Η Ελένη Φεσσά‒Εμμανουήλ γεννήθηκε στον Βόλο το 1943. Σπούδασε στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσoβίου Πολυτεχνείου (1962‒1967) και είναι αριστούχος διδάκτωρ της Σχολής αυτής. Δίδαξε το μάθημα της «Ιστορίας της θεατρικής αρχιτεκτονικής και σκηνογραφίας» στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΤΘΣ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) ως εκλεγμένο μέλος ΔΕΠ (1994: επίκουρη καθηγήτρια, 2000: αναπληρώτρια καθηγήτρια, 2004: πρωτοβάθμια καθηγήτρια). Με τα μαθήματα επιλογής σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, προώθησε την πρωτογενή και εφαρμοσμένη έρευνα.
Παντρεμένη από το 1969 με τον Δημήτρη Φεσσά, πολιτικό – υδραυλικό μηχανικό, έχει δύο παιδιά, τον Σταύρο και την Αντιγόνη.
Άρχισε τη σταδιοδρομία της ως αρχιτέκτων της πράξης. Εργάστηκε στο Γραφείο Αρχιτεκτονικών Μελετών 19/57 και στο Τμήμα Αρχιτεκτονικών Μελετών των Σιδηροδρόμων του Ελληνικού Κράτους (προϊστάμενος Νίκος Δεσύλλας). Σύντομα όμως ακολούθησε την πραγματική κλίση της και στράφηκε στην έρευνα και την ιστοριογραφία της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής του όψιμου 19ου και του 20ού αιώνα. Τα πρώτα θέματα της ερευνητικής δραστηριότητάς της στην Ελλάδα και το εξωτερικό ήταν τα δημόσια κτίρια με έμφαση στα θέατρα. Από το 1980 επικεντρώνεται στο έργο Ελλήνων και Ελληνίδων αρχιτεκτόνων του 20ού αιώνα. Οι εργασίες της βασίζονται σε πρωτογενή έρευνα –μελέτη αρχειακών πηγών, επί τόπου τεκμηρίωση κτιρίων–, αλλά και σε συνεντεύξεις με αρχιτέκτονες και χρήστες των έργων τους.
Περισσότερες από εκατό ερευνητικές μελέτες της είναι δημοσιευμένες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, εγκυκλοπαίδειες και συλλογικούς τόμους. Έχει συγγράψει (μόνη της ή από κοινού) εικοσιένα βιβλία, από τα οποία τα σημαντικότερα είναι η δίτομη πραγματεία «Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου 1720-1940» (1994, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ι.Φ. Κωστοπούλου και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), ο τόμος της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας «Αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα – Μέλη της Εταιρείας» (συλλογικό ερευνητικό έργο, επιστημονική επιμέλεια, 2009, Εκδόσεις Ποταμός), η μονογραφία «Αριστοτέλης Ζάχος & Josef Durm. Η αλληλογραφία ενός πρωτοπόρου αρχιτέκτονα με τον μέντορά του, 1905-1914» (2013, Εκδόσεις Ποταμός), η πραγματεία «Βασίλειος Κουρεμένος, Αρχιτέκτων» (2017, έκδοση Ακαδημίας Αθηνών) και τα πέντε δίγλωσσα βιβλία (πλήρες κείμενο στα ελληνικά και αγγλικά): «Η ιδεολογική κρίση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, 1827-1940» (1987, ιδιωτική έκδοση), «Κτίρια για δημόσια χρήση στη νεότερη Ελλάδα, 1827-1993» (1993, Παπασωτηρίου), «Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική» (σύγγραμμα, 2001, έκδοση με χορηγία του Ιδρύµατος Ι.Φ. Κωστοπούλου), «Δώδεκα Έλληνες Αρχιτέκτονες του Μεσοπολέμου» (ερευνητικό έργο, σε συνεργασία με Εμμανουήλ Β. Μαρμαρά, 2005, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) και «Περικλής Σακελλάριος, Αρχιτέκτων» (αρχειακή έρευνα, σε συνεργασία με Ελισάβετ Σακελλαρίου, 2006, Εκδόσεις Ποταμός). «Τα Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική» τιμήθηκαν με έπαινο της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής σε διαγωνισμό που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Τριενάλε Αρχιτεκτονικής (Σόφια, 2003).
