Αρχείο Α.Ε. 415 - Χατζόπουλος, Κωνσταντίνος

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR ELIA-MIET Α.Ε. 415

Τίτλος

Χατζόπουλος, Κωνσταντίνος

Χρονολογία(ες)

  • 1877-1990 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

6 αρχειακά κουτιά

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Κ. Χατζόπουλος γεννήθηκε στις 11.5.1868 στο Βραχώρι Αγρινίου, πρώτος από τα επτά παιδιά του Ιωάννη Χατζόπουλου και της Θεοφανής Στάικου. Η μητέρα του ήταν θετή κόρη του κτηματία Σωτήρη Στάικου με τον οποίο μεγάλωσε ο Κωνσταντίνος. Ο Σωτήρης Στάικος και η αδελφή του Ελένη είχαν αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους στην πολιορκία του Μεσολογγίου, ο ένας απέδρασε και η άλλη κατέληξε σε χαρέμι στο Μοναστήρι, από όπου την απελευθέρωσε ο αδελφός της. Έζησαν μαζί ως τον θάνατό τους, μετά τον οποίο ο Κωνσταντίνος κληρονόμησε τον παππού του και η μητέρα του, Θεοφανή, την αδελφή του και νονά της (το κτήμα Λυκορράχια που κληρονόμησε ο Χατζόπουλος αγοράστηκε αργότερα από τους αδελφούς Παπαστράτου που το δώρισαν στον δήμο Αγρινίου ως πάρκο). Από τους αδελφούς του ο Δημήτρης ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία, και ο Ζαχαρίας επίσης με τη δημοσιογραφία. Ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος σπούδασε νομικά σε πολύ νεαρή ηλικία (1882-1888), αλλά άσκησε ελάχιστα το επάγγελμα του δικηγόρου στο Αγρίνιο. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στα 1889-1891 και έλαβε μέρος στον πόλεμο του 1897. Δημοσίευσε ποιήματά του ήδη από τα 1884. Το 1898 κυκλοφόρησαν οι δύο πρώτες ποιητικές συλλογές του με το ψευδώνυμο Πέτρος Βασιλικός που χρησιμοποιούσε ως το 1910. Στα 1898-99 εξέδωσε το πρωτοποριακό περιοδικό Τέχνη. Αργότερα στράφηκε στην πεζογραφία με κορυφαίο επίτευγμα το μυθιστόρημα Φθινόπωρο (1917), ενώ τη χρονιά του θανάτου του εκδόθηκαν δύο ακόμα ποιητικές συλλογές του. Το 1900 ταξίδεψε για ένα χρόνο στη Γερμανία (Μόναχο, Βερολίνο, Δρέσδη), όπου γνώρισε και παντρεύτηκε τη φινλανδή ζωγράφο Sunny Haggmann. Το 1902 γεννήθηκε η κόρη τους, Σέντα. Από το 1905 ως το 1914 έζησαν στη Γερμανία. Την περίοδο αυτή ο Χατζόπουλος επιδόθηκε –και για βιοποριστικούς λόγους- στη μετάφραση έργων, κυρίως θεατρικών, καθώς και στην κριτική λογοτεχνίας, κυρίως από τις στήλες του περιοδικού Ο Νουμάς. Συγχρόνως οικειώθηκε την σοσιαλιστική ιδεολογία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, με την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, και έχοντας ήδη διακόψει τη σύμπραξή του με το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών και άλλες σοσιαλιστικές ομάδες, έγινε μέλος της Εταιρείας Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, με επικεφαλής τον Α. Παπαναστασίου. Συντάχθηκε με τον Βενιζέλο και έλαβε τη θέση του διευθυντή Λογοκρισίας από την οποία παραιτήθηκε το 1919. Πέθανε τον Αύγουστο του 1920, ταξιδεύοντας με την οικογένειά του προς το Μπρίντιζι, προκειμένου, ύστερα από αναψυχή στο Τυρόλο, να μεταφέρουν την οικοσκευή τους από το Μόναχο. Τάφηκε στο Μπρίντιζι και τα οστά του μεταφέρθηκαν αργότερα στην Ελλάδα.
Ποιητικές συλλογές: Τραγούδια της ερημιάς (1898), Τα ελεγεία και τα ειδύλλια (1898), Απλοί τρόποι (1920), Βραδινοί θρύλοι (1920).
Διηγήματα: Αγάπη στο χωριό (1910), Ο Πύργος του Ακροπόταμου (1915), Υπεράνθρωπος (1915), Τάσω, Στο σκοτάδι κι άλλα διηγήματα (1915). Η Αννιώ κι άλλα διηγήματα (1923).
Μυθιστόρημα: Φθινόπωρο (1917).
Η Sunny Haggmann-Χατζοπούλου πέθανε στις 16.7.1952, στη Στοκχόλμη. Η τέφρα της τοποθετήθηκε στον τάφο του Κ. Χατζόπουλου το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου. Η Σέντα Χατζοπούλου, σε πρώτο γάμο παντρεύτηκε τον φινλανδό αξιωματικό Σλέερ, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη που πέθανε πολύ νέα στη Στοκχόλμη, και σε δεύτερο γάμο τον δικηγόρο Περικλή Δρίβα. Μετέφρασε ελληνική λογοτεχνία στα σουηδικά και έγραψε ποίηση και διηγήματα στα σουηδικά με ψευδώνυμο Ελένη Κωνσταντίνου.
Ο Χατζόπουλος για κάποια περίοδο προτιμούσε τη γραφή Κωσταντίνος. Ωστόσο, σε όλα σχέδια εκδόσεων έργων του που ετοίμαζε το 1920, χρονιά του θανάτου του, αναγράφει Κωνσταντίνος, μορφή που τηρήθηκε στην παρούσα περιγραφή ως τελική επιλογή του.
Πηγές: Τεκμήρια του αρχείου. Ε. Σταυροπούλου, «Εισαγωγή» στο Κ. Χατζόπουλος, Τα διηγήματα, Αθήνα, Συνέχεια-Σοκόλης, 1989, σσ. 9-52. Γ. Βελουδής, «Εισαγωγή» στο Κ. Χατζόπουλος, Τα ποιήματα, Αθήνα, Νεοελληνική Βιβλιοθήκη Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1992, σσ. 9-43. Σ. Χωραφάς, Συμβολή στη βιβλιογραφία του Κ. Χατζόπουλου, Αθήνα, Φιλιππότης, 1983. Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, «Ο Χατζόπουλος και η πνευματική ιδιοκτησία», απόκομμα χωρίς στοιχεία δημοσίευσης [1957] (υποφ. 6.1).

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Το αρχείο του Κ. Χατζόπουλου διατηρήθηκε από τη σύζυγo και στη συνέχεια από την κόρη του. Όπως μαρτυρείται από τη σύζυγό του, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του συγγραφέα, τα κατάλοιπά του φρόντισε ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης που όμως κι αυτός πέθανε σύντομα (1923). Οι μετέπειτα δημοσιεύσεις ανέκδοτων τεκμηρίων κατά κανόνα είχαν ως συνέπεια την απώλεια των πρωτοτύπων. Τμήματα της αλληλογραφίας του Χατζόπουλου που έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί λείπουν από το αρχείο (Βλ. την περιγραφή της αλληλογραφίας, φακ. 5). Ό,τι στάθηκε δυνατόν να ανασυσταθεί από την ιστορία τους είναι τα εξής: Ο καθηγητής αστικού δικαίου και ακαδημαϊκός Κ.Δ. Τριανταφυλλόπουλος ήταν, τουλάχιστον από τα μέσα της δεκαετίας του 1930, πληρεξούσιος της Sunny Haggmann-Χατζοπούλου που του είχε στείλει επιστολές λογοτεχνών προς τον Χατζόπουλο για να δημοσιευτούν. Εκείνος αρχικά έδωσε τις επιστολές του Ι. Καμπύση και του Α. Καρκαβίτσα στον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, ο οποίος δημοσίευσε τις μεν στη Νέα Εστία (1936) και τις δε στην Πνευματική Ζωή (1938). Οι επιστολές του Καρκαβίτσα δεν υπάρχουν στο αρχείο. Παράλληλα ο Βαλέτας αλληλογραφώντας με τη Sunny Haggman-Χατζοπούλου, διαμαρτυρόταν για την επιλογή του Παναγιωτόπουλου ως εκδότη, επειδή ο ίδιος εκπονούσε μελέτη για τον συγγραφέα και ήθελε να περιλάβει την αλληλογραφία του. Από τις επιστολές του προκύπτει ότι: i) η Haggmann-Χατζοπούλου του είχε στείλει το κείμενο των αναμνήσεών της, που ο Βαλέτας υποστηρίζει ότι επέστρεψε στον Τριανταφυλλόπουλο τον Απρίλιο του 1935. Στο αρχείο δεν σώζεται το πρωτότυπο (στα γερμανικά;), ενώ ο Βαλέτας αναφέρεται στο κείμενο και με τον γερμανικό τίτλο. ii) Ο Βαλέτας γνωστοποιεί ότι είχε συγκεντρώσει επιστολές του Χατζόπουλου προς τους Γιαννιό, Νιρβάνα, Πορφύρα, Βλαχογιάννη και ζητεί να του αποσταλούν για δημοσίευση οι επιστολές των λογοτεχνών που δεν ζούσαν τότε (1937) και συγκεκριμένα 3 επιστολές του Ψυχάρη, 3 του Σουρέα (Παρορίτη), 6 του Hoesslin, 4 του Φ. Πολίτη, 4 του Μητσάκη και 45-50 του Πορφύρα. Οι επιστολές του Χατζόπουλου προς τον Καρκαβίτσα, σύμφωνα με τον Βαλέτα, βρίσκονταν τότε στα χέρια του Βλαχογιάννη. Οι επιστολές Νιρβάνα και Ψυχάρη (Νέα Εστία, 26, τχ. 305 (1.9.1939) 1264-1267) που δημοσιεύτηκαν τελικά από τον Βαλέτα πιθανόν να παρέμειναν στα χέρια του. Για τις επιστολές του Πορφύρα ο Βαλέτας γράφει ότι τις κατέθεσε στη Βιβλιοθήκη Πειραιώς (Λ. Πορφύρας, Άπαντα, επιμ. Γ. Βαλέτας, Αθήνα, Ι.Γ. Βασιλείου, 2χ.χ., σ. 330). Οι επιστολές του Φώτου Πολίτη δημοσιεύθηκαν από τη σύνταξη του περιοδικού στο αφιέρωμα της Νέας Εστίας στον Χατζόπουλο (Νέα Εστία, 28, τχ. 332 (15.10.1940) και δεν υπάρχουν στο αρχείο. Από τον κατάλογο της S. Haggmann-Χατζοπούλου, δεν εντοπίζονται επίσης τέσσερις καρτ-ποστάλ του Παλαμά, δύο επιστολές του Ξενόπουλου και τέσσερις επιστολές του Μητσάκη.
Επίσης, με βάση έναν κατάλογο ανέκδοτων θεατρικών μεταφράσεών του που έχει καταρτίσει η S. Haggmann-Χατζοπούλου, διαπιστώνεται η απουσία δώδεκα τίτλων από το αρχείο, πράγμα που παρατηρεί σε μεταγενέστερο σχετικό σημείωμα της και η Σέντα Χατζοπούλου, εικάζοντας ότι πρέπει να βρίσκονται κάπου αλλού (υποφ. 5.7.). Σε άρθρο του 1957 ο Παναγιωτόπουλος αναφέρει ότι η Σέντα Χατζοπούλου έδωσε χειρόγραφες μεταφράσεις στο βασιλικό θέατρο με την ελπίδα πως μπορεί να παρασταθούν. Στις επιστολές Βαλέτα προς την Sunny Haggmann αναφέρεται (και της ζητείται επίμονα) άρθρο κριτικής του Χατζόπουλου για τον Βενιζέλο που επίσης δεν βρέθηκε στο αρχείο.

