Αρχείο αρ.comp 028 - Βαλαωρίτη, οικογένεια

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR ELIA-MIET αρ.comp 028

Τίτλος

Βαλαωρίτη, οικογένεια

Χρονολογία(ες)

  • 1824-1960 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

47 αρχειακά κουτιά

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

Βιογραφικό σημείωμα

Όνομα του παραγωγού

(1824-1879)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε το 1824 στη Λευκάδα. Γονείς του ήταν ο Ιωάννης Βαλαωρίτης που ασχολήθηκε με το εμπόριο και τις ναυτικές επιχειρήσεις και έλαβε ενεργό μέρος στην πολιτική ως βουλευτής και γερουσιαστής στα Επτάνησα, και η Αναστασία Τυπάλδου Φορέστη. Η οικογένεια Βαλαωρίτη ή Βαλαώρα, καταγόταν από το χωριό Βαλαώρα της Ευρυτανίας. Εκεί σε εξέγερση εναντίον των Τούρκων το 1684-1715 μαρτυρείται η συμμετοχή του Χρήστου Βαλαωρίτη και του μοναδικού γιου του Μόσχου. Την ίδια περίοδο η Βενετία βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία, οπότε μετά τη λήξη της εξέγερσης οι πρωτοστάτες της που είχαν καταφύγει στην ενετοκρατούμενη Λευκάδα, ανταμείφθηκαν με την παραχώρηση κτημάτων και τίτλων ευγενείας και την εγγραφή της οικογενείας στο Libro d’ oro. Προπάππος του ποιητή ήταν ο Αθανάσιος Βαλαωρίτης, γιος του Μόσχου. Ο πάππος του ποιητή Χαράλαμπος, ήταν ο μοναδικός γιος του Αθανασίου που επέζησε. Απέκτησε με τη σειρά του τρεις γιους: τον Αθανάσιο που έγινε ιερομόναχος, τον Ευστάθιο που αφού σπούδασε στη Γαλλία και την Ιταλία κατέλαβε σημαντικές πολιτικές θέσεις στα Επτάνησα, και τον Ιωάννη, πατέρα του ποιητή.
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης μαθήτευσε στο Λύκειο Λευκάδας και φοίτησε στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας. Το 1842 ταξίδεψε με τον πατέρα του στην Ευρώπη περνώντας από την Ιταλία στη Γενεύη όπου και παρέμεινε για σπουδές ως το 1844. Συνέχισε στο Παρίσι με σπουδές στη Νομική Σχολή (1844-1846), τις οποίες τελικά ολοκλήρωσε στην Πίζα (1846-1848). Στο τελευταίο αυτό διάστημα συμμετείχε στα απελευθερωτικά κινήματα εναντίον των Αυστριακών, και έλαβε μέρος σε επαναστατική εξέγερση στην Ουγγαρία. Το 1852 παντρεύτηκε στη Βενετία την Ελοϊσία, κόρη του Αιμιλίου Τυπάλδου και δύο χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκαν στη Λευκάδα. Απέκτησαν επτά παιδιά που -εκτός από τον Ιωάννη- δεν ευτύχησαν να ζήσουν αρκετά. Με τη σειρά της γέννησής τους ήταν: η Μαρία (1853-1855), ο Ιωάννης (1855-1914), ο Αιμίλιος (1857-1882), η Μαρία (; -1866), ο Ανδρέας (1867-1887), η Όλγα (1869-1897) και η Ναταλία (1870-1875). Στο διάστημα 1860-1864 ο Βαλαωρίτης έκτισε την έπαυλη της οικογένειας στο ιδιόκτητο νησάκι Μαδουρή. Έζησε κυρίως στη Λευκάδα από τις έγγειες προσόδους της κτηματικής περιουσίας του που καλλιεργούσε ή υπενοικίαζε, χωρίς να αποφεύγει τις οικονομικές δυσχέρειες, κυρίως λόγω της συμμετοχής του στον απελευθερωτικό αγώνα των αλύτρωτων περιοχών και στις εκλογικές αναμετρήσεις. Από το 1857 ως το 1868 συμμετείχε στην πολιτική ως βουλευτής Λευκάδας, αρχικά στην Ιόνιο Βουλή και μετά την ένωση της Επτανήσου στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Όπως φαίνεται είχε καλή σχέση με τον βασιλέα Γεώργιο και με τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο που ως πρωθυπουργός του είχε κατ’ επανάληψη προτείνει το υπουργείο Εξωτερικών, χωρίς εκείνος να το δεχτεί. Ως το τέλος της ζωής του συμμετείχε ενεργά στα απελευθερωτικά κινήματα της Ηπείρου και της Κρήτης, σε συνεργασία με ανάλογα κινήματα των Βαλκανίων όπως του Μαυροβουνίου, παίρνοντας μέρος στις σχετικές οργανώσεις, διακινώντας πολεμοφόδια, περιθάλποντας γυναικόπαιδα. Πέθανε στη Λευκάδα στις 24 Ιουλίου 1879 σε ηλικία μόλις πενήντα πέντε ετών.
Ο Βαλαωρίτης εμφανίστηκε στα γράμματα το 1847 με τα Στιχουργήματα ενώ δέκα χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε η συλλογή Μνημόσυνα και ακολούθησαν η Κυρά Φροσύνη (1859), ο Αθανάσιος Διάκος και ο Αστραπόγιαννος (1867), ο ανδριάς του αοιδίμου Γρηγορίου Ε΄, Πατριάρχου Κωνστανστινουπόλεως (1872), ο ημιτελής Φωτεινός (1879). Το έργο του είχε σημαντική απήχηση, κυρίως στην καλούμενη γενιά του 1880, καθώς θεωρήθηκε ότι εξέφραζε την εθνική ταυτότητα και το ηρωϊκό ιδανικό σύμφωνα με το πρότυπο του κλέφτικου δημοτικού τραγουδιού που επίμονα προβαλλόταν ως παράδειγμα προς μίμηση. Οπωσδήποτε ο Βαλαωρίτης, και παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς του στους προλόγους των έργων του, υπήρξε ένας ρομαντικός ποιητής της εποχής του, τον οποίο πάντως ομόφωνα η κριτική διαχωρίζει από τον κύκλο των μαθητών και επιγόνων του Σολωμού. Καλλιέργησε με πάθος και ως τη λεξιθηρική εκζήτηση τη δημοτική γλώσσα, γι’ αυτό και η πρόσκλησή του από το Πανεπιστήμιο να προσφωνήσει τον ανδριάντα του Πατριάρχη το 1872, και η εξαιρετική υποδοχή του ποιήματός του θεωρήθηκαν, πιθανώς περισσότερο από όσο δικαιολογούσαν τα ίδια τα πράγματα, μία νίκη της δημοτικής. Ο Βαλαωρίτης παρέμεινε σε όλη του τη ζωή προσανατολισμένος σε ένα ηρωικό απελευθερωτικό συλλογικό όραμα, παρ' όλες τις προσωπικές του δυσχέρειες και τις αναπόφευκτες απογοητεύσεις. Το ίδιο όραμα εξέφρασε ενιαία με το λογοτεχνικό του έργο, με τη συμμετοχή του στην πολιτική και στα απελευθερωτικά κινήματα του δικού του τόπου ή άλλων ελληνικών περιοχών, του δικού του λαού ή άλλων λαών της Ευρώπης και των Βαλκανίων.

