Το πρώτο νομοθέτημα που καθόριζε την οργάνωση της περιφερειακής διοίκησης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους αποτελούσε το διάταγμα της 3/15.4.1833 «περί διαιρέσεως του βασιλείου και της διοικήσεώς του». Με το διάταγμα αυτό η επικράτεια του ελληνικού βασιλείου διαιρέθηκε σε 10 νομούς, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο νομός Αττικής και Βοιωτίας (γνωστότερος και ως Αττικοβοιωτίας). Την ίδια χρονιά με το διάταγμα 26.4/8.5.1833 καθορίστηκαν και οι αρμοδιότητες των νομαρχών . Έκτοτε, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που ρύθμιζαν τα ζητήματα διοικητικής διαίρεσης του κράτους, αρμοδιότητας των νομαρχών και εν γένει της οργάνωσης αυτοδιοίκησης δευτέρου βαθμού ήταν συνεχείς, απότοκο, βεβαίως, της εδαφικής επέκτασης του ελληνικού βασιλείου, της τεταμένης πολιτικής κατάστασης, της διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων και του εκσυγχρονισμού της διοίκησης. Τομή για την αυτοδιοίκηση δευτέρου βαθμού αποτελεί το Νομοθετικό Διάταγμα «περί διοικήσεως των νομών» της 9ης Μαΐου 1923 που καθιέρωνε το Νομό ως β βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης, καθόριζε τα όργανα της διοίκησης του Νομού (Νομάρχης, Νομαρχιακό Συμβούλιο, Νομαρχιακή Επιτροπή), αλλά και τις αρμοδιότητες που ασκούσε ο Νομάρχης και τα υπόλοιπα όργανα νομαρχιακής διοίκησης. Ωστόσο, το Νομοθετικό Διάταγμα του 1923 δεν εφαρμόστηκε ποτέ εξαιτίας των συνεχών πολιτικών αναταραχών, στρατιωτικών πραξικοπημάτων και εναλλαγών κυβερνήσεων που χαρακτήριζαν την περίοδο του Μεσοπολέμου στην Ελλάδα.

