Δικογραφίες της περιόδου κατά την οποία ο Βενιζέλος ασκούσε το δικηγορικό επάγγελμα στην Κρήτη. Έγγραφα και επιστολές του Βενιζέλου σχετικά με το Κρητικό Ζήτημα, την επανάσταση στο Θέρισο και της περιόδου της Κρητικής Πολιτείας.Έγγραφα, αλληλογραφία, αντίγραφα ομιλιών του Βενιζέλου της περιόδου 1909-1912 για ζητήματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Σημειώσεις, ομιλίες, αλληλογραφία, τηλεγραφήματα και έγγραφα της περιόδου 1912-1914 σχετικά με τους Βαλκανικούς Πολέμους, τις σχετικές διπλωματικές διεργασίες, την αυτόνομη Βόρεια Ήπειρο, τη διοικητική οργάνωση των Νέων Χωρών και άλλα εσωτερικά ζητήματα. Διπλωματικά έγγραφα, αλληλογραφία, σημειώσεις και άλλα έγγραφα της περιόδου 1915-1918 που αφορούν τον Εθνικό Διχασμό, την έξοδο της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, στη σύγκρουση Βενιζέλου - βασιλιά Κωνσταντίνου, την οργάνωση του κόμματος Φιλελευθέρων και τον εκλογικό αγώνα, τους διωγμούς των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, το κίνημα της Εθνικής Αμύνης, το δυναστικό ζήτημα, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μακεδονικό Μέτωπο. Έγγραφα, αλληλογραφία και σημειώσεις της περιόδου 1919-1922 σχετικά με τη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι, τις διπλωματικές κινήσεις της Ελλάδας, την αποστολή ελληνικών δυνάμεων στην Μεσημβρινή Ρωσία, την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, τον γάμο του βασιλιά Αλέξανδρου με την Ασπασία Μάνου, την ενημέρωση του Βενιζέλου από τον Δαγκλή κ.ά. για τα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, για τη δυσμενή διπλωματική θέση της Ελλάδας και τις επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, το προσφυγικό ζήτημα, τις διπλωματικές κινήσεις αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την εκτέλεση των έξι κ.ά. Έγγραφα, εκθέσεις, σημειώσεις, αλληλογραφία της περιόδου 1923 - 1928 που αφορούν την συνδιάσκεψη της Λωζάννης, την συνθήκη ειρήνης, την ανταλλαγή των πληθυσμών, το προσφυγικό πρόβλημα, το πολιτειακό ζήτημα, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, την εκλογή Οικουμενικού Πατριάρχη, τις εκλογές του 1928 και το κόμμα των Φιλελευθέρων. Έγγραφα, σημειώσεις και αλληλογραφία της περιόδου 1928-1932 που αφορούν τη διακυβέρνηση Φιλελευθέρων, εσωτερικά ζητήματα, την εξωτερική πολιτική, τις ελληνοϊταλικές σχέσεις, τη σταθεροποίηση του νομίσματος και την οικονομική πολιτική. Έγγραφα, σημειώσεις, αλληλογραφία, ομιλίες της περιόδου 1933-1936 που αναφέρονται στην εσωτερική πολιτική κατάσταση, στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, το Βαλκανικό Σύμφωνο, την επάνοδο της βασιλείας, το κίνημα του 1935, συλλυπητήρια για τον θάνατο του Βενιζέλου. Έγγραφα μετά τον θάνατο του Βενιζέλου που σχετίζονται με περιουσιακά ζητήματα, έγγραφα της Έλενας Βενιζέλου, του Γεωργίου Βεντήρη, του Σοφοκλή Βενιζέλου Στέφανου Στεφάνου, κείμενα, ομιλίες, μελέτες, επιμνημόσυνοι λόγοι σχετικά με τον Βενιζέλο

-Υποθέσεις εμπορικές, ήτοι νομικές υποθέσεις που σχετίζονται με εμπόρους, βιομηχανίες, με σύσταση και διάλυση εταιριών, πτωχεύσεις, με αγοραπωλησίες προϊόντων, έκδοση γραμματίων, οφειλές, εργασιακά κ.ά.
-Υποθέσεις δήμων και κοινοτήτων, ήτοι χρέη ιδιωτών προς το δήμο, δημοτικοί φόροι, απαλλοτριώσεις για κατασκευή δημοτικών οδών κ.ά.
-Υποθέσεις εκκλησιαστικές
-Υποθέσεις σχετικές με τα "Αλεξανδράκεια Κληροδοτήματα"
-Υποθέσεις ιδιωτών με το δημόσιο για ιδιοκτησιακά κυρίως θέματα.
-Υποθέσεις ιδιωτών σχετικές με κληρονομικές διαφορές, οικονομικές οφειλές, μισθώσεις ακινήτων, διαζύγια, βιαιοπραγίες, φόνους, καταπατήσεις ιδιοκτησιών, ληξιαρχικά, επιτροπείες ανηλίκων, υιοθεσίες κ.ά.
-Υποθέσεις διάφορες σχετικές με υπεξαιρέσεις στρατιωτικών ειδών και ειδών συσσιτίου (1917-1919), με λιποταξίες εν καιρώ πολέμου (1917-1920), με Εθνικό Διχασμό (περί διάδοσης ψευδών φημών, περί δυσμένειας κατά του καθεστώτος, περί παράβασης καθήκοντος, περί εσχάτης προδοσίας, άσκοπων πυροβολισμών, δίωξης βενιζελικού κ.ά.), με κατηγορία για αισχροκέρδεια από πρόχειρο διαγωνισμό προμήθειας τροφίμων από τη 14η Μεραρχία (1924), με Εταιρικό "Επισιτιστικής Ένωσης Καλαμών" (1943-1944), με αιτήσεις συζύγων θυμάτων πολέμου για χορήγηση πιστοποιητικών θανάτου (θύματα στρατοπέδων συγκέντρωσης και εμφυλίου) και για χορήγηση συντάξεων (1944-1946), με αποζημίωση θυμάτων πολέμου στην Κατοχή (1946-1963), με συνεδριάσεις Ειδικού Δικαστηρίου Δοσίλογων (1947) κ.ά.

Φωτοαντίγραφα αίτησης που υπέβαλε η οικογένεια της Κλεονίκης, χήρας Π. Δεπάστα, για τη χορήγηση σύνταξης για τον θάνατο του δημοσιογράφου Τίμου Δεπάστα, που είχε διωχθεί από την κυβέρνηση Βενιζέλου το διάστημα 1917-1920, με βάση τον Νόμο 2613/1921"περί αποζημιώσεως των κατά τα έτη 1917-1920 δια πολιτικούς λόγους παθόντων".

