Αρχείο Αρ.Εισ. 22 - Αρχείο Εμμανουήλ και Αντωνίου Μπενάκη

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

Αρ.Εισ. 22

Τίτλος

Αρχείο Εμμανουήλ και Αντωνίου Μπενάκη

Χρονολογία(ες)

  • 1904-1954 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

3.390 έγγραφα κατά προσέγγιση, 21 φωτογραφίες

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

(1873 -1954)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Αντώνης Μπενάκης (Αλεξάνδρεια 1873, Αθήνα 31 Μαΐου 1954) ήταν επιχειρηματίας, εθνικός ευεργέτης, πολιτικός και ιδρυτής του Μουσείου Μπενάκη. Η παιδική του ζωή περιγράφεται λεπτομερώς στο γνωστό βιβλίο "Τρελλαντώνης" που έγραψε η αδελφή του, Πηνελόπη Δέλτα.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και ήταν γιος του Εμμανουήλ Μπενάκη, επιχειρηματία και πολιτικού, και της Βιργινίας Χωρέμη. Υπήρξε μέλος των ισχυρών οικογενειών Μπενάκη και Χωρέμη και αδέλφια του ήταν οι Αλέξανδρος Μπενάκης, σύζυγος Μαρίας Συναδινού, Αργυρώ Μπενάκη, σύζυγος Μιχαήλ Σαλβάγου, Πηνελόπη Δέλτα, σύζυγος του Στέφανου Δέλτα και Αλεξάνδρα Μπενάκη, σύζυγος του Τόμας Ντέϊβις. Μεγάλωσε στο αυστηρό κλίμα της οικογενειακής εστίας στην Αλεξάνδρεια, για την καθημερινότητα της οποίας διασώζονται αρκετές μαρτυρίες μέσα από τα βιβλία της αδελφής του, Πηνελόπης Δέλτα.
Παρακολουήθησε ξενόγλωσσα σχολεία στην Αλεξάνδρεια και εν συνεχεία μετέβη ως οικότροφος στο "Rossal School" στη Βρετανία. Επέστρεψε στην Αίγυπτο, όπου και εργάστηκε στον οικογενειακό οίκο εμπορίας βάμβακος "Χωρέμη-Μπενάκη". Παράλληλα ανέπτυξε σημαντική εθνική δράση λαμβάνοντας μέρος στην ελληνοτουρκική σύρραξη του 1897, ενισχύοντας οικονομικά τον το Μακεδονικό Αγώνα με τον εξοπλισμό της ομάδας Γαρέφη και προσφέροντας εθελοντικά τις υπηρεσίες του στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13.
Μετά την εγκατάσταση του πατέρα του, Εμμανουήλ Μπενάκη, στην Ελλάδα το 1911, ο Αντώνης ανέλαβε την διοίκηση του οικογενειακού εμπορικού οίκου μέχρι και 1926. Παράλληλα ανέλαβε για βραχύ χρονικό διάστημα υφυπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Βενιζέλου. Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε δεκάδες δωρεές μεταξύ των οποίων αρκετές προς την ελληνική κοινότητα και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Αλεξανδρείας, του οποίου διετέλεσε Πρόεδρος.
Υπήρξε ένθερμος οπαδός του προσκοπισμού και ιδρυτής του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων Αλεξάνδρειας καθώς και λάτρης της ιστιοπλοΐας. Για τον σκοπό αυτό ίδρυσε μαζί με άλλα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας τον Ναυτικό Όμιλος Ελλάδος, του οποίου διετέλεσε πρόεδρος μέχρι και τον θάνατό του το 1952.

Όνομα του παραγωγού

(1843 - 1929)

Βιογραφικό σημείωμα

Πολιτικός, εμπορος και μέγας εθνικός ευεργέτης.

Φορέας διατήρησης του αρχείου

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Διαδικασία πρόσκτησης

Προέλευση: Οικογένεια Μπενάκη

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Αρχείο Εμμανουήλ Μπενάκη (1904-1929)
Γενική αλληλογραφία (1904-1927): αλληλογραφία μεταξύ Εμμανουήλ Μπενάκη και Μακεδονικού Κομιτάτου σχετικά με την προσφορά όπλων και πυρομαχικών για την ενίσχυση του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1906). Επιστολές Αντωνίου Μπενάκη προς τον Εμμανουήλ (1907)· αντίγραφα επιστολών του Εμμανουήλ Μπενάκη προς διαφόρους σχετικά με χορηγίες και άλλα θέματα: επιστολές των : Ελευθερίου Βενιζέλου, Νικολάου Πλαστήρα, Θεόδωρου Πάγκαλου, Γεωργίου Κονδύλη, κ.ά.· επιστολές του Γιάννη Βλαχογιάννη σχετικά με την έκδοση του «Χιακού Αρχείου» (1907-1921)· επιστολές αναφερόμενες στην αγορά της Βιβλιοθήκης του Γιάννη Ψυχάρη από τον Εμμανουήλ Μπενάκη (1915, 1923-1927).
Έγγραφα σχετικά με την υπηρεσία του Εμμανουήλ Μπενάκη στο Υπουργείο Γεωργίας (1911), καθώς και στη Δημαρχία Αθηνών (1914-1916)· καταθέσεις και απολογία του Εμμανουήλ Μπενάκη και άλλων μαρτύρων στη δίκη για τα Νοεμβριανά (1916)· έγγραφα σχετικά με τη λειτουργία και τη διαχείριση του Πατριωτικού Ιδρύματος, στο οποίο υπήρξε πρόεδρος (1912, 1917-1918).
Υπόθεση δολοφονίας Ίωνα Δραγούμη· ένταλμα σύλληψης του Εμμανουήλ Μπενάκη, ως ηθικού αυτουργού (1921).
Χορήγηση υποτροφιών σε άπορους φοιτητές, καταγόμενους κυρίως από τη Μικρά Ασία, προκειμένου να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο εξωτερικό (1920-1925)· εισήγηση στη Βουλή για την ίδρυση σανατορίων (1923). Ευχαριστήριες επιστολές από διάφορα σωματεία και επιτροπές για χρηματικές δωρεές και αγαθοεργίες.
Αλληλογραφία Βιργινίας Μπενάκη (1919-1928).
Οικογενειακή αλληλογραφία: επιστολές Βιργινίας Μπενάκη, Αντωνίου Μπενάκη, Πηνελόπης και Στέφανου Δέλτα προς τον Εμμανουήλ Μπενάκη. Αλληλογραφία ανάμεσα σε τρίτους (1904-1925).
Τιμητικά διπλώματα και μετάλλια (1907-1927)· λογαριασμοί, αποδείξεις (1913-1928)· έγγραφα διανομής περιουσίας (1929)· έντυπα.