Διοικητικά όρια Νομαρχία Αττικής

Ο Νομός Αττικής και Βοιωτίας που συστάθηκε το 1833 διαιρούνταν σε πέντε Επαρχίες (Αττικής, Αίγινας, Μεγαρίδας, Λιβαδειάς και Θηβών) . Με διάταγμα του 1836, που αντικατέστησε το νομαρχιακό σύστημα περιφερειακής διοίκησης με αυτό των «Διοικήσεων», καταργήθηκε ο Νομός Αττικής και Βοιωτίας, ενώ η Βοιωτία αποτέλεσε πλέον ξεχωριστή «Διοίκηση» . Το 1845 με το Νόμο ΚΕ΄ «Περί διοικητικής διαιρέσεως του Κράτους», επανήλθε το νομαρχιακό σύστημα και επανασυστάθηκε ο Νομός Αττικής και Βοιωτίας . Το 1899 με το Νόμο ΒΧΔ΄ «Περί διοικητικής διαιρέσεως του Κράτους» δημιουργήθηκε για πρώτη φορά αυτόνομος Νομός Βοιωτίας , ωστόσο, το 1909 ένας νέος νόμος διοικητικής διαίρεσης του ελληνικού κράτους κατήργησε το Νομό Βοιωτίας προχωρώντας στην ανασύσταση του Νομού Αττικοβοιωτίας . Το 1925 ενσωματώθηκε στο Νομό Αττικοβοιωτίας η Επαρχία Τροιζηνίας , το 1929 τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα , το 1941 δημιουργήθηκε η Επαρχία Λιβαδειάς και το 1942 η Επαρχία Ύδρας ενσωματώθηκε στο Νομό Αττικής και Βοιωτίας . Το 1936 ιδρύθηκε η Διοίκησις Πρωτευούσης (Αναγκαστικός Νόμος 44/31.8.1936 «περί συστάσεως Διοικήσεως Πρωτευούσης») . Η Διοίκηση Πρωτευούσης ήταν Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με επικεφαλής υπουργό και περιοχή δικαιοδοσίας την πόλη των Αθηνών και του Πειραιά καθώς και επτά Δήμους και 36 Κοινότητες της Αττικής . Ο υπουργός της Διοίκησης Πρωτευούσης ασκούσε συγκεκριμένες αρμοδιότητες της περιφερειακής διοίκησης – στις οποίες θα γίνει αναφορά παρακάτω – στα όρια τις δικαιοδοσίας του. Το 1941 με τον Αναγκαστικό Νόμο 2921 η Διοίκηση Πρωτευούσης καταργήθηκε . To 1942 η Μήλος μαζί με την Κίμωλο εντάχθηκε από το Νομό Χανίων, όπου ενσωματώθηκε το 1941, στο Νομό Αττικοβοιωτίας, ενώ το 1944 αποσπάστηκε και υπήχθη στο Νομό Κυκλάδων. Το 1943 με το Νόμο 368/20.7.1943 «Περί συστάσεως Νομού Βοιωτίας» καταργήθηκε ο Νομός Αττικοβοιωτίας και δημιουργήθηκαν δύο ξεχωριστοί Νομοί, ο Νομός Βοιωτίας και ο Νομός Αττικής . Το 1964 αποσπάστηκε από το Νομό Αττικής ο Δήμος Πειραιώς με τους γειτονικούς Δήμους-Κοινότητες (Νίκαιας, Κερατσινίου, Κορυδαλλού, Νέου Φαλήρου, Δραπετσώνας, Περάματος, Αγίου Ιωάννη Ρέντη) και αποτέλεσε μαζί με τα νησιά του Αργοσαρωνικού, τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα το Νομό Πειραιά ο οποίος, όμως, καταργήθηκε το 1972 και ενσωματώθηκε στο Νομό Αττικής.

Αρμοδιότητες Νομάρχη

Για την περίοδο που αφορά το αρχείο της Νομαρχίας Αττικής που απόκειται στην Κ.Υ. των ΓΑΚ (1940-1965) οι αρμοδιότητες του Νομάρχη και το οργανόγραμμα των υπηρεσιών της Νομαρχίας καθορίζονται, αρχικά, από τους Αναγκαστικούς Νόμους 1179/13.4.1938 «Περί των Νομαρχών» και 1488/22.11.1938 «Περί οργανώσεως των διοικητικών υπηρεσιών του Υπουργείου των Εσωτερικών» και το εκτελεστικό Βασιλικό Διάταγμα του τελευταίου (Β.Δ. 20.3.1939 «Περί εκτελέσεως του υπ’ αριθ. 1488/1938 Α. Νόμου περί οργανώσεως των διοικητικών υπηρεσιών του Υπουργείου των Εσωτερικών». Σύμφωνα με την παραπάνω νομοθεσία, οι Νομάρχες προΐστανται των πολιτικών υπηρεσιών της περιοχής τους – πλην των δικαστικών – καθώς και των αστυνομικών και λιμενικών υπηρεσιών και ασκούν αρμοδιότητες των υπουργείων, είτε αποκλειστικά είτε μετά από μεταβίβασή τους από την κεντρική εξουσία. Ειδικότερα, ο Νομάρχης εποπτεύει τη δημόσια τάξη και ασφάλεια της περιοχής δικαιοδοσίας του και εγκρίνει τις αστυνομικές διατάξεις, ασκεί εποπτεία επί των υπηρεσιών των λιμενικών αρχών όσον αφορά τη δημόσια τάξη και υγεία, ασκεί εποπτεία σε όλες τις ενώσεις και τα σωματεία του Νομού, ασκεί πειθαρχική εξουσία επί πάντων των υπηρετούντων στην περιφέρεια του Νομού πολιτικών υπαλλήλων, αίρει τις μεταξύ διοικητικών και δικαστικών αρχών εγειρόμενες συγκρούσεις καθηκόντων κ.ά. Το Β΄ κεφάλαιο του Αναγκαστικού Νόμου 1179 καθορίζει λεπτομερώς τις αρμοδιότητες που ασκεί ο Νομάρχης ανά υπουργείο (Εσωτερικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, Συγκοινωνίας, Γεωργίας, Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, Σιδηροδρόμων και Αυτοκινήτων και των Υφυπουργείων Αγορανομίας και Εργασίας) εξειδικεύοντας μάλιστα ανά Διευθύνσεις υπουργείων. Στις αρμοδιότητες αυτές ανά υπουργείο θα γίνει εκτεταμένη αναφορά στις σχετικές υποσειρές του αρχείου.
Ο Νόμος 1179 διατηρούσε σε ισχύ τις διατάξεις του Αναγκαστικού Νόμου 44/31.8.1936 «περί συστάσεως Διοικήσεως Πρωτευούσης». Στη δικαιοδοσία της Διοίκησης Πρωτευούσης υπάγονταν τα θέματα αρμοδιότητας του Νομάρχη, του υπουργού Εσωτερικών και των άλλων υπουργείων που αφορούσαν την εκτέλεση κοινωφελών έργων, τη διοίκηση κοινωφελών εγκαταστάσεων (ύδρευση, ηλεκτρικό ρεύμα, φωταέριο, αποχετεύσεις, σφαγεία, μεταφορές), την καθαριότητα δημοσίων χώρων, τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, το σχέδιο πόλεως και πολεοδομικά εν γένει ζητήματα. Η Διοίκηση Πρωτευούσης καταργήθηκε το 1941 και οι αρμοδιότητες της επανήλθαν, όπως ήταν πριν από τη σύστασή της, στο Νομάρχη και τα υπουργεία.