Συλλογή εντύπων με αγορεύσεις του Ελευθέριου Βενιζέλου:

1. Το πρόγραμμα της εξωτερικής αυτού πολιτικής (αγορεύσεις, παράρτημα εφημερίδας Πατρίς, Αθήνα, 1915)
2. ""Αγορεύσεις Ελευθ. Βενιζέλου, Ρέπουλη, Πολίτου, Καφαντάρη", Αθήνα, 1917
3. ""Περί ταξικών κομμάτων και περί υπαλληλικών οργανώσεων", Αθήνα 1931
4. Πανελλήνια Εθνική Κληρονομιά Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος, "Η αυτόγραφος πολιτική διαθήκη του", Μέρος Α΄1899-1906, τευχ. 1-6, Αύγουστος 1955.

Το μεγαλύτερο μέρος του αρχειακού υλικού ανήκει στον Αλέξανδρο Μερκάτη, αυλάρχη του βασιλιά Κωνσταντίνου, και αφορά κυρίως αλληλογραφία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Αλέξανδρου Μερκάτη κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού και της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Το αρχείο περιέχει επίσης: υπηρεσιακή αλληλογραφία και άλλα της Επιτροπής Ανακτόρων που συγκροτήθηκε μετά την έξωση του Όθωνα (1862-1863), συμβάσεις, σχέδια, πρωτόκολλα του εθνικού δανείου επί κυβερνήσεως Χ. Τρικούπη (1893-1894), προσωπικά του Α. Μερκάτη και άλλων μελών της οικογένειας Μερκάτη, γενεαλογικά δέντρα, κ.ά. Περιλαμβάνεται επίσης μία μελέτη του Αλέξανδρου Μερκάτη με γενεαλογικά στοιχεία, πληροφορίες και σχέδια οικοσήμων που αφορούν τις οικογένειες ευγενών της Ζακύνθου.

[Βλ. επισυναπτόμενη αναλυτική περιγραφή]

Αρχείο του Μακεδονομάχου Καπετάν Τσόντου Βάρδα. Περιλαμβάνει ημερολόγια, υπομνήματα, επιστολές, έγγραφα, εφημερίδες, αποκόμματα εφημερίδων, πρακτικά, πρωτόκολλα, σημειωματάρια και πλήθος άλλων στοιχείων αναφερόμενα κυρίως στη δράση του Τσόντου Βάρδα κατά τον Μακεδονικό, τον Βορειοηπειρωτικό αγώνα και τον Εθνικό Διχασμό. Αναλυτικότερα:

1. Κρητικά (1867-1912).
2. Μακεδονικός Αγών (1903-1905).
   3-4. Μακεδονικός Αγών (1906-1913).
3. Μακεδονικός Αγών (1916-1917): Αλληλογραφία.
4. Μακεδονικός Αγών. Σημειώσεις – Επιστολές.
5. Ηπειρωτικός Αγών (1913-1914).
6. Ηπειρωτικός Αγών (1914).
7. Ηπειρωτικός Αγών (1914).
8. Ηπειρωτικός Αγών. Αλληλογραφία με διάφορους (Μητροπολίτες, Καπεταναίους, Αξιωματικούς), Νοσοκομείο, Τηλεγραφείο, Πυρομαχικά, Οικονομικά, Πρωτόκολλα Αλληλογραφίας, Ημερήσιες Διαταγές.
9. Ηπειρωτικός Αγών (1915-1916).
10. Προσωπικά στοιχεία.
    17-19. Αυτόγραφα Ημερολόγια.
    20-22. Ευρετήρια αγωνιστών, βιβλία πράξεων Μακεδονικού Κομιτάτου (1877-1878).
11. Διάφορα βιβλία.
12. Αποκόμματα Εφημερίδων.
13. Αποκόμματα Εφημερίδων.
    26-27. Αποκόμματα Εφημερίδων (1914-1917).
    28-30. Αποκόμματα εφημερίδων, Πολιτική δράση Τσόντου Βάρδα, αγώνες κατά Βενιζέλου.

Φάκελος του "Ελληνικού Πολιτειακού Συλλόγου" που ιδρύθηκε το 1916 στη Θεσσαλονίκη. Περιέχει καταστατικό του Συλλόγου, λόγο του προέδρου του Συλλόγου στις 26 Φεβρουαρίου 1917, ψηφοδέλτια εκλογής Διοικητικού Συμβουλίου της 14ης Ιανουαρίου 1918, διάφορα έντυπα και σχέδια καθώς και μητρώο των μελών του Συλλόγου.

Αλληλογραφία του 3ου Ανεξάρτητου Τάγματος Ευζώνων (Οκτώβριος - Δεκέμβριος 1912), αλληλογραφία που αφορά την υπηρεσιακή του εξέλιξη και τα συνταξιοδοτικά του (1913-1940), αποκόμματα εφημερίδων με διάφορα θέματα (1929-1941), διάφορα προσωπικά. Περιλαμβάνεται ένα έντυπο : Δ. Α. Κόκκινου Η μάχη της Αετοράχης Ηπείρου με χειρόγραφες σημειώσεις του Τριαντάκη και δύο τετράδια:
«Εξαγόμενα ενόρκων προανακρίσεων επί στρατιωτικών εγκλημάτων βενιζελικής διοικήσεως κατά τα έτη 1917-1920» και
«Βοηθητικόν ατομικόν βιβλίον ιστορικών σημειώσεών μου ιδία πολέμων 1912-1913 και 1897»

Η αρχή της πολιτικής σταδιοδρομίας του Στέφανου Ν. Δραγούμη, συμπίπτει και ταυτίζεται με την ανορθωτική προσπάθεια του Χ. Τρικούπη, αλλά συνεχίζεται και μετά το θάνατο του αρχηγού του τρικουπικού κόμματος, τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.
Ως έμπιστος φίλος και συνεργάτης του Χ. Τρικούπη, μέλος των κυβερνήσεών του (1886,1892), θα συμμετάσχει και αυτός στην διαμόρφωση του σύγχρονου νεοελληνικού κράτους και στην ορθολογική, οικονομική και πολιτική του ανάπτυξη.
Τα ιστορικά γεγονότα του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού, είναι καθοριστικά για τη σύγχρονη Ελλάδα. Ο ερευνητής της ιστορικής περιόδου που θα θελήσει να χρησιμοποιήσει το πλούσιο αυτό αρχειακό υλικό, θα παρακολουθήσει τα γεγονότα αυτά να διαγράφονται και να εξελίσσονται μέσα από τις ιδιαίτερες συχνά πτυχές τους.

