Fonds GR-LHPAtHP_0002 - Αρχείο Γιάννη Ψυχάρη

Identity area

Reference code

GR GR HP_LHP GR-LHPAtHP_0002

Title

Αρχείο Γιάννη Ψυχάρη

Date(s)

  • 1849 – δεκαετία 1930 (Creation)

Level of description

Fonds

Extent and medium

35 τρέχοντα μέτρα (855 φάκελοι, 150.000 φύλλα)

Context area

Name of creator

Ψυχάρης, Γιάννης
(1854 - 1929)

Biographical history

Γεννήθηκε στην Οδησσό το 1854. Σε ηλικία έξι ετών εγκαταστάθηκε στην Πόλη και τέσσερα χρόνια αργότερα στη Γαλλία, όπου φοίτησε στα σχολεία της Μασσαλίας και του Παρισιού. Το 1872 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόννης, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το 1877 στρέφεται οριστικά στις φιλολογικές σπουδές και το 1882 γνωρίζει τον Ernest Renan. Σταθερός υπέρμαχος της δημοτικής, δημοσίευσε το 1888 το βιβλίο του Το ταξίδι μου, καρπός της επιστημονικής αποστολής του στην Ελλάδα και την Ανατολή. Πέθανε στο Παρίσι το 1929.

Άλλα έργα του: Τ’ Όνειρο του Γιαννίρη (1897), Ζωή κι Αγάπη στη Μοναξιά (1904), Τα δυο αδέρφια (1910-1911), Ρόδα και Μήλα (1902-1909), κ.ά.

Πηγή: Άντεια Φραντζή (παρουσίαση-ανθολόγηση), «Γιάννης Ψυχάρης», Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τ. Η΄. 1880-1900, Αθήνα, Σοκόλης 1997, σ. 12-55.

Repository

Archival history

Immediate source of acquisition or transfer

Δωρεά, 1924 και 1979
Τμήμα του Αρχείου Ψυχάρη περιήλθε στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη της Βουλής με την αγορά της Βιβλιοθήκης Ψυχάρη από τον Εμμανουήλ Μπενάκη και τη συνακόλουθη δωρεά της στη Βιβλιοθήκη της Βουλής. Το υπόλοιπο τμήμα του Αρχείου διαφύλαξε η δεύτερη σύζυγός του, με στόχο να περιέλθει στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη μετά τον θάνατό της. Με την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας, η Irène Baume, όμως, μετέβαλε την πρόθεσή της και τη διαθήκη της. Τελικά, μετά τον θάνατό της, το Αρχείο κατατέθηκε στην Μπενάκειο Βιβλιοθήκη, το 1979, με τη μεσολάβηση του εγγονού του Ψυχάρη, Olivier Revault d’Allonnes, καθηγητή της Σορβόννης.

Content and structure area

Scope and content

Τα τεκμήρια ταξινομούνται στις ακόλουθες ενότητες (σειρές-υποσειρές):
H ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ (167 φάκελοι) περιλαμβάνει επιστολές, κυρίως, προς τον Ψυχάρη και λίγα σχέδια επιστολών που εκείνος έστειλε σε τρίτους. Καταγράφονται 2.400 ονόματα αποστολέων (προσώπων και φορέων).
Η ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ Ψυχάρη συγκροτείται από το ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΟ, που περιλαμβάνει ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ (40 φάκελοι), ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ (13 φάκελοι), ΜΑΘΗΜΑΤΑ (8 φάκελοι), ΜΕΛΕΤΕΣ-ΔΟΚΙΜΙΑ (154 φάκελοι), και από το ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ του (143 φάκελοι).
Η συλλογή ΤΥΠΟΥ συγκεντρώνει φύλλα και αποκόμματα γαλλικών και ελληνικών εφημερίδων, με δημοσιεύσεις έργων του Ψυχάρη, συζητήσεις στις οποίες συμμετέχει ή τον αφορούν και άρθρα με θεματολογία που τον ενδιαφέρει.
Στα ΠΟΙΚΙΛΑ περιλαμβάνονται τεκμήρια που σχετίζονται με τους Renan, τους Ψυχάρηδες και την οικογένεια Βαλαωρίτη, προσωπικά έγγραφα του Ψυχάρη, υλικό συναφές με τη συγκρότηση της Βιβλιοθήκης του, έργα τρίτων, οικονομικά, επιστημονικά/κοινωνικά, διαφημιστικά, σύμμικτα, καθώς και φωτογραφικά τεκμήρια.

Appraisal, destruction and scheduling

Δεν πραγματοποιήθηκε επιλογή και εκκάθαριση

Accruals

Δεν αναμένονται προσθήκες

System of arrangement

Ειδολογική-Χρονολογική και Αλφαβητική (στην Αλληλογραφία)

Conditions of access and use area

Conditions governing access

Χωρίς περιορισμούς, σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό της Βιβλιοθήκης της Βουλής, κατόπιν συνεννόησης με τον φορέα

Conditions governing reproduction

Σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό της Βιβλιοθήκης της Βουλής

Language of material

  • French
  • Greek
  • Italian

Script of material

Language and script notes

Physical characteristics and technical requirements

Finding aids

Libsolution: Λογισμικό τεκμηρίωσης της αρχειακής συλλογής, με βάση την ταξινόμησή της (επίπεδο φακέλων)