Το 1949 με το Βασιλικό Διάταγμα «Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον νόμου των ισχυουσών διατάξεων νόμων περί Νομαρχών, Επάρχων, Νομαρχιών και Γραφείων Επάρχων» συστηματοποιήθηκαν τα ζητήματα υπηρεσιακής κατάστασης των Νομαρχών. Όσον αφορά τις αρμοδιότητες των Νομαρχών, αυτές εξακολουθούσαν να καθορίζονται από τον Αναγκαστικό Νόμο 1179 του 1938, ενώ στο Βασιλικό Διάταγμα του 1949 συμπεριλήφθηκαν και κάποιες επιμέρους τροποποιήσεις αρμοδιοτήτων των Νομαρχών ή προσθήκες νέων, που σχετίζονταν, κυρίως, με τη σύσταση και την κατάργηση υπουργείων και τη συνακόλουθη αναδιάταξη των αρμοδιοτήτων τους. Έτσι, ο Νομάρχης ασκεί αρμοδιότητες των υπουργείων Εσωτερικών, Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας, Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, Εργασίας, Δημοσίων Έργων, Τ.Τ.Τ., Γεωργίας, Κοινωνικής Πρόνοιας, Υγιεινής και του υπουργείου Μεταφορών. Με νέα Βασιλικά Διατάγματα μεταβιβάζονταν στο Νομάρχη και επιπλέον αρμοδιότητες των υπουργείων, όπως, για παράδειγμα, με το Βασιλικό Διάταγμα της 26ης Ιανουαρίου 1950 καθορίζονταν οι αρμοδιότητες του Νομάρχη επί θεμάτων του υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας . Την επόμενη χρονιά με το Νόμο 1673 στους Νομάρχες μεταβιβάστηκαν οι αρμοδιότητες των Γενικών Διοικητών.

