Αρχείο KYV - Αρχείο Αδριανού, Κυβέλης και οικογένειας (Μυράτ, Μιράντας)

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR-IAL KYV

Τίτλος

Αρχείο Αδριανού, Κυβέλης και οικογένειας (Μυράτ, Μιράντας)

Χρονολογία(ες)

  • 1910–2009 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

8 φάκελοι (7 ντοσιέ και 1 κουτί με αντικείμενα, 8 ντοσιέ με φωτογραφικό υλικό)

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

(1905 - 1994)

Βιογραφικό σημείωμα

Η κόρη της Κυβέλης και του Μήτσου Μυράτ, Μιράντα Μυράτ, γεννήθηκε το 1905. Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο το 1919, η σταδιοδρομία της ξεκίνησε όμως ουσιαστικά το 1923. Συνεργάστηκε με τους θιάσους Κυβέλης και Μαρίκας Κοτοπούλη, με διάφορους άλλους θιάσους, καθώς και με το Εθνικό Θέατρο, ενώ τη δεκαετία του 1940 σχημάτισε και δικούς της θιάσους. Εμφανίστηκε επίσης στον κινηματογράφο και συμμετείχε σε τηλεοπτικές σειρές. Εμφανίστηκε τελευταία φορά στη σκηνή το 1964 και στον κινηματογράφο το 1971. Η Μιράντα Μυράτ είχε λάβει μέρος στην εθνική αντίσταση. Παντρεύτηκε τον Σπύρο Θεοχάρη, με τον οποίο απέκτησε δύο κόρες (την Κυβέλη και τη Βάνα). Ετεροθαλή αδέλφια της ήταν η Αλίκη Νορ και ο Γιώργος Γ. Παπανδρέου. Πέθανε το 1994.

Όνομα του παραγωγού

(1887 (;) - 1978)

Βιογραφικό σημείωμα

Η Κυβέλη Αδριανού γεννήθηκε πιθανότατα στη Σμύρνη, μάλλον το 1887 (χωρίς, ωστόσο, μπορούν να αποκλειστούν και τα έτη 1886 και 1888). Καθώς θεωρείται ότι υπήρξε παιδί εκτός γάμου, εγκαταλείφθηκε από τη φυσική της μητέρα στο Βρεφοκομείο Αθηνών. Από το ίδρυμα αυτό την υιοθέτησαν η Μαρία και ο Αναστάσιος Αδριανός λίγα χρόνια αργότερα.
Το 1901 προσλαμβάνεται στη Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και ξεκινά την πορεία της στο θέατρο. Εκεί γνωρίζει και παντρεύεται τον Μήτσο Μυράτ, με τον οποίο θα αποκτήσει δύο παιδιά (τον Αλέξανδρο και τη Μιράντα Μυράτ) το 1905. Το επόμενο έτος, εγκαταλείπει την οικογένειά της και φεύγει στο Παρίσι, ακολουθώντας τον Κώστα Θεοδωρίδη, με τον οποίο θα αποκτήσει μια κόρη (την Αλίκη Θεοδωρίδη, μετέπειτα Μουσούρη και τελικά Νορ) το 1907, οπότε και επιστρέφει στην Ελλάδα. Από τότε και μετά ξεκινά η προσωπική θιασαρχική πορεία της, η οποία θα αποτελέσει βασικό σημείο αναφοράς στη θεατρική ιστορία της χώρας. Το 1920 γνωρίζει στη Χίο τον Γεώργιο Α. Παπανδρέου, με τον οποίο σύντομα συνάπτει σχέση. Μαζί του θα αποκτήσει (το 1927) και το τελευταίο παιδί της, τον Γεώργιο (Γιωργάκη) Παπανδρέου.
Η επαγγελματική της πορεία χαρακτηρίστηκε, σε μεγάλο βαθμό, από τη δημιουργία και συντήρηση του δίπολου Κυβέλη – Μαρίκα Κοτοπούλη, χωρίς όμως να λείψουν και συνεργασίες επί σκηνής των δύο ηθοποιών. Το 1934 ξεκινά η 15ετής αποχή της Κυβέλης από το θεατρικό γίγνεσθαι της Ελλάδας (με εξαίρεση τις εμφανίσεις της το 1936 και το 1941), καθώς αποφασίζει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην οικογένειά της και τα προβλήματα που αυτή είχε να αντιμετωπίσει (ο μικρός της γιος χρειαζόταν μακρόχρονες και επίπονες θεραπείες, ενώ ο τελευταίος της σύζυγος εξορίστηκε και φυλακίστηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και χρειαζόταν, γενικά, τη στήριξή της). Μετά το τέλος του πολέμου, η σχέση της με τον Γ. Παπανδρέου φαίνεται να έχει φθαρεί ανεπανόρθωτα. Την περίοδο 1946-1949 έζησε στην Ελβετία, τη Γερμανία και την Αμερική, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τα προβλήματα υγείας του μικρού της γιού. Η Κυβέλη επέστρεψε στην Ελλάδα το 1950, οπότε και απομακρύνθηκε οριστικά από τον Γεώργιο Παπανδρέου. Από τότε και μέχρι το 1967 επέστρεψε στην ενεργό δράση, εμφανιζόμενη τόσο στο ελεύθερο θέατρο όσο και στις δύο κρατικές σκηνές (Εθνικό Θέατρο και Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος). Πέθανε το 1978, μετά από μακρά νοσηλεία λόγω σοβαρού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Όνομα του παραγωγού