Διαδικασία πρόσκτησης

Δωρεά της κόρης του, Σέντας Χατζοπούλου-Δρίβα.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Χειρόγραφα λογοτεχνικών έργων, μεταφράσεων, άρθρων κριτικής λογοτεχνίας και πολιτικής σκέψης του Κ. Χατζόπουλου, αλληλογραφία του με λογοτέχνες και διανοούμενους, προσωπικά τεκμήρια και κάποια δημοσιεύματα και αφιερώματα για το έργο του. Περιλαμβάνονται τα απομνημονεύματα της συζύγου του Sunny Haggmann-Χατζοπούλου για την κοινή τους ζωή.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Δεν έγινε καμία εκκαθάριση

Προσθήκες υλικού

Δεν αναμένονται προσθήκες.

Σύστημα ταξινόμησης

Ειδολογική, θεματική. Η αλληλογραφία ήταν ταξινομημένη κατά αποστολείς.

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Ελληνική, γαλλική, γερμανική, σουηδική.

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Αναλυτική περιγραφή φακέλου/υποφακέλου σε ηλεκτρονική μορφή.

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Ε.Λ.Ι.Α.-Μ.Ι.Ε.Τ: Αρχείο Ν. Γιαννιού-Αθηνάς Γαϊτάνου Γιαννιού.Τμήμα του αρχείου του αδελφού του, Δημήτρη Χατζόπουλου απόκειται επίσης στο Ε.Λ.Ι.Α., αλλά δεν περιλαμβάνει στοιχεία για τον Κωνσταντίνο.

Σημείωση δημοσίευσης

Ε. Ίψεν, Περ Γκυντ, μετάφραση Κ. Χατζόπουλος, Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 2001. Βλ. άλλες δημοσιεύσεις τεκμηρίων στην αναλυτική περιγραφή.

Περιοχή παρατηρήσεων

Σημείωση

Σημείωση

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Τόποι

Ονόματα

Είδη

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Δεκέμβριος 2008

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Δελτίο περιγραφής ΕΛΙΑ Αθήνας

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Σοφία Μπόρα

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα

Σχετιζόμενα είδη

Σχετιζόμενοι τόποι