Αρχείο GR GL SM 053 - Αρχείο Στράτη Μυριβήλη

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR-ASCSA GR GL SM 053

Τίτλος

Αρχείο Στράτη Μυριβήλη

Χρονολογία(ες)

  • 1890-1990 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

38 φάκελοι / 4.20 γραμμικά μέτρα

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

(1892-1969)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Στράτης Μυριβήλης (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ευστράτιου Σταματόπουλου που θα χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά το 1911) γεννήθηκε στη Σικαμνιά της Λέσβου το 1892. Ήδη από τα γυμνασιακά του χρόνια προσχώρησε στο δημοτικισμό και πρωτοστάτησε σε μαθητικές κινητοποιήσεις υπέρ της δημοτικής. Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο Μυτιλήνης διορίστηκε δάσκαλος στο Μανταμάδο της Λέσβου το 1910-11 και συνεργάστηκε με εφημερίδες και περιοδικά του νησιού του. Την ίδια χρονιά βραβεύτηκε για πρώτη φορά σε διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού Νεότης της Σμύρνης. Η κήρυξη του πολέμου του 1912 βρήκε τον Μυριβήλη φοιτητή της Νομικής και της Φιλοσοφικής Σχολής στην Αθήνα. Μαζί με άλλους Λέσβιους νέους και κατόπιν διαβήματος στον Ελ. Βενιζέλο κατατάχθηκε εθελοντής και έφυγε για το μέτωπο. Έτσι ξεκίνησε η μακρά θητεία του σε όλους τους πολέμους της γενιάς του, τους Βαλκανικούς και τη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή επέστρεψε στο νησί του, όπου άρχισε να εκδίδει την εβδομαδιαία εφημερίδα Καμπάνα (1923-24) και αργότερα την ημερήσια εφημερίδα Ταχυδρόμος (1924-30). Το 1932 εγκαταστάθηκε μονίμως στην Αθήνα, όπου και ανέλαβε τη διεύθυνση της εφημερίδας Δημοκρατία (1930-33), ενώ το 1938 διορίστηκε υπάλληλος στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων. Εργάστηκε ως χρονογράφος και λογοτεχνικός συνεργάτης σε διάφορες εφημερίδες (π.χ. βλ. τη μόνιμη στήλη του Πτερόεντα στην εφημερίδα Η Εθνική, 1933-1957), ενώ σημαντική ήταν και η θητεία του στο ραδιόφωνο με εβδομαδιαίες εκπομπές (‘Το χρονικόν της εβδομάδος’, ‘Μιλάμε για την Τέχνη’, ‘Το Λογοτεχνικό Τέταρτο’). Εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας το 1958, υπήρξε ιδρυτικό μέλος, πρόεδρος και αντιπρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας των Λογοτεχνών της Ελλάδος, ιδρυτικό μέλος, αντιπρόεδρος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λογοτεχνών, καθώς και αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου. Είχε ακόμα προταθεί από την Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών ως υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1963).

Κατά τον Ηλία Βενέζη ο Σ.Μ. υπήρξε ο ‘γενάρχης’ της Αιολικής Λογοτεχνίας και σημαντικός πεζογράφος της Γενιάς του ΄30. Καθιερώθηκε κυρίως ως συγγραφέας μυθιστορημάτων και διηγημάτων, αν και το έργο του ως χρονογράφου είναι ιδιαίτερα ογκώδες. Από τα μυθιστορήματά του Η Ζωή εν Τάφω (1924/1930) που πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα Καμπάνα το 1923-24, Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια (1933) και Η Παναγιά η Γοργόνα (1949) θεωρείται ότι αποτελούν μια τριλογία βασισμένη στις εμπειρίες του Σ.Μ. στο μέτωπο και τα χαρακώματα. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι ακόμα οι νουβέλες Ο Βασίλης ο Αρβανίτης (αρχικά σε συνέχειες, 1943) και Ο Παν (1944) και οι συλλογές διηγημάτων Το Πράσινο Βιβλίο (1935), Το Γαλάζιο Βιβλίο (1939), Το Κόκκινο Βιβλίο (1952), Το Βυσσινί Βιβλίο (1959). Έχει επίσης γράψει συλλογές ποιημάτων, ένα παιδικό μυθιστόρημα (Ο Αργοναύτης) και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες.

Πέθανε στην Αθήνα το 1969.

