Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1927-1986 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
14 αρχειακά κουτιά
Context area
Name of creator
Biographical history
Ο εκπαιδευτικός, λογοτέχνης και κριτικός Θεόδωρος Ξύδης, γιος του Κωνσταντίνου Ξύδη και της Βασιλικής Παπαθεοδώρου, γεννήθηκε το 1908 στον Πύργο Ηλείας. Είχε έναν αδελφό, τον Γεώργιο, και δύο αδελφές τη Μαριγούλα και την Ευγενία, που πέθαναν πολύ νέες. Παντρεύτηκε την Πιπίνα Ζαντέ. Εργάστηκε ως δάσκαλος και στη συνέχεια ως διευθυντής στην δημόσια εκπαίδευση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 άρχισε να δημοσιεύει ποίηση, εξέδωσε ποιητικές συλλογές και την συγκεντρωτική έκδοση Τα ποιήματα του Θεόδωρου Ξύδη 1932-1982. Από το 1947 ασχολήθηκε συστηματικά με την βυζαντινή υμνογραφία και δημοσίευσε περισσότερα από 40 σχετικά μελετήματα και άρθρα, που συγκεντρώνονται στον τόμο Βυζαντινή Υμνογραφία (1978). Δημοσίευσε πλήθος μελετημάτων και κριτικών για την αρχαία και, κυρίως, τη νεοελληνική γραμματεία. Τα μελετήματά του για τον Σικελιανό και τον Παλαμά δημοσιεύτηκαν και σε αυτοτελείς τόμους, όπως και τα άρθρα του για την ιστορία και μυθολογία της πατρίδας του, Ηλείας. Συνεργάστηκε με επιστημονικά (κυρίως εκπαιδευτικά) και λογοτεχνικά περιοδικά (κυρίως με τη Νέα Εστία). Ήταν μέλος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Λαογραφικής Εταιρείας, της εν Αθήναις επιστημονικής εταιρείας, της Εταιρείας Βυζαντινών σπουδών, της Ελληνικής Μορφωτικής Εταιρείας, του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός», της Εταιρείας Ηλειακών μελετών, της Εταιρείας Πελοποννησιακών σπουδών, του συλλόγου προς διάδοσιν Ωφελίμων βιβλίων.
Τιμητικές διακρίσεις και βραβεία: χρυσούς σταυρός οικουμενικού Πατριαρχείου για τις μελέτες του στη βυζαντινή υμνογραφία (1963), αργυρούς σταυρός του Φοίνικος (1964), βραβείο ποίησης της ομάδας των Δώδεκα (1966), βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1971 για την ποίησή του, Α΄ κρατικό βραβείο κριτικής-δοκιμίου 1974 για το έργο του Άγγελος Σικελιανός.
Αυτοτελείς εκδόσεις: Αδελφή ψυχή, χ.τ., 1931. Ώρες γαλήνης, Αθήνα 1934. Ανάγλυφα, Αθήνα, έκδοση «Φιλολογικών χρονικών», 1946. Ποιήματα, Αθήνα, Ίκαρος, 1965. Ποιήματα 1966-1968, Αθήνα, Ιωλκός, 1968. Ποιήματα 1969-1970, Αθήνα, Ιωλκός, 1970. Ποιήματα 1971-1974, Αθήνα, Ίκαρος, 1974. Τα ποιήματα του Θεόδωρου Ξύδη 1932-1982, Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 1982. Βυζαντινή υμνογραφία, Αθήνα, εκδόσεις Νικόδημος, 1978. Άγγελος Σικελιανός, Αθήνα, Ίκαρος, 1973. Παλαμάς, Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, 1983. Ηλειακά, Αθήνα, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, 1981.
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Βιογραφικά σημειώματα του ίδιου, τεκμήρια του αρχείου.]
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Δωρεά Μαρίας Ηλιού, Φεβρούαριος 2007
Content and structure area
Scope and content
Χειρόγραφα, δακτυλόγραφα, σχεδιάσματα και δημοσιεύσεις ποιημάτων και κριτικών μελετών του Θ. Ξύδη πάνω σε θέματα που αφορούν την αρχαία, μεσαιωνική και νεοελληνική γραμματεία (κυρίως τη βυζαντινή υμνογραφία, το έργο του Ά. Σικελιανού και του Κ. Παλαμά, την ιστορία της Ηλείας), τη νεοελληνική γλώσσα και την εκπαίδευση. Κρίσεις λογοτεχνών και λογίων και άλλες δημοσιευμένες αναφορές στο έργο του, προσωπική (κυρίως ευχαριστίες και κρίσεις για έργα του) και οικογενειακή αλληλογραφία, προσωπικά τεκμήρια και οπτικοακουστικό υλικό (φωτογραφίες και μαγνητοταινίες).
Appraisal, destruction and scheduling
Εκκαθαρίστηκαν πολλαπλά φωτοαντίγραφα
Accruals
System of arrangement
Θεματική και χρονολογική
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Ελληνική, γαλλική, γερμανική, αγγλική.
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Αναλυτική περιγραφή φακέλου/υποφακέλου σε ηλεκτρονική μορφή.
Allied materials area
Existence and location of originals
Οι επιστολές του Ά. Σικελιανού προς τον Θ. Ξύδη έχουν δωρηθεί στο Μουσείο Μπενάκη και έχουν δημοσιευτεί στο Ά. Σικελιανός, Γράμματα, τόμ. Β΄ (1931-1951), φιλ. επιμ. Κ. Μπουρναζάκης, Αθήνα, Ίκαρος, 2000. Σύμφωνα με την δωρήτρια του αρχείου, Μαρία Ηλιού, παρέμειναν στην οικογένειά του: η αλληλογραφία Θεόδωρου και Πιπίνας Ξύδη, το παράσημο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, δύο φωτογραφίες του Α. Σικελιανού με αφιέρωση, μία φωτογραφία του Κ. Παλαμά με αφιέρωση, το πρωτότυπο της δημοσιευμένης επιστολής του Παλαμά προς τον Θ. Ξύδη, το πρωτότυπο επιστολής του Ο. Μερλιέ (5.3.1975).
Existence and location of copies
Related units of description
Publication note
Notes area
Note
Note
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
- Σικελιανός, Άγγελος (Subject)
- Παλαμάς, Κωστής (Subject)
- Παπανούτσος, Ευάγγελος (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση
Dates of creation revision deletion
Script(s)
Sources
Δελτίο περιγραφής Φορέα.
Archivist's note
Σοφία Μπόρα
Archivist's note
Νοέμβριος 2008