Αρχείο Α.Ε. 51/98 - Μαργαρίτης, Αλκιβιάδης

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR ELIA-MIET Α.Ε. 51/98

Τίτλος

Μαργαρίτης, Αλκιβιάδης

Χρονολογία(ες)

  • 1920-1998 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

7 αρχειακά κουτιά
180 τόμοι (θεατρικά και μουσικά προγράμματα)

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

Βιογραφικό σημείωμα

Όπως γράφει ο Αλκιβιάδης Μαργαρίτης σε ιδιόχειρο αυτοβιογραφικό σημείωμα του 1999: «Γεννήθηκε στο Παρίσι στις 4 Ιουλίου 1908, λόγω μετ’ εκπαιδεύσεως του πατέρα του στην εκεί Σχολή Πολέμου (École de Guerre). Πατέρας του ήταν ο Ευστάθιος Μαργαρίτης, στρατιωτικός, ανεψιός των ζωγράφων Φιλίππου και Γεωργίου Μαργαρίτη και α΄ εξάδελφος του μουσουργού Λώρη Μαργαρίτη και του διπλωμάτη Ιωάννου Κ. Κουτσαλέξη. Μητέρα του ήταν η Αικατερίνη-Ρουμπίνη Ζορμπά, κόρη του Νικολάου Ζορμπά, αρχηγού της “επαναστάσεως” στο Γουδί (15 Αυγούστου 1909) και εγγονή του Νικολάου Κριεζώτη. Βαπτίσθηκε σε ηλικία τριών ετών στην ελληνική εκκλησία του Παρισιού, με ανάδοχο τον στρατιωτικό, και μετέπειτα Ακαδημαϊκό, Αλέξανδρο Μαζαράκη. Σε ηλικία 16 μηνών προσβλήθηκε από την επιδημία της πολυομυελίτιδας (παιδική παράλυση), με παράλυση των τεσσάρων άκρων. Με σύντονες προσπάθειες, με τα τότε μέσα, στο Παρίσι, στη Γενεύη, στη Λωζάννη, στο Leysin της Ελβετίας, και εν μέρει στην Αθήνα, η νόσος αποτελεσματικά περιωρίσθηκε. Την στοιχειώδη εκπαίδευση έλαβε στην Λωζάννη. Σε ηλικία 11 ετών (το 1919) βρίσκεται πλέον οριστικά στην Αθήνα, γαλλόφωνος. Με συστηματική και επίμονη κατ’ οίκον διδασκαλία από τον στρατιωτικό πατέρα του, με κατατακτήριες εξετάσεις, μπήκε στην Γ΄ Ελληνικού στο “Εκπαιδευτήριον Δ. Ν. Μακρή”. Το Γυμνάσιο έβγαλε στο Ε΄ Αρρένων. Παράλληλα φοίτησε στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στην Γερμανική Σχολή (της οδού Αραχώβης) και πήρε τα σχετικά διπλώματα. Αγγλικά διδάχθηκε με ιδιαίτερα μαθήματα. Ένα διάστημα έκανε, ιδιωτικά, και πιάνο με στοιχεία θεωρίας μουσικής. Η μη ολοκλήρωση οφείλεται σε σοβαρό πρόβλημα οφθαλμικής παθήσεως, η οποία ανεστέτωσε και τις πανεπιστημιακές σπουδές του. Παρακολούθησε αρχικά την Νομική Σχολή, ανωμάλως, και για τον προαναφερθέντα λόγο και διότι παραμελούσε την μελέτη του χάριν υπερβολικής αναμείξεως στα πολιτικο-φοιτητικά κινήματα. Με διαφόρους ευεργετικούς νόμους έφθασε στα πρόθυρα του διπλώματος. Έμεινε... τελοιόφοιτος της Νομικής. Αντιθέτως, πήρε το δίπλωμα της Φιλοσοφικής Σχολής, όπου λίγο αργότερα είχε γραφτή, καθώς και το δίπλωμα Καθηγητού της Γαλλικής Γλώσσης από το Υπουργείο Παιδείας. Εδίδαξε ένα σύντομο διάστημα γαλλικά στο ιδιωτικό σχολείο “Πλάτων” του Ηλιάδη (Κολωνός) και για πολλά χρόνια τα φιλολογικά μαθήματα, κυρίως ιστορία, στην Ελληνογαλλική Σχολή “Ανατολή” του Α. Νικολοπούλου και στο Ελληνικόν Σπουδαστήριον Ι.