Το 1955 με το Νόμο 3200 αποκαταστάθηκε η ομοιομορφία της οργάνωσης της περιφερειακής διοίκησης της χώρας με την καθιέρωση του νομαρχιακού αποκεντρωτικού συστήματος και την κατάργηση των Γενικών Διοικήσεων (Βορείου Ελλάδος, Θράκης, Ηπείρου, Κρήτης και Δωδεκανήσου) . Με το νέο Νόμο ο Νομάρχης ασκούσε αποκλειστικά και αποθετικά στα όρια δικαιοδοσίας του τις αρμοδιότητες που είχαν οι υπουργοί Εσωτερικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Οικονομικών, Εμπορίου, Βιομηχανίας, Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας και του υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας και Εργασίας, εκτός από τις αρμοδιότητες που εξαιρούσε ο Νόμος 3200 και άλλες που καθορίστηκαν με Βασιλικά Διατάγματα την ίδια χρονιά (Βασιλικό Διάταγμα 28.6.1955, «Περί εξαιρέσεως από της, κατά την παρ. 1 του άρθρου 1 του Νόμου 3200/1955, αρμοδιότητος των νομαρχών αντικειμένων τινών αρμοδιότητος των Υπουργείων Εσωτερικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ.ά.». Ο Νομάρχης δεν ασκούσε αρμοδιότητες των υπουργείων Προεδρίας Κυβερνήσεως, Συντονισμού, Εθνικής Αμύνης, Εξωτερικών, Δικαιοσύνης και Εμπορικής Ναυτιλίας, αν και το άρθρο 2 του Νόμου 3200 σημείωνε ότι μεταβίβαση αρμοδιοτήτων των παραπάνω υπουργείων θα καθοριζόταν με Βασιλικά Διατάγματα. Με τον ίδιο Νόμο προβλεπόταν για πρώτη φορά η κατάρτιση νομαρχιακού προϋπολογισμού, ενώ σε κάθε Νομό συστάθηκε Νομαρχιακό Συμβούλιο το οποίο αποτελούνταν από το Νομάρχη, τους προϊσταμένους των υπηρεσιών του Νομού και εκλεγμένους εκπροσώπους των επαρχιών του Νομού, ενώ με το άρθρο 12 καθορίζονταν και οι αρμοδιότητες των Νομαρχιακών Συμβουλίων.

Από τη γενική ρύθμιση που εισήγαγε ο Νόμος 3200 εξαιρούνταν η Νομαρχία Αττικής, Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Νόμου, ο Νομάρχης Αττικής δεν ασκούσε τις αρμοδιότητες που παρέχονταν στους Νομάρχες για την περιφέρεια της τέως Διοικήσεως Πρωτευούσης στην οποία θα συνέχιζε να ασκεί τις αρμοδιότητες που είχε πριν από την ψήφιση του Νόμου 3200. Με το ίδιο άρθρο οριζόταν ότι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του Νομαρχιακού Συμβουλίου Αττικής θα προέρχονταν από τις εκτός της τέως περιφέρειας Διοικήσεως Πρωτευούσης επαρχίες, ενώ και το ίδιο το Νομαρχιακό Συμβούλιο δεν θα ασκούσε τις αρμοδιότητες του στους Δήμους και τις Κοινότητες που αποτελούσαν τη Διοίκηση Πρωτευούσης.

Μικρές τροποποιήσεις και συμπληρώσεις του παραπάνω Νόμου έγιναν με το Νομοθετικό Διάταγμα 3620 του 1956 με το οποίο ιδρύθηκαν σε κάθε Νομό νομαρχιακά ταμεία με αρμοδιότητες κυρίως την εκτέλεση και συντήρηση κοινωφελών έργων και υποδομών . Για μία ακόμη φορά, από τις γενικές διατάξεις του Νομοθετικού Διατάγματος εξαιρείται η Νομαρχία Αττικής και η περιφέρεια της τέως Διοικήσεως Πρωτευούσης. Επιπλέον, με Βασιλικά Διατάγματα που ακολούθησαν την ψήφιση του Νόμου 3200 μεταβιβάστηκαν περαιτέρω αρμοδιότητες των υπουργείων στη δικαιοδοσία του Νομάρχη. Στην περίπτωση του Νομάρχη Αττικής οι μεταβιβαζόμενες με Βασιλικά Διατάγματα αρμοδιότητες των υπουργείων αφορούσαν μόνο την εκτός της περιοχής της τέως Διοικήσεως Πρωτευούσης περιφέρεια του Νομού Αττικής.

