Το Κέντρο Νεότητος ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1937 (ΦΕΚ 406/14-10-1937), υπό την άμεση εξάρτηση και εποπτεία του δήμου Αθηναίων. Οι πόροι του προέρχονταν από επιχορήγηση του δήμου Αθηναίων, ενώ για τη διοίκησή του ορίστηκε Αδελφάτο με τετραετή θητεία, αποτελούμενο από τον εκάστοτε Δήμαρχο και επτά δημοτικούς Συμβούλους. Σύμφωνα με το άρθρο 2 του ιδρυτικού διατάγματος, σκοπός του Κέντρου Νεότητος ήταν «η μελέτη, προαγωγή και ανάπτυξις της σωματικής πνευματικής, ηθικής και καλαισθητικής αγωγής των κατοίκων και ιδία της εξωσχολικής νεότητος αμφοτέρων των φύλων της περιφέρειας του Δήμου Αθηναίων» (ΠΔΣ 3063/24-8-1937 "περί ιδρύσεως νομικού προσώπου υπό την επωνυμία Κέντρο Νεότητος για την προαγωγή και ανάπτυξη της πνευματικής και σωματικής αγωγής των κατοίκων του Δήμου", Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου, βιβλίο 87, σ.139-143). Οι άξονες δράσεις του, με επίκεντρο πάντα τη διαπαιδαγώγηση των νέων, περιγράφονταν ακολούθως στα άρθρα 12-15 του ιδρυτικού διατάγματος (ΠΔΣ 3486/25-11-1937 "Έγκρισις Οργανισμού του δια του από 18 Σεπτεμβρίου ε.έ. Β. Δ/τος ιδρυθέντος εν τω Δήμω Αθηναίων Νομικού Προσώπου υπό την επωνυμίαν Κέντρον Νεότητος", Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου, βιβλίο 88, σ. 195-212).

Στη διάρκεια των ετών το Κέντρο ή Αδελφάτο Κέντρου Νεότητος εξελίχθηκε σε Οργανισμό Νεολαίας και Άθλησης (Ο.Ν.Α) και μετέπειτα εντάχθηκε στον Οργανισμό Πολιτισμού Αθλητισμού & Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α.). Τον Δεκέμβριο 2015 περιήλθε στο Ιστορικό Αρχείο τμήμα του παλαιότερου έως σήμερα σωζόμενου αρχείου, που εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια του έργου "Χαρτογράφηση αρχειακού υλικού δήμου Αθηναίων", ενώ αναμένεται η πρόσκτηση περισσότερων τεκμηρίων.

