Περιοχή αναγνώρισης
Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής
Τίτλος
Χρονολογία(ες)
- 1920 – 2016 (κενό μεταξύ 1937-1943) (Δημιουργία)
Επίπεδο περιγραφής
Αρχείο
Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)
1000 (περ.) φάκελοι, 500 (περ.) βιβλία.
Περιοχή πλαισίου παραγωγής
Όνομα του παραγωγού
Διοικητική ιστορία
Η "Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή" (Α.Γ.Σ.Α) ιδρύεται με το νόμο 1844 του 1920, επί Κυβερνήσεως Ελ. Βενιζέλου, στο παλιό κτήμα Χασεκή στο Βοτανικό Κήπο. Στον ίδιο χώρο προϋπήρχε η Τριανταφυλλίδειος Γεωργική Σχολή που ιδρύθηκε το 1888 και ήταν τριετούς φοιτήσεως. Πρώτος Διευθυντής της Γεωπονικής Σχολής ήταν ο Σπυρίδων Χασιώτης, πατέρας της Γεωπονικής Επιστήμης, ο οποίος είχε διατελέσει, μεταξύ των άλλων, Διευθυντής της Γεωργικής Σχολής Τίρυνθας το διάστημα 1894-1897, που ήταν η πρώτη γεωργική σχολή που είχε ιδρυθεί ήδη από την περίοδο διακυβέρνησης Καποδίστρια.
Το 1926 ιδρύθηκε το Ειδικό Ταμείο της Σχολής που έδωσε ώθηση σε όλες τις υποθέσεις της και κυρίως στη επίλυση του κτιριακού προβλήματος, στον εξοπλισμό των Εργαστηρίων και στην καλύτερη οργάνωση των Αγροκτημάτων.
Τον Ιούνιο του 1937 με τον Αναγκαστικό Νόμο 835 της Κυβερνήσης Μεταξά, η Σχολή διαλύθηκε και μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη. Το 1943 δια του Νόμου 672 και χάρη στις προσπάθειες των Καθηγητών της Σχολής και την προθυμία του τότε Υφυπουργού Γεωργίας και Βουλευτή του Λαϊκού Κόμματος Γ. Παμπούκα, επανήλθε στην αρχική της θέση στην Αθήνα (Βοτανικός).
Η νέα περίοδος σφραγίστηκε από τη δημιουργία του νέου Κεντρικού Κτιρίου που θεμελιώθηκε το 1948 και ολοκληρώθηκε, σε πρώτη φάση, το 1954, χάρη στην Αμερικανική Βοήθεια και με χρήματα του σχεδίου Μάρσαλ. Ταυτόχρονα η Σχολή αποκτά σημαντικά αγροκτήματα στην Κωπαϊδα (1.000 στρ) και στη Γιαλού Σπάτων (330 στρ), απαραίτητα για την διδασκαλία, την πρακτική άσκηση των φοιτητών και την έρευνα.
Από το 1959 η Σχολή παύει να υπάγεται στο Υπουργείο Γεωργίας και περνάει στο Υπουργείο Παιδείας. Εγκαινιάζεται έτσι μία νέα περίοδος για το ίδρυμα που είναι απο τις πιο γόνιμες και φτάνει μέχρι το 1967.
Η περίοδος της δικτατορίας που επέφερε τις γνωστές ανωμαλίες στα Ανώτατα Ιδρύματα, συνδέθηκε με γεγονότα όπως το τραγικό συμβάν της αυτοκτονίας του Βοηθού της Σχολής Θ.Φραγκόπουλου και με απειλές περί μεταφοράς της Σχολής στην Κρήτη, από τον Σ.Παττακό.
Μετά την περίοδο αυτή, η Σχολή προσπαθεί να βρεί το δρόμο της με όλες τις αλλαγές που έχουν στο μεταξύ συντελεστεί (αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, συμμετοχή φοιτητών στα συλλογικά όργανα και αλλαγές στη δομή και λειτουργία της Σχολής).