Όνομα του παραγωγού

Βιογραφικό σημείωμα

Σύζυγος Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

Όνομα του παραγωγού

(1857-1882)

Βιογραφικό σημείωμα

Δευτερότοκος γιος του Αριστοτέλη και της Ελοϊσίας Βαλαωρίτη, γεννήθηκε στις 9 Αυγούστου 1857 στη Βενετία. Πήγε σχολείο όπως και ο αδελφός του Ιωάννης στη Λευκάδα και στην Κέρκυρα και κατόπιν, το 1873, γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία και πήρε διπλώματα Φιλοσοφίας από τα πανεπιστήμια της Λειψίας, του Μονάχου και της Ιένας (1875-1878). Η διδακτορική του διατριβή, η οποία εκδόθηκε από τον φίλο του και καθηγητή της Φυσιολογίας W. Preyer, είχε τίτλο “ Η γένεσις του ζωικού ωού” και ήταν αποτέλεσμα μακρόχρονων εργαστηριακών ερευνών.
Ο Αιμίλιος Βαλαωρίτης ο οποίος έπασχε από φυματίωση, αναγκάστηκε λόγω της υγείας του να εγκατασταθεί στη νήσο Μαδέρα των Καναρίων, όπου τον Ιανουάριο του 1882, λίγους μήνες πριν πεθάνει, διορίστηκε επίσημα ως Έλληνας πρόξενος.
Άφησε την τελευταία του πνοή στη Μαδέρα στις 10 Ιουλίου 1882, σε ηλικία 25 ετών, και ετάφη στο αγγλικό κοιμητήριο του νησιού.