Το Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών ιδρύθηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το 1859 (πράξη 69/1859 (1.12.1859) του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων όπως συμπληρώθηκε με την 84/1860 όμοια αυτού).
Την πρώτη Σεπτεμβρίου 1859, επί της πρώτης Δημαρχίας Γεωργίου Σκούφου (1857-1862), άρχισε να λειτουργεί το Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών με Διευθυντή τον ιατρό Α. Ζίννη. Σταδιακά, το Βρεφοκομείο στεγάστηκε σε διάφορα οικήματα, μέχρι που το 1874 εγκαταστάθηκε στο ιδιόκτητο κτήριό του, στην οδό Πειραιώς, Πλατεία Ελευθερίας (Κουμουνδούρου), έργο του αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκου. Στο ισόγειο του Βρεφοκομείου, σε ένα μεγάλο θάλαμο, λειτουργούσε το «Θεραπευτήριο» του Ιδρύματος. Παράλληλα υπήρχαν διάφοροι βοηθητικοί χώροι όπως νεκροτομεία, πλυντήρια, θάλαμοι αποστείρωσης και φυσικά ο Ναός. Στη δεκαετία του 1890 το Βρεφοκομείο αποκτά δικό του ναό, τον ναό των Αγίων Αναργύρων, ο οποίος κτίζεται εντός του οικοπέδου του στην πλατεία Ελευθερίας. Στο κτήριο του Δημοτικού Βρεφοκομείου στεγάστηκε και η Πανεπιστημιακή Κλινική καθώς και οι υπηρεσίες του ΠΙΚΠΑ. «Η πορεία του Βρεφοκομείου στο 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα διασταυρώνεται με εκείνη της Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών που στεγάσθηκε για τρεις περίπου δεκαετίες στο χώρο του».
Το 1879 το Αδελφάτο του Ιδρύματος αποδέχθηκε πρόταση του Διευθυντή Αναστασίου Ζίννη να γίνεται η διδασκαλία του μαθήματος «...της των Νοσημάτων Παιδικής Κλινικής» εντός του Δημοτικού Καταστήματος.. Η δημιουργία του πρώτου Νοσοκομείου Παίδων στην Ελλάδα, στον περίβολο του Βρεφοκομείου ξεκίνησε ταυτόχρονα σχεδόν με την ίδρυση της Κλινικής. Σε όλες τις περιόδους λειτουργίας του Ιδρύματος εκπαιδεύτηκαν, με φροντίδα και επιβάρυνση του Βρεφοκομείου, περισσότεροι από έξι χιλιάδες φοιτητές της Ιατρικής, δηλαδή σχεδόν όλοι οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης στο Βρεφοκομείο Αθηνών απέκτησαν την ειδικότητά τους οι πρώτοι Έλληνες παιδίατροι. Το 1915 έγινε η μετεγκατάσταση του Νοσοκομείου Παίδων από το Βρεφοκομείο στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». «Δια του κυρωθέντος την 2αν Ιουνίου 1930 νέου Οργανισμού του Βρεφοκομείου η υπηρεσία αυτού διηρέθη εις το καθαρώς διοικητικόν προσωπικόν, και ιδρύθη θέσις διοικητικού Διευθυντού έχοντος έργον κύριον να διευθύνη το κατάστημα και επιβλέπη την κανονικήν λειτουργίαν αυτού, έχων την άμεσον εποπτείαν και προϊστάμενος όλου του προσωπικού (παραβ. άρθρ. 27 Νέου Οργανισμού) ο δε Διευθυντής Ιατρός, απαλλαγείς όλων των προσθέτων διοικητικών υπηρεσιών, αίτινες τον επεβάρυνον, περιωρίσθη εις τα καθαρώς Ιατρικά αυτού καθήκοντα, καταλεγόμενος ούτω μεταξύ του Ιατρικού προσωπικού του Ιδρύματος…….». «Εξάλλου η ιατρική υπηρεσία του Βρεφοκομείου διηρέθη δια του αυτού οργανισμού εις εσωτερικήν ιατρικήν υπηρεσίαν και εις εξωτερικήν ιατρικήν υπηρεσίαν, εκάστη των οποίων διαιρείται εις τμήματα, έχοντα ως προϊσταμένους ειδικούς Παιδιάτρους (Αρχείο Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών, φακ. 2).
Το Βρεφοκομείο δεχόταν για νοσηλεία (κλειστή περίθαλψη) έκθετα νεογέννητα αλλά και μεγαλύτερα παιδιά ορφανά, όχι μόνο από την Αθήνα και από τον Πειραιά, αλλά και από όλη την Ελλάδα. Η θνησιμότητα των «Θρεπτών του Δήμου» ήταν μεγάλη. Κύρια αιτία θανάτου ήταν η πείνα. Τα χρήματα για τη γενικότερη λειτουργία του ήταν ανεπαρκή και οι κυρίες της υψηλής αθηναϊκής κοινωνίας της εποχής αγωνίζονται για την εξεύρεση πόρων. Στον Οργανισμό του 1935 προβλέπεται η λειτουργία Συμβουλίου Γνωμοδοτικών Κυριών (έξι τουλάχιστον) που εκλέγονται από το Αδελφάτο και εποπτεύουν τη λειτουργία του Ιδρύματος και εισηγούνται ως προς διάφορα θέματα. Αρχικός σκοπός της σύστασης του Ιδρύματος υπήρξε η περίθαλψη των νόθων βρεφών τα οποία προέρχονταν από τον Δήμο Αθηναίων, προβλεπόταν ωστόσο και η υποδοχή βρεφών, κατόπιν αιτήσεων, από τους άλλους Δήμους της χώρας. Η εισαγωγή των βρεφών γινόταν είτε μέσω της βρεφοδόχου είτε μέσω διαφόρων Αρχών (αστυνομικών και εκκλησιαστικών), σπανιότερα δε, με κατευθείαν παράδοση από τους φυσικούς γονείς. Για το διάστημα 1874-1890 το ίδρυμα φέρει το όνομα Δημοτικό Νηπιακό Ορφανοτροφείο. Διοικείται από τετραμελές συμβούλιο, το οποίο έως το 1984 ονομαζόταν Αδελφάτο και στη συνέχεια μετονομάζεται σε Διοικητικό Συμβούλιο. Το Δημοτικό Βρεφοκομείο συνεχίζει να δέχεται βρέφη μέχρι 16.2.1979, οπότε γίνεται η τελευταία εισαγωγή με αύξοντα αριθμό 46.034. Στο Παράρτημα παρατίθεται «Πίνακας Αρ. Μητρώου ανά φάκελο» (αποδελτίωση 26098 Αριθμών Μητρώου βρεφών).
Από τη δεκαετία του ‘80 ο χαρακτήρας του Ιδρύματος αλλάζει. Το ιδιόκτητο κτήριο εγκαταλείπεται και μετατρέπεται σε Δημοτική Πινακοθήκη. Το Δ.Β.Α. – μόνο κατ’ όνομα πλέον βρεφοκομείο – διοικεί το δίκτυο των δημοτικών παιδικών σταθμών, που άρχισαν να δημιουργούνται από το 1983 με την εφαρμογή του Π.Δ. 268/83. Στο μεταξύ έχει ήδη αρχίσει να λειτουργεί από το 1955 (ίδρυση με ΒΔ του 1952) το «Εν Αθήναις Κέντρον Βρεφών Η Μητέρα», που αποτελεί μέχρι και σήμερα την διάδοχο κατάσταση του Βρεφοκομείου.