Μ. Παναγιωτοπούλου (πρώην “Μακρή”). Για το μάθημα της ιστορίας εφήρμοσε το “σχολείο εργασίας” με θετικά αποτελέσματα. Για μικρό διάστημα εδίδαξε στην “Alliance Française” και αρκετά χρόνια, επί Octave Merlier, ήταν διευθυντής σπουδών στο Κουκάκη, στο εκεί παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου. Εδίδαξε, στον μεσοπόλεμο, ελληνικά σε μέλη της Γαλλικής Στρατιωτικής Αποστολής και της Αγγλικής Ναυτικής, καθώς και σε μέλη της Γερμανικής, Γαλλικής, Σουηδικής και Βουλγαρικής Πρεσβείας. Την ίδια περίοδο συνεργάσθηκε με τις εφημερίδες Ελληνικός Ταχυδρόμος, Χρονικά, Πατρίς, για θέματα επικαιρότητας. Υπήρξε και αρχισυντάκτης της Εφημερίδος των Φοιτητών του Κ. Μπέμπελη. Εκ-τάκτως, εδημοσίευσε άρθρα με ανάλογα θέματα στο Ελεύθερον Βήμα και στα Αθηναϊκά Νέα. Επί δικτατορίας των “συνταγματαρχών”, το 196[7]2 και 196[7]3, εδημοσιεύθηκαν στο Βήμα συνεντεύξεις του με πανεπιστημιακούς καθηγητές, εξόριστους στη Δυτική Ευρώπη και επί 28 χρόνια είχε στήλη θεατρικής κριτικής στα Νέα μέχρι του Ιανουαρίου 1998. Υπήρξε πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου. Υπήρξε, επίσης, πρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, και ιδρυτικό μέλος των “Φίλων του Θεάτρου Τέχνης” και διαφόρων επιστημονικών οργανώσεων. Είναι μέλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Είναι μέλος της Ενώσεως Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών και της Διεθνούς Ενώσεως Θεατρικών Κριτικών. Έλαβε μέρος και σε γνωμοδοτικές επιτροπές για το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Είναι επίτιμος αντιπρόεδρος της Ενώσεως Ανταποκριτών του Ελληνικού Τύπου του εξωτερικού και μέλος της Διεθνούς Ενώσεως του Γαλλοφώνου Τύπου. Είναι επίσης μέλος της “Κίνησης Ενωμένη Εθνική Αντίσταση” (ως παλαιό μέλος της “Εθνικής Αλληλεγγύης” του ΕΑΜ). Είναι μέλος του Δ.Σ. του ελληνικού τμήματος της “Société Européenne de Culture” (Βενετία). Είναι επίσης μέλος της “Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης”. Του απενεμήθησαν μάλιστα τα δύο επετειακά μετάλλια. Έχει επίσης λάβει το μετάλλιο για την Εκατονταετηρίδα της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Η Γαλλική Κυβέρνηση του έχει απονείμει τα διάσημα και τον τίτλο του Commandeur de l’Ordre des Palmes Académiques, και είναι πρόεδρος του ελληνικού τμήματος. Είναι μέλος του Γαλλοελληνικού Συνδέσμου και επίτιμος πρόεδρος του Ελληνοελβετικού. Είναι φυσικά μέλος και του Ε.Λ.Ι.Α. Δημοσιεύματά του υπάρχουν στην Νέα Εστία με θέματα κυρίως της Γαλλικής Επαναστάσεως και στο Αντί από την νεώτερη ελληνική ιστορία. Όπως ήδη προαναφέρθηκε, την περίοδο της φοιτήσεώς του στη Νομική Σχολή, είχε ο Αλκιβιάδης Μαργαρίτης ζωηρή ανάμειξη στις διάφορες πολιτικο-φοιτητικές εκδηλώσεις, τιθέμενος επί κεφαλής συλλαλητηρίων και με μια σφυρίκτρα δίνοντας τον ρυθμό της πορείας, παρά την αναπηρία του. Όμως οι πολιτικές του πεποιθήσεις ήσαν τότε πολύ συγκεχυμένες. Ήταν βασιλόφρων για την Ελλάδα και οπαδός του Λεόν Μπλουμ για την Γαλλία! Με ομάδες αντιβενιζελικών φοιτητών, επί δικτατορίας Θεοδώρου Παγκάλου, ίδρυσε τον... “Σύνδεσμον Εθνικής Σωτηρίας”. Επισήμως είχε χαρακτήρα εθνικιστικό-αντικομμουνιστικό (αποκλειστικά επί θεωρητικού επιπέδου). Την ίδια εποχή ήταν μέλος της “Εργατικής Βοήθειας” και της “Πανεπιστημιακής Ομάδος για την Κοινωνία των Εθνών”. Πολύ γρήγορα ο “Σύνδεσμος Εθνικής Σωτηρίας” εκάλυπτε αντιπαγκαλική κίνηση. Μέλη εγένοντο και ηγετικά φοιτητικά στελέχη της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Οι “απ’ έξω” φοιτητές εχαρακτήριζαν τον “Σ.Ε.