Πλούσια θεματολογία χαρακτηρίζει το σύνολο του αρχειακού υλικού. Τα μεγάλα εξωτερικά θέματα, όπως το Βουλγαρικό (οι συνέπειες της προσάρτησης της Ανατολικής Ρωμυλίας), το Ρουμανικό (η ελληνορουμανική διαφορά με αφορμή τη δίκη Ζάππα και το θέμα των Κουτσόβλαχων), τα Ελληνοτουρκικά, το Αλβανικό – Ηπειρωτικό, το Κρητικό ζήτημα (αυτονομία και ένωση της Κρήτης), το Μακεδονικό, κατέχουν μία κυρίαρχη θέση στα περιεχόμενα του αρχείου.
Ακολουθούνται από τα οικονομικά θέματα (φορολογικά νομοσχέδια, δημόσια δάνεια, νομισματικά θέματα) και σε άμεση συνάρτηση με αυτά η διανομή γαιών στην Θεσσαλία και η αποκατάσταση των προσφύγων (Θεσσαλικά).
Η υπόθεση Ζάππα (σχέσεις Ελλάδας – Ρουμανίας), η Επιτροπή Ολυμπίων και τα Ολύμπια καθώς και τα φιλολογικά και αρχαιολογικά ενδιαφέροντα του Στέφανου Ν. Δραγούμη, συνθέτουν ένα άλλο μεγάλο θεματολογικό κομμάτι του αρχείου.
Το συναρπαστικό χαρακτηριστικό του αρχειακού αυτού υλικού, είναι η διαχρονικότητα και η συνέχεια σε επίπεδο θεμάτων και προσώπων.

Αρχείο Στέφανου Σκουλούδη
Στο αρχείο του Στ.Σκουλούδη βρίσκονται έγγραφα και αλληλογραφία που καλύπτουν τις πολιτικές του δραστηριότητες (κυρίως τις διαπραγματεύσεις ειρήνης στο Λονδίνο 1912-13, την πρωθυπουργία του 1915-16), τα προσωπικά του θέματα (τους διορισμούς του σε δημόσια αξιώματα, τη συμμετοχή του σε συλλόγους και εταιρείες) καθώς και τα περιουσιακά του ζητήματα (ακίνητα, κληρονομικά και φορολογικά) και έχουν χωριστεί σε πέντε θεματικές ενότητες:
I. Πολιτικά
II. Αλληλογραφία
III. Προσωπικά
IV. Ακίνητα Στ.Σκουλούδη
V. Κληρονομικά-Φορολογικά
Στις δύο τελευταίες ενότητες του αρχείου είναι ενταγμένα και μεταγενέστερα του θανάτου του έγγραφα, που συσσωρεύθηκαν από τους εκτελεστές της διαθήκης του και κληρονόμους του, στη διάρκεια της εκποίησης και αξιοποίησης των περιουσιακών του στοιχείων, που αφορούν επίσης άμεσα και έμμεσα τον Στ.Σκουλούδη.
Ολόκληρο το αρχειακό υλικό αποτελείται συνολικά από είκοσι τρεις (23) φακέλους, επτά (7) δεμένους τόμους εγγράφων και επτά (7) βιβλία λογαριασμών. Πολύτιμοι είναι οι χάρτες που περιλαμβάνονταν στο αρχείο και είναι ενταγμένοι στο αρχείο χαρτών του ΕΛΙΑ καθώς και μια σειρά βιβλίων που προέρχονται από την πλουσιότατη βιβλιοθήκη του Στ.Σκουλούδη και περιέχουν συλλογές συνθηκών και διπλωματικών εγγράφων του υπουργείου Εξωτερικών.
Αρχείο οικογένειας Αθηνογένη

Περιλαμβάνονται τεκμήρια που αφορούν τη συμμετοχή του Π. Τσιτσίλια στην «Πανεπιστημιακή Ένωση», ημερολόγια από τη θητεία του στον στρατό την περίοδο 1915-1916 και από τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στη σύντομη αυτονομία των Κυθήρων, φάκελοι σχετικοί με τη θητεία του ως Νομάρχη στην Πέλλα, στη Θεσσαλονίκη, στη Φθιωτιδοφωκίδα και στη Λάρισα και τεκμήρια που αφορούν την πολιτική του διαδρομή. Ακολουθεί υλικό σχετικό με τα Κύθηρα και την ιστορία τους, καθώς και μια βιογραφία του Πάνου Κορωναίου από τον Π. Τσιτσίλια. Περιλαμβάνονται επίσης στο αρχείο προσωπικά και οικογενειακά έγγραφα του Π. Τσιτσίλια, της χήρας του Μαρίας και του γιου τους Άρη, πολλές φωτογραφίες μελών της οικογένειας, συγγενών και φίλων αλλά και φωτογραφίες από τις περιοχές όπου ο Π. Τσιτσίλιας χρημάτισε Νομάρχης, αντικείμενα (σφραγίδες), βιβλία και περιοδικά.

Το αρχείο περιέχει υλικό που αφορά την Επανάσταση του 1821 και την τύχη των αγωνιστών, το θωρηκτό “Αβέρωφ”, την καταστολή του αντικινήματος του Ναυτικού (16 Οκτωβρίου 1909), τους Βαλκανικούς πολέμους (ιδιαίτερα τη δράση των μοιρών Αμβρακικού και Ευδρόμων), το κίνημα της Εθνικής Άμυνας, τις σχέσεις με τους Αγγλογάλλους την περίοδο 1916-1917, τη δίωξη της κυβέρνησης Λάμπρου, το θάνατο του βασιλιά Κωνσταντίνου, το νομοθετικό έργο του υπουργείου Ναυτικών (κυρίως το 1916-1917) κ.ά. Περιλαμβάνει προσωπική και υπηρεσιακή αλληλογραφία, υπομνήματα, καταθέσεις σε ανακριτικές επιτροπές, πίνακες συμμετασχόντων στο αντικίνημα του Ναυτικού (1909) και στο κίνημα Θεσσαλονίκης (1916), πρωτόκολλα πίστεως στον βασιλιά, δικαστικές αποφάσεις, σχέδια νόμων, εγκυκλίους, χειρόγραφα αγορεύσεων στη Βουλή, διοριστήρια έγγραφα, κοινοποιήσεις απονομής μεταλλίων, αποδείξεις και ομολογίες οφειλών, ιατρικές γνωματεύσεις, πιστοποιητικά, φύλλα εφημερίδων της κυβέρνησης, φωτογραφίες κ.ά.