Η Περίοδος του Πολέμου και της Κατοχής (1940-1944) και η πρώτη μεταπολεμική δεκαετία (1945-1955) είναι η περίοδος κατά την οποία ο χώρος του Δημοτικού Βρεφοκομείου δέχεται πλήθος παιδιών που στη συνέχεια υιοθετούνται εντός και εκτός Ελλάδος. Μετά από τρία χρόνια παραμονής στο ΔΒΑ, τα αγόρια πήγαιναν στο γειτονικό Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα και τα κορίτσια στο Αμαλίειο Ορφανοτροφείο. Ο μεγαλύτερος αριθμός αιτημάτων έρευνας στο συγκεκριμένο αρχείο του Δημοτικού Βρεφοκομείου που φυλάσσεται στην Κεντρική Υπηρεσία των ΓΑΚ αναφέρεται στην περίοδο αυτή.
Το Δημοτικό Βρεφοκομείο, ως δημοτικό ίδρυμα, διέπεται από τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα που ισχύουν κάθε φορά για τα δημοτικά ιδρύματα.
Ν.Δ. «Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον νόμου της νομοθεσίας περί δήμων και κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α΄ τ. 316, 18.9.1926).
Νόμος 4548/1930 «Περί καταστάσεως των δημοτικών υπαλλήλων» (ΦΕΚ Α΄ τ. 115, 16.4.1930).
Διατάγματα «Περί επεκτάσεως διατάξεων του νόμου 4548 επί φιλανθρωπικών ιδρυμάτων (ΦΕΚ Α΄ τ. 196, 6.6.1930 και Α΄ τ. 222, 28.6.1930).
ΒΔ «Περί οικονομικής Διοικήσεως και Λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων» (ΦΕΚ Α΄ τ. 123, 31.5.1949)
Ν. 1065/1980 « Περί κυρώσεως Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα» (ΦΕΚ Α΄ τ.168, 24.7.1980, άρθρα 125 και 126 όπως αντικαταστάθηκαν με τα άρθρα 19 και 20 του ν. 1270/82 ( ΦΕΚ Α΄ τ. 93, 10.8.1982)
Σημαντικές τομές στη λειτουργία του Δημοτικού Βρεφοκομείου αποτελούν οι Οργανισμοί του 1943 και του 1953. Στο αρχείο συμπεριλαμβάνεται και ως έντυπο «Οργανισμός» του 1935 που είχε κυρωθεί από το Αδελφάτο στις 2 Ιουνίου 1930.
Οργανισμός του 1943 «Οργανισμός εσωτερικής υπηρεσίας του ΔΒΑ (ισχύει από 1ης Απριλίου 1943) ψηφισθείς δια της...........(βλ. φ. 54, σελ. 1-48) [87 άρθρα]
Υπ. Απ. 85725 (ΦΕΚ 274 Β΄, 16.12.1953, 2063-2066) «Περί εγκρίσεως του Οργανισμού της εσωτερικής υπηρεσίας του Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών».
Nόμος 4227/1962 (ΦΕΚ 49 Α΄, 24.3.1962) Περί των Βρεφοκομείων «…εις παιδίατρος απαραιτήτως παρ’ εκάστω βρεφοκομείω…» (άρθρον 2) Εις το Αδελφάτον μετέχει υποχρεωτικώς αντιπρόσωπος του Υπουργείου Κοινωνικής Προνοίας (άρθρον 4)
ΝΔ 610/1970 (ΦΕΚ 171 Α΄ 21.8.1970) Περί υιοθεσίας των μέχρις ηλικίας δέκα οκτώ ετών ανηλίκων
Νόμος 2447/1996 (ΦΕΚ 278/30-12-1996) Κύρωση ως Κώδικα του σχεδίου νόμου «Υιοθεσία, επιτροπεία και αναδοχή ανηλίκου, δικαστική συμπαράσταση, δικαστική επιμέλεια ξένων υποθέσεων και συναφείς ουσιαστικές, δικονομικές και μεταβατικές διατάξεις».
Σύμφωνα με τον Οργανισμό του 1943, η διοικητική διάρθρωση του Δημοτικού Βρεφοκομείου είναι η εξής:
Γενικός Διευθυντής, Διοικητικές Υπηρεσίες, Οικονομικές Υπηρεσίες,
Τεχνικές Υπηρεσίες, Υγειονομικές και εν γένει Ιατρικές Υπηρεσίες,
Γραφείο Νομικού Συμβούλου, Παράρτημα Βούλας, Β΄ Παράρτημα (οδού Βηλαρά), Γ΄ Παράρτημα (Κολοκυνθούς).
Σύμφωνα όμως με τον Οργανισμό του 1953 οι υπηρεσίες διαρθρώνονται ως εξής:
Α. Διοικητική Υπηρεσία
α. Γραφείον Διευθυντού, β. Γραμματεία, γ. Γραφείον Κοινωνικής Προνοίας, δ. Ναός, ε. Υπηρεσία Καθαριότητος,
στ. Πλυντήριον-Σιδηρωτήριον, ζ. Μαγειρείον, η. Ραφείον.
Β. Οικονομική Υπηρεσία
α. Γραφείον Προϊσταμένου, β. Γραφείον Λογιστηρίου, εκκαθαρίσεως και Εντολής Δαπανών, γ. Ταμείον, δ. Γραφείον Διαχειρίσεως Υλικού, ε. Γραφείον Διαχειρίσεως Τροφίμων.
Γ. Υγειονομική Υπηρεσία
α. Γραφείον Διευθυντού Ιατρού, β. Γραφείον Ιατρικού Προσωπικού, γ. Μικροβιολογικόν Εργαστήριον, δ. Φαρμακείον, ε. Γραφείον Νοσηλευτικού και Βρεφοκομικού Προσωπικού.
Δ. Τεχνικαί Υπηρεσίαι
α. Υπηρεσία συντηρήσεων κτιρίων και εγκαταστάσεων, β. Υπηρεσία κινήσεως.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό του 1953 ο Διευθυντής του ΔΒΑ τηρεί το Βιβλίο Υιοθεσιών και συμβολαιογραφικών πράξεων προστασίας εκθέτων
Αρκετά μεταγενέστερη είναι η υπόθεση των Παιδικών Σταθμών. Ο πρώτος Παιδικός Σταθμός δημιουργήθηκε το 1964 εντός του κτιριακού συγκροτήματος του Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών στην οδό Πειραιώς 51. Με το ΠΔ 268/1983 (ΦΕΚ Α΄101/27.7.1983 «Προσαρμογή και συμπλήρωση των διατάξεων που ισχύουν για τη σύσταση και λειτουργία του Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών» θεσπίζεται η ίδρυση παιδικών σταθμών: «Σκοπός του ιδρύματος είναι η περίθαλψη βρεφών και νηπίων και η ίδρυση βρεφικών και παιδικών σταθμών για την εξυπηρέτηση των εργζομένων μητέρων» (άρθρο 2).
Με το Ν. 3448/06 (ΦΕΚ 950Β΄ /19.7. 2006) πραγματοποιήθηκε η συγχώνευση των διαφορετικών Νομικών Προσώπων. Για παράδειγμα οι τέως Κρατικοί Παιδικοί Σταθμοί αρμοδιότητας υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας μεταφέρονται στο Δήμο Αθηναίων και έτσι οι Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί του Δήμου Αθηναίων διοικούνται πλέον κατά τρόπο ενιαίο από το Δημοτικό Βρεφοκομείο Αθηνών.

