Αρχείο A.E. 52/97 - Άμβουργερ - Αλεξόπουλος

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR ELIA-MIET A.E. 52/97

Τίτλος

Άμβουργερ - Αλεξόπουλος

Χρονολογία(ες)

  • 1857-1957 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

26 φάκελοι λυτών εγγράφων, 71 βιβλία αντιγραφής επιστολών, 63 λογιστικά βιβλία και 8 τηλεγραφικοί κώδικες.

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

Διοικητική ιστορία

Το υποκατάστημα του οίκου Φελς & Συντροφία στην Πάτρα, έδρα του οποίου ήταν η Κέρκυρα, ιδρύθηκε το 1846 και αντικείμενό του ήταν το εμπόριο της σταφίδας. Τη διεύθυνση του οίκου Φελς & Σα ανέλαβαν ο Θεόδωρος Άμβουργερ και ο Γουσταύος Κλάους. Ο οίκος Φελς & Σα μαζί με την εταιρεία Βάρφ & Σα κυριάρχησαν στο σταφιδεμπόριο σε όλον τον 19ο αιώνα. Μία απόδειξη της ευρωστίας και φερεγγυότητας των δύο εμπορικών οίκων είναι το γεγονός ότι στον πιστωτικό κατάλογο της Εθνικής Τραπέζης το 1866, οι συγκεκριμένοι έμποροι φέρονται ως δανειοδοτού¬μενοι με το ανώτατο πιστωτικό όριο των 100.000 δραχμών . Ο Βαυαρός Γ.Κλάους (1825-1908) ήρθε στην Πάτρα το 1854 . Υποστήριξε την οινοποιία και το 1873 ίδρυσε μαζί με τον Θεόδωρο Άμβουργερ και με σημαντική ενίσχυση του οίκου Φελς (αρχικό κεφάλαιο 20.000 λίρες) την Οινοποιητική Εταιρεία Αχαΐα στον Ριγανόκαμπο (το 1859 είχε αγοράσει έκταση 60 στρεμμάτων από την οικογένεια Κωστάλη στην περιοχή). Διετέλεσε πρόξενος της Βαυαρίας και αργότερα της Γαλλίας και παντρεύτηκε την ελληνίδα Θωμαΐδα Καρβούνη. Ο Θεόδωρος Άμβουργερ (1822-1883) γεννημένος στο δουκάτο της Βάδης, ήρθε στην Πάτρα το 1846 για να αναλάβει τη διεύθυνση του οίκου Φελς. Υποστήριξε και αυτός την οινοποιία αλλά και τη μεταξουργία και συστηματοποίησε το εμπόριο υφασμάτων σε τέτοιο βαθμό ώστε να εφοδιάζει μέγαλο μέρος της αγοράς και να διαθέτει το μεγαλύτερο απόθεμα στην Ελλάδα. Το 1851 αναγνωρίστηκε ως πρόξενος της Πρωσίας και της Γερμανίας και υπήρξε ιδρυτής του Εμπορικού Συλλόγου Πατρών «Ερμής» (1868) και της Εμπορικής Λέσχης της Πάτρας. Ήταν παντρεμένος και είχε τέσσερα παιδιά: τον Φραγκίσκο, την Έμμα, τον Έρμαν και τον Αλβέρτο, από τα οποία τα δύο αγόρια, Αλβέρτος και Φραγκίσκος, συνέχισαν τις δραστηριότητες του πατέρα τους.
Μετά την αποχώρηση του Φελς και το θάνατο του πατέρα τους, το 1884 τους διαδέχθηκαν στη διεύθυνση της εταιρείας οι αδελφοί Αλβέρτος και Φραγκίσκος Άμβουργερ. Η παλαιά εταιρεία Φελς & Σα διαλύθηκε στις 18 Ιουνίου 1890 και συστάθηκε νέα εταιρεία με την επωνυμία Άμβουργερ, Κέλλερ & Σα με διευθυντές τον Αλβέρτο Άμβουργερ και τον Κάρολο Κέλλερ ο οποίος φαίνεται ότι το 1892 αναχώρησε για το Λονδίνο ενώ η εταιρεία κράτησε για τα επόμενα είκοσι χρόνια λειτουργίας της την επωνυμία Άμβουργερ & Σα. Με έδρα την Πάτρα και υποκαταστήματα στο Λονδίνο, στο Λίβερπουλ, και στο Ludwigshaven a/Rh. είχε ως κύριες δραστηριότητες το εμπόριο της σταφίδας και άλλων γεωργικών προϊόντων (όπως σύκα, κίτρα, λάδι, ελιές), την οινοποιία, οινοπνευματοποιία και τη γυψοποιία. Διέθετε στην περιοχή Μέση Αγυά Πάτρας εργοστάσιο οινοποιίας, εργοστάσιο καθαρισμού σταφίδας στην Πάτρα όπου βρίσκονταν και το Χημείο και τα Γραφεία της Εταιρείας, εργοστάσιο χημικών προϊόντων, γυψορυχεία στη Ζάκυνθο και Κεφαλληνία και αποθήκες στις κυριότερες σταφιδοπαραγωγικές περιοχές της Πελοποννήσου (Φιλιατρά, Γαργαλιάνοι, Αίγιο, Αμαλιάδα, Καλαμάτα, Πύργος) αμπελώνες και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Ο οίκος Άμβουργερ ήταν βασικός μέτοχος και συνιδρυτής με τον Πέτρο Μάμο εργοστασίου παραγωγής ζύθου και πάγου με την επωνυμία «Π.Μάμος & Σα» που λειτούργησε στον ίδιο χώρο με το εργοστάσιο οινοποιίας Άμβουργερ.
O Αλβέρτος που ήταν παντρεμένος, όπως και ο αδελφός του, με ελληνίδα σύζυγο ήταν πρόξενος της Γερμανίας και της Ελβετίας, σύμβουλος της Οινοποιητικής Εταιρείας Αχαΐα σύμβουλος και μέτοχος της Τραπέζης Ανατολής και της Ιονικής Τραπέζης καθώς και πολλών άλλων εταιρειών. Η τελευταία κρίση (1911) στην παραγωγή και αγορά της σταφίδας, ήταν αποφασιστικής σημασίας για την Άμβουργερ & Σα. «...Ελησμονήσαμεν παραπάνω ένα από τα δραματικότερα θύματα της τελευταίας προ του πολέμου σταφιδικής περιόδου, τον Άμβουργερ. Ο μέγας αυτός οίκος, ο εκ της σταφίδος προελθών, συστήσας ποικίλας εμμέσους επιχειρήσεις, επικερδείς και παραγωγικάς εκλονίσθη αίφνης από το ανεβοκατέβασμα των τιμών της σταφίδος και μίαν ημέραν επί τέλους εσωριάσθη, παρασύρας και πολλούς βιοπαλαιστάς, οι οποίοι είχον τοποθετήσει εις τας επιχειρήσεις αυτάς τα μικροκεφάλαιά των. Και τώρα ο Αλβέρτος ζη, παίζων βιολί σε κάποιο κονσέρτο στην Αμερική...» . Αρκετά χρόνια μετά τον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο υπάρχει η μαρτυρία ότι η διάδοχος εταιρεία της Άμβουργερ, η Ελληνική Εμπορική Εταιρεία Εισαγωγής και Εξαγωγής φροντίζει τον ιδρυτή της. Γράφει ο Αλβέρτος Άμβουργερ από την Αυστρία στον Δ.Αλεξόπουλο: «... Ένεκα της ασθενείας μας δεν δύναμαι να σας γράψω εν εκτάσει δια να σας ευχαριστήσω δια την γενναιοδωρίαν σας 50 και 25 λιρών. Ο Θεός να σας τα ανταποδώση δια παντός τρόπου [...] να προσφέρητε την μεγάλην ευγνωμοσύνην μου και εις το αξιότιμον συμβούλιον».
Λίγο πριν τη χρεοκοπία του ο οίκος Άμβουργερ φαίνεται ότι προσπάθησε να προσανατολισθεί και να κατακτήσει νέες αγορές για την προώθηση των προϊόντων του. Ανέθεσε τη διαφήμιση, διάδοση και πώληση της σταφίδας, των οίνων και κονιάκ στον Πολύβιο Λεκό, τον οποίο διόρισε γενικό πράκτορα για την Αίγυπτο, Τουρκία, Ρουμανία, Ρωσία . Γενικός πράκτορας για την Αίγυπτο το 1911 αναφέρεται, σε τεκμήριο του αρχείου, ο Σ. Πετσάλης. Τελικά, στις αρχές του 1912, ο εμπορικός οίκος Άμβουργερ & Σα συμμετείχε, παραχωρώντας και μεταβιβάζοντας την κυριότητα όλων των περιουσιακών του στοιχείων, στην ίδρυση της διαδόχου Ελληνικής Εμπορικής Εταιρείας Εισαγωγής και Εξαγωγής.