Όνομα του παραγωγού

(1855-1914)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο πρωτότοκος γιος του Αριστοτέλη και της Ελοϊσίας γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου 1855 στη Λευκάδα. Μαθήτευσε στο Ελληνικό Εκπαιδευτήριο και στο Γυμνάσιο της Λευκάδας συνεχίζοντας τις γυμνασιακές σπουδές του στην Κέρκυρα. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας (1872-1876) και επέστρεψε στη Λευκάδα, όπου διορίστηκε δικηγόρος δικαστηρίων, αναλαμβάνοντας συγχρόνως τη διαχείριση της οικογενειακής περιουσίας. Μετά το θάνατο του πατέρα του εξακολούθησε να δικηγορεί στη Λευκάδα μέχρι την εγκατάστασή του στα τέλη του 1881 στην Αθήνα και την πρόσληψή του στο δικηγορικό γραφείο του Ξενοφώντα Ψαρρά. Όταν το 1882 ιδρύθηκε η Εταιρεία Σιδηροδρόμων Θεσσαλίας, ο Ιωάννης Βαλαωρίτης ανέλαβε τη θέση του γενικού γραμματέα διεκπεραιώνοντας πολλές σημαντικές υποθέσεις της Εταιρείας. Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1890 προσελήφθη από τον Μάρκο Ρενιέρη ως γραμματέας στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος για να εκλεγεί υποδιοικητής το 1895. Όταν ο διοικητής Στ. Στρέιτ ανέλαβε το υπουργείο Οκονομικών το 1897, ο Βαλαωρίτης ανέλαβε την αναπλήρωσή του στη διοίκηση της Τράπεζας. Ήδη από το 1902 στον εορτασμό των εξήντα χρόνων του πρώτου πιστωτικού ιδρύματος της χώρας, ο Στρέιτ θεωρούσε τον Βαλαωρίτη ως διάδοχό του. Η εκλογή του από τη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας στη θέση του διοικητή έγινε τον Ιανουάριο του 1911.
Η σημαντικότερη οικονομική μελέτη του, μεταξύ πολλών συμβάσεων, νομοσχεδίων και άρθρων είναι το βιβλίο του Ιστορία της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος που εκδόθηκε το 1902.
Το θαυμασμό και το καθήκον προς το όνομα του πατέρα του εκπλήρωσε ο Ιωάννης γράφοντας τη βιογραφία του εμπλουτισμένη με πλήθος ανέκδοτων εγγράφων Αριστοτέλους Βαλαωρίτου, Βίος και έργα που εκδόθηκε από τη Βιβλιοθήκη Μαρασλή το 1907.
Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης είχε παντρευτεί το 1891 τη Ζωή, κόρη του Κωνσταντίνου Μουρούζη και της Ελένης Μαυρομιχάλη, με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Αριστοτέλη (1892-1960), τον Κωνσταντίνο (1893-1936), την Ελοϊσία (1895- ;) και την Ελένη (1902-1985).
Πέθανε σε ναυτικό δυστύχημα στον Πειραιά στις 16 Μαρτίου 1914 και ετάφη στο Α΄ Νεκροταφείο της Αθήνας.

Όνομα του παραγωγού

Βιογραφικό σημείωμα

Όνομα του παραγωγού

(1892-1960)