Το Δημοτικό Συμβούλιο, σύμφωνα το Ν. 3852/2010 (Πρόγραμμα «Καλλικράτης»), αποτελείται σήμερα από 48 Δημοτικούς Συμβούλους, που εκλέγονται κάθε 4 χρόνια. Από αυτούς 29 ανήκουν στην πλειοψηφήσασα παράταξη (δηλαδή στην παράταξη που επικράτησε στις εκλογές), επικεφαλής της οποίας είναι ο Δήμαρχος. Οι υπόλοιποι 19 ανήκουν στους έξι μειοψηφήσαντες συνδυασμούς. Επικεφαλής του κάθε μειοψηφήσαντα συνδυασμού είναι ο σύμβουλος, που ήταν υποψήφιος Δήμαρχος. Το Προεδρείο εκλέγεται κάθε δύο χρόνια, ύστερα από πρόσκληση του συμβούλου του επιτυχόντος συνδυασμού που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους και σε περίπτωση ισοψηφίας εκείνου που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του δικαστηρίου. Ο Πρόεδρος προτείνεται από τον πλειοψηφήσαντα συνδυασμό, ο Αντιπρόεδρος προτείνεται από την μείζονα παράταξη της μειοψηφίας και ο γραμματέας από τις λοιπές παρατάξεις της μειοψηφίας και σε περίπτωση που δεν υπάρχουν προτείνεται από την παράταξη της πλειοψηφίας.

