Περιοχή αναγνώρισης
Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής
Τίτλος
Χρονολογία(ες)
- 1849 – δεκαετία 1930 (Δημιουργία)
Επίπεδο περιγραφής
Αρχείο
Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)
35 τρέχοντα μέτρα (855 φάκελοι, 150.000 φύλλα)
Περιοχή πλαισίου παραγωγής
Όνομα του παραγωγού
Βιογραφικό σημείωμα
Γεννήθηκε στην Οδησσό το 1854. Σε ηλικία έξι ετών εγκαταστάθηκε στην Πόλη και τέσσερα χρόνια αργότερα στη Γαλλία, όπου φοίτησε στα σχολεία της Μασσαλίας και του Παρισιού. Το 1872 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόννης, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το 1877 στρέφεται οριστικά στις φιλολογικές σπουδές και το 1882 γνωρίζει τον Ernest Renan. Σταθερός υπέρμαχος της δημοτικής, δημοσίευσε το 1888 το βιβλίο του Το ταξίδι μου, καρπός της επιστημονικής αποστολής του στην Ελλάδα και την Ανατολή. Πέθανε στο Παρίσι το 1929.
Άλλα έργα του: Τ’ Όνειρο του Γιαννίρη (1897), Ζωή κι Αγάπη στη Μοναξιά (1904), Τα δυο αδέρφια (1910-1911), Ρόδα και Μήλα (1902-1909), κ.ά.
Πηγή: Άντεια Φραντζή (παρουσίαση-ανθολόγηση), «Γιάννης Ψυχάρης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τ. Η΄. 1880-1900, Αθήνα, Σοκόλης 1997, σ. 12-55.
Φορέας διατήρησης του αρχείου
Ιστορικό της ενότητας περιγραφής
Διαδικασία πρόσκτησης
Δωρεά, 1924 και 1979
Τμήμα του Αρχείου Ψυχάρη περιήλθε στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη της Βουλής με την αγορά της Βιβλιοθήκης Ψυχάρη από τον Εμμανουήλ Μπενάκη και τη συνακόλουθη δωρεά της στη Βιβλιοθήκη της Βουλής. Το υπόλοιπο τμήμα του Αρχείου διαφύλαξε η δεύτερη σύζυγός του, με στόχο να περιέλθει στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη μετά τον θάνατό της. Με την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας, η Irène Baume, όμως, μετέβαλε την πρόθεσή της και τη διαθήκη της. Τελικά, μετά τον θάνατό της, το Αρχείο κατατέθηκε στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη, το 1979, με τη μεσολάβηση του εγγονού του Ψυχάρη, Olivier Revault d’Allonnes, καθηγητή της Σορβόννης.
Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης
Παρουσίαση περιεχομένου
Τα τεκμήρια ταξινομούνται στις ακόλουθες ενότητες (σειρές-υποσειρές):
H ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ (167 φάκελοι) περιλαμβάνει επιστολές, κυρίως, προς τον Ψυχάρη και λίγα σχέδια επιστολών που εκείνος έστειλε σε τρίτους. Καταγράφονται 2.400 ονόματα αποστολέων (προσώπων και φορέων).
Η ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ Ψυχάρη συγκροτείται από το ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΟ, που περιλαμβάνει ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (40 φάκελοι), ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ (13 φάκελοι), ΜΑΘΗΜΑΤΑ (8 φάκελοι), ΜΕΛΕΤΕΣ-ΔΟΚΙΜΙΑ (154 φάκελοι), και από το ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ του (143 φάκελοι).
Η συλλογή ΤΥΠΟΥ συγκεντρώνει φύλλα και αποκόμματα γαλλικών και ελληνικών εφημερίδων, με δημοσιεύσεις έργων του Ψυχάρη, συζητήσεις στις οποίες συμμετέχει ή τον αφορούν και άρθρα με θεματολογία που τον ενδιαφέρει.
