Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1885-2018 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
Χαρτώο υλικό: 2.566 φάκελοι, 40 τρέχοντα μέτρα
Φωτογραφικό υλικό: 93 φάκελοι, 1.491 φωτογραφίες
Οπτικοακουστικό υλικό: 95 κασέτες ήχου, 46 κασέτες βίντεο
Context area
Name of creator
Biographical history
Ο Ιωάννης (Γιάγκος) Πεσμαζόγλου, γιος του τραπεζίτη Στέφανου Πεσμαζόγλου, σπούδασε νομικές, πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο St John’s Collegeτου Πανεπιστημίου Cambridge. Το 1950 αναγορεύθηκε υφηγητής Πολιτικής Οικονομίας στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1964 εξελέγη εντεταλμένος υφηγητής και τον Μάρτιο του 1967 εξελίχθηκε στη βαθμίδα του καθηγητή• με μία παύση το 1968-1969, οπότε και τέθηκε σε διαθεσιμότητα, δίδαξε μέχρι την οικειοθελή του αποχώρηση το 1970 λόγω της αντίθεσής του προς το δικτατορικό καθεστώς.
Κατά το διάστημα 1951-1955 υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής Οικονομικής Πολιτικής και Προγράμματος στο Υπουργείο Συντονισμού και στη συνέχεια (1955-1960) ως Οικονομικός Σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος. Την περίοδο 1957-1961 ηγήθηκε της ελληνικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις με την ΕΖΕΣ και την ΕΟΚ και κατόπιν (1962-1965) της Επιτροπής Ευρωπαϊκής Συνεργασίας. Στο μεταξύ, το 1960, διορίστηκε Υποδιοικητής στην Τράπεζα της Ελλάδος, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι την παραίτησή του το 1967.
Την περίοδο 1967-1974 ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση, στο πλαίσιο της οποίας ίδρυσε την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ)• αποτέλεσμα της δράσης αυτής ήταν αρχικά η εκτόπιση και έπειτα η κράτησή του σε απομόνωση από το ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική. Διετέλεσε Υπουργός Οικονομικών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του 1974 και στις εκλογές του ίδιου έτους εξελέγη βουλευτής του κόμματος Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (ΕΚ-ΝΔ) που μετονομάστηκε αργότερα σε Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ)• επανεξελέγη το 1977 με την ΕΔΗΚ, ενώ το 1985 εξελέγη ανεξάρτητος βουλευτής (συνεργαζόμενος με τη Νέα Δημοκρατία). Παράλληλα, συνέχισε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ ως πρόεδρος της Μικτής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελλάδας - Ευρωπαϊκής Κοινότητας(1975-1978). Από τα ιδρυτικά στελέχη του Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (ΚΟΔΗΣΟ) διετέλεσε πρόεδρός του από το 1979 έως το 1984, οπότε και αποχώρησε από αυτό. Με το ΚΟΔΗΣΟ αρχικά και έπειτα ως ανεξάρτητος με την υποστήριξη της Νέας Δημοκρατίας,εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (1981-1984 και 1989-1994).Μεταξύ άλλων, τον απασχόλησαν η οικονομική πολιτική, η δημόσια υγεία, το γλωσσικό ζήτημα, η εκπαίδευση, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς και οι πολιτικές εξελίξεις στα Βαλκάνια και την ανατολική Ευρώπη.
Καθοριστικός ήταν ο ρόλος του στην ίδρυση του Βασιλικού (μετέπειτα Εθνικού) Ιδρύματος Ερευνών το 1958, όπου και διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου μέχρι το 1968.Το 1992 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, την προεδρία της οποίας ανέλαβε το 1996.
Στις μελέτες και τις ομιλίες του διαπραγματεύεται θέματα σχετικά με την οικονομία, την ευρωπαϊκή ενοποίηση, την εξωτερική πολιτική και ασφάλεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.ά.
[Πηγές: Το υλικό του αρχείου• Ν. Λουλέ-Θεοδωράκη, Γιάγκος Πεσμαζόγλου, Αθήνα 1996• Γ. Κουμάντος κ.ά., Γιάγκος Πεσμαζόγλου. Εκδήλωση τιμής και μνήμης, Αθήνα 2006•Γ. Σ. Δονάτος κ.ά., Ιωάννης Σ. Πεσμαζόγλου: Πανεπιστημιακός, ευρωπαϊστής, διαπραγματευτής, επιμ. Μ. Ψαλιδόπουλος, Αθήνα 2010].
Repository
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Το χαρτώο υλικό δωρήθηκε στο ΙΑΤΕ τον Φεβρουάριο του 2017 από την οικογένεια του Ιωάννη Πεσμαζόγλου, τη σύζυγο του Μιράντα και τα τέκνα τους Στέφανο και Βασίλη. Οι ίδιοι εμπλούτισαν το αρχείο δωρίζοντας τον Φεβρουάριο του 2019 το φωτογραφικό και το οπτικοακουστικό υλικό.