Το Δημοτικό Συμβούλιο συνεδριάζει ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου τουλάχιστον μια φορά το μήνα. Σύμφωνα με το αρ. 67 του Δημοτικού & Κοινοτικού Κώδικα (Ν. 3852/2010) “Ο Πρόεδρος καλεί επίσης το Συμβούλιο σε συνεδρίαση με γραπτή πρόσκληση, στην οποία αναφέρονται τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, όποτε το ζητήσει ο Δήμαρχος ή η Οικονομική Επιτροπή ή η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, ή το ένα τρίτο (1/3) τουλάχιστον του συνολικού αριθμού των μελών του Συμβουλίου ή το σύνολο των συμβούλων της μειοψηφίας”. Η πρόσκληση δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Δήμου και επιδίδεται ή γνωστοποιείται στους συμβούλους τρεις (3) τουλάχιστον πλήρεις ημέρες πριν από την ημέρα που ορίζεται για τη συνεδρίαση.

Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου καταρτίζει την Ημερήσια Διάταξη, στην οποία αναγράφει υποχρεωτικά και όλα τα θέματα που προτείνει ο Δήμαρχος, η Εκτελεστική Επιτροπή καθώς και η Οικονομική Επιτροπή και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής. Το Δημοτικό Συμβούλιο έχει δικαίωμα να αποφασίζει, μετά από σχετική πρόταση-εισήγηση του Προέδρου ή του Δημάρχου ή Συμβούλου Επικεφαλής Δημοτικής Παράταξης και χωρίς συζήτηση, με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του, ότι ένα θέμα το οποίο δεν είναι γραμμένο στην ημερήσια διάταξη είναι κατεπείγον, να το συζητήσει και να πάρει απόφαση γι’ αυτό με την ίδια πλειοψηφία, πριν από την έναρξη της συζήτησης των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης.

Οι συνεδριάσεις είναι δημόσιες και σε κάθε συνεδρίαση τηρούνται πρακτικά.

Το Συμβούλιο έχει απαρτία όταν είναι παρόν το ήμισυ πλέον ενός του αριθμού των μελών του. Λαμβάνει τις αποφάσεις με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων, αν δεν υπάρχει άλλη διάταξη που να ορίζει διαφορετικά.