Όνομα του παραγωγού

Διοικητική ιστορία

Η Ελληνική Εμπορική Εταιρεία Εισαγωγής και Εξαγωγής (συναντιέται και με τις συντομευμένες γραφές 5/Ε, Πεντέψιλον, Ε.Ε.Ε.Ε.Ε.) υπήρξε η διάδοχος εταιρεία του οίκου Άμβουργερ & Σα, με έδρα την Πάτρα και μετοχικό κεφάλαιο 2.500.000 δραχμές. Ιδρύθηκε στις 26 Απριλίου 1912 από τους Αλβέρτο και Φραγκίσκο Άμβουργερ (εκπροσώπους της Άμβουργερ & Σα), Αλέξανδρο Καπάζογλου (διευθυντή και εκπρόσωπο της Εθνικής Τραπέζης), Ανδρέα Βρεττό (διευθυντή και εκπρόσωπο της Τραπέζης Αθηνών), Χρήστο Μοσχοβέλη (λογιστή), Κωνσταντίνο Παπαχριστόπουλο (ταμία και εκπρόσωπο της Ιονικής Τραπέζης) και Νικόλαο Ζούλλα (εντολοδόχο και κτηματία). Οι σκοποί της Ελληνικής Εμπορικής Εταιρείας Εισαγωγής και Εξαγωγής (5/Ε) σύμφωνα με το άρθρο 3 του καταστατικού της ήταν: 1) η συνέχιση, εκκαθάριση ή μεταβίβαση των εμπορικών εργασιών και βιομηχανικών επιχειρήσεων του οίκου Άμβουργερ και Σα, 2) η ανάληψη κάθε εμπορικής εργασίας, είτε για λογαριασμό της, είτε για λογαριασμό τρίτου, είτε συνεταιρικά, κυρίως κάθε εισαγωγική και εξαγωγική εργασία, 3) η ίδρυση κάθε βιομηχανικής επιχείρησης με εξουσιοδότηση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων και ψήφιση των 3/4 του αντιπροσωπευόμενου κοινωνικού κεφαλαίου στη Γενική Συνέλευση. Η Άμβουργερ & Σα σύμφωνα πάντα με το ιδρυτικό καταστατικό, παραχωρούσε και μεταβίβαζε την κυριότητα και επικαρπία της κινητής και ακίνητης περιουσίας της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έναντι των 25.000 μετοχών που της αναλογούσαν. Η διοίκηση της Ελληνικής Εμπορικής Εταιρείας Εισαγωγής και Εξαγωγής αποτελούνταν από ένα επταμελές συμβούλιο που εξέλεγε πρόεδρο και αντιπρόεδρο κάθε δύο χρόνια και μπορούσε να διορίσει έναν ή περισσότερους διευθυντές, ανακλητούς και άμεσα υποκείμενους στις εντολές του. Στο πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο μετείχαν οι: Φρ.Μπάουερ, Αλ.Καπάζογλου, Α.Βρεττός, Π.Αθανασίου και Ν.Ζούλλας, διευθυντές της δε διετέλεσαν και ο Δημοσθένης Αλεξόπουλος και ο Ιωάννης Δ.Χαραλάμπης. Η λειτουργία της Εταιρείας τεκμηριώνεται τουλάχιστον μέχρι το 1957, παρότι η αρχική της σύσταση ήταν τριακονταετής, στα δε Διοικητικά Συμβούλια της Εταιρείας το 1943 και το 1952 πρόεδροι ήταν αντίστοιχα ο Γεώργιος Αργυρόπουλος και ο Αριστομένης Παπανικολόπουλος . Το αρχειακό υλικό που διασώθηκε εδώ καλύπτει και το 1929, χρονιά της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία δεν γνωρίζουμε εάν και κατά πόσο την επηρέασε.

Όνομα του παραγωγού

(1870-1956)