Φορέας διατήρησης του αρχείου

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Διαδικασία πρόσκτησης

Δωρεά των: Καίτη Μυριβήλη, Δροσούλα Αγγελοπούλου-Μυριβήλη, Ελένη και Χάρη Μυριβήλη, 1999

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Το αρχείο περιλαμβάνει χειρόγραφα και δακτυλόγραφα έργα του Σ.Μ., επιστολές, προσωπικά έγγραφα, δημοσιεύματα και κείμενα από ραδιοφωνικές εκπομπές, αποκόμματα από τον τύπο - κυρίως δημοσιευμάτων του αλλά και κρίσεων για το έργο του - τεύχη περιοδικών και εφημερίδων που κρατούσε και μεταφράσεις των έργων του. Ακόμα υπάρχουν πολλές μελέτες του έργου του και της συμβολής του στην νεοελληνική λογοτεχνία. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Σ.Μ. είχε αναλάβει και διατηρούσε το αρχείο του ο γιος του Λάμπης, ενώ μετά το θάνατο του συγγραφέα τόσο ο γιος του όσο και οι κληρονόμοι του συνέχισαν να συμπληρώνουν το αρχείο με δευτερογενές υλικό, κυρίως μελέτες άλλων για το Σ.Μ. και το έργο του και αποκόμματα του τύπου για το Σ.Μ.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Προσθήκες υλικού

Σύστημα ταξινόμησης

Το υλικό έχει ταξινομηθεί σε εννέα ενότητες (συνολικά 38 φακέλοι), τις εξής:

Ενότητα Ι: ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ) ΕΓΓΡΑΦΑ

Σε αυτήν την ενότητα διατηρήθηκε η ταξινόμηση που είχε επιλεγεί πριν την παράδοση του αρχείου, δηλ. τα έγγραφα είναι αρχειοθετημένα σε χρονολογική σειρά έστω και αν ταυτίζονται θεματικά (π.χ. έγγραφα σχετικά με τη θέση του Σ.Μ. στη Βιβλιοθήκη της Βουλής). Εκτός χρονολογικής κατάταξης βρίσκεται μια ομάδα οικογενειακών εγγράφων (κυρίως αλληλογραφία και διπλώματα συγγενών του Σ.Μ.) καθώς και διάφορα ιδιωτικά έγγραφα, όπως αποδείξεις, εκκαθαριστικά, λογαριασμοί, φορολογικά, συνδρομές, προσκλήσεις και βιογραφικά σημειώματα. Στην ενότητα αυτή έχει καταχωρηθεί και η αγωγή σχετικά με την αναδημοσίευση του έργου Ο Βασίλης ο Αρβανίτης από το περιοδικό Επίκαιρα το 1969.

Ενότητα ΙΙ: ΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ Σ.Μ.

Η ενότητα είναι οργανωμένη σε τέσσερις υποενότητες και περιλαμβάνει τόσο χειρόγραφα όσο και δακτυλόγραφα, αποκόμματα δημοσιευμάτων του Σ.Μ. και τυπογραφικά δοκίμια. Η Υποενότητα 1 περιλαμβάνει λυρικά πεζά και ποιητικά έργα, αποφθέγματα, στοχασμούς και μια διασκευή του Βασίλης ο Αρβανίτης για το θέατρο. Ξεχωρίζουν τραγούδια από επιθεωρήσεις που ανέβασαν στρατιωτικές θεατρικές ομάδες στο Μακεδονικό και το Μικρασιατικό μέτωπο υπό την καθοδήγηση του Σ.Μ. Η Υποενότητα 2 περιλαμβάνει τα αφηγηματικά του έργα (Η Ζωή εν Τάφω, Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια, Παναγιά η Ψαροπούλα, Παναγιά η Γοργόνα), ορισμένα διηγήματα και το ανέκδοτο τελευταίο έργο του ‘Το Χτήμα με τις Ροδιές’ ή ‘Ο Μαέστρος’ όλα ταξινομημένα σε χρονολογική σειρά. Στην Υποενότητα 3 έχουν αρχειοθετηθεί χρονογραφήματα, άρθρα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, δοκίμια, κείμενα ραδιοφωνικών εκπομπών και ομιλιών, συνεντεύξεις και δηλώσεις του Σ.Μ. Όσα κείμενα μπορούσαν να χρονολογηθούν προτάσσονται ταξινομημένα σε χρονολογική σειρά, ενώ τα αχρονολόγητα ακολουθούν οργανωμένα σε αλφαβητική σειρά. Υπάρχουν ακόμα μερικά άτιτλα ή ελλιπή κείμενα (σπαράγματα) που φυλάσσονται στο τέλος αυτής της υποενότητας. Η Υποενότητα 4 περιλαμβάνει αποκόμματα δημοσιευμάτων του Σ.Μ. στον Τύπο, πρωτότυπα αλλά και φωτοτυπίες, ταξινομημένα σε χρονολογική σειρά. Πρόκειται για δεμένα τετράδια με επικολλημένα τα αποκόμματα των δημοσιευμάτων, κυρίως χρονογραφήματά του από τη στήλη του Πτερόεντα στην εφημερίδα Η Εθνική (1933-1957). Σε ορισμένα υπάρχουν χειρόγραφες σημειώσεις και σχόλια.