Αλληλογραφία Οικογένειας Πριμηκύρη, 1919-1950

• Επιστολές της Φλώρας Ζωΐλη προς τον θείο της Ν. Πριμηκύρη, 1928, 1940-1941
• Εισερχόμενες-εξερχόμενες επιστολές της Κούλας Πριμηκύρη, 1937-1941
• Αισθηματική και οικογενειακή αλληλογραφία του Νικολάου Πριμηκύρη, 1919-1944
• Επιστολές, ευχετήριες cartes visites, καρτ ποστάλ, επιστολικά δελτάρια προς τον Νικόλαο Πριμηκύρη. Αποστολείς: Γιάννης Λέκκας, Νίκος Καρβούνης, Μήτσος Κατσάτος, εξόριστος στην Ανάφη (δυσανάγνωστο όνομα), κ.ά. 1920-1945

Ποικίλα: σημειώματα, καρτ ποστάλ, έγγραφο απονομής σύνταξης στον Ανδρέα Λιβάνιο, φύλλο πορείας Ν. Πριμηκύρη, μεταγραμμένα τηλεγραφήματα, απόσπασμα αταύτιστου κειμένου, 1923-1948

Απεργία μεταλλωρύχων στη Σέριφο – Εκθέσεις προς το γαλλικό Υπουργείο Ναυτιλίας, 1916

• Τηλεγραφήματα και εκθέσεις του γαλλικού Υπουργείου Ναυτιλίας σχετικά με την απεργία των μεταλλωρύχων στη Σέριφο – μετάφραση στα ελληνικά μιας από τις εκθέσεις
• Αποκόμματα τύπου σχετικά με την απεργία των μεταλλωρύχων στη Σέριφο και τη βίαιη καταστολή της, 8-9/1916
• Εκθέσεις προς το γαλλικό Υπουργείο Ναυτιλίας σχετικά με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τον Εθνικό Διχασμό και την Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης

Επιστολές πολιτών, ιατρών, ιερωμένων κ.ά. προς τον βασιλιά Κωνσταντίνο, τη βασίλισσα Σοφία, τον διάδοχο Γεώργιο, τον αυλάρχη Αλέξανδρο Μερκάτη, τους υπασπιστές του βασιλιά Δούσμανη, Καλλίνσκη, Πάλη και Σκουμπουρδή, την κυρία επί των τιμών Αγγελική Κοντοσταύλου, τον ιατρό της βασιλικής οικογένειας Ανδρέα Αναστασόπουλο, τον ιατρό Μαρίνο Γερουλάνο και τον αρχίατρο Παναγιώτη Μανούσο. Οι επιστολές, που απευθύνονται, κυρίως, στον γιατρό της βασιλικής οικογένειας Αναστασόπουλο, αφορούν τη σοβαρή ασθένεια του βασιλιά Κωνσταντίνου την άνοιξη του 1915 και εκφράζουν τις ευχές τους για ανάρρωση, δίνουν ιατρικές και άλλες συμβουλές για την αντιμετώπιση της ασθένειας, αναφέρονται σε οράματα, θεϊκές και άλλες παρεμβάσεις που θα αποβούν σωτήριες για την υγεία του βασιλιά.

Περιλαμβάνει τεκμήρια που αφορούν στην προσωπική αλληλογραφία του Γεώργιου Φιλάρετου, τη λαφυραγώγηση της οικίας του από Επίστρατους του Κωνσταντινικού καθεστώτος το 1916, οικονομικές δραστηριότητες που ανέπτυξε, την υπουργία του 1892, τη συμμετοχή του σε συλλόγους και εταιρείες, χειρόγραφα και δακτυλόγραφα δημοσιευμάτων του.

Τεκμήρια σχετικά με τις αντιδράσεις που προκάλεσε η δημόσια από τον Γεώργιο Φιλάρετο επίκληση των ευθυνών του βασιλιά Κωνσταντίνου (εν όψει των εθνικών συνεπειών της ουδετερότητας της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο), τα αντίποινα του Κωνσταντινικού καθεστώτος, με έφοδο και λαφυραγώγηση της οικίας του από επίστρατους το 1916 και την ποινική δίωξη των υπευθύνων από τον Φιλάρετο.

Το αρχείο του Ιωάννου Μεταξά περιλαμβάνει αρχειακό υλικό (αλληλογραφία, εκθέσεις, χάρτες, φωτογραφίες, αναφορές) σχετικά με την πολιτική του πορεία, τη στρατιωτική του σταδιοδρομία και την πολιτική του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, ενώ ένα μεγάλο μέρος του αρχείου σχετίζεται με τη στρατιωτική προπαρασκευή της χώρας ενόψει της ιταλικής επίθεσης τον Οκτώβριο του 1940. Περιλαμβάνονται, επίσης, προσωπική και οικογενειακή αλληλογραφία, έγγραφα σχετικά με την οικογένεια Μεταξά, χειρόγραφα σημειωματάρια, πιστοποιητικά που σχετίζονται με την ιδιωτική του ζωή και το προσωπικό του ημερολόγιο.

Το αρχείο περιλαμβάνει την αλληλογραφία ( εισερχόμενη, εξερχόμενη και τηλεγραφήματα ) του Δ. Γούναρη, των ιδιαίτερων γραμματέων του (Α. Δασκαλόπουλου, Τ. Μπουκαούρη, Γ. Πολυζωγόπουλου). Η αλληλογραφία αυτή αφορά κυρίως αιτήματα ιδιωτών, συλλόγων, καθώς και εξυπηρετήσεις μέσω διάφορων υπουργείων. Το αρχείο περιλαμβάνει επίσης, την υπηρεσιακή αλληλογραφία των υπουργείων (Δικαιοσύνης, Συγκοινωνίας, Στρατιωτικών), αποκόμματα εφημερίδων και ποικίλα άλλα τεκμήρια.

Το αρχείο Μιχαήλ Γ. Σακελλαρίου αφορά στη ζωή και στη δράση δύο σημαντικών οικογενειών, της οικογένειας Λυκούργου-Λογοθέτη και της οικογένειας Σακελλαρίου, και διαθέτει πλήθος τεκμηρίων για τη θρησκευτική, κοινωνικοπολιτική και πνευματική ζωή στην Ελλάδα των δύο προηγουμένων αιώνων.

Αναλυτικότερα, στο αρχείο του Γεωργίου Λογοθέτη Λυκούργου (1772-1850) εντοπίζονται έγγραφα, τόσο προεπαναστατικά όσο και της περιόδου του Αγώνα, αλλά και μεταγενέστερα έως το 1850 περίπου: επιστολές, διπλώματα, ψηφίσματα, διοικητικά έγγραφα, καθώς και μία απόπειρα ερμηνείας της Αποκάλυψης του Ιωάννη, έργο με το οποίο ασχολήθηκε ο Λογοθέτης Λυκούργος στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Περιλαμβάνεται επίσης ο Κώδικας οικονομικών στοιχείων του Αγώνα των ετών 1823-1833, τεκμήριο από το οποίο μπορεί κανείς να αντλήσει πληροφορίες για θέματα όπως οι στρατιωτικές δαπάνες της περιόδου εκείνης.