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Δημοσθένης Αλεξόπουλος, γιος του εμπόρου υφασμάτων Ιωάννη Αλεξόπουλου και της Κατίνας Μάγου, γεννήθηκε και έζησε στην Πάτρα. Έμπορος και ο ίδιος, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο ξυλείας, γλυκόρριζας, θείου και θειικού χαλκού, ελαιόλαδου και άλλων προϊόντων. Είχε βαρελοποιείο και κιβωτιοποιείο στο Κατάκωλο Ηλείας και στην Πάτρα και προμήθευε με βαρέλια και σταφιδοκιβώτια τους οινοποιούς και σταφιδεμπόρους. Η εισαγωγή θείου προοριζόταν για τη χρήση των σταφιδοκαλλιεργητών, η δε γλυκόρριζα, καλλιεργούμενη σε συγκεκριμένες περιοχές της Πελοποννήσου και Ηπείρου, εξαγόταν αποξηραμένη κυρίως προς τη γαλλική και ιταλική αγορά, όπου την χρησιμοποιούσαν στην ποτοποιία, στη ζαχαροπλαστική και στη φαρμακευτική παραγωγή. Ασχολήθηκε επίσης με μεταλλευτικές δραστηριότητες συμμετέχοντας σε εταιρικές εκμεταλλεύσεις ορυχείων άνθρακα στην Πελοπόννησο και μεταλλείων στην Εύβοια. Τα προϊόντα που εμπορευόταν ο Δ.Αλεξόπουλος είχαν άμεση σχέση και με τον κόσμο της σταφίδας. Η συνεργασία του με την Άμβουργερ & Σα και την Ελληνική Σταφιδική Εταιρεία τον οδήγησε προφανώς να συμμετάσχει στην ίδρυση, το 1909, της Εμπορικής και Βιομηχανικής Εταιρείας (Ε.Β.Ε.). Το μετοχικό κεφάλαιο της Ε.Β.Ε. 300.000 δραχμών, διαιρεμένο σε 300 μετοχές των εκατό δραχμών μοιράστηκε σε τρία ίσα μερίδια μεταξύ των ιδρυτών. Αντικείμενο των εργασιών της, σύμφωνα με το καταστατικό, ήταν: «η εκτέλεσις εν Ελλάδι και εν τη αλλοδαπή δι’ ίδιον λογαριασμόν ή δια λογαριασμόν τρίτων ή εν συμμετοχή πάσης φύσεως εμπορικής εργασίας ή βιομηχανικής επιχειρήσεως και η εκτέλεσις άνευ εξαιρέσεως πασών εν γένει των επί κινητών και ακινήτων εργασιών, ως των τραπεζικών, βιομηχανικών και εμπορικών τοιούτων». Το καταστατικό όριζε επίσης ότι θα παρέμεναν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου έως το 1918 τα ιδρυτικά της μέλη. Ο Δ.Αλεξόπουλος διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος, ενώ πρόεδρος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας ήταν ο Δημήτριος Μάξιμος (διευθυντής του υποκαταστήματος της Ε.Τ.Ε. και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Σταφιδικής Εταιρείας). Η Ε.Β.Ε. συνέχισε τις εργασίες της τουλάχιστον μέχρι το 1943, ενώ το 1934 το Δ.Σ. απαρτιζόταν από τους 1) Γεώργιο Αργυρόπουλο 2) Αριστομένη Παπανικολόπουλο 3) Χαράλαμπο Παπαθανασίου 4) Διονύσιο Μανωλόπουλο και 5) Γεώργιο Σταυρόπουλο. Η σχέση του Δ.Αλεξόπουλου με την Ε.Β.Ε. συνοψίζεται σε ένα έγγραφό που απηύθυνε ως διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας το 1916 προς τον πρόεδρο του Δ.Σ. με αφορμή την απαίτησή για προσωπική συμμετοχή του επί των κερδών: «....Επειδή πιθανόν εν τούτοις να μη διατελείτε εις πλήρη γνώσιν των αφορώντων την ίδρυσιν της εν λόγω Εταιρίας, επιτραπείτω μοι να εκθέσω εν ολίγοις το ιστορικόν ταύτης. Βάσις και αφετηρία των εργασιών της Εμπορικής κ΄ Βιομηχανικής Εταιρίας είναι η ακμή των ατομικών μου εργασιών εις τας οποίας είχον εμφυσήσει όλας τας δυνάμεις και τας σκέψεις όχι μόνον των ετών της νεότητός μου, αλλ’ αυτού του ανδρικού μου βίου κ’ τοιαύτας κυριολεκτικώς ζωντανάς εργασίας, μεθ’ όλης της πείρας την οποίαν είχον αποκομίσει από πολυετείς εμπορικάς επιχειρήσεις μετεβίβασα κ’ ανέλαβεν η Εμπορική κ΄ Βιομηχανική Εταιρία υπό τη διεύθυνσή μου να συνεχίση...».
Παράλληλα με τις προσωπικές του εμπορικές δραστηριότητες και τη συμμετοχή του στην Ε.Β.Ε., ο Αλεξόπουλος υπήρξε μέτοχος, και διευθυντής της Ελληνικής Εμπορικής Εταιρείας Εισαγωγής και Εξαγωγής (απ΄όσο γνωρίζουμε τη περίοδο 1915-1919). Ιδρυτής το 1921 με τον Βάσο και Ανδρέα Φωτήλα της Ανωνύμου Εταιρείας «Μωρεάς» και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της, είχε ήδη εργαστεί συνεταιρικά στα καπνά με τον Π. Δ. Αβραμίκο όταν αποφάσισε να ενισχύσει υλικά και ηθικά την «Μωρεάς» παραχωρώντας της το 50% των κερδών των εταιρικών εργασιών του. Ιδρυτής επίσης της εταιρείας «Α.Σ.Αθανασίου και Σία» το 1914 , υπήρξε παράλληλα μέλος του Δ.Σ. της Οινοποιητικής Εταιρείας Αχαΐα (από το οποίο παραιτήθηκε το 1928), μέτοχος και μέλος του Δ.Σ. της Ανωνύμου Μετοχικής Εταιρείας Ραπτομηχανών, μέτοχος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταξουργίας, μέτοχος της Ανωνύμου Μηχανουργικής και Ξυλουργικής Εταιρείας, μέτοχος της Ελληνικής Εταιρείας Οίνων και Οινοπνευμάτων.
Ιδιοκτήτης τριών ιστιοφόρων («Μαρία», «Ρένα», «Θεολόγος») για τις μεταφορικές ανάγκες των εμπορευμάτων του, ιδιοκτήτης ακινήτων (καταστημάτων και οικιών) στην Πάτρα και στην Αθήνα, κάτοχος αυτοκινήτου Φορντ, ήδη από το 1919, ο Αλεξόπουλος παρουσίαζε ένα ιδιαίτερα δυναμικό κοινωνικό και οικονομικό προφίλ αστού που ήξερε «να παίζει και να κερδίζει». Ο επιτυχημένος «εμποροβιομηχάνος», ήταν πολιτικός οπαδός του συμπολίτη του Δ.Γούναρη, διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Πατρέων (από το 1914), αντιπρόεδρος και πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου Πατρών (1920), του Εμπορικού Συλλόγου Πατρών «Ερμής», και πρόεδρος της Παναχαϊκής Γυμναστικής Ενώσεως.
Είχε παντρευτεί την Ανθή Καίσαρος Νικολαΐδη και είχε αποκτήσει μαζί της τέσσερα παιδιά: τον Γιάννη (που πέθανε σε ηλικία δέκα επτά χρόνων), τον Καίσαρα (σύζυγο Ελένης Ζάχου), τη Μαρία (σύζυγο Α.Τσουκαλά και σε δεύτερο γάμο Β. Δούρα) και την Ειρήνη (σύζυγο Δ. Κύρτση).