Βιογραφικό σημείωμα

Πρωτότοκος γιος του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη και της Ζωής, το γένος Μουρούζη, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1892 και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. Έλαβε μέρος ως εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους και το 1926 εξελέγη βουλευτής της περιφέρειας Λευκάδας-Άρτας-Πρέβεζας με το κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ι. Μεταξά, ενώ απέτυχε στις εκλογές του 1928. Από τις 30 Νοεμβρίου 1935 μέχρι τις 4 Αυγούστου 1936 διετέλεσε υφυπουργός Οικονομικών των κυβερνήσεων Κ. Δεμερτζή και Ι. Μεταξά.
Μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1924-1953), παραιτήθηκε όταν αποφασίστηκε, με νόμο και χωρίς τη συγκατάθεση των μετόχων, η συγχώνευση με την Τράπεζα Αθηνών. Ήταν επίσης αντιπρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Εράνου Βορείων Επαρχιών, μέλος της Επιτροπής του Δημοψηφίσματος για την επαναφορά του Γεωργίου Β΄, μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης και διαφόρων αθλητικών σωματείων. Έλαβε μέρος σε πολλούς διεθνείς οπλομαχητικούς αγώνες ως μέλος της ελληνικής ομάδας.
Τιμήθηκε με το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του Φοίνικος, με τον Ταξιάρχη του Γεωργίου Α΄, τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Ιταλικού Στέμματος και με τα μετάλλια των Βαλκανικών Πολέμων.
Παντρεύτηκε την Πολύμνια Μηνιάτη με την οποία απέκτησε μία κόρη την Ελένη, σύζυγο Λ. Καραπαναγιώτη.
Πέθανε στην Αθήνα το 1960.

[Οι πληροφορίες προέρχονται από το Μέγα Ελληνικόν Βιογραφικόν Λεξικόν του Βοβολίνη και από χειρόγραφο σημείωμα του ιδίου που βρίσκεται στο αρχείο του.]

Όνομα του παραγωγού

(1820-1887)

Βιογραφικό σημείωμα

Γιος του Ιππότη Ευσταθίου Χαρ. Βαλαωρίτη και της Μαρίας Τουρληνό γεννήθηκε το 1820 στη Λευκάδα. Διδάκτωρ Νομικής της Ιονίου Ακαδημίας συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι.
Ο Σπυρίδων Βαλαωρίτης είχε εκλεγεί πληρεξούσιος Λευκάδος στην Ιόνιο Βουλή το 1849. Μετά την ένωση της Επτανήσου εξελέγη και πάλι βουλευτής το 1868 και διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Μπ. Ρούφου (1866) και Θρ. Ζαΐμη 1869) και υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Δ.Βούλγαρη (1868). Το 1874 διορίστηκε πρεσβευτής της Ελλάδος στο Λονδίνο με ειδική αποστολή να πείσει την αγγλική κυβέρνηση να συγκατατεθεί στη μεταβολή του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος, περιορίζοντας τις ελευθερίες του λαού, αλλά στη συνέχεια ανακλήθηκε από τον πρωθυπουργό Χ. Τρικούπη. Επανεξελέγη βουλευτής τον Δεκέμβριο του 1881, ακολουθώντας τον Τρικούπη μετά το θάνατο του Κουμουνδούρου, και διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής την περίοδο 1882-1883.
Είχε παντρευτεί την Μαρία Ρόζα, το γένος Παναγιώτη Στεφάνου, με την οποία είχαν αποκτήσει τρία παιδιά: την Ονορίνα, τον Ευστάθιο-Ερρίκο και τον Περικλή.
Πέθανε και ετάφη στην Αθήνα το 1887.

Όνομα του παραγωγού

(1798-1878)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Αιμίλιος-Αμεδαίος, γιος του Κωνσταντίνου Τυπάλδου Πρετεντέρη και της Άννας Κολέττη, γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1798 και έζησε στην Ιταλία όπου πήγε σε νεαρή ηλικία. Σπούδασε νομικά στην Πάδουα και το 1825 διορίστηκε καθηγητής της Ιστορίας, της Γεωγραφίας και του Ναυτικού Δικαίου στη Ναυτική Σχολή στη Βενετία. Δίδαξε εκεί μέχρι το 1848, όταν αποσύρθηκε στο Μιράνο, κοντά στη Βενετία και ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και την ιστορία.
Υπήρξε πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας και εξελέγη δήμαρχος του Μιράνο.
Μετάφρασε στα ιταλικά την “Ιστορίαν της ελληνικής φιλολογίας” του F. Schoell, διηύθυνε τη δεκάτομη έκδοση των “Βιογραφιών εξεχόντων Ιταλών επιστημόνων και λογοτεχνών”, όπου και ο ίδιος έγραψε πολλά άρθρα. Έγραψε επίσης την τρίτομη “Ιστορίαν της Ελλάδος”, βιογραφία του Α. Μουστοξύδη -που είχε παντρευτεί την αδελφή της γυναίκας του-, και μεγάλο αριθμό μελετών. Ήταν μέλος πολυάριθμων επιστημονικών συλλόγων και εταιρειών.[Βλέπε φάκελο αρχείου του.]
Παντρεύτηκε την Μαρία Χάρτα από την Κύπρο με την οποία απέκτησαν μία μονάκριβη θυγατέρα την Ελοϊσία-Ρόζα-Άννα, σύζυγο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.
Πέθανε, πλήρης ημερών, στην έπαυλη του Μιράνο τον Μάρτιο του 1878.

