Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1936-1952 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
4 αρχειακά κουτιά
Context area
Name of creator
Administrative history
Η προϊστορία της ΥΦΑΝΕΤ ξεκινά από το 1905 όταν η εταιρεία «Καπαντζής-Καζάζης και Σία», ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη ένα μεγάλο υφαντουργείο το οποίο περιλάμβανε υφαντήριο, βαφείο, φεσοποιείο, αργαλειούς και χρησιμοποιούσε ως πρώτη ύλη την έτοιμη μάλλινη κλωστή. Το 1909 το εργοστάσιο που βρισκόταν στην οδό Ομήρου καταστράφηκε από πυρκαγιά. Το 1910 επαναλειτούργησε με την επωνυμία «Ανώνυμος Οθωμανική Εταιρία Υφασμάτων και Φεσιών» αλλά σταδιακά οδηγήθηκε σε μαρασμό λόγω έλλειψης κεφαλαίων και έμπειρου προσωπικού. Η «Εργάνη», εταιρεία η οποία ιδρύθηκε το 1921 από τον έμπορο Αθανάσιο Μακρή και άλλους συνεταίρους, αγόρασε το 1923 τις εγκαταστάσεις της Ανωνύμου. Η «Εργάνη» με αγορές οικοπέδων και απαλλοτριώσεις επέκτεινε τους χώρους του εργοστασίου και προχώρησε στη βελτίωση του μηχανικού εξοπλισμού του. Το εργοστάσιο άρχισε να λειτουργεί στα τέλη του 1924.
Το 1925 οι μέτοχοι της Εργάνης αποφάσισαν να συνεργασθούν με την Τράπεζα Αθηνών. Έτσι δημιουργείται μια νέα εταιρεία στην οποία προσχωρεί η Εργάνη. Το όνομα της νέας εταιρείας ήταν ΥΦΑΝΕΤ («Υφαντουργική Ανώνυμος Εταιρεία»). Στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας συμμετείχαν, εκτός από τον Αθανάσιο και Γεώργιο Μακρή κι άλλοι επιφανείς άνδρες της πόλης όπως ο Φιλάρετος Τσομλεκτσόγλου, ο Χαρίσιος Ηλ. Βαμβακάς, ο δικηγόρος Μάρκος Θεοδωρίδης και ο Αλέξανδρος Παρασκευόπουλος, διευθυντής της Τράπεζας Αθηνών η οποία συμμετείχε στο ιδρυτικό κεφάλαιο της εταιρεία ς με ποσοστό 25% .
Οι νέες εγκαταστάσεις σχεδιάζονται από τους αρχιτέκτονες Α. Νικολόπουλο και Κ. Κοκορόπουλο, που είχαν σχεδιάσει πολλά από τα κτίρια της Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο της μεγάλης ανοικοδόμησης του ιστορικού κέντρου μετά την πυρκαγιά του 1917. Η γραμμή παραγωγής της ξεκινούσε από την επεξεργασία άπλυτου μαλλιού και κατέληγε σε κατασκευή υφασμάτων, κουβερτών, στρατιωτικών ειδών και ρούχων. Περιλάμβανε πλυντήριο, στεγνωτήριο, στραγγιστήριο, βαφείο, κλωστήριο, υφαντήριο, σαπουνοποιείο και μηχανουργείο. Προπολεμικά η παραγωγή του εργοστασίου ανερχόταν σε 300.000 μ. ύφασμα και απασχολούσε 550 εργαζόμενους. Με την έναρξη του πολέμου η παραγωγή του εργοστασίου διοχετεύτηκε στις ανάγκες του ελληνικού στρατού, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής το εργοστάσιο υπολειτουργούσε. Μεταπολεμικά, η επιχείρηση έφτασε να απασχολεί εργατοτεχνικό και επιστημονικό προσωπικό 1.300 ατόμων και να θεωρείται η μεγαλύτερη βιομηχανία στη Θεσσαλονίκη αλλά και από τις σημαντικότερες στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Το 1951 το μεγαλύτερο τμήμα του εργοστασίου κάηκε από μια μεγάλη πυρκαγιά και το ίδιο έτος απεβίωσε και ο ιδρυτής του Αθανάσιος Μακρής. Από τότε τα προβλήματα του δεν ξεπεράστηκαν ποτέ ουσιαστικά και έτσι το 1963 ανέστειλε τις εργασίες του. Το εργοστάσιο περιήλθε στην κυριότητα της Εθνικής Τράπεζας, η οποία είχε επωμιστεί το κύριο χρηματοδοτικό βάρος. Τα μηχανήματα και τα εμπορεύματα εκποιήθηκαν.
Από τον Μάρτιο του 2004 μέρος του κτιρίου τελεί υπό κατάληψη με το όνομα «Φάμπρικα ΥΦΑΝΕΤ».
Πηγές σύνταξης βιογραφικού:
-Ευφροσύνη Ρούπα – Ευάγγελος Χεκίμογλου , Ιστορία της Επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη, τόμος Γ΄, ΠΕΕΒΕ, Θεσσαλονίκη 2004, σ. 200-208
-Κύα Τζήμου, «O Xάρτης της πόλης: Εργοστάσιο ΥΦΑΝΕΤ», άρθρο στην ιστοσελίδα Παράλλαξη: https://parallaximag.gr/thessaloniki/o-xartis-tis-polis-ergostasio-ifanet (τελευταία προσπέλαση 3/3/2020)
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Βρέθηκε στη βίλα Καπαντζή τον Μάρτιο του 2019.
Content and structure area
Scope and content
Το αρχείο περιλαμβάνει την αλληλογραφία του γραφείου της ΥΦΑΝΕΤ στην Αθήνα προς το γραφείο της Θεσσαλονίκης καθώς και αρκετά αντίγραφα επιστολών του γραφείου της Θεσσαλονίκης προς την Αθήνα. Η αλληλογραφία αφορά την καθημερινή διαχείριση των εργασιών της εταιρείας όπως παραγγελίες, διατυπώσεις εισαγωγών, αιτήματα πελατών, καταχώρηση εσόδων και εξόδων, καταλόγους τιμολογίων και λογαριασμών, ζητήματα παραγωγής. Επίσης περιέχει φύλλα του Δελτίου Ανωνύμων Εταιρειών της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως των ετών 1936 έως 1940. Το αρχείο, αν και αποσπασματικό, παρουσιάζει ενδιαφέρον για την ιστορία της ΥΦΑΝΕΤ καθώς και για την παρακολούθηση της καθημερινότητας μιας μεγάλης βιομηχανίας υφασμάτων στη μεταπολεμική Ελλάδα.
Appraisal, destruction and scheduling
Δεν έγιναν εκκαθαρίσεις.
Accruals
System of arrangement
Φάκελος 1 ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ (1948-1949)
Φάκελος 2 ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ (1950)
Φάκελος 3 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ, ΚΑΡΤΕΛΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΑΠΟΘΗΚΗΣ, ΦΥΛΛΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΔΕΛΤΙΟΝ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ) (1936)
Φάκελος 4 ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΔΕΛΤΙΟΝ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ) (1937- 1938)
Φάκελος 5 ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΔΕΛΤΙΟΝ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ) (1938- 1940)
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Ελληνικά
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Αναλυτική περιγραφή φακέλου/υποφακέλου σε ηλεκτρονική κι έντυπη μορφή.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση
Dates of creation revision deletion
Φεβρουάριος 2020
Script(s)
Sources
Δελτίο περιγραφής Φορέα
Archivist's note
Στέλλα Κοντογεώργου (στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας ΑΠΘ)
Γιώργος Κουμαρίδης