Fonds ELY 050 - Ελύτης, Οδυσσέας

Identity area

Reference code

GR_LA ELY 050

Title

Ελύτης, Οδυσσέας

Date(s)

  • ;-1991 (Creation)

Level of description

Fonds

Extent and medium

1 αρχειακό κουτί

Context area

Name of creator

(1911 - 1996)

Biographical history

Ο Οδυσσέας Ελύτης, φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη, γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Γονείς του ο Παναγιώτης Θ. Αλεπουδέλης και η Μαρία Βρανά από τη Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια φεύγει από την Κρήτη και εγκαθίσταται στην Αθήνα, όπου ο μικρός Οδυσσέας φοιτά από το 1917 στο σχολείο του Μακρή. Το 1930 εισάγεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ την ίδια περίπου εποχή συνδέεται φιλικά με τους Κανελλόπουλο, Εμπειρίκο και Σαραντάρη. Το 1935 δημοσιεύει ποιήματά του στο περιοδικό Νέα Γράμματα και εισέρχεται ενεργά στον κύκλο της γενιάς του '30. Παίρνει μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο με τον βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού. Το 1948, ύστερα από πρόσκληση των Rélations Culturelles του Υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας, μεταβαίνει στο Παρίσι όπου θα παραμείνει ώς το 1952. Μεταξύ των έργων του: Προσανατολισμοί (1940), Ο Ήλιος ο Πρώτος (1943), Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1945, 1962), Το Άξιον Εστί (1959), Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό (1960), Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά (1971), Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (1971), Τα ρω του έρωτα (1972), Τα ετεροθαλλή (1974), Μαρία Νεφέλη (1978), Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου (1984), Ο μικρός ναυτίλος (1985), Τα ελεγεία της Οξώπετρας (1991), Ο ζωγράφος Θεόφιλος (1973), Ανοιχτά χαρτιά (1974), Η μαγεία του Παπαδιαμάντη (1976), καθώς και μεταφράσεις των Ζιρωντού, Μπρεχτ, Ζενέ, Ρεμπώ, Λετρεαμόν, Ελυάρ, Ζουβ, Ουγκαρέττι, Λόρκα, Μαγιακόφσκι. Το 1964 κυκλοφόρησε το ορατόριο Άξιον Εστί του Μίκη Θεοδωράκη, ενώ το 1979 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ για το σύνολο του μέχρι τότε έργου του.

Η συγκεκριμένη ενότητα περιγραφής αντικατοπτρίζει μιαν ορισμένη χρονική φάση της παραγωγής του Ελύτη που κατέχει κεντρική θέση στην ποίησή του. Από το 1956 περίπου έως το 1959 επεξεργάζεται παράλληλα δύο διαφορετικά έργα του, τη μεγάλη σύνθεση του Άξιον Εστί (βλ. τετράδια Α΄-ΙΓ΄), καθώς και τα ποιήματα που θα ενταχθούν στη συλλογή Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό (βλ. τετράδιο ΙΔ΄). Στο ίδιο τετράδιο (ΙΔ΄) περιλαμβάνεται υλικό από την Αλβανιάδα, την οποία άρχισε να δουλεύει γύρω στα 1944 και την εγκατέλειψε λόγω της ενασχόλησής του με το Άξιον Εστί. Από τα τρία αρχικά μέρη αυτής της σύνθεσης διασώθηκε μόνο το πρώτο, το οποίο μεταδόθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή του Αντρέα Καραντώνη (28 Οκτ. 1956).

Πηγή: Φάκελος 1, τεκμήριο 1 και Mario Vitti, Ο Οδυσσέας Ελύτης. Κριτική μελέτη, Αθήνα. Ερμής 1991.

Archival history

Μεγάλο μέρος του αρχείου Ελύτη είχε κατατεθεί από τον ίδιο τον ποιητή στο Αρχείο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας με την ίδρυσή του. Αργότερα ζητήθηκε από τον ίδιο η απόσυρση του υλικού προκειμένου να κατατεθεί στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Η Επιτροπή του Αρχείου ενέκρινε την επιστροφή του, με εξαίρεση τα τετράδια του Άξιον Εστί, τα οποία είναι προσωπική δωρεά του Γ. Π. Σαββίδη.

Immediate source of acquisition or transfer

Δωρεά Γ. Π. Σαββίδη

Content and structure area

Scope and content

Δακτυλόγραφο βιογραφικό σημείωμα, χειρόγραφα τετράδια του Άξιον Εστί και υλικού από τα έργα Αλβανιάδα και Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό, πολυτελείς εκδόσεις και υλικό από έκθεση για τον ποιητή στο Centre Georges Pompidou. Βλ. κατάλογο τεκμηρίων.

Appraisal, destruction and scheduling

Accruals

Δεν αναμένονται προσθήκες

System of arrangement

Ειδολογική

Conditions of access and use area

Conditions governing access

Ύστερα από έγγραφη άδεια του Τομέα ΜΝΕΣ (Τμήμα Φιλολογίας, Α.Π.Θ.).

Conditions governing reproduction

Όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό Λειτουργίας του Αρχείου.

Language of material

Script of material

Language and script notes

Ελληνική, ιταλική, γαλλική

Physical characteristics and technical requirements

Finding aids

Διατίθεναι αναλυτική περιγραφή σε επίπεδο φακέλου ή / και τεκμηρίου:

Ηλεκτρονικά: http://www-old.lit.auth.gr/index.php?page=30000

Έντυπο: Δημοπούλου, Κική (επιμ.), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αρχείο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: Αναλυτικός κατάλογος, Παράρτημα της επιστημονικής επετηρίδας της Φιλοσοφικής Σχολής, Τμήμα Φιλολογίας, Θεσσαλονίκη 2007

Allied materials area

Existence and location of originals

Existence and location of copies

Related units of description

Αρχείο του Οδυσσέα Ελύτη (1935-1996) στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.

Related descriptions

Notes area

Note

Note

Alternative identifier(s)

Access points

Subject access points

Place access points

Name access points

Genre access points

Description control area

Description identifier

Institution identifier

Rules and/or conventions used

ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση

Dates of creation revision deletion

Script(s)

Sources

Archivist's note

Accession area

Related people and organizations

Related genres

Related places