[Εκτενές βιογραφικό και εργογραφικό σημείωμα υπάρχει στον οικείο φάκελο του αρχείου του και πληροφορίες για την οικογένεια Τυπάλδου σε χειρόγραφο άρθρο του Ιωάννη Βαλαωρίτη στον φάκελο 27.1, Περιουσιακά-Δικαστικά, Γενεαλογικά οικογενειών Βαλαωρίτη, Τυπάλδου…].

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Διαδικασία πρόσκτησης

Το αρχείο της οικογένειας Βαλαωρίτη περιήλθε στην κυριότητα του Ε.Λ.Ι.Α. το 1981. Μέχρι τότε ήταν στην κατοχή της Ελένης Λ. Καραπαναγιώτη, κόρης του Αριστοτέλη Ιωαν. Βαλαωρίτη και δισέγγονης του ποιητή.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Το αρχείο του Αριστοτέλη Ι. Βαλαωρίτη αποτελείται από πέντε (5) φακέλους και περιλαμβάνει το λογοτεχνικό του έργο (χειρόγραφα ποιημάτων και άρθρων), την πολιτική και εθνική του δράση (αγορεύσεις, ομιλίες, πολιτικά κείμενα), την προσωπική αλληλογραφία του και τις ελληνικές και ξενόγλωσσες εφημερίδες που αφορούσαν τον ίδιο και το έργο του.
Το αρχείο της Ελοϊσίας Α. Βαλαωρίτη αποτελείται από τρεις (3) φακέλους με οικογενειακή κυρίως αλληλογραφία, επιστολές του συζύγου της και των παιδιών της καθώς και μικρό αριθμό επιστολών φιλικών προσώπων.
Το αρχείο του Αιμίλιου Α. Βαλαωρίτη, δευτερότοκου και πρόωρα χαμένου γιου του Αριστοτέλη και της Ελοϊσίας Βαλαωρίτη αποτελείται από έναν (1) φάκελο με την οικογενειακή αλληλογραφία του, τις επιστημονικές μελέτες και χειρόγραφα ποιημάτων καθώς και προσωπικά έγγραφα. Το αρχείο αυτό προτάχθηκε στο οικογενειακό διάγραμμα, παρότι ανήκει στο δευτερότοκο γιο, λόγω του μικρού του όγκου και γιατί η σύνδεση του αρχείου του πρωτότοκου Ιωάννη με της συζύγου του και του γιου του, θα απομάκρυνε τον Αιμίλιο από τους πρώτου βαθμού συγγενείς του.
Το αρχείο του πρωτότοκου Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη αποτελείται από τριάντα (30) φακέλους και περιλαμβάνει την οικογενειακή και προσωπική αλληλογραφία του, τις οικονομικές και νομικές μελέτες του και την ενότητα των κτηματικών, οικονομικών και δικαστικών εγγράφων και καταστίχων της οικογένειας Βαλαωρίτη.
Το αρχείο της Ζωής Ι. Βαλαωρίτη αποτελείται από τρεις (3) φακέλους που περιλαμβάνουν την οικογενειακή αλληλογραφία της, κληρονομικές και δικαστικές υποθέσεις της οικογένειας Μουρούζη καθώς και τα αφορώντα το θάνατό της, ενώ στον ένα (1) φάκελο που αποτελεί το αρχείο του γιου του Ιωάννη και της Ζωής, Αριστοτέλη περιέχονται έγγραφα σχετικά με αναμνηστικές εκδηλώσεις για τον πάππο του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και μικρό τμήμα ομιλιών, αλληλογραφίας και προσωπικών εγγράφων του ίδιου.
Το αρχείο του Σπυρίδωνος Ευστ. Βαλαωρίτη, πρώτου εξαδέλφου του Αριστοτέλη, αποτελείται από έναν (1) φάκελο με πολιτικά και οικογενειακά έγγραφα που αφορούν τον ίδιο και τον πατέρα του Ευστάθιο Χαρ. Βαλαωρίτη.
Τέλος το αρχείο του Αιμίλιου Τυπάλδου, πατέρα της Ελοϊσίας Α.Βαλαωρίτη, αποτελείται από δύο (2) φακέλους κυρίως με την αλληλογραφία του με λογίους φίλους του, χειρόγραφα μελετών του και τα διπλώματά του ως μέλους επιστημονικών συλλόγων.
Στο αρχείο της οικογένειας Βαλαωρίτη λογοτεχνία, φιλολογία, πολιτική, πατριωτική δράση, τραπεζική και αγροτική οικονομία, οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις, ευγενείς και λόγιοι συναντώνται πληθωρικά σ’ ένα οικογενειακό αρχείο που καλύπτει τον 18ο αιώνα και ολόκληρο τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα, στα Επτάνησα και στις σχέσεις τους με τον υπόλοιπο ελληνισμό και την Ιταλία.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Προσθήκες υλικού