Όνομα του παραγωγού

Διοικητική ιστορία

Βλ. βιογραφικό σημείωμα Δ. Αλεξόπουλου.

Όνομα του παραγωγού

Διοικητική ιστορία

Η Ελληνική Σταφιδική Εταιρεία ιδρύθηκε στην Πάτρα στις 31 Αυγούστου 1902 από τους: 1) Δημήτριο Σταυρόπουλο (πρόεδρο του Δ.Σ. της Σταφιδικής Τράπεζας της Ελλάδος) 2) Δημήτριο Μάξιμο (εκπρόσωπο του διοικητή της Εθνικής Τράπεζας) 3) Μιχαήλ Φραγκόπουλο (εκπρόσωπο της εταιρείας «Αδελφοί Ι.Φραγκόπουλοι» και 4) Αριστομένη Μεσσηνέζη (εκπρόσωπο της «Μ.Α.Μεσσηνέζης» και πληρεξούσιο των Π.Στρουμπούλη και Ξ.Σταυρουλόπουλου). Τη διοίκηση της Εταιρείας, κεφαλαίου 800.000 δραχμών, ανέλαβε τριμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτιζόταν από τους Δημήτριο Μάξιμο, Αριστομένη Μεσσηνέζη και Μιχαήλ Φραγκόπουλο. Βασικός σκοπός της ήταν η διάδοση της σταφίδας και η επέκταση της κατανάλωσής της στην Αμερική και αλλού με την εξαγωγή εκλεκτών ποιοτήτων και την ενίσχυση της λιανικής πωλήσεως. Η ίδρυση της Ελληνικής Σταφιδικής Εταιρείας εντασσόταν στο πλαίσιο της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κρίσης στην αγορά του προϊόντος.
Η Ελληνική Σταφιδική Εταιρεία συνίδρυσε το 1909 την Εμπορική και Βιομηχανική Εταιρεία (Ε.Β.Ε.) μαζί με την Άμβουργερ & Σα και τον Δημοσθένη Αλεξόπουλο. Την αλληλογραφία της Εταιρείας υπογράφουν ο διευθυντής της Ι.Δ.Χαραλάμπης (ο οποίος διετέλεσε και διευθυντής της 5/Ε) και ο διευθυντής Λογιστηρίου Α.Πάσκουας.