(1888 - 1968)

Βιογραφικό σημείωμα

1888 Γεννιέται στο Καλέντζι της Αχαΐας ο Γεώργιος, τρίτο παιδί του παπα-Ανδρέα Σταυρόπουλου
1901 Τα παιδιά του παπα-Ανδρέα Σταυρόπουλου, Γεώργιος και Νικόλαος, επισημοποιούν με αίτησή τους στη Νομαρχία την αλλαγή του επιθέτου τους από Σταυρόπουλος σε Παπανδρέου.
1904 Ο Γ. Παπανδρέου εγγράφεται στη Νομική Σχολή Αθηνών
1907 Συλλαμβάνεται για συμμετοχή σε απαγορευμένη φοιτητική διαδήλωση και προφυλακίζεται για 27 μέρες στις φυλακές Αβέρωφ. Γνωρίζεται με τη φοιτήτρια της Φιλολογίας Σοφία Μινέικο.
1909-1911 Αποφοιτά με άριστα από τη Νομική Αθηνών και αφού υπηρετεί (1909-1911) τη στρατιωτική του θητεία, μεταβαίνει στη Γερμανία με υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στις Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες.
1912 Με την έκρηξη των Bαλκανικών Πολέμων διακόπτει τις σπουδές του και επιστρέφει στην Ελλάδα.
1913 Nυμφεύεται τη Σοφία. Επιστρέφει στη Γερμανία για συνέχιση των σπουδών του
1914 Bερολίνο. Πρώτη συνάντησή του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον οποίο προσφωνεί εκ μέρους του Ελληνικού Ακαδημαϊκού Συνδέσμου. Επιστρέφει στην Ελλάδα μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του και εντάσσεται στο Κόμμα των Φιλελευθέρων.
1915 Διορίζεται νομάρχης Λέσβου από τον Ελευθ. Βενιζέλο.
1916 Αναλαμβάνει διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ελευθ. Βενιζέλου.
1917 Διορίζεται γενικός διοικητής Αιγαίου, με έδρα τη Χίο.
1919 Xίος. Tο ζεύγος Γεωργίου και Σοφίας Παπανδρέου αποκτούν το πρώτο παιδί τους, τον Ανδρέα.
1920 Aναμειγνύεται στην πολιτική για πρώτη φορά συμμετέχοντας στις εκλογές ως ανεξάρτητος υποψήφιος βουλευτής Λέσβου, αλλά δεν εκλέγεται.
1921 Καταδικάζεται από Στρατοδικείο σε 18μηνη φυλάκιση για άρθρο του στην εφημερίδα «Πατρίς», με το οποίο ζητούσε την παραίτηση του βασιλέα Κωνσταντίνου. Εκτίει 4 μήνες, καθώς το Αναθεωρητικό Δικαστήριο ακυρώνει την προηγούμενη απόφαση.
1923 Yπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Στυλιανού Γονατά.
1925 Yπουργός Εθνικής Οικονομίας στην κυβέρνηση Ανδρέα Μιχαλακόπουλου. Αντιτάσσεται στη δικτατορία Πάγκαλου και εκτοπίζεται στη Νάξο.
1926 Eκλέγεται βουλευτής Λέσβου με το Kόμμα των Φιλελευθέρων.
1928 Eπανεκλέγεται βουλευτής Λέσβου με το K.Φ. Αποκτά από τη δεύτερη σύζυγό του, την ηθοποιό Κυβέλη, τον δεύτερο γιο του, Γιώργο.
1930 Yπουργός Παιδείας μέχρι τον Μάιο του 1932.
1932-1933 Επανεκλέγεται βουλευτής Λέσβου με το K.Φ. στις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου 1932 και της 5ης Μαρτίου 1933. Yπουργός στην τελευταία κυβέρνηση Βενιζέλου.
1935 Διαφωνεί με το Bενιζελικό Kίνημα της 1ης Μαρτίου. Ιδρύει το Δημοκρατικό Κόμμα, που απέχει από τις μονόπλευρες εκλογές της 9ης Ιουνίου. Αντιδρά έντονα στην επαναφορά της βασιλείας. Mετά την παλινόρθωση του Γεωργίου Β΄ εξορίζεται στη Μύκονο.
1936 Εκλέγεται με το κόμμα του Δημοκρατικού Συνασπισμού.