Οργάνωση της εσωτερικής υπηρεσίας των Νομαρχιών και κατανομή των αρμοδιοτήτων
Το οργανόγραμμα της εσωτερικής υπηρεσίας των Νομαρχιών και η κατανομή των αρμοδιοτήτων για την περίοδο 1940-1965 καθορίστηκε από δύο Βασιλικά Διατάγματα: το Βασιλικό Διάταγμα της 20ής Μαρτίου 1939 «περί εκτελέσεως του υπ’ αριθ. 1488/1938 Αναγκαστικού Νόμου περί οργανώσεως των Διοικητικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εσωτερικών» και το 864 της 28ης Δεκεμβρίου 1960 «Περί Οργανισμού του Υπουργείου Εσωτερικών» .
Α) Βασιλικό Διάταγμα 20ής Μαρτίου 1939
Σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα του 1939, η εσωτερική υπηρεσία της Νομαρχίας αποτελούνταν από: α)το Γραφείο Νομάρχου, β) το Τμήμα Διοικήσεως, γ) το Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δ) το Τμήμα Αποκεντρώσεως ε) το Τμήμα Διεκπεραιώσεως Αρχείου και Καταχωρίσεως. Επικεφαλής των τεσσάρων Τμημάτων της Νομαρχίας, αρμόδιος εν γένει για τη λειτουργία της εσωτερικής υπηρεσίας της Νομαρχίας και αναπληρωτής του Νομάρχη σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος του τελευταίου ήταν ο Γενικός Γραμματέας. Με το Νομοθετικό Διάταγμα 147/1941 «περί καταργήσεως των θέσεων των Γενικών Γραμματέων των Νομαρχιών» τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες του Γενικού Γραμματέα ασκούνται πλέον από τον Διευθυντή της Νομαρχίας. Σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα του 1939, παρά τη Νομαρχία λειτουργούσαν, επίσης, το Γραφείο Αγροτικής Ασφάλειας, η Μηχανική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων καθώς και άλλες ειδικές υπηρεσίες και γραφεία.
Γραφείο Νομάρχου
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου Νομάρχου υπάγονταν ο συντονισμός και η εναρμόνιση των ενεργειών των Αρχών του Νομού με τις γενικές γραμμές της κυβερνητικής πολιτικής, η εποπτεία της δημόσιας τάξης και της δημόσιας υγείας, η σύνταξη εκθέσεων για τη διοίκηση του Νομού, για τους υπαλλήλους της Νομαρχίας και για όλους τους δημόσιους λειτουργούς του Νομού, η ενέργεια επί των εμπιστευτικών εγγράφων, η τήρηση του εμπιστευτικού πρωτοκόλλου και αρχείου καθώς και τα ζητήματα που αφορούσαν τη φυσική αγωγή και την οργάνωση της νεολαίας.
Τμήμα Διοικήσεως
Το Τμήμα Διοικήσεως αποτελούνταν από τρία Γραφεία (Γραφείο I, II και III).
Γραφείο I
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου I εντάσσονταν τα ζητήματα που αφορούσαν την εν γένει διοίκηση του Νομού και τη διαρρύθμιση των διοικητικών του ορίων, την υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων του Νομού, την άσκηση εποπτείας και ελέγχου σε σωματεία, ενώσεις και Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τη διαχείριση εράνων, την οργάνωση εκθέσεων και διαλέξεων, την τήρηση της εθιμοτυπίας, την τέλεση δημοσίων εορτών, τα ζητήματα των σχέσεων του Νομάρχη με τους αντιπροσώπους των ξένων κρατών καθώς και τα ζητήματα που σχετίζονταν με τη λειτουργία του παρά τη Νομαρχία Γνωμοδοτικού Συμβουλίου.
Γραφείο II
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου II υπάγονταν τα ζητήματα που αφορούσαν την αστική, δημοτική και στρατολογική κατάσταση των πολιτών, την αποδημία στο εξωτερικό και τη μετανάστευση, την αστυνομική επιτήρηση συνεπεία δικαστικής απόφασης καθώς και τον διορισμό και αντικατάσταση των ληξιάρχων.
Γραφείο III
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου III υπάγονταν τα ζητήματα που αφορούσαν την προπαρασκευή της πολιτικής επιστράτευσης, την οργάνωση της παθητικής αεράμυνας, τις στρατιωτικές εισφορές και επιτάξεις και κάθε άλλο ζήτημα αρμοδιότητας των υπουργείων Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας.
Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοικήσεως
Το Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοικήσεως αποτελούνταν από δύο Γραφεία (Γραφείο I και II).
Γραφείο I
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου I υπάγονταν ζητήματα που αφορούσαν τη σύσταση, διοίκηση και λειτουργία Δήμων, Κοινοτήτων και δημοτικών-κοινοτικών ιδρυμάτων, την υπηρεσιακή κατάσταση των υπαλλήλων τους, τους οργανισμούς των εσωτερικών υπηρεσιών τους, τις καταλογιζόμενες ευθύνες και τις επιβαλλόμενες ποινές σε εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, τη λειτουργία δημοτικών και κοινοτικών αγορών, τη μίσθωση και εκποίηση δημοτικής ή κοινοτικής περιουσίας, την εκτέλεση έργων, τον έλεγχο των αποφάσεων των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων κ.ά.
Γραφείο II
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου II υπάγονταν τα ζητήματα που αφορούσαν την οικονομική διοίκηση, τον φορολογικό και λογιστικό έλεγχο Δήμων, Κοινοτήτων και δημοτικών ή κοινοτικών φιλανθρωπικών ιδρυμάτων ή άλλων νομικών προσώπων.
Τμήμα Αποκεντρώσεως
Το Τμήμα Αποκεντρώσεως αποτελούνταν από δύο Γραφεία (Γραφείο I και II) και στην αρμοδιότητα του υπάγονταν οι υποθέσεις που δεν χειρίζονταν από τα παραπάνω Τμήματα και ανάγονταν στην αρμοδιότητα όλων των υπουργείων – πλην των Εσωτερικών – αρμοδιότητα που βάσει νόμου μεταβιβάστηκε στη δικαιοδοσία του Νομάρχη.
Γραφείο I
Το Γραφείο Ι χειριζόταν τις υποθέσεις που ανάγονταν στην αρμοδιότητα των υπουργείων Οικονομικών, Εθνικής Οικονομίας, Συγκοινωνίας και Γεωργίας.
Γραφείο ΙΙ
Το Γραφείο ΙΙ χειριζόταν τις υποθέσεις που ανάγονταν στην αρμοδιότητα των υπουργείων Εξωτερικών, Δικαιοσύνης, Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας, Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, Σιδηροδρόμων και Αυτοκινήτων και των Υφυπουργείων Τύπου και Τουρισμού, Εργασίας, Αγορανομίας και Εμπορικής Ναυτιλίας.
Τμήμα Διεκπεραιώσεως, Αρχείου και Καταχωρίσεως
Το Τμήμα Διεκπεραιώσεως, Αρχείου και Καταχωρίσεως αποτελούνταν από δύο Γραφεία (I και II).
Γραφείο Ι
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου Ι υπάγονταν η παραλαβή, χαρακτηρισμός, πρωτοκόλληση και ευρετηρίαση των εισερχομένων εγγράφων, η συσχέτισή τους με προγενέστερα έγγραφα που τηρούνται στο αρχείο, η κατανομή και παράδοση στα οικεία Τμήματα και Γραφεία των εισερχομένων εγγράφων και των εξερχομένων που χαρακτηρίζονται «επιστρεπτέα», η τοποθέτηση των παραπεμπομένων στο αρχείο εγγράφων στις οικείες θυρίδες και φακέλους, η ανεύρεση εγγράφων από το αρχείο κ.ά.
Γραφείο ΙΙ
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου ΙΙ υπάγονταν η αντιγραφή και παραβολή των ενεργουμένων εγγράφων, η διεκπεραίωση και ταχυδρόμησή τους κ.ά.
Με το ίδιο Βασιλικό Διάταγμα καθορίζονταν ο αριθμός των υπαλλήλων και η κατανομή του στα Τμήματα της Νομαρχίας, τα καθήκοντα του προσωπικού της Νομαρχίας, αλλά και τα βιβλία που τηρούσε το Γραφείο Νομάρχου και τα Τμήματα της εσωτερικής υπηρεσίας της Νομαρχίας.
Β) Βασιλικό Διάταγμα 28ης Δεκεμβρίου 1960
Το οργανόγραμμα της εσωτερικής υπηρεσίας των Νομαρχιών και η κατανομή των αρμοδιοτήτων τους καθορίστηκε εκ νέου με το Βασιλικό Διάταγμα 864 της 28ης Δεκεμβρίου 1960. Η υπηρεσία της Νομαρχίας αποτελούνταν από: α)το Γραφείο Νομάρχη και β) τη Διεύθυνση Νομαρχίας. Η Διεύθυνση Νομαρχίας περιλάμβανε: α) το Τμήμα Διοικήσεως, β) το Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, γ) το Τμήμα Αποκεντρώσεως και δ) το Τμήμα Διεκπεραιώσεως και Αρχείου. Η διαίρεση των Τμημάτων σε επιμέρους Γραφεία που προβλεπόταν από το Βασιλικό Διάταγμα του 1939 δεν υφίσταται πλέον. Παρά τη Νομαρχία λειτουργούσαν, επίσης, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίου Λογιστικού.