Η επόμενη αρχειακή ενότητα απαρτίζεται από αυτόγραφα ποιήματα και έγγραφα του ανιψιού του Γεωργίου Λογοθέτη Λυκούργου, Γεωργίου Αναγνώστου Κλεάνθη.

Εκτενές και σημαντικό είναι επίσης το αρχειακό υλικό που αφορά στη δράση του γιου του Γεωργίου Λογοθέτη Λυκούργου, Αλέξανδρου Λυκούργου, αλλά και το προσωπικό αρχείο της Ειρήνης Μαργέλου (ή Μαριέλου), ανιψιάς του Αλέξανδρου Λυκούργου, χάρη στην οποία ουσιαστικά διασώθηκε το αρχείο της οικογένειας. Σε αυτό περιλαμβάνεται το ημερολόγιό της και σχέδια βιογραφίας των προγόνων της.

Τέλος στο αρχείο του ακαδημαϊκού και ιστορικού Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου εντοπίζονται έγγραφα, επιστολές, χειρόγραφα και ανάτυπα από τις πολυάριθμες δημοσιεύσεις του παραγωγού.

Υπουργείο Εξωτερικών
Ατομικός φάκελος Άθω Ρωμάνου: έγγραφα διορισμού, προαγωγών, μεταθέσεων, αποσπάσεων κ.ά. κατά τη μακρά θητεία του στο Υπουργείο Εξωτερικών (1884-1924).
Πρεσβεία Κωνσταντινούπολης (1898-1901): διαπραγματεύσεις προξενικής σύμβασης (1898)· προξενικό νομοσχέδιο και προξενικός νόμος (1900)· επερωτήσεις Β΄ συνόδου (1900). Έγγραφα γενικού περιεχομένου (1900-1901): αναφορές των ελληνικών πρεσβειών προς το Υπουργείο Εξωτερικών· διαιτητική απόφαση (1901)· ελληνοβελγική συνθήκη για την αμοιβαία έκδοση εγκληματιών (1901)· βουλγαρικός νόμος περί σχολείων· περί Αγίου Όρους· Μακεδονικό κομιτάτο· έκθεση προϋπολογισμού του Υπουργείου Εξωτερικών (1902-1903)· συζήτηση στη Βουλή επί του προξενικού νομοσχεδίου και του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εξωτερικών κατά τον Ιούνιο του 1903· συνθήκη εμπορίου και ναυτιλίας (1903).
Μακεδονικό ζήτημα (1904): σημειώσεις του Άθω Ρωμάνου «Βουλγαρικαί συμμορίαι», «Ελληνικά σώματα, σώματα στη Μακεδονία», «Δολοφονίαι υπό Βουλγάρων».
Αλληλογραφία σχετικά με την παραγγελία χαρτών για τη Μακεδονία· ρουμανική προπαγάνδα στη Μακεδονία· στατιστικοί πίνακες των ελληνικών σχολείων στα βιλαέτια Θεσσαλονίκης και Βιτωλίων (1894-1895)· εθνογραφικοί χάρτες της Μακεδονίας (1904)· αποκόμματα εφημερίδων σχετικά με το Μακεδονικό ζήτημα· βουλγαροτουρκικές διαπραγματεύσεις (1904)· τηλεγραφήματα ανάμεσα στις διάφορες πρεσβείες.
Αλληλογραφία για το αλβανικό ζήτημα (1900-1904).
Προτάσεις για τον καταρτισμό του ελληνικού κτηματολογίου (1904). Ζήτημα διορισμού Έλληνα δικαστή στην Αίγυπτο. Φόρος επιτηδεύματος. Διαπραγματεύσεις για τη συνομολόγηση ελληνοβουλγαρικής συνθήκης (1904). Αιτιολογική έκθεση για τη συνομολόγηση εμπορικής ελληνοϊσπανικής συνθήκης (1904). Καταγγελία της ελληνοϊταλικής εμπορικής σύμβασης του 1899 εκ μέρους της Ελλάδας (1904). Προσωρινή σύναψη εμπορικής σύμβασης μεταξύ Ελλάδας-Ελβετίας (1904). Συνθήκη Ελλάδας Αυστροουγγαρίας για την έκδοση εγκληματιών.
Διώξεις του ελληνισμού της Βουλγαρίας από τη βουλγαρική κυβέρνηση (1906). Το ζήτημα της Αγχιάλου· αλληλογραφία με Σ. Ζαλοκώστα, Σ. Αντωνιάδη για τον ελληνισμό της Αγχιάλου· σημειώσεις και εκθέσεις του Άθω Ρωμάνου για τη δράση των βουλγαρικών συμμορφιών· μελέτη του ίδιου για τις διώξεις. Ελληνοαιγυπτιακή συνθήκη εμπορίου και ναυτιλίας (1906).
Κρητικό ζήτημα (1909-1910) και έγγραφα του 1901· αλληλογραφία μεταξύ Άθω Ρωμάνου και Γεωργίου Μπαλτατζή για το κρητικό ζήτημα· δηλώσεις προστάτιδων Δυνάμεων για την εκκένωση της Κρήτης τον Ιούλιο του 1909.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1910): εμπιστευτικές επιστολές του Άθω Ρωμάνου προς τον Υπουργό Εξωτερικών Ιωάννη Γρυπάρη (1911)· αναφορές για την επαναστατική δράση των Βουλγάρων στη Μακεδονία (1911)· διορισμός καδήδων στην Κρήτη· γαλλογερμανικές συζητήσεις για το Μαρόκο.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1912-1913)· επιστολές των: Νικολάου Πολίτη (πρεσβευτή), Διοικητή Τραπέζης Ελλάδος, Λάμπρου Κορομηλά κ.ά. προς τον έλληνα πρεσβευτή στο Παρίσι και απαντητικές επιστολές· τηλεγράφημα του βασιλιά Γεωργίου Α΄ προς τον Άθω Ρωμάνο για τις επιτυχίες του ελληνικού στρατού και την κατάληψη των Ιωαννίνων (1913)· οριοθετική γραμμή της νοτίου Αλβανίας από τη Διεθνή Επιτροπή στη Φλωρεντία (1913).
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1914): σχέδια για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιά-συνόρων-Μοναστηρίου.
Επιστολές και τηλεγραφήματα σχετικά με την παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου (7 Μαρτίου 1915)· εμπιστευτικές επιστολές και εκθέσεις αναφερόμενες στη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων ποικίλου περιεχομένου (1916)· επισκέψεις του Άθω Ρωμάνου στο στρατόπεδο Verdun.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1917): εκθέσεις σχετικά με την είσοδο και τη θέση της Ελλάδας στον πόλεμο· διαπραγματεύσεις για την κατάληψη της Θεσσαλίας.
Δυναστικό ζήτημα: αναχώρηση του βασιλιά Κωνσταντίνου· άνοδος στο θρόνο του πρίγκιπα Αλέξανδρου· ανάληψη της αρχής από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Υπομνήματα και αντίγραφα τηλεγραφημάτων σχετικά με τη στρατιωτική προπαρασκευή και οικονομική βοήθεια (1917). Συνέδριο ελληνικών παροικιών (Φεβρουάριος 1917). μακεδονικό μέτωπο και γαλλική αποστολή Jonnart.
Υπόθεση Αλέξανδρου Βασιλείου. Εφοδιασμός του ελληνικού στρατού· η τροπή του πολέμου. Έγγραφα σχετικά με την οργάνωση του γραφείου τύπου.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων των ετών 1919-1921 ποικίλου περιεχομένου: εκθέσεις του στρατηγού Νίδερ για την εκστρατεία στη Μεσημβρινή Ρωσία (1919)· ελληνική απόβαση στη Σμύρνη· στρατιωτικές επιχειρήσεις Μικράς Ασίας. Συνέδριο ειρήνης (1919).
Συνθήκη Σεβρών (1920)· σχέδιο τριμερούς συμφωνίας μεταξύ Γαλλίας, Βρετανίας, Ιταλίας (1920)· ιταλική κατοχή Δωδεκανήσων. Έγγραφα σχετικά με τη χάραξη των ελληνοαλβανικών συνόρων (1921). Σημειώσεις για τον οικονομικό ρόλο του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Έγγραφα σχετικά με τη Μικρασιατική άμυνα.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1923): Διάσκεψη Λωζάννης· πρόσφυγες Μικράς Ασίας και Θράκης. Αναφορές σχετικά με την έκπτωση της Δυναστείας. Διακανονισμός για τη δωρεά της βιβλιοθήκης Ψυχάρη στη Μπενάκειο Βιβλιοθήκη (1924).
Βουλευτική ιδιότητα: συμμετοχή του στις εκλογές του 1895, 1906, 1932 και εκλογή του ως βουλευτή Κεφαλονιάς.
Βαλλιάνειο κληροδότημα: διαθήκη Παναγή Βαλλιάνου (1900)· ιδρυτικός νόμος (1911)· αλληλογραφία Διαχειριστικής Επιτροπής (1905-1939)· πρακτικά, απολογισμοί, ισολογισμοί (1904-1938). Επαγγελματική σχολή Ληξουρίου (1908). Γεωργική σχολή Παναγή Βαλλιάνου. Ίδρυμα Singer-Polignac (1932).
Επιστημονικά ενδιαφέροντα και συμμετοχές σε συλλόγους: αρχαιολογικές έρευνες, ανασκαφές Βάρης και Ελευσίνας· αλληλογραφία με τους: Α. Σβορώνο, Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, Κ. Ασκούνη (1902-1939)· τροποποιήσεις του αρχαιολογικού νόμου και νομοσχέδια για τη λειτουργία των Μουσείων.
Αλληλογραφία γενικού περιεχομένου: επιστολές διαφόρων προς τον Άθω Ρωμάνο, ταξινομημένες αλφαβητικά, και σχέδια απαντήσεων του ίδιου· ενδεικτικά αναφέρουμε τους: Ελευθέριο Βενιζέλο, Ιωάννη Βαλαωρίτη, βασιλείς Γεώργιο Α΄, Γεώργιο Β΄, Ίωνα Δραγούμη, Γεώργιο Θεοτόκη, Νικόλαο Μαυροκορδάτο, Νικόλαο Πολίτη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Ιωάννη Ψυχάρη, Jules Cambon, George Clemenceau, Gabriel Fauré, Pierre de Coubertin κ.ά.
Οικογενειακή αλληλογραφία: επιστολές Αιμιλίας Ρωμάνου, Έκτορα Ρωμάνου, Μαίρης Ρωμάνου-Covacich, Άσπας Ρωμάνου-Bourril προς τον Άθω Ρωμάνο.
Άρθρα και ιστορικές μελέτες του Άθω Ρωμάνου· αντίγραφα εκθέσεων των προβλεπτών της Βενετίας την Κεφαλονιά, πιθανόν για μελέτη που προετοίμαζε (1528-1632, 1635, 1766).
Οικογενειακά κτηματικά έγγραφα: καταγραφή της ακίνητης περιουσίας στην Κεφαλονιά· συμβόλαια της οικίας στην Τεργέστη (1905-1936). Βιβλία λογαριασμών Έκτορα Ρωμάνου (1890-1936). Αποκόμματα τύπου για το θάνατό του (1940).