Content and structure area
Scope and content
Το αρχείο περιλαμβάνει τεκμήρια σχετικά με τη δραστηριότητα του Ιωάννη (Γιάγκου) Πεσμαζόγλου ως Γενικού Διευθυντή στο Υπουργείο Συντονισμού, Οικονομικού Συμβούλου και Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και Υπουργού Οικονομικών•περιέχει επίσης, αρχειακό υλικό από τη δραστηριότητά του κατά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και ΕΟΚ• ακόμη, περιλαμβάνονται τεκμήρια από την πανεπιστημιακή και ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία, την αντιδικτατορική του δράση (1967-1974), καθώς και από το πολιτικό του έργο στην Ελλάδα και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στο αρχείο του Ιω. Πεσμαζόγλου εντάχθηκαν και έγγραφα από το αρχείο του πατέρα του, Στέφανου Γ. Πεσμαζόγλου (12 φάκελοι της περιόδου 1885-1963), καθώς και υλικό που συγκεντρώθηκε μετά τον θάνατό του (18 φάκελοι των ετών 2003-2018).
Το αρχειακό υλικό περιλαμβάνει έγγραφα, σημειώματα, αλληλογραφία, συγγράμματα και ομιλίες του Ιω. Πεσμαζόγλου, δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών, επίσημες εκδόσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, οπτικοακουστικό υλικό και φωτογραφίες.
Appraisal, destruction and scheduling
Διατηρήθηκε όλο το αρχείο. Έγινε εκκαθάριση των πολλαπλών αντιγράφων.
Accruals
Δεν αναμένονται προσθήκες.
System of arrangement
Η αρχική τάξη του αρχείου διατηρήθηκε και αποκαταστάθηκε όπου ήταν διαταραγμένη.
Το υλικό ταξινομήθηκε σε δεκαέξι αρχειακές σειρές που αντικατοπτρίζουν τις κύριες δραστηριότητες του Ιω. Πεσμαζόγλου στη διάρκεια του βίου του ως εξής: A6S1 Υπουργείο Συντονισμού• A6S2 Τράπεζα της Ελλάδος• A6S3 ΕΖΕΣ-ΕΟΚ: διαπραγματεύσεις – Συμφωνία Συνδέσεως•A6S4 Υπουργείο Οικονομικών• A6S5 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών• A6S6 Ακαδημία Αθηνών• A6S7 Επιστημονική έρευνα: δράσεις και προτάσεις• A6S8 Αντιδικτατορική δράση• A6S9 Ένωση Κέντρου -Νέες Δυνάμεις. Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου• A6S10 Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (ΚΟΔΗΣΟ)• A6S11 Ανεξάρτητος Βουλευτής• A6S12 Ανεξάρτητος Ευρωβουλευτής• A6S13 Ενημέρωση - επικοινωνία• A6S14 Ποικίλα θέματα• A6S15 Φωτογραφικό υλικό και A6S16 Οπτικοακουστικό υλικό.
Οι φάκελοι ταξινομήθηκαν θεματικά και χρονολογικά.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Η πρόσβαση είναι ελεύθερη, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και τους όρους χρήσης του ΙΑΤΕ
Conditions governing reproduction
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση των πνευματικών δικαιωμάτων του αρχείου. Η αναπαραγωγή του υλικού επιτρέπεται σύμφωνα με τους όρους χρήσης του ΙΑΤΕ.
Language of material
Script of material
Language and script notes
Ελληνική, αγγλική, γερμανική, γαλλική.
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Το ευρετήριο φακέλων διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστότοπο της Τράπεζας της Ελλάδος. Στο αναγνωστήριο του ΙΑΤΕ οι ερευνητές έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικό ευρετήριο.
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Publication note
Τα ακόλουθα έργα βασίζονται ή περιλαμβάνουν εκτενείς αναφορές στο αρχείο: Ι. Σ. Πεσμαζόγλου, Αγωνιστικά, τ.3, Αθήνα 1974-1988•Ν. Λουλέ-Θεοδωράκη, Γιάγκος Πεσμαζόγλου, Αθήνα 1996• Μ. Μινώτου, Η ευρωπαϊκή επιλογή της κυβέρνησης Καραμανλή, 1957-1959 [αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή], Αθήνα 2002• Τρ. Σκλαβενίτης (επιμ.), Τα ιδρυτικά κείμενα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και η αλληλογραφία Ι. Στ. Πεσμαζόγλου – Λ. Θ. Ζέρβα, Αθήνα 2008• Δ. Σαμίου, Η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ) και η ιδιαίτερη συμβολή της στον αντιδικτατορικό αγώνα (1970-1972), Αθήνα 2017.
Notes area
Note
Η ψηφιοποίηση του αρχείου είναι σε εξέλιξη.
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ), 2η έκδοση
Dates of creation revision deletion
Η περιγραφή του αρχείου σε επίπεδο φακέλου ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2019.
Script(s)
Sources
Δελτίο περιγραφής Φορέα
Archivist's note
Το αρχείο επεξεργάστηκαν οι αρχειονόμοι Ασκητή Βασιλική, Γιάνναρη Κυριακή και Τακτικός Σπυρίδων.