Κάθε απόφαση παίρνει ιδιαίτερο αριθμό και στην αρχή κάθε χρόνου γίνεται νέα αρίθμηση των αποφάσεων αυτών.

Η Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας αποτελούνταν από τα Τμήματα: Αγορών και Απαλλοτριώσεων, Κληροδοτημάτων και Μισθώσεως Ακινήτων από τον Δήμο, Εκμετάλλευσης Δημοτικής Περιουσίας και τα Γραφεία Κτηματολογίου, Ελαιώνα.

Με τον οργανισμό του 2012 (ΦΕΚ Β΄58/25-01-2012) η Διεύθυνση καταργήθηκε και οι αρμοδιότητες των Τμημάτων κατανεμήθηκαν ως εξής

Α. Διεύθυνση Δημοτικών Προσόδων, Τμήμα Εκμεταλλεύσεως Δημοτικής Περιουσίας
Β. Διεύθυνση Οικονομικών, Τμήμα Δημοτικής Περιουσίας

Α. Το Τμήμα Εκμεταλλεύσεως Δημοτικής Περιουσίας μεριμνά για την επωφελέστερη διάθεση της ακίνητης περιουσίας του Δήμου και γενικά πάσης φύσεως μονίμων ή προχείρων εγκαταστάσεων αυτού.

Μεριμνά για τη σύνταξη διακηρύξεων των δημοπρασιών προς μίσθωση των Δημοτικών Κτημάτων.

Επιμελείται για την κατάρτιση και έγκυρη υπογραφή των μισθωτηρίων-συμβολαίων και την ακριβή από κάθε άποψη εκτέλεση των όρων (των συμβολαίων) από τους υπόχρεους μισθωτές.

Τηρεί βιβλία, από τα οποία φαίνονται κατά τάξη, οι μισθωτές για κάθε ένα από αυτά τα δημοτικά ακίνητα, το σκοπό της χρήσεως, το μίσθωμα του χρόνου ενάρξεως και λήξεως της μίσθωσης καθώς και ιδιαίτερο φάκελο για κάθε μίσθωση.

Παρακολουθεί τον χρόνο λήξεως των μισθωμάτων των καταστημάτων του Δήμου και την έγκαιρη ενέργεια για τη διεξαγωγή δημοπρασιών προς επαναμίσθωση αυτών.

Βεβαιώνει γενικά τα μισθώματα εκ των δημοτικών ακινήτων, καταστημάτων και χώρων.

Παρακολουθεί τις ενοικιοστατικές διατάξεις και σε συνεργασία με τη Νομική Διεύθυνση εφαρμόζει αυτές επί των μισθώσεων των δημοτικών ακινήτων.

Παρακολουθεί τη χρήση μισθωμένων ακινήτων από τους μισθωτές που έχουν υπογράψει το σχετικό συμφωνητικό και δεν επιτρέπει την υπεκμίσθωση σε τρίτους.

Παρακολουθεί την καταβολή από τους μισθωτές του μισθώματος στο Δημοτικό Ταμείο και ενεργεί σε συνεργασία με τη Δ/νση Οικονομικών και τη Νομική Δ/νση την αποβολή των μη συνεπών μισθωτών.

Β. Το Τμήμα Δημοτικής Περιουσίας φροντίζει για τη συντέλεση απαλλοτρίωσης ακινήτων (συγκέντρωση στοιχείων εμπλεκομένων στην απαλλοτρίωση για καθορισμό τιμής μονάδος και για τη βεβαίωση είσπραξης υποχρεώσεων τρίτων).

Επιμελείται της προσκύρωσης μικρών εδαφικών εκτάσεων ιδιοκτησίας του Δήμου σε παρόδιες ιδιοκτησίες (συγκέντρωση στοιχείων τρίτων, εκτιμητική επιτροπή, σύνταξη συμβολαίων, κλπ).

Μεριμνά για την αγορά ακινήτων με δημοπρασία ή με τη διαδικασία της απ’ ευθείας αγοράς από το Δήμο (εκτιμητική επιτροπή, ΣΟΕ, σύνταξη συμβολαίων, αποστολή δικαιολογητικών για έκδοση χρηματικών ενταλμάτων).