Συλλογή Σπυρίδωνος και Ροζίνας Σίμου που περιλαμβάνει επιστολές, δελτάρια, επισκεπτήρια του πρωθυπουργού Ελευθέριου Κ. Βενιζέλου και άλλων προς τον βουλευτή, υπουργό και εκδότη της εφημερίδας "ΠΑΤΡΙΣ" Σπυρίδωνα Σίμο και αυτόγραφο ημερολόγιο του Σπ. Σίμου στο οποίο περιγράφει τις πρώτες μέρες του κινήματος της Εθνικής Αμύνης και της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης και τη μεταφορά του Ελευθερίου Βενιζέλου και των συνεργατών του από την Κρήτη στη Θεσσαλονίκη με το ατμόπλοιο "Εσπερίς".

Το αρχείο Ρούσου Κούνδουρου περιλαμβάνει υλικό από τη μαθητική και φοιτητική περίοδο του Ρούσου Κούνδουρου, υλικό που αφορά στη σταδιοδρομία του ως δικηγόρο, την πολιτική του δραστηριότητα, τη συμμετοχή του στο Μακεδονικό μέτωπο στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη δράση του στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη διάρκεια της ιταλικής και γερμανικής κατοχής. Περιλαμβάνει, επίσης, τεκμήρια που αφορούν τη βουλευτική του θητεία, μελέτες, σχέδια άρθρων του, σημειώσεις και αλληλογραφία σχετικά με διάφορες δραστηριότητές του, τοπικού κυρίως ενδιαφέροντος.

Η συλλογή Τίτου Κούνδουρου περιέχει υλικό που αφορά στην εκτέλεση του Ρούσου Κούνδουρου από τους ναζί, δημοσιεύματα και ομιλίες σχετικά με τον θάνατό του.