Στα ΠΟΙΚΙΛΑ περιλαμβάνονται τεκμήρια που σχετίζονται με τους Renan, τους Ψυχάρηδες και την οικογένεια Βαλαωρίτη, προσωπικά έγγραφα του Ψυχάρη, υλικό συναφές με τη συγκρότηση της Βιβλιοθήκης του, έργα τρίτων, οικονομικά, επιστημονικά/κοινωνικά, διαφημιστικά, σύμμικτα, καθώς και φωτογραφικά τεκμήρια.
Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση
Δεν πραγματοποιήθηκε επιλογή και εκκάθαριση
Προσθήκες υλικού
Δεν αναμένονται προσθήκες
Σύστημα ταξινόμησης
Ειδολογική-Χρονολογική και Αλφαβητική (στην Αλληλογραφία)
Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης
Όροι πρόσβασης
Χωρίς περιορισμούς, σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό της Βιβλιοθήκης της Βουλής, κατόπιν συνεννόησης με τον φορέα
Όροι αναπαραγωγής
Σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό της Βιβλιοθήκης της Βουλής
Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων
- Γαλλικά
- Ελληνικά
- Ιταλικά
Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων
Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων
Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις
Εργαλεία έρευνας
Libsolution: Λογισμικό τεκμηρίωσης της αρχειακής συλλογής, με βάση την ταξινόμησή της (επίπεδο φακέλων)
Περιοχή συμπληρωματικών πηγών
Εντοπισμός πρωτοτύπων
Εντοπισμός αντιγράφων
Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής
Σημείωση δημοσίευσης
- Μαρία Βλασσοπούλου, «Ψυχάρης, ένας dreyfusard, μέσα από τη Βιβλιοθήκη και το Αρχείο του», σε: Πρακτικά ΙΣΤ’ Διεθνούς Επιστημονικής Συνάντησης του Τομέα ΜΝΕΣ του ΑΠΘ «Η πένα και το ξίφος: η πολεμική στη νεοελληνική λογοτεχνία, φιλολογία και κριτική από τους πρώιμους νεότερους χρόνους έως σήμερα» (16-18 Οκτωβρίου 2020), Θεσσαλονίκη-ΑΠΘ (υπό έκδοση).
- Μαρία Βλασσοπούλου-Νίκος Μαθιουδάκης, ««Το Ταξίδι μου του Ψυχάρη: Μια κειμενογλωσσική προσέγγιση», σε: Proceedings of the 14th International Conference on Greek Linguistics (5-8 Σεπτεμβρίου 2019), Πάτρα-Πανεπιστήμιο Πατρών (υπό έκδοση).
- Μαρία Βλασσοπούλου, « ‘Θὰ καταργήσω πιὰ καὶ γὼ τὰ πνέματα μαζὶ μὲ τοὺς τόνους, ὄξω ἀπὸ τὴν ὀξεία!’ Ο Ψυχάρης και η εφαρμογή του μονοτονικού συστήματος», Κονδυλοφόρος 18 (2020), σ. 75-100. -
- Ψυχάρης, Αντάρτης από τη ζωή μου, επιμέλεια - εισαγωγή – σημειώσεις Μαρία Βλασσοπούλου, Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, 2018, σειρά: Μικρή Βιβλιοθήκη, αρ. 1 [εισαγωγή σ. 7-12, σημειώσεις 21-34]. Τέσσερις εκδόσεις: α΄: Δεκέμβριος 2010, β΄: Ιούνιος 2015, γ΄: Ιούνιος 2016, δ’: Ιανουάριος 2018. <Αντάρτης (από τη ζωή μου) (parliament.gr)>
- Αικατερίνη Φλεριανού, «Η Βιβλιοθήκη Ψυχάρη και οι περιπέτειες της δωρεάς», περ. Τα Ιστορικά, τ. 28, τχ. 55 (11/2011), σ. 463-482.
- Δέσποινα Παπαδοπούλου, «Les voix de l’ile aux âmes: Μια αδημοσίευτη ποιητική συλλογή του Γ. Ψυχάρη», Νέα Εστία, τχ. 1830 (Φεβρουάριος 2010), σ. 220-236.
