Μετά την Απελευθέρωση, με την, ανακήρυξη από τη Βαυαρική Αντιβασιλεία της ανεξαρτησίας της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1833, ιδρύθη η Επισκοπή Αττικής, που περιελάμβανε όλο τον σημερινό νομό (εκτός από τα νησιά) και είχε έδρα την Αθήνα. Πρώτος ποιμενάρχης διορίστηκε ο ώς τότε Επίσκοπος Ταλαντίου Νεόφυτος Μεταξάς, ο οποίος είχε διακριθεί στον Απελευθερωτικό Αγώνα.
Με την έκδοση του Πατριαρχικού Τόμου της 29ης Ιουνίου 1850, που παραχωρούσε το Αυτοκέφαλο στην Ελλαδική Εκκλησία (και τη συνακόλουθη έκδοση των Νόμων Σ’ και ΣΑ’ της 9-7-1852), στις 2-9-1850 με Διάταγμα η Επισκοπή Αττικής ονομάστηκε Αθηνών και ανυψώθη σε μοναδική Μητρόπολη του Ελληνικού Κράτους και ο Μητροπολίτης της ορίστηκε μόνιμος Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου. Δύο χρόνια αργότερα, με την παραίτηση του αρχιερέα Σαμουήλ της προσωρινής Επισκοπής Αιγίνης, Αγκιστρίου και Σαλαμίνος, τα νησιά αυτά υπήχθησαν στη Μητρόπολη Αθηνών. Με το άρθρο 2 του Ν. 2891/21-7-1922 (ΦΕΚ 124/25-7-1922, τ. Α’), όλες οι Επισκοπές της χώρας ανυψώθηκαν σε Μητροπόλεις, ενώ στον Μητροπολίτη Αθηνών δόθηκε ο τίτλος «Μακαριώτατος Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης της Ελλάδος». Με τον Καταστατικό Νόμο της Εκκλησίας της Ελλάδος της 31ης Δεκεμβρίου 1923 (ΦΕΚ 387 τ. Α’), που καταρτίσθηκε μετά την εκλογή, χειροτονία και εγκατάσταση στον θρόνο των Αθηνών του Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, υλοποιήθηκε πρόταση της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και ο Μητροπολίτης Αθηνών έλαβε τον τίτλο «Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος», τίτλο που διατηρεί ώς σήμερα

Το 1936, λόγω της αλματώδους αύξησης του πληθυσμού του λεκανοπεδίου, με τον ΑΝ 136 ιδρύθη η Μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος, στην οποία υπήχθησαν όλη σχεδόν η επαρχία Μεγαρίδος, η νήσος Σαλαμίνα, η Λαυρεωτική και πολλές περιοχές της Βόρειας Αττικής (έδρα η Κηφισιά). Το ίδιο έτος η Αίγινα υπήχθη στη μητρόπολη Ύδρας και Σπετσών. Το 1947 προστέθηκαν στη Μητρόπολη Αττικής και Μεγαρίδος και οι πόλεις Αμαρούσιο, Αχαρνές, Ασπρόπυργος, Ελευσίνα και η Ιερά Μονή Κλειστών. Το 1962, μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Θεοκλήτου (18-1-1962), ο Πειραιάς, το Νέο Φάληρο και η Νίκαια απετέλεσαν τη νέα Μητρόπολη Πειραιώς, που είχε ιδρυθεί με τον Ν. 3952/1959 (ΦΕΚ 272, τ. Α’), ενώ το 1974 αποσπάσθηκαν πολλά εδάφη της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και ιδρύθηκαν οι τέσσερις μητροπόλεις Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού, Νέας Σμύρνης, Νέας Ιωνίας, Νέας Φιλαδέλφειας, και Περιστερίου. Το 2002 από τη μητρόπολη Νέας Σμύρνης απεσπάσθη το ανατολικό τμήμα της και ιδρύθη η Μητρόπολη Γλυφάδας. Το 2010 η Μητρόπολη Αττικής διχοτομήθηκε στις Μητροπόλεις Κηφισιάς και «Ιλίου, Πετρουπόλεως και Αχαρνών».

Σήμερα, η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών περιλαμβάνει τούς δήμους Αθηναίων, Δάφνης, Ζωγράφου, Παλαιού Ψυχικού, Νέου Ψυχικού, Καλλιθέας, Μοσχάτου, Ηλιουπόλεως, Αγίου Δημητρίου, Χαλανδρίου, Πεντέλης, Βριλησσίων, Ταύρου, Αγίας Παρασκευής, Χολαργού, Παπάγου, Φιλοθέης, Γαλατσίου και Αγίων Αναργύρων.
Πηγή: ιστοσελίδα Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών http://iaath.gr/node/29 (τελευταία πρόσβαση: 6/4/2021)