Σ.” σύλλογο “κομφούζιο”! Κορυφαία στιγμή της δράσεως του “Σ.Ε.Σ.” ήταν η ανατροπή του φιλοπαγκαλικού συλλαλητηρίου της 30 Μαρτίου 1926, στην πλατεία των Παλαιών Ανακτόρων, τώρα Βουλευτήριου. Τότε δεν υπήρχε εκεί το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου. Ήταν ένας ακατέργαστος χωματένιος χώρος. Ο Πάγκαλος είχε φιλοδοξήσει την υποψηφιότητά του για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Ανέλαβαν την οργάνωση της συγκεντρώσεως οι φοιτητές Στέλιος Ιωαννίδης και οι εξάδελφοι Πατριαρχέα. Λίγες μέρες πριν, στο καφενείο “Γαμβέτας” (στην οδό Πανεπιστημίου, απέναντι από το Πανεπιστήμιο), επλησίασε τον Μαργαρίτη και του απεκάλυψε τον πραγματικό σκοπό του συλλαλητηρίου, παρασυρμένος από τα άρθρα του καταστατικού του “Συνδέσμου Εθνικής Σωτηρίας”. Αμέσως ο Μαργαρίτης έδωσε εντολή στον Γ. Γραμματέα του συλλόγου, Μιχαήλ Τούντα, να τοιχοκολλήσει σε όλες τις σχολές πρόσκληση συμμετοχής στο συλλαλητήριο. Φυσικά συγχρόνως ενημερώθηκαν και οι κομμουνιστές φοιτητές. Έτσι, βρέθηκαν στις 30 Μαρτίου, στην πλατεία των Παλαιών Ανακτόρων, πλειοψηφούντες οι αντιπαγκαλικοί φοιτητές. Μόλις άρχισε ο Ιωαννίδης να κάνη την προβλεπομένη πρόταση, ακολούθησε άγρια αποδοκιμασία και πλήρης εξουδετέρωση των ολίγων παγκαλικών. Ο αστυνομικός διευθυντής προέβη σε μερικές συλλήψεις, ο δε Μαργαρίτης παρέσυρε τα μέλη του Συνδέσμου στο Κέντρο του Κ. Δεμερτζή, κοινού υποψηφίου όλων των άλλων κομμάτων (Πανεπιστημίου και Μαυρομιχάλη). Οι κομμουνιστές δε ακολούθησαν (βλέπε και Αντώνη Φλούντζη, Τα φοιτητικά κινήματα 1923-1928, σελ. 258). Άλλη ενεργό συμμετοχή είχε ο Μαργαρίτης μετά την ανατροπή Παγκάλου από τον Κονδύλη. Επειδή ο Κονδύλης επέδειξε τάσεις παρατάσεως της εξουσίας του, ωργανώθηκε στην πλατεία Συντάγματος ογκώδης συγκέντρωση, που απαίτησε “αμέσως εκλογές”. Στην οργανωτική επιτροπή, εκ μέρους των φοιτητών, ήταν ο Αλκιβιάδης Μαργαρίτης. Τελευταία του εμφάνιση σε πολιτική εκδήλωση ήταν στην “οπερετική” λαϊκή εξέγερση, όπως πολύ σωστά την είχε χαρακτηρίσει ο Γρ. Δαφνής σε σχετικό βιβλίο του. Το γεγονός έλαβε χώραν στις 9 Σεπτεμβρίου 1926, με αφορμή τη βίαιη διάλυση των Δημοκρατικών Ταγμάτων από τον Γ. Κονδύλη. Βρέθηκαν στους δρόμους των Αθηνών μάζες βασιλοφρόνων και κομμουνιστών διαδηλωτών, που περιεφέροντο ανοργάνωται, με κοινά συνθήματα εναντίον ενδεχόμενης νέας “στρατοκρατικής” δικτατορίας. Ο Α.Ε.Μ. τυχαίως βρέθηκε σε μια μικρή ομάδα, επί κεφαλής της οποίας ο φίλος του Λάμπρος Ρακόπουλος, δικηγόρος τότε, και αργότερα δικαστικός. Η ομάδα αυτή κατάλεβε το κεντρικό ταχυδρομείο, που δεν εφρουρείτο, και ένα εγκαταλελειμένο άρμα μάχης. Μέσα στην ομάδα και ένας οδηγός αυτοκινήτου με μέρος της ομάδας, και έκαναν... περίπατο στην οδόν Πειραιώς, όπου δεν συνέβαινε τίποτε και ήταν κυριολεκτικά έρημη. Τελευταία ασχολία του Α.Ε.Μ., “ειρηνική” πλέον, είναι η συνεργασία του με την Ακαδημία Αθηνών. Ύστερα από εισήγηση του αειμνήστου Άγγελου Αγγελόπουλου, ωρίστηκε ως συντονιστής μιας ομάδας επιστημόνων για τη συγγραφή και έκδοση σειράς βιβλίων, με θέμα “Η συμβολή της Ελλάδος στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο”. Σύζυγός του είναι η Λιλή-Ελένη, το γένος Στυλίδη, ζωγράφος και χαράκτρια».