-Ψυχάρης, Η νίκη του πόνου και της αγάπης, επιμέλεια – εισαγωγή Γεωργία Πατερίδου, Θεσσαλονίκη, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2009 [εισαγωγή 9-44] . - Γ. Φαρίνου-Μαλαματάρη (επιμ.), Ο Ψυχάρης και η εποχή του, Θεσσαλονίκη, ΙΝΣ (ΙΜΤ), 2005 (= ΙΑ’ Επιστημονική Συνάντηση του ΤΜΝΕΣ, Τμήματος Φιλολογίας, ΑΠΘ).
- Εμμανουήλ Κριαράς, Ανιχνεύσεις. Γλωσσικά και φιλολογικά μελετήματα. Συμβολή στο χρονολόγιο του δημοτικισμού, Θεσσαλονίκη, ΙΝΣ (ΙΜΤ)‒ ΑΠΘ, 2004.
- Ιφιγένεια Μποτουροπούλου (επιμ.), Γιάννη Ψυχάρη Κριτικά Κείμενα, 2Τ., Αθήνα (Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη), 1997.
-Από την Αλληλογραφία των πρώτων δημοτικιστών, τ. Α΄: Γιάννη Ψυχάρη και Αργύρη Εφταλιώτη Αλληλογραφία, 716 γράμματα (1890-1923), επιμ. Στ. Κ. Καρατζάς - Ερ. Γ. Καψωμένος, Ιωάννινα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1988. - Από την Αλληλογραφία των πρώτων δημοτικιστών, τ. Β΄: 562 Γράμματα των Ε. Γιαννίδη, Ι. Δραγούμη, Α. Εφταλιώτη, Κ. Παλαμά, Α. Πάλλη, Δ. Ταγκόπουλου, Γ. Ψυχάρη κ.ά., επιμ. ΕΔΠ του Σπουδαστηρίου Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, ΑΠΘ, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής, παράρτημα αρ. 60, 1985.
- Εμ. Κριαράς, Ψυχάρης, ιδέες, αγώνες, ο άνθρωπος, Αθήνα, Εστία, 1981.
- Ψυχάρης, Οι Ψυχάρηδες (Τα Γενεολογικά μου), Αθήνα, Π.Δ. Σακελλάριος, 1928.
Περιοχή παρατηρήσεων
Σημείωση
Η ταξινόμηση του Αρχείου Ψυχάρη πραγματοποιήθηκε υπό την εποπτεία της Ευτυχίας Λιάτα (διευθύντρια ερευνών ΙΝΕ-ΕΙΕ) από ομάδα εξωτερικών συνεργατών αποτελούμενη από τους Δέσποινα Παπαδοπούλου, Χριστίνα Παπακώστα, Σωτήρη Κουτμάνη και Ιωάννα Τζουρμανά, σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, κατά το διάστημα 2006-2010.
Σημείωση
Όνομα αρχειονόμου: Μαρία Βλασσοπούλου
ΔΙΠΑΠ
Χρονολογία περιγραφής: 2021
Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης
Σημεία πρόσβασης
Θέματα
Τόποι
Ονόματα
- Μπενάκης, Εμμανουήλ (Θέμα)
- Πάλλης, Αλέξανδρος (1851-1935) (Θέμα)
- Παλαμάς, Κωστής (Θέμα)
- Εφταλιώτης, Αργύρης (Θέμα)
- Καζαντζάκης, Νίκος (Θέμα)
- Τριανταφυλλίδης, Μανόλης (Θέμα)
- Πριονιστής, Μιχαήλ (Θέμα)
- Κωνσταντινίδης, Παύλος (Θέμα)
- Βαλαωρίτη, Όλγα (1869 - 1897) (Θέμα)
- Renan, Noémi (1862-1943) (Θέμα)
- Psichari, Ernest (1883-1914) (Θέμα)
- Psichari, Henriette (1884-1972) (Θέμα)
- Psichari, Michel (1887-1917) (Θέμα)
- Psichari/Siohan, Cornélie (Corrie) (1894-1982) (Θέμα)
- Revault d’Allonnes, Olivier (1923-2009) (Θέμα)
- Baume, Irene (1891-1976) (Θέμα)