Ενότητα ΙΙΙ: ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
Σημείωση: Αλληλογραφία υπάρχει ενταγμένη σε διάφορες θεματικές ενότητες και διατηρήθηκε μαζί με το υλικό που συνόδευε.

Η ενότητα της αλληλογραφίας είναι χωρισμένη σε τέσσερις υποενότητες. Η οικογενειακή αλληλογραφία αποτελεί την Υποενότητα 1 και πρόκειται κυρίως για επιστολές που αντάλλαξε ο ΣΜ με τη γυναίκα του Ελένη Δημητρίου κατά τη μακρά θητεία του στα μέτωπα των πολέμων του 20ου αιώνα. Το υλικό είναι ταξινομημένο σε χρονολογική σειρά. Η Υποενότητα 2 περιλαμβάνει πρόχειρα επιστολών, σχέδια και αντίγραφα επιστολών του Σ.Μ. ταξινομημένα σε χρονολογική σειρά. Όσα δεν ήταν δυνατόν να χρονολογηθούν αρχειοθετήθηκαν στο τέλος της υποενότητας. Στις δύο επόμενες υποενότητες οι επιστολές είναι ταξινομημένες αλφαβητικά. Στην Υποενότητα 3 εντάχθηκε η ελληνική αλληλογραφία, δηλ. επιστολές γραμμένες στα ελληνικά ανεξάρτητα από την εθνικότητα του αποστολέα, ενώ στην Υποενότητα 4 ταξινομήθηκε η ξενόγλωσση αλληλογραφία. Η ταξινόμηση της αλληλογραφίας που είχε προηγηθεί από τη Νίκη Λυκούργου ακολουθούσε διαφορετική κατάταξη βάσει της ιδιότητας του αποστολέα. Στην τελική καταγραφή προτιμήθηκε η αλφαβητική σειρά και δεν διατηρήθηκε η οργάνωση Λυκούργου. Αποφασίστηκε όμως να σημειωθεί το διακριτικό ‘Α’ (επιστολές λογοτεχνών, λογίων, καλλιτεχνών, πολιτικών κ.ά. προς τον Σ.Μ.), ‘Β’ (επιστολές αναγνωστών του λογοτεχνικού και δημοσιογραφικού έργου του Σ.Μ. καθώς και ακροατών των ομιλιών-διαλέξεων και ραδιοφωνικών εκπομπών του), ‘Γ’ (επιστολές από συγγενείς, γνωστούς και φίλους) δίπλα στο όνομα του αποστολέα μέσα σε αγκύλες σε περίπτωση που αυτή η πληροφορία είναι χρήσιμη στον ερευνητή.
Στο Αρχείο υπάρχουν ακόμα 115 επιστολές αταύτιστων επιστολογράφων, οι οποίες έχουν ταξινομηθεί χρονολογικά, ενώ όσες είναι αχρονολόγητες βρίσκονται στο τέλος του υποφακέλου.

Ενότητα ΙV: ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ Σ.Μ.

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει συνολικά πέντε υποενότητες, τέσσερις από τις οποίες αφορούν τη γλώσσα στην οποία έχουν μεταφραστεί τα έργα του Σ.Μ. (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, σουηδικά), ενώ η πέμπτη περιλαμβάνει αποκόμματα και φωτοτυπίες αποκομμάτων από τον ξένο τύπο με μεταφράσεις έργων του Σ.Μ. Οι τέσσερις πρώτες υποενότητες περιλαμβάνουν δακτυλόγραφα, πολλά με χειρόγραφες διορθώσεις και τυπογραφικά δοκίμια. Όπου ήταν δυνατόν σημειώνεται ο μεταφραστής, ο τίτλος του πρωτότυπου έργου και για τα διηγήματα ο τίτλος της συλλογής.