Σύστημα ταξινόμησης

Το σύνολο του αρχείου φυλάσσεται σήμερα σε σαράντα επτά (47) αρχειακούς φακέλους / κουτιά με συνεχόμενη αρίθμηση. Άλλωστε, η φύλαξή του στους ειδικούς αντιόξινους αρχειακούς φακέλους / κουτιά, που απέκτησε πρόσφατα το Ε.Λ.Ι.Α. στο πλαίσιο του προγράμματος επανεγκιβωτισμού των αρχείων του, στάθηκε η αφορμή για τον έλεγχο και την εκ νέου επεξεργασία ορισμένων τμημάτων του αρχείου. Η αλλαγή των αποθηκευτικών μέσων (φάκελοι / κουτιά, υποφάκελοι, λευκά δίφυλλα) για το αρχειακό υλικό, προϋποθέτει πρακτικά τη φυσική επανεξέτασή του, και μας οδήγησε στην ανάγκη επαναπροσδιορισμού της δομής του αρχείου και αναταξινόμησης, κυρίως της αλληλογραφίας. Βασιστήκαμε στις ήδη υπάρχουσες καταγραφές ορισμένων τμημάτων του οικογενειακού αρχείου, που είχαν γίνει παλαιότερα από ορισμένους συνεργάτες του Ε.Λ.Ι.Α., τις οποίες είτε εντάξαμε ολόκληρες στο σημερινό ευρετήριο του αρχείου, είτε χρησιμοποιήσαμε ως οδηγούς για τον έλεγχο και την ταξινόμηση του αρχειακού υλικού. Ως εκ τούτου η περιγραφή των περιεχομένων του αρχειακού υλικού που παρουσιάζεται σ’ αυτό το ευρετήριο δεν είναι “ισοδύναμη” για όλα τα πρόσωπα του αρχείου, με την έννοια ότι δεν καλύπτει πάντοτε με την ίδια έκταση και λεπτομέρεια τις κατηγορίες του υλικού των επί μέρους υπο-αρχείων. Άλλωστε η αρχική μας πρόθεση ήταν απλώς να αλλάξουμε τα αποθηκευτικά μέσα για τη φύλαξή του, χωρίς να γνωρίζουμε απόλυτα τί μας επεφύλασσε μία τέτοια ενέργεια.

Η αναταξινόμηση που επιχειρήσαμε αφορούσε κυρίως την οικογενειακή αλληλογραφία, η οποία είχε ταξινομηθεί σχεδόν ολόκληρη σε μία ενότητα του αρχείου του Ιωάννη Βαλαωρίτη, με αποτέλεσμα να μην είναι ευδιάκριτα τα πρόσωπα - μέλη της οικογένειας στα οποία απευθύνονταν οι επιστολές και ήσαν οι δημιουργοί των επί μέρους αρχείων. Εφόσον η προηγούμενη ταξινόμηση δεν ανταποκρινόταν σε κάποια αρχική τάξη του υλικού, ακολουθήσαμε μια πιο ορθολογική μέθοδο ταξινόμησης, που πιστεύουμε ότι διευκολύνει τον χρήστη του αρχείου, “σπάζοντας” αυτή την ενότητα της αλληλογραφίας και αποδίδοντας τις επιστολές στους αρχικούς αποδέκτες τους, στα διαφορετικά πρόσωπα δηλαδή της οικογένειας. Με βάση τα πρόσωπα που αναδύθηκαν από αυτή τη διαδικασία προχωρήσαμε στην ένταξη όποιου άλλου αρχειακού υλικού είχαν δημιουργήσει οι ίδιοι ή τους αφορούσε άμεσα.
Εξαίρεση αποτελεί η ενότητα των κτηματικών και δικαστικών εγγράφων που περιλαμβάνονταν στο οικογενειακό αρχείο, ενότητα η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να αντιμετωπιστεί ανεξάρτητα, όπως άλλωστε είχε καταγραφεί. Προτιμήθηκε να ενταχθεί στο αρχείο του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη, ενώ περιλαμβάνει προγενέστερα έγγραφα που αναφέρονται σε παλαιότερα πρόσωπα και υποθέσεις γιατί γνωρίζουμε ότι ο Ιωάννης ασχολήθηκε ουσιαστικά και επαγγελματικά ως νομικός με τη διαχείριση της οικογενειακής κτηματικής περιουσίας και τις δικαστικές υποθέσεις και ως εκ τούτου δικαιολογείται η υπό την ευθύνη του συγκέντρωση και φύλαξή τους. Άλλωστε ο ίδιος φαίνεται ότι υπήρξε ο κύριος δημιουργός του οικογενειακού αρχείου, με την έννοια της συγκέντρωσης του αρχειακού υλικού.