Ο Αλκιβιάδης Μαργαρίτης έφυγε από τη ζωή το 2004. Ο ενταφιασμός της σορού του έγινε στις 9 Νοεμβρίου, στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών. Ευχαριστώ θερμά τη Μαρία Αντωνίου, για την παραχώρηση των σχετικών στοιχείων από το Αρχείο του Κοιμητηρίου.

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Διαδικασία πρόσκτησης

Δωρεά Αλκιβιάδη Ε. Μαργαρίτη, Δεκέμβριος 1998.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Αλληλογραφία, αποκόμματα Τύπου, μονόφυλλα, έντυπο και φωτογραφικό υλικό.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Δεν έγινε καμία εκκαθάριση.

Προσθήκες υλικού

Δεν αναμένονται προσθήκες.

Σύστημα ταξινόμησης

Θεματική και χρονολογική ταξινόμηση.

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Ελληνικά

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Αναλυτική περιγραφή φακέλου/υποφακέλου σε ηλεκτρονική μορφή.

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Αρχείο Ιωάννη Συκουτρή (Ε.Λ.Ι.Α.).

Σχετιζόμενες περιγραφές

Σημείωση δημοσίευσης

Περιοχή παρατηρήσεων

Σημείωση

Τα θεατρικά προγράμματα (119 δεμένοι τόμοι της περιόδου 1932-1978 και σειρά λυτών προγραμμάτων της περιόδου 1979-1997), τα μουσικά προγράμματα (61 τόμοι της περιόδου 1924-1971), τα προγράμματα και οι φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις «Αθήνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1985» καταλογογραφήθηκαν στο ηλεκτρονικό πρόγραμμα LibSolution.

Σημείωση

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Τόποι

Είδη

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Μάιος 2010

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Δελτίο περιγραφής Φορέα.

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Κωνσταντίνα Σταματογιαννάκη

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα

Σχετιζόμενα είδη

Σχετιζόμενοι τόποι