1938-1940 Σφοδρός πολέμιος του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, εκτοπίζεται στα Κύθηρα και στην Aνδρο. Aπελευθερώνεται τον Nοέμβριο του 1940.
1941-1944 Oργανώνεται στην Αντίσταση.
1942 Συλλαμβάνεται για αντιστασιακή δράση από τις ιταλικές αρχές κατοχής και φυλακίζεται για τρεις μήνες στις φυλακές Αβέρωφ.
1944 Διαφεύγει στην Αίγυπτο. Στις 26 ορκίζεται πρωθυπουργός της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης. Τον επόμενο μήνα σχηματίζει τη δεύτερή του κυβέρνηση. Πρωταγωνιστεί στη σύναψη της Συμφωνίας της Καζέρτας (26 Σεπτ.). Στις 18 Οκτ. φθάνει πρωθυπουργός στην απελευθερωμένη Αθήνα.
1946 Συναρχηγός της Εθνικής Πολιτικής Ενώσεως, εκλέγεται βουλευτής Αχαΐας. Στη διάρκεια του Εμφυλίου αναλαμβάνει υπουργεία στις κυβερνήσεις Παναγιώτη Πουλίτσα και Δημητρίου Μαξίμου.
1950 Μετά το τέλος του Eμφυλίου, επικεφαλής του «Κόμματος Γ. Παπανδρέου», κερδίζει 35 έδρες. Στην κυβέρνηση Nικολάου Πλαστήρα ορίζεται αντιπρόεδρος και υπουργός Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξεως.
1950-1951 Aντιπρόεδρος στις κυβερνήσεις Σοφοκλή Βενιζέλου, αναλαμβάνει τα υπουργεία Παιδείας και Συντονισμού. Διαφωνεί με τον Σ. Βενιζέλο, παραιτείται από την κυβέρνηση και εγκαταλείπει το Κόμμα Φιλελευθέρων. Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951 αποτυγχάνει να εκλεγεί βουλευτής.
1952 Επανεκλέγεται, συνεργαζόμενος με τον Ελληνικό Συναγερμό του Αλέξανδρου Παπάγου.
1953 Συναρχηγός του Κ.Φ. και το 1954 μόνος αρχηγός του.
1956 Στις εκλογές κατέρχεται ως ηγέτης της Δημοκρατικής Παρατάξεως (κεντρώα κόμματα, ΕΔΑ) και κερδίζει την πρώτη θέση σε ψήφους.
1957 Αντικαθίσταται στην αρχηγία του K.Φ. από τον Σ. Βενιζέλο και το 1958 αποχωρεί από αυτό.
1961 Aρχηγός της Ενώσεως Κέντρου. Mετά τις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου (η ΕΡΕ του Kωνσταντίνου Kαραμανλή πήρε το 50,80% και 176 έδρες και η Eνωση Κέντρου το 33,65% και 100 έδρες), καταγγέλλει το αποτέλεσμα ως προϊόν «βίας και νοθείας» και κηρύσσει τον «Ανένδοτο Αγώνα».
1963 Eκλογές της 3ης Νοεμβρίου. H E.K. αναδεικνύεται πρώτο κόμμα (42% και 138 έδρες) και σχηματίζει κυβέρνηση
1964 Στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου, η E.K. θριαμβεύει (52,8% και 171 έδρες) και σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση.
1965 Στις 15 Ιουλίου, μετά την άρνηση του βασιλιά Kωνσταντίνου να επιτρέψει στον πρωθυπουργό να αναλάβει το υπουργείο Εθνικής Αμύνης, προκαλείται κρίση. Ο Γ. Παπανδρέου γνωστοποιεί στον βασιλιά ότι θα υποβάλει την παραίτησή του και εκείνος σπεύδει να ορκίσει κυβέρνηση από «αποστάτες» βουλευτές της E.Κ.
1967 Δικτατορία. O Γ. Παπανδρέου συλλαμβάνεται και κρατείται για ένα περίπου μήνα στο Πικέρμι.
1968 (31/10) O Γ. Παπανδρέου φεύγει από τη ζωή. Η κηδεία του, στις 3 Nοεμβρίου, εξελίσσεται σε ένα τεράστιο αντιδικτατορικό συλλαλητήριο.

