Ιστορικό Αρχείο Δήμου Αθηναίων

• Δήμος Αθηναίων, Διεύθυνση Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Τμήμα Δημοτικού και Ιστορικού Αρχείου

• Δημοτικό ή Κοινοτικό Αρχείο

2003

Η Αρχειακή Υπηρεσία Δήμου Αθηναίων συστάθηκε το 2003 με εισήγηση της τότε Αντιδημάρχου Καλλιόπης Μπουρδάρα (υπ' αρ. 129416/2003 απόφαση Δημάρχου Ντόρας Μπακογιάννη “περί ιδρύσεως αρχειακής υπηρεσίας”). Αφορμή στάθηκε ο εντοπισμός των Πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας του 19ου αιώνα, υλικό που βρέθηκε σε κακή κατάσταση στα υπόγεια του Δημαρχιακού Μεγάρου. Ακολούθως, ορίστηκε Εποπτικό Συμβούλιο προκειμένου να συνδράμει την αρχειακή υπηρεσία στα πρώτα της βήματα (υπ'αρ. 129417/02-10-2003 απόφαση Δημάρχου). Μέλη του ήταν οι:

Καλλιόπη (Κέλλυ) Μπουρδάρα, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών – Αντιδήμαρχος Δημοσίων Σχέσεων και Διεθνούς Συνεργασίας
Νικόλαος Καραπιδάκης, Καθηγητής Ιστορικού Τμήματος Ιονίου Πανεπιστημίου
Δημήτριος Αποστολόπουλος, Δ/ντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Νικόλαος Παντελάκης Αρχειονόμος Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος
Εμμανουήλ Βασιλάκης, Δημοσιογράφος
Ευγενία Κεφαλληναίου, Δ/ντρια Εθνικής Βιβλιοθήκης

Το Αρχείο στεγάστηκε στον πρώτο όροφο του κτηρίου επί των οδών Ηπείρου 70 & Λιοσίων. Τα στελέχη του επιμορφώθηκαν σχετικά στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας.

2005

Oι αρμοδιότητες του Εποπτικού Συμβουλίου μεταγράφηκαν ως αρμοδιότητες του Ιστορικού Αρχείου, αυτόνομου τμήματος, υπαγόμενου στο Γραφείο Δημάρχου (τροποποίηση Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας Δήμου Αθηναίων, ΦΕΚ Β' 1828/ 23-12-2005). Την εποχή εκείνη δόθηκε προτεραιότητα στην μικροφωτογράφηση των Πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου 1841-1900, που αποτέλεσε και την πρώτη συλλογή.

2007

Επί δημαρχίας Νικήτα Κακλαμάνη, επικεφαλής του Ιστορικού Αρχείου τέθηκε ο δημοτικός σύμβουλος και Αντιδήμαρχος Ελευθέριος Σκιαδάς. Συλλέχθηκαν μικροφίλμ του τέως Τμήματος Μικροφωτογράφησης Δήμου Αθηναίων και ξεκίνησε η αποδελτίωση των Πρακτικών Δημοτικού Συμβουλίου 1841-1900 από ομάδα φοιτητών. Παράλληλα, επανεκδόθηκε το ιστορικό λεύκωμα ΑΘΗΝΑΙ (ΑΤΗΕΝ, 1888) και προωθήθηκαν συνεργασίες με άλλους φορείς.

2012 – σήμερα

Επί δημαρχίας Γιώργου Καμίνη, την εποπτεία του Τμήματος Δημοτικού και Ιστορικού Αρχείου άσκησαν διαδοχικά οι Αντιδήμαρχοι Φώτης Προβατάς (2013-2015) και Αμαλία Ζέπου (2015-έως σήμερα).

Με τον Ο.Ε.Υ. 2012 (ΦΕΚ Β΄58/25-01-2012) το Αρχείο εντάχθηκε στη Δ/νση Αποκέντρωσης και Διοίκησης ως Τμήμα Δημοτικού & Ιστορικού Αρχείου και απέκτησε αρμοδιότητες προς δύο αλληλοσυμπληρούμενους άξονες: το δημοτικό αρχείο (τρέχον αρχείο των υπηρεσιών) και το ιστορικό αρχείο (συλλογές). Παρόμοια οργανωτική δομή διατηρεί και στον νέο Ο.Ε.Υ. (ΦΕΚ Β' 3812/30-11-2016).

Στο πλαίσιο αυτό διατύπωσε την αρχειακή πολιτική του δήμου Αθηναίων, συγκρότησε δίκτυο υπαλλήλων συνδέσμων στο πρότυπο των Γ.Α.Κ. και, κατά προτεραιότητα, σχεδίασε και επιμελήθηκε τη χαρτογράφηση του αρχειακού υλικού στις δημοτικές υπηρεσίες, δράση που υλοποίησαν τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι.). Ακόμα, ανέλαβε πρωτοβουλία για τη διάσωση και πρόσκτηση τεκμηρίων, τη συγκρότηση αρχειακών ενοτήτων και τη σύνταξη εργαλείων έρευνας.