Αρχείο Αντωνίου Μπενάκη (1906-1954)
Αλληλογραφία του Αντωνίου Μπενάκη με τους: Κωνσταντή Σαράφη, Γιάννη Βλαχογιάννη, Κωνσταντή και Σταμάτη Χωρέμη σχετικά με την περισυλλογή των έργων του Αλέξανδρου και του Παναγή Σούτσου, καθώς και τη χρηματοδότηση της έκδοσης των «Απάντων» (1906).
Αλληλογραφία με τον Γιάννη Βλαχογιάννη, κυρίως για την έκδοση του «Χιακού Αρχείου» και για τις αγορές ιστορικών κειμηλίων, εγγράφων και βιβλίων (1907-1927)· αλληλογραφία με τον Δημήτριο Καμπούρογλου και τον Χριστόφορο Νομικό για θέματα αγορών ιστορικών κειμηλίων, αρχείων κ.ά. (1911-1919). Αλληλογραφία με τους: Αδαμάντιο Αδαμαντίου και Στέφανο Πάργα για την προετοιμασία και την έκδοση βιβλίου Βυζαντινής ιστορίας (1923-1925).
Αλληλογραφία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο για την ίδρυση του Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (1929) και με τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο για τις ανασκαφές της Αμισού (1932)· ευχαριστήριες επιστολές προς τον Αντώνιο Μπενάκη για δωρεές έργων τέχνης και χρημάτων από τα ιδρύματα: Βυζαντινό Μουσείο, Εφορεία Αρχαιοτήτων Μακεδονίας, Αγγλοελληνικό Σύνδεσμο, Αθλητικό όμιλο Κηφισιάς, Σχολή Καλών Τεχνών, Εθνική Πινακοθήκη, βιβλιοθήκη της Βουλής κ.ά. (1920-1945).
Δωρεές προς τον Ναυτικό Όμιλο από το 1935 έως το 1940.
Αλληλογραφία του Αντωνίου Μπενάκη, ως μέλους της Μονίμου Επιτροπής Διεθνούς Καλλιτεχνικής Εκθέσεως Βενετίας, με καλλιτέχνες, αρμόδιους φορείς, για τη συμμετοχή ελλήνων καλλιτεχνών στη Bienalle (1929-1953).
Έγγραφα σχετικά με τις Δελφικές Εορτές. Αλληλογραφία, λογαριασμοί, αντιμισθίες ηθοποιών και ορχήστρας, φάκελος δικογραφίας κατά του Μπούρλου (1929-1934).
Αλληλογραφία και δημοσιεύματα τύπου σχετικά με τον θάνατο του Ίωνα Δραγούμη (1935).
Αλληλογραφία αναφερόμενη στη διενέργεια εράνου για την αποστολή βιταμινών και ειδών ιματισμού στους δεινοπαθούντες Έλληνες, μέσω του Ερυθρού Σταυρού και της Φανέλας του Στρατιώτη (1944-1948).
Τιμητικά διπλώματα (1912-1947)· ομιλίες και δημοσιεύματα ύστερα από τον θάνατο του Αντωνίου Μπενάκη (1954)

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Προσθήκες υλικού

Σύστημα ταξινόμησης

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Σχετιζόμενες περιγραφές

Σημείωση δημοσίευσης

Περιοχή παρατηρήσεων

Σημείωση

Φωτογραφίες Βαλκανικών πολέμων
Τούρκοι αιχμάλωτοι έξω από τα Ιωάννινα: έφιπποι τούρκοι αξιωματικοί καθ’ οδόν προς το Μπιζάνι. Αντίσκηνα του ελληνικού στρατού· τουρκικό τηλεβόλο κατεστραμμένο από ελληνικές οβίδες· τηλεβόλο στην Κανέτα· τούρκοι αιχμάλωτοι χρησιμοποιούμενοι στην εκφόρτωση λαφύρων· πτώματα Τούρκων στα Ιωάννινα· ο Αντώνιος Μπενάκης έφιππος στο μέτωπο της Ηπείρου.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο Βουκουρέστι κατά τη διάρκεια της υπογραφής της συνθήκης (1913).

Σημείωση

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από Τσελίκα Βαλεντίνη, Οδηγό Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη, 2006.

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Περιοχή εισαγωγών