Allied materials area

Existence and location of originals

Existence and location of copies

Related units of description

Related descriptions

Publication note

  • Μαρία Βλασσοπούλου, «Ψυχάρης, ένας dreyfusard, μέσα από τη Βιβλιοθήκη και το Αρχείο του», σε: Πρακτικά ΙΣΤ’ Διεθνούς Επιστημονικής Συνάντησης του Τομέα ΜΝΕΣ του ΑΠΘ «Η πένα και το ξίφος: η πολεμική στη νεοελληνική λογοτεχνία, φιλολογία και κριτική από τους πρώιμους νεότερους χρόνους έως σήμερα» (16-18 Οκτωβρίου 2020), Θεσσαλονίκη-ΑΠΘ (υπό έκδοση).
  • Μαρία Βλασσοπούλου-Νίκος Μαθιουδάκης, ««Το Ταξίδι μου του Ψυχάρη: Μια κειμενογλωσσική προσέγγιση», σε: Proceedings of the 14th International Conference on Greek Linguistics (5-8 Σεπτεμβρίου 2019), Πάτρα-Πανεπιστήμιο Πατρών (υπό έκδοση).
  • Μαρία Βλασσοπούλου, « ‘Θὰ καταργήσω πιὰ καὶ γὼ τὰ πνέματα μαζὶ μὲ τοὺς τόνους, ὄξω ἀπὸ τὴν ὀξεία!’ Ο Ψυχάρης και η εφαρμογή του μονοτονικού συστήματος», Κονδυλοφόρος 18 (2020), σ. 75-100. -
  • Ψυχάρης, Αντάρτης από τη ζωή μου, επιμέλεια - εισαγωγή – σημειώσεις Μαρία Βλασσοπούλου, Αθήνα, Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, 2018, σειρά: Μικρή Βιβλιοθήκη, αρ. 1 [εισαγωγή σ. 7-12, σημειώσεις 21-34]. Τέσσερις εκδόσεις: α΄: Δεκέμβριος 2010, β΄: Ιούνιος 2015, γ΄: Ιούνιος 2016, δ’: Ιανουάριος 2018. <Αντάρτης (από τη ζωή μου) (parliament.gr)>
  • Αικατερίνη Φλεριανού, «Η Βιβλιοθήκη Ψυχάρη και οι περιπέτειες της δωρεάς», περ. Τα Ιστορικά, τ. 28, τχ. 55 (11/2011), σ. 463-482.
  • Δέσποινα Παπαδοπούλου, «Les voix de l’ile aux âmes: Μια αδημοσίευτη ποιητική συλλογή του Γ. Ψυχάρη», Νέα Εστία, τχ. 1830 (Φεβρουάριος 2010), σ. 220-236.
    -Ψυχάρης, Η νίκη του πόνου και της αγάπης, επιμέλεια – εισαγωγή Γεωργία Πατερίδου, Θεσσαλονίκη, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2009 [εισαγωγή 9-44] .
  • Γ. Φαρίνου-Μαλαματάρη (επιμ.), Ο Ψυχάρης και η εποχή του, Θεσσαλονίκη, ΙΝΣ (ΙΜΤ), 2005 (= ΙΑ’ Επιστημονική Συνάντηση του ΤΜΝΕΣ, Τμήματος Φιλολογίας, ΑΠΘ).
  • Εμμανουήλ Κριαράς, Ανιχνεύσεις. Γλωσσικά και φιλολογικά μελετήματα. Συμβολή στο χρονολόγιο του δημοτικισμού, Θεσσαλονίκη, ΙΝΣ (ΙΜΤ)‒ ΑΠΘ, 2004.
  • Ιφιγένεια Μποτουροπούλου (επιμ.), Γιάννη Ψυχάρη Κριτικά Κείμενα, 2Τ., Αθήνα (Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη), 1997.
    -Από την Αλληλογραφία των πρώτων δημοτικιστών, τ. Α΄: Γιάννη Ψυχάρη και Αργύρη Εφταλιώτη Αλληλογραφία, 716 γράμματα (1890-1923), επιμ. Στ. Κ. Καρατζάς - Ερ. Γ. Καψωμένος, Ιωάννινα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1988.
  • Από την Αλληλογραφία των πρώτων δημοτικιστών, τ. Β΄: 562 Γράμματα των Ε. Γιαννίδη, Ι. Δραγούμη, Α. Εφταλιώτη, Κ. Παλαμά, Α. Πάλλη, Δ. Ταγκόπουλου, Γ. Ψυχάρη κ.ά., επιμ. ΕΔΠ του Σπουδαστηρίου Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, ΑΠΘ, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής, παράρτημα αρ. 60, 1985.
  • Εμ. Κριαράς, Ψυχάρης, ιδέες, αγώνες, ο άνθρωπος, Αθήνα, Εστία, 1981.
  • Ψυχάρης, Οι Ψυχάρηδες (Τα Γενεολογικά μου), Αθήνα, Π.Δ. Σακελλάριος, 1928.

Notes area

Note

Η ταξινόμηση του Αρχείου Ψυχάρη πραγματοποιήθηκε υπό την εποπτεία της Ευτυχίας Λιάτα (διευθύντρια ερευνών ΙΝΕ-ΕΙΕ) από ομάδα εξωτερικών συνεργατών αποτελούμενη από τους Δέσποινα Παπαδοπούλου, Χριστίνα Παπακώστα, Σωτήρη Κουτμάνη και Ιωάννα Τζουρμανά, σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, κατά το διάστημα 2006-2010.

Note

Όνομα αρχειονόμου: Μαρία Βλασσοπούλου
ΔΙΠΑΠ
Χρονολογία περιγραφής: 2021

Alternative identifier(s)

Access points

Subject access points

Place access points

Name access points

Genre access points

Description control area

Description identifier

Institution identifier

Rules and/or conventions used

Dates of creation revision deletion

Script(s)

Sources

Accession area