Φορέας διατήρησης του αρχείου

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Διαδικασία πρόσκτησης

Το αρχείο της Κυβέλης Αδριανού αποκτήθηκε από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη με αγορά το 2017.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Το αρχείο της Κυβέλης Αδριανού παραδόθηκε στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη ήδη χωρισμένο σε δύο μεγάλες ενότητες, οι οποίες και διατηρήθηκαν εν πολλοίς αυτούσιες και στη νέα του ταξινόμηση: πρόκειται για τις σειρές Κυβέλη Αδριανού και Μιράντα Μυράτ.
Τον μεγαλύτερο όγκο της πρώτης ενότητας αποτελεί η αλληλογραφία της ηθοποιού με τον Γεώργιο Α. Παπανδρέου, η οποία καλύπτει σχεδόν ολόκληρο το χρονικό διάστημα της κοινής τους ζωής (1921-1949). Το συγκεκριμένο υλικό αποδίδει γλαφυρά και ανάγλυφα την πορεία της σχέσης τους, από τον μεγάλο έρωτα μέχρι την ανεπανόρθωτη φθορά, καθώς και τα σοβαρά προβλήματα του μοναδικού κοινού παιδιού τους και τις προσπάθειες της Κυβέλης να τα αντιμετωπίσει με τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία παρακολουθεί επίσης (έστω και έμμεσα) την πολιτική πορεία του Γεωργίου Παπανδρέου από τις φυλακίσεις και τις εξορίες μέχρι την ανάληψη υπουργικών καθηκόντων.
Τα αποκόμματα και τα αποσπάσματα εντύπων φωτίζουν όψεις της ζωής και της καλλιτεχνικής πορείας της Κυβέλης.
Το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που περιλαμβάνει η ενότητα της Κυβέλης καλύπτει κάθε όψη της ζωής της: οικογένεια, θέατρο, ταξίδια. Αξίζει να τονιστεί η παρουσία ικανού αριθμού τεκμηρίων από την επαγγελματική της σταδιοδρομία (φωτογραφίες από θεατρικές παραστάσεις σχεδόν όλων των περιόδων δράσης της). Πέρα από τις φωτογραφίες, αξιοσημείωτη είναι η απουσία καθαρά προσωπικών καθώς και επαγγελματικών τεκμηρίων (πιστοποιητικών, συμβολαίων, θεατρικών κειμένων κ.ο.κ.).
Η ενότητα Μιράντας Μυράτ περιλαμβάνει αρκετά ιδιόχειρα κείμενά της. Πρόκειται, γενικά, για σημειώσεις ή προσχέδια άρθρων και ομιλιών, καθώς και για κείμενα που δημοσιεύθηκαν σε διάφορα έντυπα. Τα αποκόμματα από τον Τύπο φωτίζουν όψεις τόσο της επαγγελματικής όσο και της προσωπικής-οικογενειακής της πορείας. Το ίδιο ισχύει και για το αρκετά εκτενές φωτογραφικό υλικό της ενότητας.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Δεν έγιναν εκκαθαρίσεις.

