας απετέλεσε σταθμό για τα γράμματα του 20ού αιώνα. Είναι η πρώτη συστηματική παρουσίαση, συγκριτική συνεξέταση, ερμηνευτική και αξιολογική προσέγγιση της ελληνικής γραμματείας από τη μεταβυζαντινή εποχή ως το τέλος του Μεσοπολέμου. Δημιούργησε μια πολυπρισματική ερμηνευτική μέθοδο προσέγγισης, γραμμένη σε μια γλώσσα αφηγηματική, εύληπτη και γοητευτική. (Βιβλιογραφία: «Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: Πρόσωπα, Έργα, Ρεύματα, Όροι» Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2007)
Repository
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Content and structure area
Scope and content
Προσωπικό αρχείο του Κ.Θ. Δημαρά. Περιλαμβάνει αξιόλογη συλλογή γνωστών ιστορικών και λογοτεχνικών περιοδικών του 20ού αιώνα καθώς και συλλογή από τα λεγόμενα «εφήμερα».
Appraisal, destruction and scheduling
Accruals
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Note
Το αρχείο συνοδεύει τη βιβλιοθήκη του Κ. Θ. Δημαρά, που αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές συλλογές του Ιδρύματος. Αριθμεί πάνω από 26.000 τεκμήρια και θεματικά καλύπτει ζητήματα φιλολογικά και ιστορικά, με έμφαση στη θεωρία και την ιστορία της λογοτεχνίας. Η συλλογή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, βιβλία και φυλλάδια του 19ου αιώνα, αρκετά από τα οποία είναι σπάνια ή και μοναδικά. Σημαντικό κομμάτι της συλλογής αποτελείται από αντιπροσωπευτικά δείγματα της εργογραφίας σημαντικών λογίων του 19ου και του 20ού αιώνα, μεταξύ των οποίων και πρώτες εκδόσεις, καθώς και βιβλία που φέρουν εκτενείς σημειώσεις ή αφιερώσεις από προσωπικότητες των γραμμάτων, Έλληνες και ξένους.
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Dates of creation revision deletion
Script(s)
Sources
Επισήμανση από την ιστοσελίδα του Φορέα: https://laskaridisfoundationarchives.org/archive-descriptions/12 [τελευταία επίσκεψη: 25/05/2020]