Το 1991 διετέλεσε αναπληρώτρια επίτροπος της Ελλάδας στην 5η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής της Μπιενάλε Βενετίας και υπεύθυνη για την έκθεση με τίτλο «Νέα Δημόσια Κτίρια των Δ. και Σ. Αντωνακάκη, Ν. Βαλσαµάκη και Α. Τομπάζη». Επιμελήθηκε τον αγγλικό κατάλογο της έκθεσης, στον οποίο έγραψε μια κριτική εισαγωγή στη δημόσια αρχιτεκτονική της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.
Το 2002 επιμελήθηκε επιστημονικά και συνέταξε, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Τίνα Καραπιπέρη, τα κείμενα της ελληνικής συμμετοχής στο CD-ROM με τίτλο «Η ανακάλυψη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο Παρίσι, το Λονδίνο και την Αθήνα. Εικονικές και πραγματικές διαδρομές», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Culture 2000» από τη γαλλική εταιρεία ARVHA, την αγγλική ATAP και την ελληνική Εταιρεία Αρχιτεκτονικών και Πολεοδομικών Μελετών «Ομάδα 80» – Σωτήρης Παπαδόπουλος.
Από το 2005 έως το 2012 διετέλεσε άμισθη επιστημονική συνεργάτιδα του Γραφείου Ερευνών Αρχιτεκτονικής της Ακαδημίας Αθηνών. Ως γραμματέας επιστημονικής επιτροπής με πρόεδρο τον Ακαδημαϊκό Γεώργιο Π. Λάββα, συμμετείχε στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα: «Οι Βαλκανικές πρωτεύουσες από τον 19ο στον 21ο αιώνα. Πολεοδομικός σχεδιασμός και μοντέρνα αρχιτεκτονική κληρονομιά (2004-2006)».
Έλαβε μέρος στο ερευνητικό πρόγραμμα "CIAM IV. The Functional City" το οποίο διοργανώθηκε το 2010-2013 από τα Αρχεία Giedion του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης και το Ίδρυμα Van Eesteren – Fluck & Van Lohuisen της Χάγης. Πρόκειται για το Δ´ Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής με θέμα τη «Λειτουργική Πόλη», γνωστό ως Συνέδριο της «Χάρτας των Αθηνών» (1933). Το ερευνητικό άρθρο της με τίτλο “Greece: The History behind the Myth” («Ελλάδα: Η ιστορία πίσω από τον Μύθο») δημοσιεύτηκε στον τόμο: Harbusch G., Somer K., Weiss D., van Es E ., Pérez M., (eds.) Atlas of the Functional City CIAM IV and Compαrative Urban Analysis, Thoth Publishers – gta Verlag, Busum, Holland 2014.
Επιμελήθηκε επιστημονικά τις περιοδεύουσες εκθέσεις «Έλληνες Σκηνογράφοι-Ενδυματολόγοι και Αρχαίο Δράμα» (1999, συνδιοργάνωση ΤΘΣ του ΕΚΠΑ και Υπουργείου Πολιτισμού) και «Χορός και Θέατρο: Από την Ντάνκαν στις νέες χορευτικές ομάδες» (2004, συνδιοργάνωση ΤΘΣ του ΕΚΠΑ και Πολιτισμικού Οργανισμού Δήμου Αθηναίων). Οι δύο αυτές εκθέσεις βασίστηκαν σε οκταετή έρευνα 140 προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδαστών υπό την καθοδήγησή της. Στο πλαίσιό τους εκδόθηκαν δύο ομότιτλα βιβλία αναφοράς από την επιμελήτρια, η οποία υπήρξε και η βασική τους συγγραφέας.

[Το βιογραφικό σημείωμα συντάχτηκε από την Ελένη Φεσσά‒Εμμανουήλ].