Όνομα του παραγωγού

Διοικητική ιστορία

Η Ανώνυμος Βιομηχανική Εταιρεία Ξυλείας (Α.Β.Ε.Ξ.) ιδρύθηκε στην Πάτρα το 1922 με μετοχικό κεφάλαιο 1.100.000 δραχμές (εξ ολοκλήρου καταβεβλημένο) και αρχικούς μετόχους τους Κωνσταντίνο Α. Δρούλια, Βασίλειο Θεοδώροβιτς (Vaso Todorovic) και Πέτρο Α. Ρουσσόπουλο (ο Ρουσσόπουλος εργαζόταν το 1910 στο Χημείο της Οινοποιίας Άμβουργερ). Μέλη του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου με πενταετή θητεία ήσαν οι: Κωνσταντίνος Δρούλιας (πρόεδρος), ο οποίος είχε μεταβιβάσει στην Α.Β.Ε.Ξ. την κυριότητα του εργοστασίου βιομηχανικής κατεργασίας ξυλείας στη θέση Άνθεια ή Κρύα της Πάτρας, που είχε αγοράσει από την Ελληνική Εταιρεία Εμπορίας και Βιομηχανίας Ξυλείας, ο Νικόλαος Κριεζής (αντιπρόεδρος), ο Πέτρος Ρουσσόπουλος, ο Σπύρος Σταυρουλόπουλος και ο Βασίλειος Θεοδώροβιτς (μέλη). Η Εταιρεία εργάστηκε επί μία πενταετία με πρόεδρο τον Δρούλια και διευθυντή τον Ρουσσόπουλο, ενώ τον Αύγουστο του 1927 μετά από την παραίτηση του προέδρου της και την αλλαγή κυριότητας των μετοχών προέκυψε νέα σύνθεση στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας. Το νέο συμβούλιο απαρτίστηκε από τους Γεώργιο Ντόντη (πρόεδρο), Ανδρέα Αργυρόπουλο (αντιπρόεδρο) και Γεώργιο Παπαγγελόπουλο, Γεώργιο Θωμόπουλο, Ανδρέα Ζούλλα, Πέτρο Ρουσσόπουλο (μέλη). Ο Ρουσσόπουλος συνέχισε να ασκεί τα καθήκοντα του διευθυντή της Εταιρείας μέχρι τον Πόλεμο, όταν ανέλαβε τη θέση του ο Δημήτριος Ντόντης.
Τα πρακτικά συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου της Α.Β.Ε.Ξ. καλύπτουν την περίοδο 1922-1948, ενώ η Εταιρεία συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι το 1957, όπως μαρτυρούν έγγραφα του αρχείου. Η αρχική έδρα της Εταιρείας ήταν επί της οδού Ρήγα Φερραίου 42 (ιδιοκτησίας Ανωνύμου Εμπορικής Εταιρείας «Α. Δρούλιας»), ενώ είχε γραφεία στην Αθήνα (Αριστείδου 11), όπου κατοικούσαν οι Δημήτριος και Κωνσταντίνος Δρούλιας και στο Σεράγεβο.

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Το αρχείο με τίτλο «Άμβουργερ-Αλεξόπουλου» αποτελείται από τα εξής πέντε (5) υποαρχεία: το αρχείο Άμβουργερ & Σα, το αρχείο της Ελληνικής Εμπορικής Εταιρείας Εισαγωγής και Εξαγωγής (5/Ε), το αρχείο του Δημοσθένη Αλεξόπουλου και της Εμπορικής και Βιομηχανικής Εταιρείας (Ε.Β.Ε.), το αρχείο της Ελληνικής Σταφιδικής Εταιρείας και το αρχείο της Ανωνύμου Βιομηχανικής Εταιρείας Ξυλείας (Α.Β.Ε.Ξ.).
Ο συσχετισμός των εταιρειών και των προσώπων ο οποίος δίνεται επιγραμματικά από τον Δ. Γ. Γιαννουλόπουλο εξηγεί, κατά κάποιο τρόπο, την προέλευση και τη συγκέντρωση του υλικού: «...Τον οίκον Φελς & Σα διεδέχθη ο των Άμβουργερ & Σα και τούτον η Ελλ. Εμπορική Εταιρεία Εισαγωγής και Εξαγωγής, διευθυνομένη υπό του των κρατίστων της πόλεώς μας εμπόρων κ. Δημοσθ. Αλεξοπούλου, όστις συγχρόνως διευθύνει και την διαδεχθείσαν τον ίδιον εμπορικόν οίκον Εμπορικήν και Βιομηχανικήν Εταιρείαν.»
