Αρχείο GR GL CIT 119 - Αρχείο Κωνσταντίνου και Ιωάννας Τσάτσου

Περιοχή αναγνώρισης

Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής

GR-ASCSA GR GL CIT 119

Τίτλος

Αρχείο Κωνσταντίνου και Ιωάννας Τσάτσου

Χρονολογία(ες)

  • 1920-2000 (Δημιουργία)

Επίπεδο περιγραφής

Αρχείο

Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)

περίπου 38 γραμμικά μέτρα

Περιοχή πλαισίου παραγωγής

Όνομα του παραγωγού

(1899-1987)

Βιογραφικό σημείωμα

Σημείωση: Τα βιογραφικά στοιχεία είναι προσαρμοσμένα από τον ιστότοπο της Προεδρίας της Δημοκρατίας και του ΕΚΕΒΙ

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος γεννήθηκε το 1899 στην Αθήνα όπου και έζησε μέχρι το θάνατό του, το 1987. Ήταν πρωτότοκος γιος του δικηγόρου και πολιτικού Δημητρίου Τσάτσου και της Θεοδώρας, το γένος Ευστρατιάδη με καταγωγή από την Τεργέστη. Είχε έναν μικρότερο αδερφό τον Θεμιστοκλή (Μίστο). Ήταν παντρεμένος με την Ιωάννα Σεφεριάδου και είχε δυο κόρες (Δέσποινα Τσάτσου-Μυλωνά και Ντόρα Τσάτσου-Συμεωνίδη). Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1914-18).

Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τα έργα των κλασσικών ελλήνων και λατίνων συγγραφέων καθώς και με την νεοελληνική λογοτεχνία και την ποίηση. Δημοσίευσε δύο τόμους ποιημάτων και θεατρικών έργων με το ψευδώνυμο Ήβος Δελφός.

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι το 1920 τοποθετήθηκε στην ελληνική διπλωματική αντιπροσωπεία στο Παρίσι. Με την ιδιότητά του αυτή, εργάστηκε στην αποκρυπτογράφηση κειμένων και συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (συνέδριο Ειρήνης υπό τον Ελ.Βενιζέλο).

Υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό (1920-1923) και μάλιστα στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Μετά το θάνατο του πατέρα του ανέλαβε το δικηγορικό του γραφείο μαζί με τον Γ. Μαριδάκη όπου εργάστηκε μέχρι το 1930.

Μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη φιλοσοφία και φιλοσοφία του δικαίου στη Χαϊδελβέργη (1925-1928) επέστρεψε στην Αθήνα. Ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ της Νομικής το 1929 με τη διδακτορική διατριβή «Η Νομική ως τεχνική και επιστήμη», υφηγητής το 1930 με διατριβή επί υφηγεσία «Φιλοσοφία και επιστήμη του Δικαίου» και έκτακτος καθηγητής στη Νομική Σχολή Αθηνών το 1932 στην έδρα της Εισαγωγής στην Επιστήμη του Δικαίου και της Φιλοσοφίας του Δικαίου. Το 1933 διορίστηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και μαζί με άλλους καθηγητές οργάνωνε πανεπιστημιακά φροντιστηριακά μαθήματα για τελειόφοιτους φοιτητές. Το διάστημα 1935-1938 δίδαξε και στην Πάντειο το μάθημα «Η κοινωνική φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων». Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά (1939), συνελήφθη και εκτοπίσθηκε στη Σκύρο πρώτα και μετά στις Σπέτσες. Το 1941 απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο και το 1944 διέφυγε στη Μέση Ανατολή, όπου διορίστηκε τεχνικός σύμβουλος της εξόριστης κυβέρνησης Τσουδερού.

Eπανήλθε στα πανεπιστημιακά του καθήκοντα μετά την απελευθέρωση και το 1945 ανέλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών και Ασφαλείας στην κυβέρνηση Βούλγαρη (1945), καθώς και το Υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών στην κυβέρνηση Κανελλόπουλου. Το 1946 παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο και πολιτεύθηκε με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Χρημάτισε Υπουργός Τύπου στην κυβέρνηση Σοφούλη (1946-1949), Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων στην κυβέρνηση Σοφούλη (1949-50), καθώς και Υφυπουργός Συντονισμού στη κυβέρνηση Σ. Βενιζέλου (1950-51). Στις εκλογικές αναμετρήσεις των ετών 1950, 1951 και 1953 απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής.