Ενότητα V: ΤΥΠΟΣ

Στην ενότητα αυτή έχουν ταξινομηθεί σε αλφαβητική σειρά φύλλα εφημερίδων και τεύχη περιοδικών σε τρεις υποενότητες. Η Υποενότητα 1 περιλαμβάνει ελληνικές εφημερίδες και περιοδικά, όπου ξεχωρίζει ένας υποφάκελος με φύλλα από τον Παράνομο Τύπο κυρίως του 1944. Η Υποενότητα 2 περιλαμβάνει ξενόγλωσσες εφημερίδες και περιοδικά. Όσες εφημερίδες ή περιοδικά χρονολογούνται μετά το θάνατο του Σ.Μ. (1969) έχουν ενταχθεί στην Ενότητα VIΙΙ με το δευτερογενές υλικό. Στην Υποενότητα 3 έχουν ταξινομηθεί αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών ελληνικών και ξένων με δημοσιεύματα για τον Σ.Μ. και το έργο του. Τα αποκόμματα είναι λυτά ή επικολλημένα σε χαρτόνια και είναι ταξινομημένα χρονολογικά. Η υποενότητα αυτή περιλαμβάνει αποκόμματα από τον Τύπο που δημοσιεύτηκαν τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του Σ.Μ. όσο και μετά το θάνατό του.

Ενότητα VΙ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΛΛΩΝ

Η ενότητα αυτή έχει διαιρεθεί σε δύο υποενότητες. Η Υποενότητα 1 περιλαμβάνει κείμενα για τον Σ.Μ. και το έργο του, δηλ. άρθρα, μελέτες, διαλέξεις και διάφορα κείμενα σχετικά με τον Σ.Μ. στα ελληνικά ή σε άλλη γλώσσα. Επίσης περιλαμβάνει κριτικές για το έργο του, τόσο στα ελληνικά όσο και ξενόγλωσσες με τις μεταφράσεις τους. Στην Υποενότητα 2 έχουν ταξινομηθεί κείμενα και έργα άλλων που θεματικά δεν αφορούν στον Σ.Μ.

Ενότητα VIΙ: ΠΟΙΚΙΛΑ

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει σκίτσα του Σ.Μ., μακέτες για τα βιβλία του (εξώφυλλα και εικονογράφηση), σχέδια με διάφορα θέματα συμπεριλαμβανομένων και προσωπογραφιών του Σ.Μ. Επίσης έχουν ταξινομηθεί εδώ και ποικίλα έγγραφα που δεν ανήκαν σε κάποια άλλη ενότητα.

Ενότητα VIΙΙ: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Στην ενότητα αυτή εντάσσονται φωτογραφίες που δωρήθηκαν στα Αρχεία με τη δεύτερη και τρίτη παραλαβή υλικού. Ξεχωρίζουν το πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τα διάφορα μέτωπα όπου πολέμησε ο Σ.Μ. (Βαλκανικοί, Μικρασία) και πορτραίτα του Σ.Μ. διαφόρων εποχών. Οι περισσότερες από αυτές τις φωτογραφίες έχουν ψηφιοποιηθεί στα πλαίσια του έργου «Τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και αξιοποίηση των συλλογών της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών» μέσω του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (επιχειρησιακό πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας»). Η κατάταξη έχει γίνει με βάση το item number κάθε φωτογραφίας και για λόγους εύκολης παραπομπής παρατίθεται ο αριθμός της βάσης δεδομένων Disjecta Membra.

Ενότητα IX: ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΣ ΥΛΙΚΟ

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει υλικό από εκδηλώσεις και εκθέσεις για τον Σ.Μ. μετά το θάνατό του, φύλλα εφημερίδων και τεύχη περιοδικών, καθώς και αποκόμματα εφημερίδων και δημοσιεύσεις έργων του μετά το θάνατό του. Το υλικό είναι ταξινομημένο χρονολογικά.

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Σχετιζόμενες περιγραφές

Περιοχή παρατηρήσεων

Σημείωση

Έχει ψηφιοποιηθεί ένα μέρος της ως : Φωτογραφίες από τα Ιστορικά Αρχεία της Γενναδείου Βιβλιοθήκης (ψηφιακή συλλογή)

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Τόποι

Ονόματα

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Αλφάβητο(α)

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Λήδα Κωστάκη

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα

Σχετιζόμενοι τόποι