Η Τώνια (Αντωνία) Μαρκετάκη του Παναγιώτη και της Άννας, το γένος Κατσιμπίρη, γεννήθηκε το 1942 στον Πειραιά. Από το 1960 έως το 1964 σπούδασε στο Παρίσι, κινηματογράφο στο Institut des Hautes Etudes Cinematographiques (IDHEC) και θέατρο στην Ecole d’art dramatique du Theatre National Populaire (υπό τη διεύθυνση του Georges Wilson). Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα και μέχρι το 1967 εργάστηκε ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου στις εφημερίδες Δημοκρατική Αλλαγή και Το Βήμα και στο περιοδικό Ταχυδρόμος. Το 1967 εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως σκηνοθέτις του κινηματογράφου, με τη μικρού μήκους ταινία Ο Γιάννης και ο δρόμος. Το ίδιο έτος συνελήφθη από το δικτατορικό καθεστώς, καταδικάστηκε με αναστολή και διέφυγε στο εξωτερικό. Από το 1968 έως το 1971 έζησε στο Λονδίνο, το Παρίσι και το Αλγέρι? διετέλεσε βοηθός σκηνοθέτη και βοηθός μοντέρ στις ταινίες One plus one (του Jean-Luc Godard) και What? (του Nicholas Ray) και σκηνοθέτησε τρία εκπαιδευτικά ντοκυμανταίρ για αγρότες, με ανάθεση του Υπουργείου Γεωργίας της Αλγερίας. Το 1977 εργάστηκε στην ΕΡΤ, ως βοηθός γενικού διευθυντή τηλεόρασης, και από το 1979 έως το 1981 διετέλεσε σύμβουλος προγράμματος της ΕΡΤ2. Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της, Ιωάννης ο βίαιος, τιμήθηκε με τα βραβεία σκηνοθεσίας, σεναρίου και α΄ ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1973 και το επόμενο έτος εκπροσώπησε την Ελλάδα στα κινηματογραφικά φεστιβάλ του Βερολίνου και του Σαν Ρέμο. Ακολούθησαν οι ταινίες της, Η τιμή της αγάπης (επτά κρατικά βραβεία από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1983, βραβείο καλύτερης μεσογειακής ταινίας –Χρυσό Κλαδί Ελιάς– το 1984 και καταχώριση στο International Film Guide ως μία από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες μετά το 1960) και Κρυστάλλινες νύχτες (πέντε κρατικά βραβεία από το Υπουργείο Πολιτισμού και δύο βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1992, συμμετοχή σε διεθνή φεστιβάλ τον επόμενο χρόνο: δεύτερο βραβείο –Ασημένιο Κλαδί Ελιάς– και βραβείο καλύτερης μουσικής μεσογειακής ταινίας, βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αιθουσών Τέχνης και Δοκιμίου). Σκηνοθέτησε, επίσης, ντοκυμαντέρ (Νίσυρος 1975, Επίδαυρος 1979, συνεργασία με την τηλεοπτική εκπομπή Παρασκήνιο 1976-1980 κ.ά.), την τηλεοπτική σειρά Το λεμονοδάσος (1978, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη) και τέσσερεις θεατρικές παραγωγές –Το τέλος του Γιώργη Χριστοφιλάκη και Ένα παράξενο απόγευμα του Αντώνη Δωριάδη (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, 1981), Μακαρόνια με κέτσαπ (Spaghetti mit Ketchup) τoυ Rainer Hachfeld (Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης, 1981), Ο φονιάς του Μήτσου Ευθυμιάδη (Δημοτικό Θέατρο Πολίχνης, 1987). Η μεταφραστική δραστηριότητα της Τώνιας Μαρκετάκη, τέλος, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων έργα όπως Το κάλεσμα της άγριας φύσης του Jack London, Ο ναζισμός, μυστική εταιρεία του Werner Gerson, Οι κυβιστές ζωγράφοι (Αισθητικοί στοχασμοί) του Guillaume Apollinaire, τις τραγωδίες Επτά επί Θήβας του Αισχύλου, Οιδίπους τύραννος και Αντιγόνη του Σοφοκλή, τα Αργοναυτικά, τους Ύμνους και το Περί λίθων του Ορφέως.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: 1. Κυριακίδης, Αχιλλέας (επιμ.), Τώνια Μαρκετάκη. 35ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, 1994, σσ. 11-13. 2. Υλικό του αρχείου].