Το 1953 δίδαξε στο ελεύθερο πανεπιστήμιο του Ευάγγελου Παπανούτσου Αθήναιον (1953-1954) και ταξίδεψε στις Η.Π.Α. με υποτροφία της αμερικανικής κυβέρνησης (Smith-Mundt Act).

Το 1955 προσχώρησε στο νεοϊδρυθέν κόμμα της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή με το οποίο και εξελέγη βουλευτής σε κάθε εκλογική αναμέτρηση από το 1956 έως τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Υπηρέτησε ως Υπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως και Υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας στις κυβερνήσεις Καραμανλή (1956, 1958, 1962) με αρμοδιότητες Τύπου και Τουρισμού (1958), καθώς και Υπουργός Δικαιοσύνης στη βραχύβια κυβέρνηση Κανελλόπουλου (1967). Κατά το ίδιο διάστημα διετέλεσε βασικός προπαγανδιστής στη Νεολαία της ΕΡΕ (ΕΡΕΝ).

Μετά τη μεταπολίτευση το 1974, ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Στις βουλευτικές εκλογές του 1974 εξελέγη Βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Επίσης διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής Σύνταξης του ισχύοντος Συντάγματος στην περίοδο 1974-1975.

Στις 20 Ιουνίου 1975, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος εξελέγη από τη Βουλή Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με 210 ψήφους επί 295 παρόντων βουλευτών. Διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας μέχρι το Μάιο του 1980.

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος δημοσίευσε πλήθος επιστημονικών μελετών, νομικών και φιλοσοφικών συγγραμμάτων καθώς και λογοτεχνικών έργων. Επίσης έχει πλούσια αρθρογραφία στον τύπο. Το 1961 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας διετέλεσε Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος (1966). Το 1979 εξελέγη ξένος εταίρος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Γαλλίας και επίτιμος διδάκτωρ της Σορβόννης. Εξελέγη επίσης ξένος εταίρος των Ακαδημιών της Ρουμανίας και του Μαρόκου το 1980, καθώς και μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών, Τέχνης και Γραμμάτων το 1981. Το 1980 του απονεμήθηκε το μέγα ευρωπαϊκό βραβείο Κούντενχοβε-Καλλέργη (Coudenhove-Kalergi).

Βλ. την αυτοβιογραφία του Κ. Τσάτσου, Λογοδοσία μιας Ζωής (2 τόμοι), Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 2001 (τέταρτη έκδοση) και το Βιοχρονολόγιο Κωνσταντίνου Τσάτσου στο Κωνσταντίνος Τσάτσος Φιλόσοφος, Συγγραφέας, Πολιτικός. Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, Αθήνα, 6-8 Νοεμβρίου 2009, Γρανάδα-Αθήνα 2010, 719-745 με επιπλέον παραπομπές σε βιογραφίες ή εργογραφίες του ΚΤ.

Όνομα του παραγωγού

Βιογραφικό σημείωμα

Φορέας διατήρησης του αρχείου

Ιστορικό της ενότητας περιγραφής

Διαδικασία πρόσκτησης

Το αρχείο Κωνσταντίνου & Ιωάννας Τσάτσου δωρήθηκε στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη από την κόρη τους Δέσποινα Μυλωνά-Τσάτσου και τον εγγονό τους Γιώργο Συμεωνίδη στις 5/3/2008.
Από τη δωρεά εξαιρέθηκαν ορισμένα τεκμήρια (οικογενειακή/προσωπική αλληλογραφία, ημερολόγια, οικογενειακές φωτογραφίες) που παραμένουν στην οικογενειακή οικία της οδού Κυδαθηναίων 9. Μια πρώτη επεξεργασία, εκκαθάριση και καταγραφή του αρχείου σε βάση δεδομένων είχε γίνει με την επίβλεψη της κ. Δ. Μυλωνά. Η εκτύπωση της βάσης δεδομένων εν είδει ευρετηρίου καθώς και μια περιληπτική αναφορά των περιεχομένων του αρχείου ήταν τα πρώτα εργαλεία έρευνας που συνόδευαν τη δωρεά.

Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης

Παρουσίαση περιεχομένου

Κατά την παραλαβή του αποτελείτο από 17 μεγάλες κούτες, 6 μικρότερα κουτιά και 9 φωριαμούς με αρχειακό υλικό. Έως τις αρχές του 2014 μεγάλο τμήμα του αρχείου είχε ταξινομηθεί και καταγραφεί. Ο κατάλογός είναι προσβάσιμος μέσω της ιστοσελίδας των Αρχείων στο διαδίκτυο.

Το αρχείο περιλαμβάνει χειρόγραφα και δακτυλόγραφα κείμενα (λογοτεχνικά και πολιτικά), προσωπικά και επίσημα/υπηρεσιακά έγγραφα, επιστολές (προσωπική και υπηρεσιακή αλληλογραφία), δημοσιεύματα, αποκόμματα από τον τύπο, υλικό από την πολιτική σταδιοδρομία του ΚΤ και από τις διάφορες ακαδημαϊκές του δραστηριότητες, φωτογραφίες και οπτικοακουστικό υλικό.

Το αρχείο αποτελείτo στην πραγματικότητα από τρία υποαρχεία:
Α) το αρχείο Κωνσταντίνου Τσάτσου
Β) το αρχείο Ιωάννας Τσάτσου
Γ) το αρχείο της οικογένειας Σεφεριάδου (Στυλιανός Σεφεριάδης, Γιώργος Σεφέρης, Άγγελος Σεφεριάδης) [ξεχωριστή αρχειακή περιγραφή]

Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση

Προσθήκες υλικού

Σύστημα ταξινόμησης

Α) ΑΡΧΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΤΣΟΥ (1899-1987)
Το υλικό έχει ταξινομηθεί στις ακόλουθες 9 ενότητες:

ΕΝΟΤΗΤΑ Ι: Ο πανεπιστημιακός ΚΤ (καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών), 1930-1941, 1943-1946 - Φιλοσοφία του Δικαίου

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ: Ο λογοτέχνης, φιλόσοφος και ακαδημαϊκός ΚΤ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ: Ο πολιτικός ΚΤ (1918-1974)

Ενότητα IV: Αλληλογραφία

Ενότητα V: Προεδρία της Δημοκρατίας (1975-1980)

Ενότητα VI: Μετά την Προεδρία (1981-87)

Ενότητα VII: Φωτογραφίες ΚΤ & ΙΤ

Ενότητα VΙII: Οπτικοακουστικό υλικό

Ενότητα IX: Θάνατος ΚΤ (9/10/1987) & Δευτερογενές υλικό (μετά το 1987)

Β) ΑΡΧΕΙΟ ΙΩΑΝΝΑΣ ΤΣΑΤΣΟΥ (1909-2000)
Το υποαρχείο της Ιωάννας Τσάτσου, συζύγου του Κωνσταντίνου Τσάτσου και αδελφής του Γιώργου Σεφέρη, έχει ταξινομηθεί σε 8 ενότητες που περιγράφονται εδώ. Η ΙΤ υπήρξε σημαντική προσωπικότητα της εποχής της με λογοτεχνικό έργο και με πλούσια δράση επί Κατοχής και αργότερα.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ι
Προσωπικά έγγραφα

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ
Το έργο (ποίηση, πεζά, άλλα έργα, μεταφράσεις έργων ΙΤ, κριτικές στο έργο ΙΤ)

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ
Αλληλογραφία

ΕΝΟΤΗΤΑ ΙV
’Αρθρα-Ομιλίες-Συνεντεύξεις-Εκδηλώσεις

ΕΝΟΤΗΤΑ V
Άλλες δραστηριότητες

ΕΝΟΤΗΤΑ VΙ
Δημοσιεύματα ελληνικού και ξένου τύπου (αποκόμματα τύπου)

ΕΝΟΤΗΤΑ VΙΙ
Διάφορα

ΕΝΟΤΗΤΑ VΙΙΙ
Δευτερογενές υλικό για την ΙΤ και το έργο της (μετά το 2000) [https://www.ascsa.edu.gr/index.php/archives/konstantinos-tsatsos-series-iv]

