Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1833 - 1987 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
Context area
Name of creator
Administrative history
Μετά την Απελευθέρωση, με την, ανακήρυξη από τη Βαυαρική Αντιβασιλεία της ανεξαρτησίας της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1833, ιδρύθη η Επισκοπή Αττικής, που περιελάμβανε όλο τον σημερινό νομό (εκτός από τα νησιά) και είχε έδρα την Αθήνα. Πρώτος ποιμενάρχης διορίστηκε ο ώς τότε Επίσκοπος Ταλαντίου Νεόφυτος Μεταξάς, ο οποίος είχε διακριθεί στον Απελευθερωτικό Αγώνα.
Με την έκδοση του Πατριαρχικού Τόμου της 29ης Ιουνίου 1850, που παραχωρούσε το Αυτοκέφαλο στην Ελλαδική Εκκλησία (και τη συνακόλουθη έκδοση των Νόμων Σ’ και ΣΑ’ της 9-7-1852), στις 2-9-1850 με Διάταγμα η Επισκοπή Αττικής ονομάστηκε Αθηνών και ανυψώθη σε μοναδική Μητρόπολη του Ελληνικού Κράτους και ο Μητροπολίτης της ορίστηκε μόνιμος Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου. Δύο χρόνια αργότερα, με την παραίτηση του αρχιερέα Σαμουήλ της προσωρινής Επισκοπής Αιγίνης, Αγκιστρίου και Σαλαμίνος, τα νησιά αυτά υπήχθησαν στη Μητρόπολη Αθηνών. Με το άρθρο 2 του Ν. 2891/21-7-1922 (ΦΕΚ 124/25-7-1922, τ. Α’), όλες οι Επισκοπές της χώρας ανυψώθηκαν σε Μητροπόλεις, ενώ στον Μητροπολίτη Αθηνών δόθηκε ο τίτλος «Μακαριώτατος Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης της Ελλάδος». Με τον Καταστατικό Νόμο της Εκκλησίας της Ελλάδος της 31ης Δεκεμβρίου 1923 (ΦΕΚ 387 τ. Α’), που καταρτίσθηκε μετά την εκλογή, χειροτονία και εγκατάσταση στον θρόνο των Αθηνών του Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, υλοποιήθηκε πρόταση της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και ο Μητροπολίτης Αθηνών έλαβε τον τίτλο «Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος», τίτλο που διατηρεί ώς σήμερα
Το 1936, λόγω της αλματώδους αύξησης του πληθυσμού του λεκανοπεδίου, με τον ΑΝ 136 ιδρύθη η Μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος, στην οποία υπήχθησαν όλη σχεδόν η επαρχία Μεγαρίδος, η νήσος Σαλαμίνα, η Λαυρεωτική και πολλές περιοχές της Βόρειας Αττικής (έδρα η Κηφισιά). Το ίδιο έτος η Αίγινα υπήχθη στη μητρόπολη Ύδρας και Σπετσών. Το 1947 προστέθηκαν στη Μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος και οι πόλεις Αμαρούσιο, Αχαρνές, Ασπρόπυργος, Ελευσίνα και η Ιερά Μονή Κλειστών. Το 1962, μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Θεοκλήτου (18-1-1962), ο Πειραιάς, το Νέο Φάληρο και η Νίκαια απετέλεσαν τη νέα Μητρόπολη Πειραιώς, που είχε ιδρυθεί με τον Ν. 3952/1959 (ΦΕΚ 272, τ. Α’), ενώ το 1974 αποσπάσθηκαν πολλά εδάφη της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και ιδρύθηκαν οι τέσσερις μητροπόλεις Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού, Νέας Σμύρνης, Νέας Ιωνίας, Νέας Φιλαδέλφειας, και Περιστερίου. Το 2002 από τη μητρόπολη Νέας Σμύρνης απεσπάσθη το ανατολικό τμήμα της και ιδρύθη η Μητρόπολη Γλυφάδας. Το 2010 η Μητρόπολη Αττικής διχοτομήθηκε στις Μητροπόλεις Κηφισιάς και «Ιλίου, Πετρουπόλεως και Αχαρνών».
Σήμερα, η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών περιλαμβάνει τούς δήμους Αθηναίων, Δάφνης, Ζωγράφου, Παλαιού Ψυχικού, Νέου Ψυχικού, Καλλιθέας, Μοσχάτου, Ηλιουπόλεως, Αγίου Δημητρίου, Χαλανδρίου, Πεντέλης, Βριλησσίων, Ταύρου, Αγίας Παρασκευής, Χολαργού, Παπάγου, Φιλοθέης, Γαλατσίου και Αγίων Αναργύρων.
Πηγή: ιστοσελίδα Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών http://iaath.gr/node/29 (τελευταία πρόσβαση: 6/4/2021)
Repository
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Content and structure area
Scope and content
Φάκελοι των διατελέσαντων Μητροπολιτών Αθηνών (1833-1923) και Αρχιεπισκόπων Αθηνών και πάσης Ελλάδος (1923-1974). Φάκελοι εκκλησιαστικής τέχνης και λειτουργικής, χειροτονιών, διορισμών και μεταθέσεων, οφφικίων και προαγωγών, ενοριακών και εφημεριακών θεμάτων, καταγγελιών, αδειών και αποδημιών, ιεροκηρύκων, νομοκανονικών θεμάτων, θανάτων, βαπτίσεων, ιδρυμάτων, θείας λατρείας, επιτίμιων, γάμων και απόπειρας συμβιβασμών, υπαλληλικών θεμάτων, θεμάτων μοναστηριών, Μονών Καισαριανής, Πεντέλης, Ασωμάτων Πετράκη, Ευαγγελισμού Καλολειβαδείνου, Παντοκράτορος Νταού Πεντέλης, Κοιμήσεως Θεοτόκου Ηλιουπόλεως, Αναστάσεως Πεντέλης, Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Παπάγου.
Appraisal, destruction and scheduling
Accruals
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Αρχιμ. Αγαθάγγελος Χαραμαντίδης, "Το Ιστορικόν Αρχείον της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος", Θεολογία, τ. ΟΑ΄, τχ. 1(2000), 25-130, τ. ΟΒ΄, τχ. 2 (2001), 545-558.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Dates of creation revision deletion
Script(s)
Sources
Επισήμανση από: Αρχιμ. Αγαθάγγελος Χαραμαντίδης, "Το Ιστορικόν Αρχείον της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος", Θεολογία, τ. ΟΑ΄, τχ. 1(2000), 25-130, τχ. 2 (2000), 507-518, τ. ΟΒ΄, τχ. 2 (2001), 545-558.