Γραφείο Νομάρχη
Στην αρμοδιότητα του Γραφείου Νομάρχη υπάγονταν η εποπτεία, ο έλεγχος και ο συντονισμός των δημοσίων Αρχών στην περιφέρεια του Νομού, η ανωτέρα εποπτεία της δημόσιας τάξης και ασφαλείας καθώς και της δημόσιας υγείας, τα ζητήματα που αφορούν τη λογοκρισία, την παρακολούθηση του Τύπου και την κυκλοφορία προπαγανδιστικών εντύπων, η υποβολή εκθέσεων στα υπουργεία και την Κυβέρνηση για την κατάσταση του Νομού και για τη δράση ή το χαρακτήρα των υπαλλήλων, την άρση μεταξύ των διοικητικών αρχών και των δικαστηρίων εγειρομένων συγκρούσεων καθηκόντων καθώς και διάφορα άλλα ζητήματα που αφορούν τη φυσική αγωγή, την οργάνωση της νεολαίας, τον εξωσχολικό αθλητισμό, τα υποβαλλόμενα ψηφίσματα και τη διοργάνωση συλλαλητηρίων κ.ά.

Διεύθυνση Νομαρχίας
Τμήμα Διοικήσεως
Στην αρμοδιότητα του Τμήματος Διοικήσεως υπάγονταν τα ζητήματα που αφορούσαν τον καθορισμό της περιφέρειας και της έδρας διοικητικών ή άλλων αρχών και οι επιφερόμενες μεταβολές, η υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που υπηρετούν στα όρια του Νομού, τις σχέσεις του Νομάρχη με αντιπροσώπους ξένων κρατών, την τέλεση δημοσίων εορτών και την εθιμοτυπία, την αστική, δημοτική και στρατολογική κατάσταση των πολιτών, την τήρηση δημοτολογίων και μητρώων αρρένων, τη μετανάστευση και την αποδημία στο εξωτερικό, τη στρατιωτική και πολιτική επιστράτευση, την οργάνωση πολιτικής άμυνας, τις στρατιωτικές εισφορές και επιτάξεις, τη λειτουργία των υπηρεσιών της Χωροφυλακής και Αστυνομίας, την έκδοση και έγκριση αστυνομικών διατάξεων κα διατιμήσεων, τη λειτουργία της Επιτροπής Ηθών, την ενέργεια επί των εμπιστευτικών εγγράφων, τη λειτουργία κινηματογράφων καθώς και τα ζητήματα διενέργειας εκλογών και αναθεώρησης εκλογικών καταλόγων.

Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοικήσεως
Στην αρμοδιότητα του Τμήματος Τοπικής Αυτοδιοικήσεως υπάγονταν τα ζητήματα που αφορούσαν τη σύσταση, τα όρια και τον ορισμό έδρας Δήμων και Κοινοτήτων, την προπαρασκευή και διενέργεια δημοτικών και κοινοτικών εκλογών, την οργάνωση υπηρεσιών οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των υπαγομένων σε αυτούς νομικών προσώπων καθώς και την εν γένει κατάσταση του προσωπικού τους, την εν γένει διοίκηση και λειτουργία Δήμων, Κοινοτήτων, δημοτικών-κοινοτικών ιδρυμάτων, νομικών προσώπων ή επιχειρήσεων, τους ισολογισμούς, την οικονομική διοίκηση, τη μίσθωση, εκποίηση κ.λπ. ακινήτων των παραπάνω οργανισμών, τον έλεγχο των αποφάσεων των συμβουλίων ή άλλων οργάνων των παραπάνω οργανισμών, το κτηματολόγιο των Δήμων και Κοινοτήτων, την εκτέλεση δημοτικών ή κοινοτικών έργων, προμηθειών και μεταφορών καθώς και όσα ζητήματα αφορούσαν την τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων.

Τμήμα Αποκεντρώσεως
Στην αρμοδιότητα του Τμήματος Αποκεντρώσεως υπάγονταν τα ζητήματα που αφορούσαν την εφαρμογή και λειτουργία του συστήματος διοικητικής αποκέντρωσης, τη συγκρότηση και λειτουργία του Νομαρχιακού Συμβουλίου, την παρακολούθηση της ασκούμενης από τον Νομάρχη εποπτείας και ελέγχου νομικών προσώπων, οργανισμών και σωματείων, την κατάρτιση του νομαρχιακού προϋπολογισμού, την έκδοση εντολών προς επιθεώρηση και όλα τα ζητήματα που δεν χειρίζονταν από τα παραπάνω Τμήματα και ανάγονταν στην αρμοδιότητα όλων των υπουργείων – πλην των Εσωτερικών – αρμοδιότητα που βάσει νόμου μεταβιβάστηκε στη δικαιοδοσία του Νομάρχη (υπουργεία Οικονομικών, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας, Εξωτερικών, Δικαιοσύνης, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Κοινωνικής Πρόνοιας, Προεδρίας Κυβερνήσεως, Εργασίας, Εμπορίου και Εμπορικής Ναυτιλίας).

Τμήμα Διεκπεραιώσεως και Αρχείου
Στην αρμοδιότητα του Τμήματος Διεκπεραιώσεως και Αρχείου εντάσσονταν η παραλαβή, ο χαρακτηρισμός, η πρωτοκόλληση, ευρετηρίαση και η συσχέτιση των εισερχομένων εγγράφων, η επικύρωση των αντιγράφων τους και η τήρηση των πρωτοτύπων στο αρχείο, η τήρηση των αρχείων της Νομαρχίας και η πρόταση προς εκκαθάριση όσων εγγράφων κρίνονταν καταστρεπτέα, η φύλαξη των δημοτολογίων και μητρώων αρρένων και η έκδοση από τα μητρώα πιστοποιητικών αποσπασμάτων.

Το Βασιλικό Διάταγμα του 1960 καθόριζε, επίσης, τις οργανικές θέσεις της εσωτερικής υπηρεσίας των Νομαρχιών, τα προσόντα, την κατανομή και τα καθήκοντα των υπαλλήλων, τις αρμοδιότητες του Επάρχου κ.ά.