Επιμελείται των παραχωρήσεων χρήσης ή κυριότητας του Δημοσίου.

Διεκπεραιώνει την εξόφληση των δικαστικών εσόδων, που αναφέρονται σε τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.

Τηρεί αρχείο φακέλων.

Συνεργάζεται με Δ/νσεις του Δήμου (Σχεδίου Πόλεως, Νομική) για τη συντέλεση και την αγορά ακινήτων.

Συνεργάζεται με το Υπουργείο Οικονομικών, Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου, Κτηματική Υπηρεσία Αθηνών, ΔΟΥ Αθηνών και το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών για τον υπολογισμό της αξίας των ακινήτων (αντικειμενική και αγοραία αξία).

Τηρεί το αρχείο των κληροδοτημάτων του Δήμου και μεριμνά για την αξιοποίηση των ακινήτων αυτών.

Εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο την αποδοχή κληροδοτημάτων σύμφωνα με αιτήσεις ενδιαφερομένων για την κληροδότηση.

Μεριμνά για την ολοκλήρωση της διαδικασίας για να περιέλθουν εις τον Δήμον κληροδοτούμενα ακίνητα.

Μεριμνά για τη μίσθωση ακινήτων, για την κάλυψη αναγκών του Δήμου σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

Συντάσσει κάθε τέλος μηνός βεβαιώσεις για τη συνέχιση χρήσεως των μισθωμένων ακινήτων από τις υπηρεσίες του Δήμου για την έκδοση των σχετικών ενταλμάτων καταβολής μισθωμάτων.

Συντάσσει σε συνεργασία με την Νομική Υπηρεσία τα σχετικά μισθωτήρια-συμφωνητικά.

Συγκεντρώνει τους πάσης φύσεως τίτλους της ακίνητης και της κοινόχρηστης περιουσίας του Δήμου και συντάσσει το σχετικό για κάθε ακίνητο σχεδιάγραμμα.

Καταρτίζει για κάθε ακίνητο του Δήμου φάκελο που περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που θεμελιώνουν τα επί του ακινήτου δικαιώματα ιδιοκτησίας του Δήμου.

Περιφρουρεί τα δικαιώματα κυριότητας, νομής και κατοχής της ακίνητης περιουσίας του Δήμου.

Καταρτίζει τους ιδιαίτερους φακέλους για κάθε ένα από τους κοινόχρηστους χώρους που περιέχουν όλα τα στοιχεία επί των οποίων στηρίζονται τα επ’ αυτών δικαιώματα του Δήμου, ως και τα σχετικά για κάθε ένα από αυτούς σχεδιαγράμματα.

Καταρτίζει πλήρες κτηματολόγιο για όλα τα ακίνητα του Δήμου αστικά και μη κτήματα.

Φροντίζει για την ασφάλιση των ακινήτων του Δήμου.

Διαχειρίζεται τις πράξεις εφαρμογής που έχουν συνταχθεί για την περιοχή Ελαιώνα του Δήμου Αθηναίων (εισφορά γης, απαλλοτριώσεις και αποζημιώσεις).

HΔιεύθυνση Ληξιαρχείου Μητρώου και Δημοτολογίου το 2012 καταργήθηκε και οι αρμοδιότητές της μεταφέρθηκαν στο Τμήμα Δημοτολογίου, Ιθαγένειας και Εκλογικών Καταλόγων της Διεύθυνσης Αστικής Κατάστασης. Το Τμήμα σύμφωνα με τον οργανισμό εσωτερικής Λειτουργίας του Δήμου Αθηναίων εφαρμόζει τις ισχύουσες διατάξεις με βάση το σύστημα Δημοτολογίου «Εθνικό Δημοτολόγιο», με τις μεταβολές Δημοτολογίου (διαγραφές λόγω θανάτου, διορθώσεις ηλικιών, αλλαγή στοιχείων, συμπλήρωση στοιχείων που λείπουν, εγγραφή αδήλωτων, εξωγάμων, κλπ).

Περαιώνει τις μεταδημοτεύσεις από άλλους Δήμους. Συντάσσει και ενημερώνει τα τηρούμενα βιβλία δημοτολογίου και πληθυσμού, καθώς και συμπληρώνει και ανανεώνει τις τηρούμενες κάρτες δημοτολογίου. Εγγράφει δημότες λόγω απόκτησης της Ελληνικής Ιθαγένειας και διαγράφει αυτούς λόγω απώλειάς της. Συντάσσει τις μεταγραφές στρατολογικού πίνακα.