Το 1982 ο Νόμος Πλαίσιο 1268, αλλάζει το καθεστώς Διοίκησης των Α.Ε.Ι . Οι συζητήσεις και οι νέες εξελίξεις, οδήγησαν το 1985/86 στο χωρισμό σε δύο Τμήματα (Γεωρ. Ανάπτυξης και Γεωργ. Παραγωγής). Πρός το τέλος εξάλλου της δεκαετίας του ΄80 γίνεται η μετονομασία της Σχολής σε Γεωργικό Πανεπιστήμιο (Π.Δ. 377/1989) και ο χωρισμός της σε 7 Τμήματα. Με το Π.Δ. 226/1995 εξάλλου, το Γεωργικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μετονομάζεταιι σε Γεωπονικό.
Φορέας διατήρησης του αρχείου
Ιστορικό της ενότητας περιγραφής
Το «Κέντρο Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας» (ΚΤΙΕΓ) λειτουργεί στο χώρο του Γεωργικού Μουσείου από το Σεπτέμβριο του 2008. Το κατάλληλα διαμορφωμένο και εξοπλισμένο αυτό Κέντρο επιτελεί πολλαπλούς στόχους (εκπαιδευτικούς, ερευνητικούς, διδακτικούς κλπ).
Η ίδρυση του Κέντρου περιλαμβανόταν στο ιδρυτικό διάταγμα του Γεωργικού Μουσείου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΦΕΚ. 402/29-03-2005, τ. Β΄), όπου στο άρθρο 1 παρ. 2, αναφέρεται ότι στο «Μουσείο οργανώνεται και λειτουργεί ειδική μονάδα με την ονομασία «Κέντρο Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας», το οποίο θα περιλαμβάνει βιβλιοθήκη (εστιασμένη κυρίως στον αγροτικό τομέα), αρχεία εγγράφων, εικονογραφικό αρχείο κ.λπ.
Στους σκοπούς, εξάλλου, ίδρυσης του Γεωργικού Μουσείου, όπως περιγράφονται στο άρθρο 2 παρ. 1 περιλαμβάνεται και η «συλλογή, συντήρηση, μελέτη, αξιοποίηση και έκθεση των τεκμηρίων της ιστορίας όλων των κλάδων της ελληνικής γεωργίας με έμφαση στην εξέλιξη των τομέων της τεχνολογίας, της οικονομικής δομής και διάρθρωσης, των κοινωνικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της αγροτικής κοινωνίας, καθώς και στην εξέλιξη της γεωπονικής έρευνας και επιστήμης».
Στο πλαίσιο αυτό μεταφέρθηκε και συγκεντρώθηκε σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Γεωργικού Μουσείου το ήδη ταξινομημένο Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου, καθώς επίσης και το βιβλιογραφικό απόθεμα που βρισκόταν στην αίθουσα εκθεμάτων της Κεντρικής Βιβλιοθήκης και σε άλλα εργαστήρια/φροντιστήρια του Γ.Π.Α. Να σημειωθεί ότι το προϋπάρχον Ιστορικό Αρχείο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου αποτελεί, μαζί με το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα από τα ελάχιστα επαρκώς ταξινομημένα και αναγνωρισμένα πανεπιστημιακά αρχεία της χώρας.
Με τον τρόπο αυτό επιτεύχθηκε η συγκέντρωση σ' ένα ενιαίο χώρο όλου σχεδόν του σώματος του τεκμηριωτικού υλικού (βιβλία, έγγραφα, συγγράμματα, περιοδικά, εφημερίδες, φωτογραφικό υλικό, παλαιές εκδόσεις, οπτικοακουστικό υλικό κ.λπ.), που βρισκόταν διάσπαρτο σε διάφορες διοικητικές μονάδες και χώρους του Πανεπιστημίου.
Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει πλέον πάνω από 25 τετρ. μέτρα αρχείου, περίπου 5000 τόμους βιβλίων και σχεδόν 3000 περιοδικών γεωπονικού ενδιαφέροντος, επιμέρους αρχειακές συλλογές (π.χ. συλλογή έργων Εμμ. Βάθη, συλλογή Σ. Δαμιανάκου, αρχείο Αγροτικού κόμματος κ.ά.) περισσότερες από 2000 φωτογραφίες σε φυσική ή ψηφιακή μορφή, συλλογή από σπάνια ανάτυπα, χάρτες, γκραβούρες και άλλα πολύτιμα τεκμήρια.
Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα ψηφιοποίησης μέρους της συλλογής του Κέντρου. Επίσης, προχωρά και η ηλεκτρονική καταγραφή και διαχείριση του κύριου όγκου του ιστορικής αξίας αρχειακού υλικού του Ιδρύματος και η δημιουργία ενός σύγχρονου ηλεκτρονικού καταλόγου, με την αρωγή των φοιτητών/τριών της Πρακτικής Άσκησης του Τμήματος Βιβλιοθηκονομίας-Αρχειονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Με την ανάπτυξη της ψηφιακής εφαρμογής και του κατάλληλου πληροφοριακού συστήματος θα καταστεί εφικτή η διατήρηση των συλλογών, αλλά και η αξιοποίησή τους από το κοινό, τους φοιτητές, τους ερευνητές και το ίδιο το Πανεπιστήμιο με την προετοιμασία μόνιμων, περιοδικών ή /και ειδικών θεματικών εκθέσεων.
Επίσης, το Κέντρο προσβλέπει στην επιστημονική συνεργασία με παρόμοια κέντρα και ινστιτούτα στην Ελλάδα και το εξωτερικό και υποστηρίζει τη διοργάνωση επιμορφωτικών σεμιναρίων, την ανάληψη και το συντονισμό ερευνητικών προγραμμάτων, τη διοργάνωση ημερίδων, διαλέξεων, συνεδρίων, σεμιναρίων και εκδηλώσεων σε παρεμφερείς τομείς, την έκδοση επιστημονικών τόμων, δημοσιεύσεων κλπ.
Διαδικασία πρόσκτησης
Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης
Παρουσίαση περιεχομένου
Το Αρχείο περιλαμβάνει στοιχεία και τεκμήρια που αφορούν στην οργάνωση - λειτουργία και εξέλιξη του Ιδρύματος και έχουν ιστορική αξία και ταυτόχρονα εξυπηρετούν τις άμεσες, πρακτικές και λειτουργικές, ανάγκες του Πανεπιστημίου. Το αρχειακό υλικό παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά της Ιστορίας της Ελληνικής Εκπαίδευσης, καθόσον αφορά στο πρώτο μεγάλο ίδρυμα Γεωπονικής Παιδείας στην Ελλάδα και είναι το τρίτο κατά σειρά αρχαιότητας Πανεπιστήμιο της χώρας. Ακόμη αποτελεί κομμάτι της Ιστορίας του Ελληνικού κράτους, αφού η γεωπονική σχολή και οι απόφοιτοι αυτής διαδραμάτισαν αποφασιστικό ρόλο στη χάραξη της Γεωργικής πολιτικής και σε όλα τα μεγάλα γεγονότα της νεότερης ιστορίας, από τη Μικρασιατική καταστροφή και μετά (αγροτική μεταρρύθμιση, εποικιστικό πρόγραμμα, αποκατάσταση προσφύγων, οργάνωση συνεταιρισμών, εκσυγχρονισμός της παραγωγής, έρευνα για την καλύτερη απόδοση και ποιότητα των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων). Ακόμη ευτύχησε να συνδυάσει την πολύχρονη πορεία του ως ίδρυμα, με σημαντικές προσωπικότητες, όχι μόνο της Γεωπονικής επιστήμης, αλλά γενικότερα της Πολιτικής και Κοινωνικής ζωής της Ελλάδος όπως ο Σ.Χασιώτης, Π.Αναγνωστόπουλος, Σ.Παπανδρέου, Α.Σίδερις, Κ.Ισαακίδης, Π.Κουτσομητόπουλος, Ι.Δημακόπουλος, Ν.Ρουσσόπουλος, Β.Κριμπάς, Χ.Ευελπίδης,Ι. Σαρεγιάννης και άλλοι.
Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση
Κατά την ταξινόμηση εκκαθαρίστηκαν τα πρόχειρα σχέδια,οι κενές φόρμες,τα έγγραφα σε πολλαπλά αντίτυπα,άδειοι φάκελοι.
Προσθήκες υλικού
Νέες προσθήκες υλικού προερχόμενες από τα Τμήματα και τα παλαιότερα Εργαστήρια-Φροντιστήρια, καθώς και από άλλες πηγές εντός και εκτός Πανεπιστημίου.
Σύστημα ταξινόμησης
Το αρχείο του Πανεπιστημίου χωρίζεται σε υπο-αρχεία και σειρές που αντιστοιχούν σε διάφορες υπηρεσίες, όργανα καθώς και υποθέσεις που κατά καιρούς απασχόλησαν τη Γεωπονική Σχολή στην αρχή, το Γεωργικό ή Γεωπονικό Πανεπιστήμιο στη συνέχεια.
Το αρχείο ταξινομήθηκε βάσει της ανασύνθεσης του οργανογράμματος του Ιδρύματος, των ενδείξεων των φακέλων και των διαφόρων θεμάτων και υποθέσεων που απασχόλησαν τη Σχολή, όπως διαφαίνονται μέσα από τα θέματα της Συνέλευσης των Καθηγητών.
Το αρχείο της Διοίκησης ταξινομήθηκε χρονολογικά βάσει της ανασύνθεσης του Οργανογράμματος των υπηρεσιών του Ιδρύματος, έτσι όπως λειτουργούσαν και εξελλίσονταν στο χρόνο (Πρυτανεία- Διοικητική-Λογιστική Υπηρεσία-Τμήμα Διοίκησης-Τμήμα εκπαιδεύσεως-Τμήμα Αρχείου κ.λ.π).
Υπάρχουν όμως και σειρές που έχουν ταξινομηθεί κατά αλφαβητικό τρόπο (π.χ Διδακτορικά-Υφηγεσίες)
Τέλος υπάρχουν και άλλες που έχουν ταξινομηθεί σε θεματικές ενότητες( π.χ Υποθέσεις Δικαστικές-Ισοτιμίες πτυχίων-Διοικητικές υποθέσεις κ.ά).
Η αρίθμηση των σειρών γίνεται με λατινικούς χαρακτήρες (Ι,ΙΙ,ΙΙΙ), των φακέλων με αραβικούς αριθμούς(1,2,3),των υποφακέλων με ελληνικά γράμματα(α,β,γ),και των εγγράφων με αριθμούς (δεν έχει προχωρήσει η εσωτερική ταξινόμηση των εγγράφων).
Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης
Όροι πρόσβασης
Το Αρχείο λειτουργεί με βάση τον εσωτερικό κανονισμό που έχει εγκριθεί από το Πρυτανικό Συμβούλιο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (απόφαση συνεδρίας Πρυτανικού Συμβουλίου 02/03/2000).
Όροι αναπαραγωγής
Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων
Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων
Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων
Η γλώσσα των τεκμηρίων είναι τα ελληνικά, αλλά και τα αγγλικά, γαλλικά ή γερμανικά (ιδίως στη σειρά Αλληλογραφία, καθώς και πολλές αναφορές και εργασίες καθηγητών κ.λπ).
Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις
Εργαλεία έρευνας
Έχει συνταχθεί ειδικός ηλεκτρονικός Κατάλογος και Ευρετήριο με αναλυτική περιγραφή ανά φάκελο και υποφάκελο.
Περιοχή συμπληρωματικών πηγών
Εντοπισμός πρωτοτύπων
Εντοπισμός αντιγράφων
Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής
Περιοχή παρατηρήσεων
Σημείωση
Σημείωση
Σημείωση
Ο κάθε φάκελος περιλαμβάνει συνήθως από έναν έως εφτά υποφακέλους.
Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης
Σημεία πρόσβασης
Θέματα
Τόποι
Ονόματα
Είδη
Περιοχή ελέγχου της περιγραφής
Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής
Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής
Κανόνες και/ή συμβάσεις
Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής
Αλφάβητο(α)
Πηγές
Δελτίο περιγραφής http://mouseio.aua.gr/historycenter.html