Διαπιστώνεται και μέσα από το αρχειακό υλικό μία συνέχεια εμπορικών και οικονομικών δραστηριοτήτων μέσα από διαφορετικούς φορείς καθώς και η παρουσία συχνά των ίδιων προσώπων, που έχουν σχέση ο ένας με τον άλλον και με τους φορείς, σχέσεις πάντοτε οικονομικές και εμπορικές, κοινά συμφέροντα.
Ο εμπορικός οίκος Φελς & Συντροφία που ιδρύθηκε στην Πάτρα το 1846 είχε ως διευθυντή τον Θεόδωρο Άμβουργερ και αργότερα τους γιους του Αλβέρτο και Φραγκίσκο Άμβουργερ. Ο οίκος Φελς ασχολήθηκε με το εμπόριο της σταφίδας, ενώ ο οίκος Άμβουργερ που τον διαδέχθηκε το 1890, πρόσθεσε στο εμπόριο της σταφίδας κυρίως την οινοποιητική παραγωγή. Η Ελληνική Εμπορική Εταιρεία Εισαγωγής και Εξαγωγής που συστάθηκε το 1912 ως διάδοχος του οίκου Άμβουργερ συνέχισε τις εμπορικές και οινοποιητικές δραστηριότητες των Άμβουργερ, εγκαταλείποντας όμως το εμπόριο της σταφίδας. Ο Δημοσθένης Αλεξόπουλος που ήταν αρχικά έμπορος ξυλείας και κατασκευαστής βαρελιών και σταφιδοκιβωτίων αλλά και παράλληλα έμπορος κυρίως θείου και γλυκόρριζας, ανέπτυξε με τον οίκο Άμβουργερ εμπορικές συναλλαγές που ήσαν ενταγμένες στο πλαίσιο της παραγωγικής και εμπορικής διαδικασίας του οίκου αυτού και του κόσμου της σταφίδας γενικότερα: το κρασί έμπαινε και μεταφερόταν σε βαρέλια, η σταφίδα σε βαρέλια και κιβώτια. Χρειαζόταν συχνό θειάφισμα για την καταπολέμηση των ασθενειών των αμπελιών καθώς και για την αποστείρωση των βαρελιών και του κρασιού. Η γλυκόρριζα μεταξύ άλλων χρήσεων και ουσιών περιέχει ταννίνη και γλυκόζη που χρησιμοποιούνταν στην ποτοποιία. Ο Δ.Αλεξόπουλος συνεργάστηκε λοιπόν με την Άμβουργερ & Σα, συμμετείχε μαζί της και με την Ελληνική Σταφιδική Εταιρεία στην ίδρυση της Εμπορικής και Βιομηχανικής Εταιρείας, και επίσης μετείχε και διηύθυνε την Ελληνική Εμπορική Εταιρεία Εισαγωγής και Εξαγωγής. Μέσω των βαρελιών και των σταφιδοκιβωτίων συνδέθηκαν και με την Ανώνυμη Βιομηχανική Εταιρεία Ξυλείας που είχε ως αντικείμενο το εμπόριο και την κατεργασία του ξύλου. Αρχικοί μέτοχοι της Εταιρείας αυτής ήσαν ο Κωνσταντίνος Δρούλιας, ο οποίος είχε μεταβιβάσει το εργοστάσιο του κατεργασίας ξυλείας στην Εταιρεία, ο κύριος προμηθευτής ξυλείας του Αλεξόπουλου, Vaso Todorovic από το Σεράγεβο, καθώς και ο χημικός της Οινοποιίας Άμβουργερ, Πέτρος Ρουσσόπουλος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στο αρχείο «Άμβουργερ-Αλεξόπουλου» περιλαμβάνεται και διασώζεται αντιπροσωπευτικό δείγμα του σύνολου των εμπορικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων που χαρακτηρίζουν τον εμπορικό κόσμο της Πάτρας την εποχή εκείνη.