Πολιτογραφεί αλλοδαπούς. Παραλαμβάνει αιτήσεις πολιτογράφησης, ελέγχει τα δικαιολογητικά και τα προωθεί στην Περιφέρεια. Σε δεύτερη φάση παραλαμβάνει τις αποφάσεις ελληνοποίησης και φροντίζει για την εγγραφή στα δημοτολόγια.

Αποδίδει την ελληνική ιθαγένεια (Ν.Δ.3284/04) με απόφαση Δημάρχου, για ανήλικα τέκνα πολιτογραφημένων (άρθρο 11), αναγνωρισθέντων τέκνων (άρθρο 2), υιοθετημένων τέκνων (άρθρο 5) και την χορήγηση διαπιστωτικής πράξης της Περιφέρειας.

Εφαρμόζει τον Ν. 3838/10 για κτήση της Ελληνικής ιθαγένειας λόγω γέννησης ή φοίτησης σε ελληνικό σχολείο, ανηλίκων και ενηλίκων, από αλλοδαπούς γονείς.

Ασχολείται με την πολιτική συμμετοχή ομογενών και νομίμως διαμενόντων μεταναστών.

Εφαρμόζει το άρθρο 75 του Ν. 3838/10 για την πρόσληψη ή αλλαγή επωνύμου καθώς και την πρόσληψη πατρωνύμου και μητρωνύμου παιδιών που γεννήθηκαν χωρίς γάμο των γονέων τους ή είναι αγνώστων γονέων.

Αποδίδει στην ελληνική γλώσσα το ονοματεπώνυμο Ελλήνων Εξωτερικού, ομογενών καθώς και αλλοδαπών που αποκτούν την Ελληνική ιθαγένεια.

Προβαίνει στην σύνταξη και δίμηνη ανασύνταξη των εκλογικών καταλόγων και την αποστολή τους σε ηλεκτρονική μορφή στο ΥΠΕΣ.

Επιλύει τις διπλοεγγραφές των εκλογικών καταλόγων και τοποθετεί τους δημότες σε εκλογικά διαμερίσματα.

2005: Διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων και Διεθνούς Συνεργασίας
2012: Γραφείο Δημοσίων και Διεθνών Σχέσεων και Τύπου

Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 η κοινότητα Δάφνης καταργήθηκε και ο οικισμός Δάφνη προσαρτήθηκε στο δήμο Βίνιανης.
Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 ο οικισμός Δάφνη και οι υπόλοιποι οικισμοί του δήμου προσαρτήθηκαν στο δήμο Αγράφων και ο δήμος Βίνιανης καταργήθηκε.

Ο Δήμος Παγασών (σημ. Βόλου) ιδρύθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 31ης Μαρτίου 1883 (ΦΕΚ 126: «Περί της εις Δήμους διαιρέσεως της εν τω νομώ Λαρίσης επαρχίας Βόλου»).
Με το ΦΕΚ 188Α/19.08.1954 ο Δήμος Παγασών μετονομάστηκε σε Δήμο Βόλου.

Ο Δήμος Παγασών (σημ. Βόλου) ιδρύθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 31ης Μαρτίου 1883 (ΦΕΚ 126: «Περί της εις Δήμους διαιρέσεως της εν τω νομώ Λαρίσης επαρχίας Βόλου»).
Με το ΦΕΚ 188Α/19.08.1954 ο Δήμος Παγασών μετονομάστηκε σε Δήμο Βόλου.

Ο δήμος συστάθηκε με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 με έδρα το Κρίκελλο. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 οι οικισμοί του προσαρτήθηκαν στο δήμο Καρπενησίου και ο δήμος καταργήθηκε.

Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ο οικισμός Μεσοκώμη αποσπάστηκε από την κοινότητα Μεσοκώμης και προσαρτήθηκε στο δήμο Δομνίστας (Ευρυτανίας). Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 ο οικισμός Μεσοκώμη και οι υπόλοιποι οικισμοί του δήμου Δομνίστας προσαρτήθηκαν στο δήμο Καρπενησίου και ο δήμος καταργήθηκε.