Σύμφωνα με το άρθρο 40 νόμου 4305/2014 (ΦΕΚ 237/Α/2014) ο επιχειρησιακός στόχος της Διεύθυνσης Μελετών και Έργων Αστικών Αναπλάσεων είναι ιδίως η χάραξη στρατηγικής για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων των αστικών περιοχών μέσω παρεμβάσεων στο δομημένο περιβάλλον.
Η Διεύθυνση Μελετών και Έργων Αστικών Αναπλάσεων αποτελείται από τα εξής Τμήματα:
α) Τμήμα Μελετών Αστικής Αναζωογόνησης και Αναπλάσεων,
β) Τμήμα Μελετών Ανάπλασης και Αποκατάστασης Τεχνικών Έργων και Κτηρίων,
γ) Τμήμα Εκτέλεσης, Εποπτείας και Διαχείρισης Έργων.

Το Τμήμα Μελετών Αστικής Αναζωογόνησης και Αναπλάσεων ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες:
α)α) η μέριμνα για την προώθηση προγραμμάτων αστικής ανάπλασης για το βιοκλιματικό σχεδιασμό των πόλεων,
β)β) η μέριμνα για την ανάπτυξη και προώθηση δράσεων και προγραμμάτων ήπιων μορφών μετακίνησης,
γ)γ) η σύνταξη και έγκριση προτύπων, προδιαγραφών, κανονισμών και ειδικών μελετών και προγραμμάτων αστικής αναζωογόνησης και ανάπλασης για το σύγχρονο αστικό βιοκλιματικό σχεδιασμό των πόλεων και τον αστικό εξοπλισμό του δημοσίου ελευθέρου χώρου,
δ)δ) ο προγραμματισμός, η εκπόνηση, ανάθεση, επιλογή, έγκριση, εποπτεία, επίβλεψη, έλεγχος και παραλαβή των μελετών αστικών αναπλάσεων, για παρεμβάσεις αρμοδιότητας του Υπουργείου και άλλων φορέων, ιδίως για τη διαμόρφωση και τυχόν ενοποίηση κοινοχρήστων χώρων, ακάλυπτων χώρων των οικοδομικών τετραγώνων, καθώς και ακάλυπτων χώρων στεγαστικών προγραμμάτων, διαμόρφωση των προσόψεων κτηρίων, αισθητική αναβάθμιση των τεχνικών έργων και του περιβάλλοντος χώρου,
ε)ε) η μέριμνα για τη σύνταξη, σε συνεργασία με τους οργανισμούς κοινής ωφελείας ή άλλους κρατικούς φορείς, προτύπων, προδιαγραφών και κανονισμών, για το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη συντήρηση και τη λειτουργία των έργων αστικής και τεχνικής υποδομής.

Το Τμήμα Μελετών Ανάπλασης και Αποκατάστασης Τεχνικών Έργων και Κτηρίων ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες:
α)α) η μέριμνα για την προώθηση και τον έλεγχο προγραμμάτων ανάπλασης και αποκατάστασης τεχνικών έργων και κτηρίων, που αποβλέπουν:
α)α)α) στην αρχιτεκτονική, μορφολογική και αισθητική θεώρηση των τεχνικών έργων και του χώρου που τα περιβάλλει, όπως λιμανιών, δεξαμενών, γεφυρών, συγκοινωνιακών έργων, αερολιμένων, σιδηροδρομικών σταθμών, σταθμών ΜΕΤΡΟ και ΗΣΑΠ, ρεμάτων και γενικά, κοινόχρηστων χώρων και κτηρίων μαζικής εξυπηρέτησης,
β)β)β) στην ανάπλαση παραδοσιακών συνόλων και
γ)γ)γ) στην αποκατάσταση, επισκευή διατηρητέων κτηρίων ή κτηρίων που απομένουν μετά τη ρυμοτομία,
β)β) η σύνταξη προτύπων και προδιαγραφών για την πολεοδομική και αρχιτεκτονική ένταξη στο περιβάλλον μεγάλων συγκοινωνιακών, λιμενικών, υδραυλικών έργων ή ρεμάτων και της ευρύτερης περιοχής τους,
γ)γ) ο προγραμματισμός, η εκπόνηση, ανάθεση, επιλογή, παρακολούθηση, εποπτεία, έλεγχος, επίβλεψη, παραλαβή και έγκριση των μελετών για την ανάπλαση και αποκατάσταση τεχνικών έργων και κτηρίων για παρεμβάσεις αρμοδιότητας του Υπουργείου,
δ)δ) η διοργάνωση Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών με αντικείμενα τα ανωτέρω και μετά από γνώμη της Διεύθυνσης Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων, εφόσον αφορούν προστατευόμενα κτίρια και περιοχές αρμοδιότητάς τους.

Το Τμήμα Εκτέλεσης, Εποπτείας και Διαχείρισης Έργων ανήκουν οι ακόλουθες αρμοδιότητες:
α)α) η σύνταξη και παρακολούθηση εκτέλεσης του οικονομικού και τεχνικού προγράμματος της Διεύθυνσης και η μέριμνα για τη χρηματοδότησή του,
β)β) η μέριμνα, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες για τη χρηματοδότηση ή επιδότηση άλλων φορέων και κατανομή των σχετικών κονδυλίων,
γ)γ) η προκήρυξη εκδηλώσεων ενδιαφέροντος για τα προς ανάθεση έργα και η σύνταξη τευχών δημοπράτησης έργων προς εκτέλεση,
δ)δ) η μέριμνα για την τήρηση της διαδικασίας και την έγκριση των συμβάσεων,
ε)ε) η εκτέλεση και επίβλεψη των έργων ή η ανάθεση σε τρίτους όλων των απαιτούμενων για την υλοποίηση του προγράμματος έργων,
στ)στ) η μέριμνα για την σύνταξη σχεδίων προγραμματικών συμβάσεων υλοποίησης έργων ανάπλασης με άλλους φορείς,
ζ)ζ) η διοργάνωση Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών με αντικείμενα τα ανωτέρω και σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων, εφόσον αφορούν προστατευόμενα κτίρια.