Το Ιστορικό Αρχείο επιδιώκει συνεργασίες και αναπτύσσει εξωστρεφή δραστηριότητα, προβάλλοντας την τοπική ιστορία και την ιστορία της τοπικής αυτοδιοίκησης ως νέα πεδία έρευνας. Μέλημα του είναι η διάσωση των τεκμηρίων και η διάθεση τους στην έρευνα. Ακόμα, η τεκμηρίωση και η οργάνωσή τους σε συλλογές, ως επιμέρους ενότητες ενός ιδιαίτερου αφηγήματος: της ιστορίας του δήμου και κατ’ επέκταση της πόλης της Αθήνας.

Αναμένεται η εισαγωγή νέου αρχειακού υλικού και η συγκρότηση συλλογών ανά Δημοτική Διεύθυνση.

H αρχειακή υπηρεσία του δήμου Αθηναίων υπάγεται στην Δ/νση Αποκέντρωσης και Διοίκησης και φέρει την επωνυμία Τμήμα Δημοτικού και Ιστορικού Αρχείου. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ. Δήμου Αθηναίων, ΦΕΚ Β' 3812/30-11-2016), μεριμνά για τον εντοπισμό, διάσωση, συντήρηση, ταξινόμηση και διάθεση στην έρευνα των τεκμηρίων που σχετίζονται με την διοικητική, οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ιστορία του δήμου. Ακόμη, εποπτεύει τα ενεργά αρχεία των δημοτικών διευθύνσεων. Αναλυτικότερα :

Έχει την αρμοδιότητα για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της αρχειακής πολιτικής του Δήμου Αθηναίων.
Εντοπίζει, συγκεντρώνει, διαφυλάττει, ταξινομεί, καταλογογραφεί τα αρχειακά τεκμήρια που παράγει ο Δήμος Αθηναίων και οι εποπτευόμενες υπηρεσίες και αφορούν την διοικητική, οικονομική και κοινωνική ιστορία, αλλά και την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης.
Μεριμνά για τη συντήρηση, αναπαραγωγή και διάθεση στην έρευνα (συγκρότηση εργαλείων έρευνας, χορήγηση άδειας μελέτης) των φυσικών και ψηφιακών αρχειακών συλλογών.
Λειτουργεί αναγνωστήριο και θεματική βιβλιοθήκη με εκδόσεις, δημοσιεύματα, σπουδαστικές ερευνητικές εργασίες που αφορούν στην ιστορία της πόλης των Αθηνών.
Μεριμνά για τον εμπλουτισμό των συλλογών και την απόκτηση νέων από δωρεές κ.λ.π.
Είναι σύνδεσμος μεταξύ των Δημοτικών Διευθύνσεων και των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Γ.Α.Κ.) σε θέματα αρχειακής πολιτικής.
Ασκεί εποπτεία των ενεργών αρχείων των Δημοτικών Διευθύνσεων, παρέχει τεχνογνωσία και διευκολύνσεις ως προς τη ροή προτύπων διαδικασιών τήρησης, διαχείρισης και εκκαθάρισης σύγχρονων αρχείων.
Συγκροτεί και λειτουργεί το δίκτυο υπαλλήλων-συνδέσμων των Δημοτικών Διευθύνσεων.
Παρέχει τις αναγκαίες οδηγίες για την καταγραφή, αρχειοθέτηση, ταξινόμηση φύλαξη και συντήρηση του αρχειακού υλικού του δήμου.
Αποφασίζει την χορήγηση ή μη αδειών μελέτης, μεταγραφής, φωτογράφισης αρχειακού υλικού του δήμου,
Αποφασίζει για τα δημοσιεύματα και τις πάσης φύσεως εκδόσεις του αρχειακού υλικού του δήμου.
Γνωμοδοτεί για κάθε θέμα αρχείου και αρχειακής πολιτικής για το οποίο ζητείται η γνώμη του από τον δήμαρχο Αθηναίων.
Γνωμοδοτεί γενικά για κάθε ζήτημα που έχει σχέση με το αρχειακό υλικό και την αρμόδια υπηρεσία.
Προωθεί, αναπτύσσει και καλλιεργεί τις σχέσεις επιστημονικής, τεχνικής και πολιτιστικής συνεργασίας του δήμου με φορείς (π.χ. Πανεπιστήμια, άλλα πνευματικά ιδρύματα, νομικά πρόσωπα, κρατικές Υπηρεσίες, οργανισμούς πάσης φύσεως κλπ) του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Τηρεί αρχείο αποφάσεων συνεδριάσεων Δημοτικού Συμβουλίου.

Αρχεία Δημοτικού Συμβουλίου, Δημοτικής Περιουσίας, Παλαιού Δημοτολογίου, Αδελφάτου Κένρου Νεότητας, Τμήμα Προϋπολογισμού, Εθιμοτυπίας, Αμερικανικής Λεγεώνας.

Το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Αθηναίων σταδιακά παραλαμβάνει τα αρχεία διαφόρων Διευθύνσεων βάσει της υπ'αριθμ. 948/2015 Απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου "Εισαγωγή ιστορικού αρχειακού υλικού και τεκμηρίων των δημοτικών υπηρεσιών στο τμήμα Δημοτικού και Ιστορικού Αρχείου της Δ/νσης Αποκέντρωσης και Διοίκησης για τη συγκρότηση επιμέρους συλλογών του Ιστορικού Αρχείου Δήμου Αθηναίων".

Τελικό

Μερική

Δελτίο περιγραφής φορέα που απεστάλη στο Εθνικό Ευρετήριο Αρχείων