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.

Όροι αναπαραγωγής

Σύμφωνα με τον κανονισμό του Αναγνωστηρίου

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά.

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Βάρδα, Χριστίνα, Μπόρα, Σοφία (επιμ.), Αρχείο οικογένειας Βαλαωρίτη. Ευρετήριο. Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1999.
Διαθέσιμο στο www.elia.org.gr

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Σχετιζόμενες περιγραφές

Περιοχή παρατηρήσεων

Σημείωση

Ο ερευνητής του αρχείου της οικογένειας Βαλαωρίτη θα πρέπει να αγνοήσει οποιαδήποτε αρίθμηση επί των εγγράφων συναντήσει γιατί δεν ανταποκρίνεται πλέον σε συγκεκριμένη σειρά δεδομένου ότι πολλά έγγραφα άλλαξαν θέση. Να σημειώσουμε ότι αρίθμηση έφεραν έγγραφα και εφημερίδες του αρχείου του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη -εικάζουμε από τον Αριστοτέλη Ιωαν. Βαλαωρίτη, εγγονό, ο οποίος είχε ασχοληθεί με την τακτοποίηση και καταγραφή του αρχείου του πάππου του-, καθώς και τα έγγραφα του αρχείου του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη, που είχαν αριθμηθεί από τον Γιάννη Αντωνόπουλο. Να προσθέσουμε εδώ ότι το αρχείο του Ιωάννη Βαλαωρίτη, ταξινομημένο στην πρώτη του μορφή, είχε μικροφωτογραφηθεί από το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, της οποίας είχε διατελέσει διοικητής. Συμβουλεύουμε τον ερευνητή του αρχείου της οικογένειας Βαλαωρίτη να παραπέμπει μόνο στο νέο ισχύοντα αριθμό φακέλου και υποφακέλου.

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Τόποι

Ονόματα

Είδη

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

1999

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Ευρετήριο ΕΛΙΑ

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Με το αρχείο του Αριστοτέλη Ι. Βαλαωρίτη είχε ασχοληθεί, μετά την ένταξή του στη συλλογή του Ε.Λ.Ι.Α., η Τένια Ρούσσου (Βλέπε Τένια Ρούσσου, “Το αρχείο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη”, Τεύχη του ΕΛΙΑ, τόμος τρίτος, 1993, σσ. 75-82). Την καταγραφή του αρχείου του Ιωάννη Α. Βαλαωρίτη είχε αναλάβει το 1988 ο Γιάννης Αντωνόπουλος. Με την αποδελτίωση ορισμένων βιβλίων αντιγραφής επιστολών του ίδιου αρχείου, είχε ασχοληθεί η Ελένη Γαρδίκα Κατσιαδάκη (βλέπε οικεία ενότητα ευρετηρίου και παράρτημα 1). Τη μεγάλη ενότητα των λυτών κτηματικών και δικαστικών εγγράφων του αρχείου της οικογένειας έχει καταγράψει αναλυτικά ο Αγαμέμνων Τσελίκας (βλέπε οικεία ενότητα ευρετηρίου και παράρτημα 2).
Χριστίνα Βάρδα, Σοφία Μπόρα 1999

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενα είδη

Σχετιζόμενοι τόποι