Το αρχείο είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες: α) Υπο-αρχείο Γεωργίου Μελά: Η συλλογή περιέχει αυτόγραφα σχέδια τηλεγραφημάτων του βασιλέως Κωνσταντίνου, ιδιόχειρες επιστολές Βενιζέλου προς Κωνσταντίνο, επιστολές και τηλεγραφήματα του Κάιζερ Γουλιέλμου και πρίγκιπος Γεωργίου Β΄ προς Κωνσταντίνο, προσφώνηση Κωνσταντίνου κατά την επίδοση της στραταρχικής ράβδου, υπόμνημα και έκθεση Γ.Στρέιτ, μνημόνιο γερμανικής πρεσβείας κ.ά. (1914-1915), φύλλα Εφημερίδος προσωρινής κυβερνήσεως (Χανιά, Θεσσαλονίκη 1916) , β) Υπό-αρχείο Κωνσταντίνου και Μιχαήλ Μελά: 1. Ημερολόγιο του πλοίου «Μιαούλης» από τον ανθυποπλοίαρχο Κωνσταντίνο Μελά με διάφορα τεχνικά και άλλα στοιχεία πλεύσεως στο υπερωκεάνιο ταξίδι του, το καλοκαίρι του 1900, 2. Φωτογραφικό λεύκωμα αφιερωμένο στον Μιχαήλ Μελά, Γενικό Πρόξενο στην Κωνσταντινούπολη το 1950, με φωτογραφίες εξωτερικές και εσωτερικές του ιατρείου της Ορθοδόξου Κοινότητος Κωνσταντινούπολης, 3. Δελτίο εγγραφής στην Ελληνική Περιηγητική Λέσχη (1950) και γ) Κατάλοιπα του Αλέξανδρου Καραπάνου.

Το αρχείο είναι σημαντικής ιστορικής αξίας˙ όχι μόνο γιατί προέρχεται από μια μοναδική για την ελληνική ιστορία περίοδο, τον διχασμό, αλλά και γιατί είναι ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, τμήματα των αρχείων της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης (1916-1917). Παρά τον μικρό όγκο και τον θεματικό περιορισμό του στον χώρο της εκπαίδευσης, το αρχείο αποτελεί πηγή πληροφόρησης για σημαντικά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα των Νέων Χωρών, προσδιορισμένα, βέβαια, από τις συνθήκες του πολέμου και του εθνικού διχασμού.
Στο αρχείο υπάρχουν, καταρχήν, τεκμήρια σχετικά με την επιτελική δράση των δυνάμεων της Entente στη Μακεδονία˙ μέσα από την αλληλογραφία του συμβούλου Δημοσίας Εκπαιδεύσεως με αξιωματούχους υπηρεσιών της Στρατιάς της Ανατολής (Armée d’ Orient) μπορεί να διαπιστωθεί ο κυριαρχικός ρόλος τους σε θέματα μείζονος σημασίας, όπως ο επισιτισμός, ο έλεγχος των μετακινήσεων, η απελευθέρωση συλληφθέντων και η τύχη αγνοουμένων, η συλλογή και ο έλεγχος των πληροφοριών. Στοιχεία, επίσης, για ζητήματα θρησκευτικών μειονοτήτων, κυρίως τα σχετικά με τα περιουσιακά δικαιώματα, τη θρησκευτική διοίκηση, την εκπαίδευση της μουσουλμανικής κοινότητας και τις σχέσεις της με τον ελληνικό πληθυσμό, όπως και για την εκπαίδευση της ισραηλιτικής κοινότητας μπορούν να αναζητηθούν στο αρχείο. Επιπροσθέτως, τα μικρής ποσότητας τεκμήρια για εκκλησιαστικά και μοναστηριακά ζητήματα της ορθόδοξης κοινότητας δίνουν εικόνα όχι μόνο για συνήθη θέματα (ναοί, κτήματα) αλλά και για την επίδραση του διχασμού στο σώμα της Εκκλησίας και τη στάση αρχιερέων στο κίνημα Εθνικής Άμυνας. Εξάλλου, το διοικητικό σχήμα της Προσωρινής Κυβέρνησης (τριανδρία, σύμβουλοι, αντιπρόσωποι, νομάρχες, υποδιοικητές, διοικητικοί επίτροποι) και η λειτουργία της αποκαλύπτονται με πληρότητα, καθώς και οι συγκρούσεις τοπικής και κεντρικής ισχύος στη λήψη των αποφάσεων. Έτσι, οι χειρισμοί κάποιων θεμάτων και οι σχετικές αποφάσεις μπορούν να αποτελέσουν τεκμήρια για την εκτίμηση της διακυβέρνησης που άσκησε η Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας κατά την υπό συζήτηση περίοδο.
Ως προς τα ζητήματα της εκπαίδευσης, το αρχείο έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον όχι για την αναζήτηση σε αυτό της τυπικής εκπαιδευτικής λειτουργίας, η οποία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε συνήθη εκπαιδευτικά αρχεία, αλλά για τη γνώση της λειτουργίας και της διαχείρισης ενός ευαίσθητου χώρου, όπως αυτός της εκπαίδευσης, σε συνθήκες πολέμου και εθνικού διχασμού. Θέματα όπως η γλωσσική και εθνική αφομοίωση των σλαβόφωνων και βλαχόφωνων πληθυσμών της Μακεδονίας, η εκπαιδευτική αφομοίωση των νησιών Ίμβρου και Τενέδου, που βρίσκονταν ακόμη υπό ελληνικό έλεγχο, οι αντιδράσεις εκπαιδευτικών στο κίνημα, η εγκατάλειψη θέσεων ή η στράτευσή τους και η συνακόλουθη δυσλειτουργία των σχολείων, η πολιτική προπαγάνδα και τα σύμβολα που τέθηκαν σε χρήση από το καθεστώς συγκεντρώνουν, μεταξύ άλλων, το ιστορικό ενδιαφέρον.
Χρήσιμα τεκμήρια αποτελούν οι εκθέσεις διευθυντικών και εποπτικών στελεχών της εκπαίδευσης, οι αναφορές διοικητικών αρχών σε ελληνική και γαλλική γλώσσα, αναφορές και αιτήσεις κατοίκων, οι πίνακες εκπαιδευτικού προσωπικού, τα συνημμένα με αιτήσεις εκπαιδευτικών πιστοποιητικά σπουδών και υπηρεσίας (αρκετά από αυτά παλαιά, ξεδιπλώνουν ιστορίες και περιπλανήσεις εκπαιδευτικών σε κοινότητες του τουρκοκρατούμενου Ελληνισμού και φωτίζουν την εκπαίδευση εκείνης της περιόδου), οι προϋπολογισμοί σχολικών δαπανών των ετών 1910-1912 και η μαρτυρούμενη κοινοτική αδράνεια μετά το 1914 και την πορεία προς το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ενδιαφέρουσα διάσταση του αρχείου είναι και το ότι αυτό συγκροτεί συνοπτικό χάρτη των σχολείων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης που λειτούργησαν στις Νέες Χώρες λίγα χρόνια μετά την ενσωμάτωσή τους στο κράτος. Ουσιαστικά, το αρχείο αποτελεί μια ακόμη πηγή πληροφόρησης για παλαιά τοπωνύμια αυτών των περιοχών. Τα περισσότερα από αυτά, ταυτισμένα με τα αντίστοιχα σημερινά, έχουν καταγραφεί στο αλφαβητικό ευρετήριο.

Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια ο κύριος όγκος του υλικού αποτελείται από αιτήσεις πολιτών, συλλόγων, σωματείων, ενώσεων, κοινοτήτων κ.λπ. οι οποίες διεκπεραιώνονταν από το Πολιτικό Γραφείο στα αρμόδια υπουργεία και στις υπηρεσίες, που με τη σειρά τους έστελναν τις σχετικές απαντήσεις στα αιτήματα και στις καταγγελίες αυτές. Τα αιτήματα αφορούσαν κυρίως διορισμούς, μεταθέσεις και προαγωγές δημοσίων υπαλλήλων και στρατιωτικών, πληρωμή αποζημιώσεων, διευκολύνσεις σε εμπόρους, εταιρείες και ιδιώτες, ενώ συχνές ήταν οι καταγγελίες για υπερβασίες εκπροσώπων των αρχών. Ανάλογος ήταν και ο ρόλος του Γραφείου στις σχέσεις κεντρικής και τοπικής εξουσίας. Πρόεδροι κοινοτήτων, νομάρχες και γενικοί διοικητές απευθύνονταν στο Πολιτικό Γραφείο ώστε να ασκήσουν πιέσεις στα διάφορα υπουργεία για τη λύση των προβλημάτων των περιοχών δικαιοδοσίας τους.

Βέβαια, το Πολιτικό Γραφείο αποτελούσε και τμήμα του κομματικού μηχανισμού της πολιτικής παράταξης που κάθε φορά βρισκόταν στην εξουσία, προωθώντας τις υποθέσεις των «ημετέρων» ή φροντίζοντας για την εκκαθάριση των αντιφρονούντων από τη δημόσια διοίκηση και το στράτευμα. Άλλωστε, το Πολιτικό Γραφείο ιδρύθηκε σε μια περίοδο που ο Εθνικός Διχασμός βρισκόταν στο απόγειό του. Το Σεπτέμβριο του 1917, οπότε και ψηφίστηκε ο ιδρυτικός νόμος της υπηρεσίας, ο Βενιζέλος μόλις είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα από τη Θεσσαλονίκη επιτυγχάνοντας –με την απαραίτητη βοήθεια των συμμαχικών στρατευμάτων– την ενοποίηση του ελληνικού κράτους. Οι οπαδοί των Φιλελευθέρων ζητούσαν πλέον εκδίκηση και αποκατάσταση για τις διώξεις που υπέστησαν κατά τα Νοεμβριανά ή από τις φιλοβασιλικές οργανώσεις των Επιστράτων. Με τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 και την ήττα του Βενιζέλου οι ρόλοι του θύτη και του θύματος αντιστράφηκαν. Οι φάκελοι του αρχείου απεικονίζουν πλήρως το κλίμα του Εθνικού Διχασμού στη χώρα, περιέχοντας πληθώρα υποθέσεων με διώξεις και απελάσεις «αντιδραστικών» πολιτών, υπαλλήλων και στρατιωτικών.

Παράλληλα, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργούσε και ως ένα είδος προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης της εκάστοτε κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό πολίτες, σύλλογοι και σωματεία έστελναν τηλεγραφήματα και ψηφίσματα με τα οποία εξέφραζαν την επιδοκιμασία τους σε ενέργειες της κυβέρνησης, τη στήριξή τους στο πρόσωπο του πρωθυπουργού και του εκάστοτε καθεστώτος και την αποδοκιμασία τους σε ενέργειες πολιτικών αντιπάλων. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των φακέλων του αρχείου με τα τηλεγραφήματα καταδίκης της απόπειρας δολοφονίας του Ε. Βενιζέλου στο Παρίσι ή με τα τηλεγραφήματα στήριξης του καθεστώτος του Θ. Πάγκαλου.

Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου, όπως για παράδειγμα, εκείνοι που συγκεντρώνουν τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας για το βομβαρδισμό της Κέρκυρας από τους Ιταλούς ή την απέλαση του Οικουμενικού Πατριάρχη από την τουρκική κυβέρνηση.

Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι φάκελοι εκείνοι που συγκεντρώνουν πληροφορίες για τη δράση κομμουνιστικών ομάδων, αντιφρονούντων, μειονοτικών ομάδων και κάθε είδους προπαγάνδας στο εσωτερικό της χώρας. Άλλωστε, στο πλαίσιο του Πολιτικού Γραφείου λειτουργούσαν υπηρεσίες που αποτελούσαν στην ουσία τους προδρόμους της ΕΥΠ, όπως η Υπηρεσία Πληροφοριών του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού και η Υπηρεσία Γενικής Ασφάλειας του Κράτους.

Η ενασχόληση με ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας και η αντικομμουνιστική υστερία της περιόδου διασώζουν στα έγγραφα του αρχείου σημαντικά στοιχεία για τη δράση και την πολιτική σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών ομάδων, εργατικών ενώσεων και συνδικάτων, ενώ δίνουν μια εικόνα για το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα και για την πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων απέναντι στην εργατική τάξη και την πολιτική της εκπροσώπηση. Στο αρχείο λοιπόν φυλάσσονται σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά έντυπα, προκηρύξεις του ΚΚΕ, ψηφίσματα και υπομνήματα της ΓΣΕΕ, Εργατικών Κέντρων, συνδικάτων, σωματείων και άλλο παρόμοιο υλικό.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία.

Το αρχείο του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού καλύπτει ακόμη ζητήματα οικονομικής και τοπικής ιστορίας, της καλλιτεχνικής ζωής του τόπου, ενώ παρέχει κάποιες πληροφορίες για τις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού. Εκτός από τα έγγραφα, οι παραπάνω πληροφορίες μπορούν να αντληθούν από διάφορα έντυπα, φυλλάδια, περιοδικά, εφημερίδες και φωτογραφικό υλικό.