Διαδικασία πρόσκτησης

Μεγάλο μέρος του αρχείου «Άμβουργερ- Αλεξόπουλου» αγοράστηκε από το Ε.Λ.Ι.Α. κατά τμήματα στο διάστημα των ετών 1994-1997. Ένα τμήμα αγοράστηκε από τον Σπύρο Κυπριώτη που το είχε εντοπίσει στην Πάτρα, ένα άλλο τμήμα από τον Πατρινό παλαιοπώλη Ηλία Σχινά που το είχε μαζέψει από το υπόγειο της, υπό κατεδάφιση, νεοκλασικής οικίας Ζαΐμη στην γωνία των οδών Αγίου Ανδρέου και Ζαΐμη στην Πάτρα και περιορισμένος αριθμός λογιστικών βιβλίων και βιβλίων αντιγραφής επιστολών από άλλο παλαιοπώλη στην Αθήνα. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Σχινά, το αρχειακό υλικό που βρισκόταν στο υπόγειο (εμβαδού περίπου 30 τ.μ.), ήταν κατά το ένα τέταρτο κατεστραμμένο από υγρασία, ενώ το υπόλοιπο, που ήταν φίρδην μίγδην, το περιέσωσε μαζεύοντάς το σε σακκούλες. Στο σπίτι αυτό έμενε, πριν κατεδαφιστεί, ο γιατρός Αριστείδης Ντόντης, γιος του Γεωργίου Ντόντη, προέδρου της Ανωνύμου Βιομηχανικής Εταιρείας Ξυλείας (Α.Β.Ε.Ξ.) μετά την παραίτηση του Κ.Δρούλια το 1927, ο οποίος φαίνεται ότι δεν έδειξε ενδιαφέρον για την τύχη των «χαρτιών» του υπογείου. Δεν γνωρίζουμε τους προηγούμενους ενδεχομένως ιδιοκτήτες και ενοικιαστές της οικίας Ζαΐμη για να μπορούμε να δικαιολογήσουμε απόλυτα την ύπαρξη του συγκεκριμένου υλικού εκεί (γνωρίζουμε όμως ότι η εταιρεία Άμβουργερ & Σα ήταν ιδιοκτήτρια διαφόρων ακινήτων στην Πάτρα, μεταξύ των οποίων και οικίας στην οδό Αγίου Ανδρέου 23). Ανάμεσα στον κύριο όγκο του υλικού βρέθηκαν και λιγοστά έγγραφα και αλληλογραφία, ιδιωτικού χαρακτήρα, που αφορούσαν την οικογένεια Ντόντη αλλά και τις οικογένειες Κρητικού και Δεσύλλα (που ίσως κατοίκησαν για κάποιο διάστημα στο συγκεκριμένο σπίτι), τεκμήρια χωρίς καμμία σύνδεση με το υπόλοιπο αρχειακό υλικό που εκκαθαρίστηκαν. Πάντοτε κατά τη μαρτυρία του Σχινά φαίνεται ότι υπάρχει και άλλο αρχειακό υλικό σχετικό με τον Δ.Αλεξόπουλο σε αποθήκη άλλου σπιτιού στην Πάτρα, στο οποίο δεν έχει προς το παρόν πρόσβαση.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Αρχείο Άμβουργερ & Σα: οκτώ (8) φάκελοι λυτών εγγράφων, δύο ( 2) λογιστικά βιβλία, οκτώ (8) τηλεγραφικοί κώδικες.
Αρχείο Ελληνικής Εμπορικής Εταιρείας Εισαγωγής και Εξαγωγής: οκτώ (8) φάκελοι λυτών εγγράφων, τρία (3) βιβλία αντιγραφής επιστολών, τέσσερα (4) λογιστικά βιβλία.
Αρχείο Δ.Αλεξόπουλου-Εμπορικής και Βιομηχανικής Εταιρείας: εννέα (9) φάκελοι λυτών εγγράφων, πενήντα τέσσερα (54) βιβλία αντιγραφής επιστολών, σαράντα τρία (43) λογιστικά βιβλία.
Αρχείο Ελληνικής Σταφιδικής Εταιρείας: εννέα (9) βιβλία αντιγραφής επιστολών.
Αρχείο Ανωνύμου Βιομηχανικής Εταιρείας Ξυλείας: ένας (1) φάκελος λυτών εγγράφων, πέντε (5) βιβλία αντιγραφής επιστολών, δεκατέσσερα (14) λογιστικά βιβλία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τιμολόγια και οι αποδείξεις, χαρακτηριστική κατηγορία υλικού όλων των οικονομικών αρχείων, καθώς και τα επιστολόχαρτα των εταιρειών και καταστημάτων στα οποία καταγράφονται δεκάδες ονόματα προμηθευτών, εμπορικά είδη και προϊόντα καθώς και πολύτιμα στοιχεία ταυτότητας του καταστήματος ή της εταιρείας συνοδευόμενα συνήθως από όμορφες και πρωτότυπες εικονογραφικές παραστάσεις. Σπάνιο επίσης εικαστικό υλικό αποτελούν οι ετικέτες των κρασιών και τα διαφημιστικά της Άμβουργερ & Σα, που προέρχονται όλα από το λιθογραφείο του Ι.Διακίδη στην Πάτρα.
Το υλικό αναφέρεται κυρίως στην παραγωγή, επεξεργασία και εμπόριο της σταφίδας, στην οινοποιητική διαδικασία και παραγωγή, στην καλλιέργεια και εξαγωγή της γλυκόρριζας, στην εισαγωγή και εμπορία θείου, στο εμπόριο της ξυλείας και την κατασκευή και επισκευή βαρελιών και σταφιδοκιβωτίων. Καλύπτει άλλωστε μία μεγάλη χρονική περίοδο ξεκινώντας από τα μέσα του 19ου αιώνα και φθάνοντας στα χρόνια του Μεσοπολέμου.

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Ανάμεσα στον κύριο όγκο του υλικού βρέθηκαν και λιγοστά έγγραφα και αλληλογραφία, ιδιωτικού χαρακτήρα, που αφορούσαν την οικογένεια Ντόντη αλλά και τις οικογένειες Κρητικού και Δεσύλλα (που ίσως κατοίκησαν για κάποιο διάστημα στο συγκεκριμένο σπίτι), τεκμήρια χωρίς καμμία σύνδεση με το υπόλοιπο αρχειακό υλικό που εκκαθαρίστηκαν.

Προσθήκες υλικού

Σύστημα ταξινόμησης

Το υλικό ταξινομήθηκε κατά τους δημιουργούς των αρχείων βασικά σε σειρές αλληλογραφίας, λογιστικών βιβλίων και λυτών εγγράφων οικονομικής διαχείρισης.

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Βάρδα, Χριστίνα (επιμ), Αρχείο Άμβουγερ-Αλεξόπουλου, ΕΛΙΑ, 2008
Διαθέσιμο στο: www.elia.org.gr

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Σχετιζόμενες περιγραφές

Περιοχή παρατηρήσεων

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Είδη

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

2008

Αλφάβητο(α)

Πηγές

Ευρετήριο Φορέα

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Βάρδα, Χριστίνα

Περιοχή εισαγωγών