Προσθήκες υλικού

Είναι πιθανές μελλοντικές προσθήκες.

Σύστημα ταξινόμησης

Διατηρήθηκε, σε γενικές γραμμές, η τάξη που διήπε το αρχείο, όταν αυτό περιήλθε στην κυριότητα του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Η αρχική του ταξινόμηση έγινε από τη Βαλεντίνη Ποταμιάνου και το Ινστιτούτο Κυβέλη.
Το υλικό είναι διαχωρισμένο σε δύο διακριτές ενότητες. Η πρώτη σειρά αφορά στην Κυβέλη Αδριανού και περιλαμβάνει την αλληλογραφία της με τον Γεώργιο Α. Παπανδρέου, υλικό από τον Τύπο και φωτογραφίες. Η δεύτερη σειρά αφορά στην κόρη της Κυβέλης από τον πρώτο της γάμο, Μιράντα Μυράτ, και περιλαμβάνει κείμενα της ίδιας, αποκόμματα Τύπου και φωτογραφικό υλικό. Η εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία έχει ταξινομηθεί χρονολογικά κατά αποστολέα. Οι φωτογραφίες θα καταλογογραφηθούν σε επίπεδο τεκμηρίου, σε ειδική βάση δεδομένων.
Έχει συνταχθεί ευρετήριο του αρχείου σε επίπεδο υποφακέλου. Αναλυτικότερα, το ταξινομικό διάγραμμα του αρχείου διαμορφώθηκε ως ακολούθως:

Σειρά Ι: Κυβέλη Αδριανού

Φάκελος 1 Αλληλογραφία Κυβέλης Αδριανού – Γεωργίου Α. Παπανδρέου
Φάκελος 2 Τύπος και ποικίλο υλικό
Φάκελος 3 Φωτογραφίες και εικονογραφικό υλικό

Σειρά ΙΙ: Μιράντα Μυράτ και οικογένεια

Φάκελος 4 Εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία
Φάκελος 5 Κείμενα Μιράντας Μυράτ
Φάκελος 6 Τύπος και ποικίλο υλικό
Φάκελος 7 Προσωπικά αντικείμενα Μιράντας Μυράτ
Φάκελος 8 Φωτογραφίες

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

  • Αγγλικά
  • Ελληνικά

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Κυρίως ελληνικά και ελάχιστα τεκμήρια στα αγγλικά

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Συντάχθηκε αναλυτικό ευρετήριο σε επίπεδο υποφακέλου.

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Ινστιτούτο Κυβέλη

Σχετιζόμενες περιγραφές

Σημείωση δημοσίευσης

Για τη ζωή και την καλλιτεχνική πορεία της Κυβέλης Αδριανού βλ. Καπή, Μαρία (2022). Η ηθοποιός Κυβέλη Αδριανού. Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Καλών Τεχνών, Τμήμα Θεάτρου.
Βλ. επίσης τον ιστότοπο του Ινστιτούτου Κυβέλη: kyveli.eu.

Περιοχή παρατηρήσεων

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Τόποι

Ονόματα

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Μάιος 2023

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Δελτίο περιγραφής του Φορέα.

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Νίκος Π. Κουτσουμπός

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα

Σχετιζόμενοι τόποι