Γ) ΑΡΧΕΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΕΦΕΡΙΑΔΟΥ
Το αρχείο αποτελείται από 3 ενότητες, κάθε μία αφιερωμένη στα τρία συγγενικά πρόσωπα της Ιωάννας Τσάτσου. Η Ενότητα Ι αφορά τον πατέρα της, Στυλιανό Σεφεριάδη (1873-1951), διαπρεπή νομικό, καθηγητή της Νομικής Σχολής με διεθνή καριέρα, αλλά και με εκτενές λογοτεχνικό έργο. Η Ενότητα ΙΙ αφορά το μεγάλο αδελφό της, Γιώργο Σεφέρη (1900-1971), διπλωμάτη και νομπελίστα ποιητή, ενώ η Ενότητα ΙΙΙ, το μικρό της αδελφό, Άγγελο Σεφεριάδη (1905-1950). Όλες οι ενότητες περιλαμβάνουν προσωπικά έγγραφα (σχολικά τεκμήρια, διαβατήρια κλπ), αλληλογραφία, χειρόγραφα κείμενα και αποκόμματα τύπου.

Η Ενότητα Ι έχει διαιρεθεί στις εξής 5 υποενότητες ανάλογα με τις δραστηριότητες του Στ. Σεφεριάδη: Υποενότητα Ι.1: Προσωπικά και οικογενειακά έγγραφα, Υποενότητα Ι.2: Ο λογοτέχνης Στ. Σεφεριάδης, Υποενότητα Ι.3: Ο νομικός και πανεπιστημιακός Στ. Σεφεριάδης, Υποενότητα Ι.4: Τιμητικές διακρίσεις (τα παράσημά του), Υποενότητα Ι.5: Αλληλογραφία (οικογενειακή και επαγγελματική). Η Ενότητα ΙΙ (Γιώργος Σεφέρης) έρχεται να συμπληρώσει το αρχείο του ποιητή που φυλάσσεται από χρόνια στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα σχολικά τεκμήρια του Σεφέρη και η εκτενής αλληλογραφία του με την αδελφή του. Στην ενότητα περιλαμβάνονται και κάποια έργα του ποιητή, ανάμεσα στα οποία ένα δακτυλόγραφο αντίτυπο της ποιητικής του συλλογής Στέρνα με χειρόγραφες σημειώσεις και διορθώσεις (1931-1932). Υπάρχουν επίσης αποκόμματα τύπου και δευτερογενές υλικό σχετικά με τον ποιητή που συνέλεγε η ΙΤ και η Δ. Μυλωνά. Στην Ενότητα ΙΙΙ εκτός από τα προσωπικά και υπηρεσιακά έγγραφα υπάρχουν τεκμήρια σχετικά με το θάνατο του Άγγελου στην Αμερική (διευθέτηση κληρονομικών και άλλων ζητημάτων). Από το λογοτεχνικό έργο του Ά. Σεφεριάδη ξεχωρίζουν τα ποιήματά του και η μετάφραση του έργου του Shakespeare, Η τραγωδία του Αμλέτου πρίγκηπα της Δανίας (δακτυλόγραφο). Το μεγαλύτερο μέρος της αλληλογραφίας του καταλαμβάνουν οι επιστολές της αδελφής του, ΙΤ. [https://www.ascsa.edu.gr/index.php/archives/seferiadis-family-papers]

Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης

Όροι πρόσβασης

Όροι αναπαραγωγής

Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων

Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων

Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων

Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις

Εργαλεία έρευνας

Περιοχή συμπληρωματικών πηγών

Εντοπισμός πρωτοτύπων

Εντοπισμός αντιγράφων

Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής

Σχετιζόμενες περιγραφές

Περιοχή παρατηρήσεων

Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης

Σημεία πρόσβασης

Τόποι

Περιοχή ελέγχου της περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής

Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής

Κανόνες και/ή συμβάσεις

Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής

Αλφάβητο(α)

Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου

Λήδα Κωστάκη

Περιοχή εισαγωγών

Σχετιζόμενοι τόποι