Περιοχή αναγνώρισης
Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής
Τίτλος
Χρονολογία(ες)
- 1925 - 1985 (Δημιουργία)
Επίπεδο περιγραφής
Αρχείο
Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)
15 αρχειακά βιβλία, 7 τόμοι περιοδικής έκδοσης, 13 ψηφιακά αρχεία ήχου
Περιοχή πλαισίου παραγωγής
Όνομα του παραγωγού
Διοικητική ιστορία
Το εργοστάσιο φωταερίου της Αθήνας ιδρύθηκε το 1857 από τον Φραγκίσκο Θεόφιλο Φεράλδι. Γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του στο δεύτερο μισό του 19ου αι., όταν ο Giovanni Battista Serpieri εξαγόρασε την επιχείρηση και ανέλαβε τη διοίκηση της. Το 1938 η επωνυμία της εταιρείας μεταβλήθηκε σε Δημοτική Εκμετάλλευση Αεριόφωτος Αθηνών (Δ.Ε.Α.Α.), αφού πέρασε στα χέρια του Δήμου μετά τη λήξη του προνομίου παραχώρησης σε ιδιώτες. Το 1950 μετονομάστηκε για τελευταία φορά σε Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών (Δ.Ε.Φ.Α.).
Φορέας διατήρησης του αρχείου
Ιστορικό της ενότητας περιγραφής
Στην πλειοψηφία του το αρχειακό υλικό σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια λειτουργίας του εργοστασίου φωταερίου. Ένας αριθμός τεκμηρίων εντάσσονται σε αρχεία προσώπων. Οι συνεντεύξεις ανήκουν στο νεότερο αρχείο του μουσείου, το οποίο δημιουργήθηκε από το 2012 και εξής.
Διαδικασία πρόσκτησης
Α) Όλα τα τεχνικά τεύχη, οδηγοί και τα υπηρεσιακά βιβλία του εργοστασίου εντοπίστηκαν μέσα σε κτήρια της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων Α.Ε. Πολλά συγκεντρώθηκαν από εργαζόμενους μετά το κλείσιμο της Δ.Ε.Φ.Α. και παραδόθηκαν στη διοίκηση της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων το 2012
Β) Τα τεκμήρια, που ανήκουν σε αρχεία προσώπων, είναι προϊόντα δωρεών πρώην εργαζομένων ή των απογόνων τους
Γ) Το αρχείο προφορικών μαρτυριών δημιουργήθηκε κατά τη διεξαγωγή συνεντεύξεων. Η διαδικασία συγκέντρωσης μαρτυριών διήρκεσε από το 2012-2016 και παραμένει ανοιχτή.
Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης
Παρουσίαση περιεχομένου
Επτά (7) Τόμοι περιοδικού Journals des usines à gaz (1925-1935)
Βιβλίο διαδρομών φανοκόρων (tournée de l’ allumeur) (1927-1933)
Βιβλίο εκθέσεων εξελεγκτικής επιτροπής (1928)
Βιβλίο ποινών προσωπικού (1932)
Πρακτικά Συνεδριών Υγειονομικής Επιτροπής (1946)
Μητρώο Συνταξιούχων (1969-1970)
Ευρετήριο υλικών 1946
Κατάλογος εργαλείων εργοστασίου (αχρονολόγητο)
Κατάλογος μετρητών φωταερίου (1946)
Βιβλίο παραγωγής (1975-1985)
Βιβλίο απογραφής και ισολογισμού (1972, 1975)
Τεχνικά βιβλία και οδηγοί (αχρονολόγητοι)
13 ηχογραφημένες προφορικές μαρτυρίες εργαζομένων, στελεχών και κατοίκων
Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση
Δεν έχει γίνει καμία εκκαθάριση στο αρχείο. Το αρχείο παρέμεινε ακέραιο στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου ως το 1984. Το υλικό, που διατηρείται σήμερα είναι αυτό που διέσωσαν ορισμένοι εργαζόμενοι και παρέδωσαν στην Τεχνόπολη από το 1999 και εξής. Δεν γνωρίζουμε αν επιλέχθηκε ή απλά εντοπίστηκε.
Προσθήκες υλικού
Μετά τη διακοπή των εργασιών της επιχείρησης το 1984 δεν αναμένονται προσθήκες από εκκαθάριση ενεργού αρχείου. Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου παραμένει ανοιχτό σε δωρεές τεκμηρίων. Ένας σημαντικός αριθμός (1.200) μηχανολογικών σχεδίων μαζί με σημειώσεις των τεχνικών υπαλλήλων της Δ.Ε.Φ.Α. διατηρούνται στα γραφεία της Εταιρείας Διανομής Αερίου Αττικής. Τέλος, τα αρχιτεκτονικά σχέδια του εργοστασίου διατηρούνται στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων.
Σύστημα ταξινόμησης
Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης
Όροι πρόσβασης
Όπως ορίζονται από τον φορέα (Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου)
Όροι αναπαραγωγής
Όπως ορίζονται από τον φορέα (Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου)
Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων
Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων
Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων
Ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά
Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις
Στην πλειοψηφία του το υλικό βρίσκεται σε καλή κατάσταση.
Εργαλεία έρευνας
Δεν υπάρχουν
Περιοχή συμπληρωματικών πηγών
Εντοπισμός πρωτοτύπων
Εντοπισμός αντιγράφων
Ψηφιακά αντίγραφα σχεδίων και φωτογραφιών διατηρούνται στα γραφεία του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου.
Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής
Σημείωση δημοσίευσης
Γιάννης Στογιαννίδης, «Σπαράγματα ενός βιομηχανικού αρχείου: Η συλλογή σχεδίων του εργοστασίου φωταερίου της Αθήνας», Ιστορικά, τχ. 65 (2017), σ. 233-241
Γιάννης Στογιαννίδης, "Βιομηχανική κληρονομιά και δημόσια μνήμη: Το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου "αφηγείται" στο Α. Γκαζή και Ε. Νάκου (επιμ.), Η προφορική ιστορία στα μουσεία και στην εκπαίδευση, Αθήνα 2015, σ. 111-120
Florou Maria, Erato Koutsoudaki-Yerolymbou, Thalia Spiridaki, Yannis Stoyannidis, "Héritage industriel et identité d' un musée: le cas de l' usine de gaz à Athènes", Patrimoine Industriel, Issue No. 30 (Dec 2013), σ. 84-94
Γιάννης Στογιαννίδης & Σάκης Χατζηγώγας, Το εργοστάσιο φωταερίου της Αθήνας/Athens Gasworks, Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, Αθήνα 2013
Περιοχή παρατηρήσεων
Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης
Σημεία πρόσβασης
Τόποι
Ονόματα
Είδη
Περιοχή ελέγχου της περιγραφής
Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής
Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής
Κανόνες και/ή συμβάσεις
Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής
19 Νοεμβρίου 2020
Αλφάβητο(α)
Πηγές
Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου
Γιάννης Στογιανίδης (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης)